Πολεμικό Ναυτικό: οι FREMM που γίνονται FREDA και το Εθνικό Πλοίο Κρούσεως Επιφανείας
Όπως γνωρίζουν οι αναγνώστες της, η e-Amyna είναι καλά πληροφορημένη γύρω από τις εξελίξεις που αφορούν στο ΠΝ. Γι αυτόν ακριβώς το λόγο και έχουν διαβάσει σε αυτή ενδελεχείς αναλύσεις επί του νέου τακτικού δόγματος του ΠΝ [1][2], αλλά και αποκλειστικότητες, όπως η αποκάλυψη του ελληνικού αιτήματος παραχώρησης αντιτορπιλικών κλάσης Arleigh Burke [3], οι σοβαρές επιπλοκές του τουρκικού προγράμματος υποβρυχίων AIP [4], η δρομολόγηση αποκατάστασης της ΤΠΚ ΜΥΚΟΝΙΟΣ [5], η μετασκευή των ΤΠΚ Combattante-IIIB ώστε να βάλλουν βλήματα Harpoon [6] κ.α. Με το παρόν κείμενο θα επιχειρήσουμε ένα άλμα στο μέλλον, σε μια προσπάθεια να εκτιμήσουμε και να συνθέσουμε τις πληροφορίες που υπάρχουν γύρω από τη μελλοντική σύνθεση του Ελληνικού Στόλου. Οι πληροφορίες αυτές περιστρέφονται γύρω από δύο πυρήνες: τις φρεγάτες FREDA και τη σχεδίαση του Εθνικού Πολεμικού Πλοίου Κρούσεως Επιφανείας.
FREMM-FREDA-FTI
Στις 17 Μαΐου 2004, επί υπουργίας Σπήλιου Σπηλιωτόπουλου, η γαλλο-ιταλική κοινοπραξία ARMARIS αποστέλλει επίσημη επιστολή όπου καλεί την ελληνική πλευρά να συμμετάσχει στο κοινό πρόγραμμα ναυπήγησης της νέας ευρωπαϊκής φρεγάτας πολλαπλών αποστολών FREMM. Ενάμιση μήνα μετά, την 1η Ιουλίου 2004, εκδίδεται η Μελέτη Καθορισμού Προγράμματος (ΜΚΠ) για την απόκτηση 6 φρεγατών Αντι-Αεροπορικού Πολέμου (AAW) Περιοχής, στην οποία περιλαμβάνονταν, μεταξύ άλλων, οι παρακάτω απαράβατοι όροι:
– Μέγιστη συνεχή ταχύτητα τουλάχιστον 30 κόμβων με απόθεμα ισχύος 25%.
– Ραντάρ Πολλαπλής Λειτουργίας (MFR) ενεργής φασικής διάταξης και τρισδιάστατο ραντάρ έρευνας όγκου.
– Σύστημα Κατακόρυφης Εκτόξευσης (VLS) για Αντι-Αεροπορικά (A/A) Κατευθυνόμενα Βλήματα (Κ/Β) μεσαίου-μεγάλου βεληνεκούς και Ανθυποβρυχιακές Ρουκέτες (ASROC) Κατακόρυφης Εκτόξευσης (VLA).
– Σύστημα βλημάτων άμυνας σημείου (PDMS), αλλά και Εγγύς Οπλικά Συστήματα (CIWS).
Στο σημείο αυτό είναι απαραίτητη μια διευκρίνιση, όσον αφορά στις διαδικασίες που προηγούνται της ανάθεσης ενός εξοπλιστικού προγράμματος για το Πολεμικό Ναυτικό. Αυτές περιλαμβάνουν 4 στάδια:
1. Σύνταξη Μελέτης Καθορισμού Προγράμματος (ΜΚΠ), η οποία καθορίζει το σκοπό για τον οποίο θα αποκτηθεί το συγκεκριμένο οπλικό σύστημα και κάποια γενικά επιθυμητά χαρακτηριστικά του.
2. Σύνταξη Μελέτης Γενικών Επιχειρησιακών Απαιτήσεων (ΜΓΕΑ), στην οποία εξειδικεύονται περαιτέρω τα χαρακτηριστικά του οπλικού συστήματος.
3. Την τελική ΜΓΕΑ (με τις όποιες παρατηρήσεις/τροποποιήσεις έχει κάνει ΑΝΣ) ακολουθεί η Μελέτη Επιχειρησιακών Απαιτήσεων και Προδιαγραφών Επιδόσεων (ΜΕΑ-ΠΕ), η οποία περιγράφει λεπτομερώς το πλοίο, τα επιμέρους συστήματά του (μάχης, πρόωσης, όπλων κλπ.), καθώς και τις επιθυμητές επιδόσεις τους.
4. Προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού.
Στις 8 Απριλίου 2008 εισάγεται στο Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο (ΑΝΣ) η Μελέτη Γενικών Επιχειρησιακών Απαιτήσεων (ΜΓΕΑ). Αυτή περιλαμβάνει τα εξής:
Στις 8 Απριλίου 2008 εισάγεται στο Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο (ΑΝΣ) η Μελέτη Γενικών Επιχειρησιακών Απαιτήσεων (ΜΓΕΑ). Αυτή περιλαμβάνει τα εξής:
– Μέγιστη συνεχή ταχύτητα 28 κόμβων.
– Κατάργηση της απαίτησης για δύο ξεχωριστά ραντάρ (με αναφορές σε επαρκή αριθμό και τύπο συστημάτων ραντάρ σύγχρονης τεχνολογίας, με μέγιστη εφεδρικότητα, εναλλαξιμότητα και επιβιωσιμότητα).
– VLS με τουλάχιστον 5 τμήματα (modules) των 8 θέσεων εκτόξευσης ή κυψελών (cells) και επομένως με 40 κυψέλες συνολικά, για τουλάχιστον 24 βλήματα Α/Α Άμυνας Περιοχής και τουλάχιστον 24 Τοπικής Α/Α Άμυνας. Προβλέπεται δυνατότητα βολής 8 ανθυποβρυχιακών ρουκετών είτε από το VLS (όχι όμως, σε βάρος του φόρτου Α/Α βλημάτων), είτε από αυτόνομο σύστημα εκτόξευσης.
– Σύστημα Βλημάτων Άμυνας Σημείου (PDMS) με βεληνεκές τουλάχιστον 5km και δυνατότητα προσβολής Κ/Β, ελικοπτέρων, αεροσκαφών και στόχων επιφανείας. Η απαίτηση αναφερόταν προφανώς στο δοκιμασμένο, χαμηλού κόστους και σε υπηρεσία με το ΠΝ σύστημα Βλημάτων Περιστρεφόμενης Ατράκτου (RAM).
– Περιφερειακή κάλυψη του πλοίου από Εγγύς Οπλικά Συστήματα (CIWS) διαμετρήματος 20mm ή μεγαλύτερου.
Επί της παραπάνω ΜΓΕΑ το Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο (ΑΝΣ) ζητά να γίνουν σημαντικές τροποποιήσεις, ενώ στις 8 Μαίου, ο τότε Γάλλος Πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί καταφθάνει στην Αθήνα για επίσημη επίσκεψη, κατά τη διάρκεια της οποίας μιλά και στο ελληνικό κοινοβούλιο, εγκαινιάζοντας καταχειροκροτούμενος τη Νέα Ελληνογαλλική Συμμαχία.
Η ΜΓΕΑ, λοιπόν, τροποποιείται φωτογραφικά, προκειμένου να καλύπτονται οι επιδόσεις της Ευρωπαϊκής Φρεγάτας Πολλαπλών Αποστολών (FREMM). Η τροποποιημένη μελέτη περιλαμβάνει πλέον τα εξής:
– Μέγιστη συνεχή ταχύτητα 27 κόμβων (όσους η FREMM)
– Τουλάχιστον 32 θέσεις βλημάτων για 16 και 16 βλήματα Α/Α περιοχής και τοπικής Α/Α αντίστοιχα (όσες δηλαδή οι θέσεις στη FREMM). Προβλεπόταν επίσης ικανότητα φόρτωσης 8 βλημάτων cruise βεληνεκούς 400km (λέγε με scalp naval) σε βάρος του φόρτου Α/Α Κ/Β. Πάει να πει, με την εγκατάσταση 8 βλημάτων cruise θα απέμεναν μόλις 8 βλήματα Α/Α Άμυνας Περιοχής, ενώ ταυτόχρονα η απαίτηση για 8 ανθυποβρυχιακές ρουκέτες μετατράπηκε από Επιχειρησιακό Απαράβατο Όρο σε επιθυμητό χαρακτηριστικό.
– Η απαίτηση για Σύστημα Βλημάτων Άμυνας Σημείου (PDMS) αγνοήθηκε, όπως και αυτή για περιφερειακή κάλυψη του πλοίου από Εγγύς Οπλικά Συστήματα (CIWS). [7]
Την αυτή τροποποιημένη ΜΓΕΑ, ακολουθεί η Μελέτη Επιχειρησιακών Απαιτήσεων και Προδιαγραφών Επιδόσεων (ΜΕΑ-ΠΕ), η οποία και εγκρίνεται με την απόφαση 46/08 του Ανωτάτου Ναυτικού Συμβουλίου στις 26 Αυγούστου 2008.
Λίγους μήνες αργότερα, τον Ιανουάριο του 2009, με απόφαση του ΚΥΣΕΑ, ξεκινούν οι διαδικασίες για την απόκτηση της φρεγάτας FREMM, με διακρατική συμφωνία Ελλάδος – Γαλλίας, δίχως φυσικά να εξεταστούν συγκριτικά τα αντίστοιχα χαρακτηριστικά των εξειδικευμένων φρεγατών AAW, που θα μπορούσαν να καλύψουν απόλυτα τις απαιτήσεις του ΠΝ, όπως η ισπανική φρεγάτα τύπου F100, η γερμανική F124 και η Ολλανδική LCF -για τη διενέργεια διεθνούς διαγωνισμού, φυσικά, ούτε λόγος.Είναι πρόδηλο πως η επιλογή της γαλλικής φρεγάτας αποτελεί προειλημμένη πολιτική και όχι επιχειρησιακή απόφαση.
Σε τιμές 2010 το κόστος της FREMM ανερχόταν στα 700 εκατ. ευρώ, της F100 περί τα 600 εκατ. ευρώ, της F124 περί τα 700 εκατ. ευρώ, ενώ της LCF στα 600 εκατ. Όλες οι επιλογές ήταν κοστοβόρες, γι αυτό ούτε λόγος.
Ελάχιστοι γνωρίζουν όμως πως τον Ιούνιο του 2008 μας είχε προταθεί κάτι πολύ φθηνότερο, αλλά εξίσου αποτελεσματικό με τις προαναφερθείσες AAW φρεγάτες και επιπλέον, εξόχως υπέρτερο στον αντιαεροπορικό πόλεμο έναντι της FREMM, το οποίο δεν μπήκαμε καν στον κόπο να εξετάσουμε: πρόκειται για τη Δανέζικη φρεγάτα AAW κλάσης Iver Huitfeldt, η οποία μας προσφέρθηκε έναντι 210 εκατ. ευρώ το κομμάτι (εξαιρουμένων των οπλικών συστημάτων) [8]. Η φρεγάτα (ναυπηγήθηκαν τρία πλοία της κλάσης για το Ναυτικό της Δανίας) είναι εφοδιασμένη με την σουίτα Α/Α πολέμου των πανάκριβων ολλανδικών και γερμανικών φρεγατών LCF και F124 αντίστοιχα (κύριος αισθητήρας της σουίτας είναι το ραντάρ διάταξης φάσης ηλεκτρονικής σάρωσης APAR, παρέχοντας δυνατότητα αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής με βλήματα ESSM και SM2) επιτυγχάνοντας μέσω της τεχνικής διακοπτόµενης κατάγαυσης συνεχούς κύµατος (Interrupted Continuous Wave Illumination -ICWI) την καθοδήγηση 32 βλημάτων ημι-ενεργού καθοδήγησης όπως ο SM-2 ή ο ESSM, εκ των οποίων τα 16 σε τερματική φάση. Συνολικά, με τους δύο εκτοξευτές του (Mk 41 VLS & Mk 56 VLS) το σκάφος μπορεί να φέρει 32 θέσεις βλημάτων Α/Α Άμυνας Περιοχής και τουλάχιστον 24 Τοπικής Α/Α Άμυνας, αριθμός υπέρτερος της αρχικής ΜΓΕΑ! Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της εποχής, με 2 δις ευρώ θα μπορούσαν να κατασκευαστούν και να εξοπλιστούν και οι 6 φρεγάτες, τη στιγμή που οι Γαλλικές απαιτούσαν υπερδιπλάσιο κόστος [9], παρέχοντας μάλιστα εξόχως υποδεέστερες δυνατότητες Α/Α μάχης. Ακολουθεί σχετικό φωτορεπορτάζ (© Chris Cavas) από την επίσκεψή της τρίτης φρεγάτας (F363 Nies Huel) της αυτής κλάσης στις ΗΠΑ, το φθινόπωρο του 2014, για να συμμετάσχει στην πολυεθνική άσκηση Bold Alligator.
Ένα χρόνο μετά την απόφαση του ΚΥΣΕΑ, τον Φλεβάρη του 2010, ο τότε αναπληρωτής υπουργός Άμυνας Π. Μπεγλίτης δηλώνει στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters πως, η Ελλάδα θα προχωρήσει με την αγορά έξι φρεγατών Fremm από τη Γαλλία, παρά τα οικονομικά της προβλήματα, ενεργοποιώντας τη διμερή συμφωνία της προηγούμενης κυβέρνησης Καραμανλή. Σύμφωνα με τη γαλλική εφημερίδα La Tribune το θέμα συζητήθηκε στη συνάντηση στο Παρίσι του πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου με το Γάλλο πρόεδρο Ν. Σαρκοζί.
Ελάχιστοι γνωρίζουν όμως πως τον Ιούνιο του 2008 μας είχε προταθεί κάτι πολύ φθηνότερο, αλλά εξίσου αποτελεσματικό με τις προαναφερθείσες AAW φρεγάτες και επιπλέον, εξόχως υπέρτερο στον αντιαεροπορικό πόλεμο έναντι της FREMM, το οποίο δεν μπήκαμε καν στον κόπο να εξετάσουμε: πρόκειται για τη Δανέζικη φρεγάτα AAW κλάσης Iver Huitfeldt, η οποία μας προσφέρθηκε έναντι 210 εκατ. ευρώ το κομμάτι (εξαιρουμένων των οπλικών συστημάτων) [8]. Η φρεγάτα (ναυπηγήθηκαν τρία πλοία της κλάσης για το Ναυτικό της Δανίας) είναι εφοδιασμένη με την σουίτα Α/Α πολέμου των πανάκριβων ολλανδικών και γερμανικών φρεγατών LCF και F124 αντίστοιχα (κύριος αισθητήρας της σουίτας είναι το ραντάρ διάταξης φάσης ηλεκτρονικής σάρωσης APAR, παρέχοντας δυνατότητα αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής με βλήματα ESSM και SM2) επιτυγχάνοντας μέσω της τεχνικής διακοπτόµενης κατάγαυσης συνεχούς κύµατος (Interrupted Continuous Wave Illumination -ICWI) την καθοδήγηση 32 βλημάτων ημι-ενεργού καθοδήγησης όπως ο SM-2 ή ο ESSM, εκ των οποίων τα 16 σε τερματική φάση. Συνολικά, με τους δύο εκτοξευτές του (Mk 41 VLS & Mk 56 VLS) το σκάφος μπορεί να φέρει 32 θέσεις βλημάτων Α/Α Άμυνας Περιοχής και τουλάχιστον 24 Τοπικής Α/Α Άμυνας, αριθμός υπέρτερος της αρχικής ΜΓΕΑ! Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της εποχής, με 2 δις ευρώ θα μπορούσαν να κατασκευαστούν και να εξοπλιστούν και οι 6 φρεγάτες, τη στιγμή που οι Γαλλικές απαιτούσαν υπερδιπλάσιο κόστος [9], παρέχοντας μάλιστα εξόχως υποδεέστερες δυνατότητες Α/Α μάχης. Ακολουθεί σχετικό φωτορεπορτάζ (© Chris Cavas) από την επίσκεψή της τρίτης φρεγάτας (F363 Nies Huel) της αυτής κλάσης στις ΗΠΑ, το φθινόπωρο του 2014, για να συμμετάσχει στην πολυεθνική άσκηση Bold Alligator.
Ένα χρόνο μετά την απόφαση του ΚΥΣΕΑ, τον Φλεβάρη του 2010, ο τότε αναπληρωτής υπουργός Άμυνας Π. Μπεγλίτης δηλώνει στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters πως, η Ελλάδα θα προχωρήσει με την αγορά έξι φρεγατών Fremm από τη Γαλλία, παρά τα οικονομικά της προβλήματα, ενεργοποιώντας τη διμερή συμφωνία της προηγούμενης κυβέρνησης Καραμανλή. Σύμφωνα με τη γαλλική εφημερίδα La Tribune το θέμα συζητήθηκε στη συνάντηση στο Παρίσι του πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου με το Γάλλο πρόεδρο Ν. Σαρκοζί.
Η ελληνική κρίση χρέους που ξέσπασε τους επόμενους μήνες φαινομενικά «σκότωσε» το εν λόγω πρόγραμμα. Τελικά, επρόκειτο περί «νεκροφάνειας», καθώς τρία χρόνια αργότερα ο «νεκρός» ξυπνά.
Είναι την τελευταία μέρα του Φλεβάρη του 2013, που ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Π. Παναγιωτόπουλος και ο Γάλλος ομόλογός του Ζαν- Ιβ Λε Ντριάν συμφώνησαν στη συγκρότηση μικτής επιτροπής από στελέχη και επιτελείς των δύο υπουργείων Άμυνας, η οποία θα έχει ως αποστολή «τη σύνταξη μιας συμφωνίας για κάλυψη επιχειρησιακών αναγκών των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων στον τομέα των ναυτικών δυνάμεων, ειδικότερα των φρεγατών και της επιχειρησιακής συντήρησης εξοπλισμών των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων». Σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Άμυνας της Γαλλίας, η επιτροπή θα οδηγούσε στη σύναψη αμυντικής συμφωνίας μίσθωσης δύο φρεγατών FREMM, ύψους 100 εκατ. ευρώ ετησίως. Υπενθυμίζεται ότι οι σχετικές πολιτικές αποφάσεις είχαν ληφθεί σε επίπεδο κορυφής, λίγες ημέρες πριν, στην Αθήνα, κατά τη συνάντηση του Γάλλου Προέδρου κ. Φρανσουά Ολάντ με τον Πρωθυπουργό κ. Αντώνη Σαμαρά.
Το πολύ υψηλό κόστος μίσθωσης και τα πολιτικοοικονομικά δεδομένα της εποχής «έθαψαν» εκ νέου το πρόγραμμα και αποφασίστηκε από κοινού πως αυτό θα επανέλθει ως κανονική προμήθεια όταν θα το επιτρέψουν οι οικονομικές συγκυρίες.
Ώσπου φτάνουμε στο καλοκαίρι του 2015 και την κορύφωση της ελληνικής κρίσης, όπου η Γαλλία, αποφασίζει να βάλει πολιτική πλάτη (από τον Ολάντ μέχρι τον Σαρκοζί) και να αναλάβει τη σταυροφορία της παραμονής της Ελλάδας στην ευρωζώνη, συγγράφοντας μάλιστα και την ελληνική πρόταση για το νέο πρόγραμμα, μαζί με τους Χουλιαράκη και Τσακαλώτο. Το ίδιο καλοκαίρι ο ΥΠΕΘΑ της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ Π. Καμμένος, μετά από συνάντηση που είχε με τον Υπουργό Άμυνας της Γαλλίας Ζαν- Ιβ Λε Ντριάν, στο πλαίσιο της Διεθνούς αεροπορικής έκθεσης Le Burget 2015, δηλώνει πως, είναι σημαντικό ότι η Γαλλία, εδώ και πάρα πολλά χρόνια είναι δίπλα στην Ελλάδα και πως ήρθε η ώρα να προχωρήσουμε τα εξοπλιστικά προγράμματα τα οποία έχουν αρχίσει εδώ και χρόνια.
Κάπου εδώ κλείνει αυτό το σύντομο ιστορικό. Δεν μπορεί να μην σημειώσει κανείς πως ετούτο το δεκαετές πολιτικό γραμμάτιο των FREMM παραμένει ξεκάθαρα σε διαταγή, καθώς δεν το αρνήθηκε καμία ελληνική κυβέρνηση. Και όπως τέτοιου είδους γραμμάτια δεν μένουν ποτέ απλήρωτα, οι ενδείξεις (καθώς και πληροφορίες που έρχονται από Γαλλία μεριά) μας οδηγούν στο συμπέρασμα πως μόλις σταθεροποιηθεί το πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα επίκειται (η εδώ και ένα χρόνο αναμενόμενη, για όσους γνωρίζουν) γαλλική χρηματοδοτική πρόταση, που κατά τα φαινόμενα θα περιλαμβάνει δύο σκέλη. Το πρώτο θα αφορά στη ναυπήγηση 2 φρεγατών FREDA (ελαφριά αντιαεροπορική έκδοση της FREMM) για λογαριασμό του ΠΝ, ώστε να ξεκινήσουν οι τελικές συζητήσεις για την υλοποίηση του παλαιού προγράμματος -λέγεται μάλιστα πως κάποιες από τις επιμέρους προδιαγραφές της αυτής φρεγάτας καθόρισαν παλαιότερες υποδείξεις του ΠΝ προς τη γαλλική πλευρά, ώστε η σχεδίαση FREMM να καταστεί πραγματική φρεγάτα πολλαπλών αποστολών [10]. Το δεύτερο σκέλος έχει να κάνει με τη συμμετοχή της χώρας μας στο πρόγραμμα FTI, που αφορά στη ναυπήγηση νέων φρεγατών πολλαπλών αποστολών μεσαίου μεγέθους (οι πληροφορίες αναφέρουν εκτοπίσματος 4.000 τόνων) για το Γαλλικό Ναυτικό, οι οποίες θα αρχίσουν να παραδίδονται το 2023 και θα φέρουν το πολυαναμενόμενο νέο ραντάρ Thales Sea Fire 500 (η ανάπτυξή του άρχισε πέρυσι το καλοκαίρι), αντικαθιστώντας την περιστρεφόμενη κεραία με τέσσερις επίπεδες στοιχειοκεραίες στην υπερκατασκευή.
Ώσπου φτάνουμε στο καλοκαίρι του 2015 και την κορύφωση της ελληνικής κρίσης, όπου η Γαλλία, αποφασίζει να βάλει πολιτική πλάτη (από τον Ολάντ μέχρι τον Σαρκοζί) και να αναλάβει τη σταυροφορία της παραμονής της Ελλάδας στην ευρωζώνη, συγγράφοντας μάλιστα και την ελληνική πρόταση για το νέο πρόγραμμα, μαζί με τους Χουλιαράκη και Τσακαλώτο. Το ίδιο καλοκαίρι ο ΥΠΕΘΑ της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ Π. Καμμένος, μετά από συνάντηση που είχε με τον Υπουργό Άμυνας της Γαλλίας Ζαν- Ιβ Λε Ντριάν, στο πλαίσιο της Διεθνούς αεροπορικής έκθεσης Le Burget 2015, δηλώνει πως, είναι σημαντικό ότι η Γαλλία, εδώ και πάρα πολλά χρόνια είναι δίπλα στην Ελλάδα και πως ήρθε η ώρα να προχωρήσουμε τα εξοπλιστικά προγράμματα τα οποία έχουν αρχίσει εδώ και χρόνια.
Κάπου εδώ κλείνει αυτό το σύντομο ιστορικό. Δεν μπορεί να μην σημειώσει κανείς πως ετούτο το δεκαετές πολιτικό γραμμάτιο των FREMM παραμένει ξεκάθαρα σε διαταγή, καθώς δεν το αρνήθηκε καμία ελληνική κυβέρνηση. Και όπως τέτοιου είδους γραμμάτια δεν μένουν ποτέ απλήρωτα, οι ενδείξεις (καθώς και πληροφορίες που έρχονται από Γαλλία μεριά) μας οδηγούν στο συμπέρασμα πως μόλις σταθεροποιηθεί το πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα επίκειται (η εδώ και ένα χρόνο αναμενόμενη, για όσους γνωρίζουν) γαλλική χρηματοδοτική πρόταση, που κατά τα φαινόμενα θα περιλαμβάνει δύο σκέλη. Το πρώτο θα αφορά στη ναυπήγηση 2 φρεγατών FREDA (ελαφριά αντιαεροπορική έκδοση της FREMM) για λογαριασμό του ΠΝ, ώστε να ξεκινήσουν οι τελικές συζητήσεις για την υλοποίηση του παλαιού προγράμματος -λέγεται μάλιστα πως κάποιες από τις επιμέρους προδιαγραφές της αυτής φρεγάτας καθόρισαν παλαιότερες υποδείξεις του ΠΝ προς τη γαλλική πλευρά, ώστε η σχεδίαση FREMM να καταστεί πραγματική φρεγάτα πολλαπλών αποστολών [10]. Το δεύτερο σκέλος έχει να κάνει με τη συμμετοχή της χώρας μας στο πρόγραμμα FTI, που αφορά στη ναυπήγηση νέων φρεγατών πολλαπλών αποστολών μεσαίου μεγέθους (οι πληροφορίες αναφέρουν εκτοπίσματος 4.000 τόνων) για το Γαλλικό Ναυτικό, οι οποίες θα αρχίσουν να παραδίδονται το 2023 και θα φέρουν το πολυαναμενόμενο νέο ραντάρ Thales Sea Fire 500 (η ανάπτυξή του άρχισε πέρυσι το καλοκαίρι), αντικαθιστώντας την περιστρεφόμενη κεραία με τέσσερις επίπεδες στοιχειοκεραίες στην υπερκατασκευή.
Οι πληροφορίες που συλλέξαμε για τη FREDA (2 από αυτές θα κατασκευαστούν για το Γαλλικό Ναυτικό και μαζί με μία ακόμη φρεγάτα FREMM -τον αντικαταστάτη της D651 Normandie που πουλήθηκε στην Αίγυπτο- θα αποτελέσουν τα τελευταία σκάφη της κλάσης του Γαλλικού Στόλου [11]) αναφέρουν τα εξής:
– Δεν θα υπάρχει καμία εμφανής εξωτερική διαφορά μεταξύ της FREDA και της γνωστής μας ανθυποβρυχιακής φρεγάτας FREMM. Επίσης, δεν θα υπάρχουν διαφορές ούτε στις διαστάσεις, ούτε στο εκτόπισμα.
– Η διαχείριση των εξειδικευμένων λειτουργιών που σχετίζονται με τον Α/Α της ρόλο θα γίνεται από το ίδιο Σύστημα Διαχείρισης Μάχης (Combat Management System -CMS) των FREMM, ενώ στο Κέντρο Πληροφοριών Μάχης (Combat Information Center -CIC) θα προστεθούν επιπλέον κονσόλες.
– Θα είναι εφοδιασμένη με 4 τμήματα (modules) των 8 κυψελών (cells) του εκτοξευτή Sylver VLS A50 με 32 βλήματα Α/Α Άμυνας Περιοχής Aster 30 και Τοπικής Α/Α Άμυνας Aster 15. Δεν προβλέπεται ο εφοδιασμός του σκάφους με βλήματα scalp naval.
– Δεν θα φέρει τελικά το νέο ραντάρ Thales Sea Fire 500, αλλά μια βελτιωμένη έκδοση ER του HERACLES, η οποία θα έχει αξιοσημείωτα αυξημένη εμβέλεια. Θυμίζουμε πως το HERACLES της FREMM έχει εμβέλεια 250km. Οι διαστάσεις του ραντάρ δεν θα αλλάξουν -για να επιτευχθεί αυτή η αξιοσημείωτη αύξηση εμβέλειας αυξήθηκε η ισχύς, η παραγωγή νέων παλμών και απαιτήθηκε η δημιουργία νέας μεθόδου έρευνας/επιτήρησης.
– Διατηρείται το CAPTAS-4 VDS των FREMM.
Οι πηγές μας είναι καλές -παρακολουθούμε προσεκτικά το θέμα και αν υπάρξουν νεώτερες εξελίξεις θα σας ενημερώσουμε.
H εκσυγχρονισμένη φρεγάτα Αιγαίον, κλάσεως «S». Τα εκσυγχρονισμένα σκάφη της κλάσης θα παραμείνουν στις επάλξεις και πέραν του 2020.
Οι πηγές μας είναι καλές -παρακολουθούμε προσεκτικά το θέμα και αν υπάρξουν νεώτερες εξελίξεις θα σας ενημερώσουμε.
Εθνικό Πολεμικό Πλοίο Κρούσεως Επιφανείας
Γράφαμε πριν από ενάμιση χρόνο: Διαφαίνεται πως μεταξύ των επιτελών του Π.Ν. ωριμάζει η σκέψη για ένα πρόγραμμα «Εθνικού Πλοίου» το οποίο θα κατασκευαστεί από ελληνικά χέρια.
Με δεδομένο πως στην επόμενη 3ετία δεν πρόκειται να υπάρξουν τα κονδύλια για άμεση έναρξη ενός ναυπηγικού προγράμματος στη χώρα μας, εκτιμάται πως είναι η κατάλληλη στιγμή να εκπονηθούν οι απαραίτητες μελέτες, να καθοριστούν οι σχετικές ανάγκες και προδιαγραφές και να μελετηθούν σε βάθος τόσο οι διεθνείς τάσεις όσο και οι προοπτικές ενός τέτοιου σκάφους [1].
Στην απολογιστική έκθεση της τετραετίας του ως Α/ΓΕΕΘΑ ο Στρατηγός Μιχάλης Κωσταράκος κάνει αναφορά στους στόχους του ΓΕΕΘΑ, που βρίσκονται σε εξέλιξη. Ένας από αυτούς (στη σελίδα 47 της έκθεσης που μπορείτε να διαβάσετε εδώ) είναι και η Κατασκευή Εθνικού Πλοίου, με την σημείωση πως,οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, σε συνδυασμό με την οικονομική συγκυρία, μας οδηγούν στην ανάγκη να εξετάσουμε σοβαρά τη δυνατότητα σχεδιασμού και κατασκευής εθνικού πλοίου, επιβεβαιώνοντας μέχρι κεραίας τις τότε αναφορές μας σε σχέση με το νέο τακτικό δόγμα του ΠΝ.
Καθώς η ραχοκοκαλιά του στόλου απαρτίζεται από παλαιές φρεγάτες κλάσης «S» (οι οποίες προσεγγίζουν τα 40 έτη ζωής) είναι προφανές πως απαιτείται ο άμεσος προγραμματισμός της αντικατάστασής τους από νεώτερα σκάφη. Δεδομένου πως η πρόσφατη παραχώρηση πακτωλού υλικών συνολικής αξίας 100 εκατ. ευρώ από το Ναυτικό των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (υλικά βάσεως, συγκροτημένα και εξαρμοσμένα υλικά όπως αφαιρέθηκαν από τις δύο αραβικές φρεγάτες, πλεονάζοντα υλικά όπως συστήματα εκτόξευσης αντιμέτρων, κονσόλες AN/SWG-1(V) κ.α.) εμπλούτισε θεαματικά το απόθεμα ανταλλακτικών των αυτών φρεγατών του Στόλου -επιλύοντας τα όποια προβλήματα υποστήριξης υπήρχαν- κάνει εφικτή την διατήρηση των πλοίων της κλάσης (κυρίως των 6 εκσυγχρονισμένων) ως το 2025, αγοράζοντας στο ΠΝ πολύτιμο χρόνο για την ολοκλήρωση ενός μελλοντικού ναυπηγικού προγράμματος, που θα αφορά στο σκάφος το οποίο θα τις αντικαταστήσει.
Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, βάση για την Κατασκευή Εθνικού Πλοίου αποτελεί η πρόταση της φρεγάτας Als 100, η σχεδίαση της οποίας θεωρείται πως βρίσκεται σε ώριμη φάση (το εκτόπισμά της αγγίζει πλέον τους 3.000 τόνους), πράγμα που της προσδίδει σαφές χρονικό πλεονέκτημα σ ενα πιθανό ναυπηγικό πρόγραμμα. Για να γίνουν αντιληπτά τα χρονικά μεγέθη που απαιτούνται για την ολοκλήρωση ένος τέτοιου εγχειρήματος, αυτό καταμερίζεται σε τρία στάδια. Το πρώτο, διάρκειας 24 μηνών, περιλαμβάνει την οριστικοποίηση των βασικών χαρακτηριστικών του πλοίου, την επικαιροποιήση της αρχικής σχεδίασης και την πραγματοποίηση της βασικής σχεδίασης. Αυτό το στάδιο, στην περίπτωση ενός ώριμου ναυπηγικού σχεδίου, μπορεί να συρρικνωθεί σημαντικά. Το δεύτερο στάδιο του προγράμματος, διάρκειας 18 μηνών, περιλαμβάνει την προετοιμασία των προμηθευτών ώστε τα επιμέρους υποσυστήματα του πλοίου να είναι έτοιμα για το ναυπηγείο, ενώ το τρίτο στάδιο του προγράμματος, διάρκειας 5 ετών, περιλαμβάνει τη ναυπήγηση, την πραγματοποίηση των δοκιμών και την παράδοση στο ΠΝ [12]. Τούτων δοθέντων, σε 7-8 χρόνια από την έναρξή του είναι εφικτή η παράδοση του πρώτου πλοίου, ώστε να αρχίσουν σταδιακά να αποσύρονται τα πρώτα σκάφη κλάσης «S». Το τελευταίο διάστημα, οι ζυμώσεις επί του αυτού ζητήματος έχουν ενταθεί με τη συμμετοχή τόσο του ΕΜΠ όσο και της ΣΝΔ, καθώς και επιλεγμένων επιτελών του ΠΝ και εντός του 2016 αναμένονται σημαντικές εξελίξεις. Επιπλέον, το ΓΕΕΘΑ παρακολουθεί απευθείας την ανάπτυξη της Als 100, με την υποβολή σε αυτό τριμηνιαίων αναφορών προόδου. [13]
Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, βάση για την Κατασκευή Εθνικού Πλοίου αποτελεί η πρόταση της φρεγάτας Als 100, η σχεδίαση της οποίας θεωρείται πως βρίσκεται σε ώριμη φάση (το εκτόπισμά της αγγίζει πλέον τους 3.000 τόνους), πράγμα που της προσδίδει σαφές χρονικό πλεονέκτημα σ ενα πιθανό ναυπηγικό πρόγραμμα. Για να γίνουν αντιληπτά τα χρονικά μεγέθη που απαιτούνται για την ολοκλήρωση ένος τέτοιου εγχειρήματος, αυτό καταμερίζεται σε τρία στάδια. Το πρώτο, διάρκειας 24 μηνών, περιλαμβάνει την οριστικοποίηση των βασικών χαρακτηριστικών του πλοίου, την επικαιροποιήση της αρχικής σχεδίασης και την πραγματοποίηση της βασικής σχεδίασης. Αυτό το στάδιο, στην περίπτωση ενός ώριμου ναυπηγικού σχεδίου, μπορεί να συρρικνωθεί σημαντικά. Το δεύτερο στάδιο του προγράμματος, διάρκειας 18 μηνών, περιλαμβάνει την προετοιμασία των προμηθευτών ώστε τα επιμέρους υποσυστήματα του πλοίου να είναι έτοιμα για το ναυπηγείο, ενώ το τρίτο στάδιο του προγράμματος, διάρκειας 5 ετών, περιλαμβάνει τη ναυπήγηση, την πραγματοποίηση των δοκιμών και την παράδοση στο ΠΝ [12]. Τούτων δοθέντων, σε 7-8 χρόνια από την έναρξή του είναι εφικτή η παράδοση του πρώτου πλοίου, ώστε να αρχίσουν σταδιακά να αποσύρονται τα πρώτα σκάφη κλάσης «S». Το τελευταίο διάστημα, οι ζυμώσεις επί του αυτού ζητήματος έχουν ενταθεί με τη συμμετοχή τόσο του ΕΜΠ όσο και της ΣΝΔ, καθώς και επιλεγμένων επιτελών του ΠΝ και εντός του 2016 αναμένονται σημαντικές εξελίξεις. Επιπλέον, το ΓΕΕΘΑ παρακολουθεί απευθείας την ανάπτυξη της Als 100, με την υποβολή σε αυτό τριμηνιαίων αναφορών προόδου. [13]
Μολοντούτο, καλό είναι να θυμηθούμε αυτό που αναφέραμε παραπάνω, κρατώντας το στο πίσω μέρος του μυαλού μας: η πρώτη νέα γαλλική φρεγάτα μέσου μεγέθους του προγράμματος FTI, υπολογίζεται πως θα παραδοθεί στο Γαλλικό Ναυτικό περί το 2023. Τον καιρό δηλαδή που θα τις χρειαζόμαστε…
Σημειώσεις
[7] Ελληνική Άμυνα & Τεχνολογία, τ. 11, Δεκέμβριος 2010
[10] Άλλες προτάσεις βελτίωσης (που δεν υλοποιήθηκαν, κατά πως φαίνεται) ήταν η πρόβλεψη εγκατάστασης πυροβόλου 127mm αντί 76mm, πρόσθετοι εκτοξευτές Sylver Α35 πλευρικά του υποστέγου, πρόβλεψη εγκατάστασης ενός CIWS επάνω από το υπόστεγο του ελικοπτέρου και μεγέθυνση του τελευταίου ώστε να χωρά πλέον δύο ε/π ή 1 ε/π και 2 UAVs κ.α.
[11] Σύμφωνα με εξαγγελία του Γάλλου ΥΠΕΘΑ η νέα δομή του Γαλλικού Πολεμικού Στόλου θα περιλαμβάνει 15 κύριες μονάδες επιφανείας: 2 Φρεγάτες Horizon, 8 φρεγάτες FREMM και 5 φρεγάτες FTI.
[12] Επίκαιρα, Τεύχος 191, 13/06-19/06/2013, Γιώργος Τσιμπούκης
[13] Δούρειος Ίππος Almanac 2014-2015
15-9-2015