Οι "28" και η "shopping list" του Erdogan

Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις δύο εβδομάδες πριν από τις τουρκικές εκλογές της 1ης Νοεμβρίου (και μία εβδομάδα μετά το μακελειό της Άγκυρας), οι "28” δεν έχουν κάποια δραστικότερη λύση για το προσφυγικό ζήτημα από το να καταστούν όμηροι του Tayyip Erdogan – τον οποίο άλλωστε, σε μια αμφιλεγόμενη κίνηση πολιτικής στήριξης, θα συναντήσει την Κυριακή η ίδια η καγκελάριος Merkel. Ακόμη και οι εκθέσεις προόδου των υποψήφιων προς ένταξη χωρών οι οποίες δημοσιοποιούνται κάθε χρόνο τέτοια εποχή έμειναν προς το παρόν στο ράφι, ώστε να μην περιπλέξουν το τουρκικό εκλογικό ημερολόγιο. 

Ακόμη και οι ίδιοι οι ηγέτες των "28” κρατών-μελών της Ε.Ε. φαίνεται ότι αντιμετωπίζουν πλέον με δυσφορία τη συμμετοχή τους σε αλλεπάλληλες Συνόδους Κορυφής – εξ ού και το μεγαλύτερο επίτευγμα του Συμβουλίου της 15ης Οκτωβρίου υπήρξε ο περιορισμός των εργασιών του σε μία ημέρα, γεγονός που αφήνει ελεύθερη την Παρασκευή για ενδεχομένως περισσότερο δημιουργικές ενασχολήσεις.

Αλλά ακόμη και τη μονοήμερη Σύνοδο κάποιοι δυσκολεύτηκαν να την παρακολουθήσουν σε όλη τη διάρκειά της. Η συνεδρίαση άρχισε με την Ιταλία να εκπροσωπείται από τον πρωθυπουργό της Μάλτας (καθώς ο Matteo Renzi καθυστέρησε να προσέλθει λόγω μιας κρίσιμης κοινοβουλευτικής ψηφοφορίας στη χώρα του) και τελείωσε με την Βουλγαρία να εκπροσωπείται από την πρόεδρο της Λιθουανίας, αφού ο Boyko Borissov εγκατέλειψε τις Βρυξέλλες, επικαλούμενος το σοβαρό επεισόδιο στα τουρκοβουλγαρικά σύνορα, όπου ένας Αφγανός μετανάστης έπεσε νεκρός από πυρά συνοριοφυλάκων. Όσο για την Κυπριακή Δημοκρατία, εκπροσωπήθηκε από τον Αλέξη Τσίπρα, εφόσον ο Νίκος Αναστασιάδης πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη στην Κίνα.

Η Σύνοδος βέβαια δεν ήταν έκτακτη, ώστε να δικαιολογείται ως απρόβλεπτη μια τέτοια σύμπτωση στο πρόγραμμα του Κύπριου προέδρου – που όμως υπήρξε ιδιαίτερα διευκολυντική για όλες τις πλευρές. Άλλωστε, κύριο αντικείμενο συζήτησης ήταν η "shopping list”, όπως την χαρακτήρισαν Ευρωπαίοι διπλωμάτες, που παρουσίασε στην ευρωπαϊκή πλευρά ο Τούρκος πρόεδρος Tayip Erdogan, προκειμένου η χώρα του να φανεί περισσότερο συνεργάσιμη στη διαχείριση των προσφυγικών ροών. Ένα κυπριακό βέτο, προφανώς δεν ήταν της παρούσης...

(Ομοίως, ιδιαίτερα διευκολυντική αποδείχθηκε και η απουσία Borissov, διότι ο Βούλγαρος ηγέτης ήταν ο μόνος που είχε συνηγορήσει δημοσίως υπέρ της τυχοδιωκτικής πρότασης Erdogan για τη δημιουργία ασφαλών ζωνών για τους πρόσφυγες στην βόρειο Συρία).

Είναι ενδεικτικό της κρίσης της Ε.Ε., το γεγονός ότι θέματα τα οποία υπό κανονικές συνθήκες θα θεωρούνταν ως απολύτως κρίσιμα για το μέλλον της Γηραιάς Ηπείρου, "παράπεσαν” στην ημερήσια διάταξη. Για τις σχέσεις με τη Ρωσία, σε μία συγκυρία κατά την οποία ο Vladimir Putin αλλάζει δραματικά τους όρους του παιχνιδιού με την ρωσική επέμβαση στη Συρία, οι 28 δεν είχαν να πουν πολλά, ενώ για το βρετανικό ζήτημα, που απειλείται να αλλάξει την ίδια τη συγκρότηση της Ε.Ε., η ουσιαστική συζήτηση μετατέθηκε για τον Δεκέμβριο – βοηθούσης και της ιδιόμορφης διαπραγματευτικής τακτικής του David Cameron, ο οποίος αρνείται να "παγιδευτεί” σε ρητά διατυπωμένες διεκδικήσεις αναμόρφωσης της ευρω-βρετανικής σχέσης. (Μετά από τριμερή συνάντηση με τους Francois Hollande και Angela Merkel o Βρετανός πρωθυπουργός δεσμεύθηκε να δημοσιοποιήσει τις προτάσεις του τον Νοέμβριο, όμως την ίδια στιγμή οι υπέρμαχοι του Brexit στην πατρίδα του τον χαρακτήριζαν ως τον "Αόρατο Άνθρωπο” των ευρωπαϊκών συνόδων). 

Αλλά και για την προσφυγική κρίση, που για τέταρτη φορά στη σειρά υπήρξε το κύριο αντικείμενο συζήτησης των”28”, οι αποφάσεις μακράς πνοής αποδείχθηκαν ανέφικτες ή μη επιθυμητές. Η καθιέρωση μόνιμου συστήματος ανακατανομής προσφύγων βάσει ποσοστώσεων, στην οποία επιμένουν η Κομισιόν και η Γερμανία, βρέθηκε εκτός ατζέντας, λόγω των αντιρρήσεων των χωρών της "Ομάδας Visegrad” (Πολωνία, Τσεχία, Ουγγαρία, Σλοβακία), ενώ η αναθεώρηση του Κανονισμού "Δουβλίνο 2” παραπέμφθηκε στο μέλλον ("έγινε μια πρώτη συζήτηση”), όπως και η γαλλική πρόταση για συγκρότηση κοινής συνοριοφυλακής. 

Απέμεινε ουσιαστικά μόνο η ενίσχυση της Frontex σε προσωπικό και σε δικαιοδοσία πραγματοποίησης απευθείας επαναπροωθήσεων, το "Σχέδιο Δράσης” που διαπραγματεύτηκε η Κομισιόν με την Τουρκία (με τις τελευταίες πινελιές να μπαίνουν το πρωί της Τετάρτης από τον αντιπρόεδρο της Επιτροπής Frans Timmermans και τους Τούρκους συνομιλητές του) και βέβαια οι χρηματοδοτικές δεσμεύσεις που είχαν αναλάβει τα κράτη-μέλη στην έκτακτη σύνοδο του Σεπτεμβρίου και δεν έχουν ακόμη υλοποιηθεί. 

Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις δύο εβδομάδες πριν από τις τουρκικές εκλογές της 1ης Νοεμβρίου (και μία εβδομάδα μετά το μακελειό της Άγκυρας), οι "28” δεν έχουν κάποια δραστικότερη λύση για το προσφυγικό ζήτημα από το να καταστούν όμηροι του Tayyip Erdogan – τον οποίο άλλωστε, σε μια αμφιλεγόμενη κίνηση πολιτικής στήριξης, θα συναντήσει την Κυριακή η ίδια η καγκελάριος Merkel. Ακόμη και οι εκθέσεις προόδου των υποψήφιων προς ένταξη χωρών οι οποίες δημοσιοποιούνται κάθε χρόνο τέτοια εποχή έμειναν προς το παρόν στο ράφι, ώστε να μην περιπλέξουν το τουρκικό εκλογικό ημερολόγιο. Αλλά όταν το μέτρο όλων των ευρωπαϊκών πραγμάτων είναι οι διακυμάνσεις της δημοτικότητας της καγκελαρίου στις γερμανικές δημοσκοπήσεις, είναι αναμενόμενο ότι ζητήματα όπως οι γαλλικές αντιρρήσεις στη χαλάρωση των απαιτήσεων βίζας για τους Τούρκους πολίτες που ταξιδεύουν στην Ε.Ε. ή οι ελληνικές αντιστάσεις στις κοινές ναυτικές περιπολίες στο Αιγαίο, αντιμετωπίζονται με αδημονία.

Αν, πάλι, αύριο η Τουρκία του Tayyip Erdogan, που μοιάζει να βυθίζεται στο χάος, μετατραπεί από χώρα διέλευσης σε χώρα προέλευσης προσφύγων, η αδημονία (και η έλλειψη ιδεών) θα είναι ίσως πολύ μεγαλύτερη...

16-10-2015

Του Κώστα Ράπτη

http://www.capital.gr/epikairotita/3073484/oi-28-kai-i-shopping-list-tou-erdogan