Ο Cameron ρίχνει το γάντι σε μια αδύναμη Ευρώπη


Ο David Cameron έχει παρουσιάσει τους όρους σύμφωνα με τους οποίους η Βρετανία θα μπορούσε να παραμείνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτά είναι καλά νέα. Κάθε κράτος-μέλος γνωρίζει τελικά ποιες είναι οι θέσεις του πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου. Εάν τον πιστέψουμε, ο Cameron θέλει την Βρετανία εντός, και όχι εκτός της ΕΕ.

Η ομιλία του Cameron, που δόθηκε στο Λονδίνο στις 10 Νοεμβρίου στο Chatham House, θέτει τέσσερις προϋποθέσεις που θα σχηματίσουν την βάση των διαπραγματεύσεών του με τον Donald Tusk, τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Αυτές περιλαμβάνουν την προστασία της ενιαίας αγοράς για τη Βρετανία και άλλους εκτός της ευρωζώνης, να γραφτεί η ανταγωνιστικότητα στο DNA όλης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να εξαιρεθεί η Βρετανία από μία ακόμη πιο στενή ένωση ενώ την ίδια στιγμή να ενισχυθούν τα εθνικά κοινοβούλια μέσω "νομικά δεσμευτικών και μη αναστρέψιμων αλλαγών”, και να προασπιστεί το δικαίωμα της ελεύθερης μετακίνησης ανθρώπων αλλά με αυστηρούς όρους για την μετανάστευση από εντός και εκτός της ΕΕ.

Είναι κατανοητό γιατί ο Cameron θέλει "αμεροληψία” μεταξύ των χωρών που είναι εντός της ευρωζώνης και εκείνων που δεν είναι, όπως η Βρετανία. Φοβάται ότι η Βρετανία θα απομονωθεί. Θέλει η φωνή ενός κράτους μέλους της ΕΕ να έχει την ίδια βαρύτητα με οποιαδήποτε άλλη.

Αυτά είναι όλα πολύ καλά. Αλλά δεν ανέφερε το θέμα της αλληλεγγύης, μια λέξη που η Γερμανία ανακάλυψε πως έχει μικρή σημασία όταν πρόκειται για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης. Τι θα συμβεί εάν ένα τραπεζικό σύστημα μιας χώρας μη-μέλους της ευρωζώνης, καταρρεύσει;  Θα στραφεί η χώρα στο ΔΝΤ για στήριξη ενώ η ΕΕ θα κάνει τα στραβά μάτια για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στα άλλα μέλη της ΕΕ;

Οι χώρες εκτός ευρωζώνης, όπως η Πολωνία, θα μπορούσαν να χαιρετίσουν το αίτημα της Βρετανίας. Αλλά οι μεγάλες και πιο σημαντικές, όπως η Γαλλία και η Γερμανία, δεν θέλουν να έχουν τα χέρια τους δεμένα εάν θέλουν να προχωρήσουν σε μια Ευρώπη δύο ταχυτήτων, κάτι που εδώ και καιρό βρίσκεται στο μυαλό της Γερμανίας, και που φοβάται η Βρετανία.

Επιπλέον, οι επιπτώσεις από την κρίση του ευρώ δεν έχουν τελειώσει. Αφήνει ανεπίλυτο το ζήτημα του εάν η ΕΕ θέλει μια δημοσιονομική ένωση και άλλες μορφές στενότερης οικονομικής ολοκλήρωσης.

Και για το θέμα αυτό -μια ακόμη πιο στενή ένωση- ο Cameron θα αντιμετωπίσει την μεγαλύτερη αντίδραση από τους ομολόγους του στην ΕΕ. Μια ακόμη πιο στενή ένωση ήταν πάντα ένας από τους μακροχρόνιους στόχους της ΕΕ. Για τους ιδρυτές του project και τους ένθερμους υποστηρικτές της ΕΕ, η ιδέα μιας ένωσης χωρίς στενότερη ενοποίηση ήταν και είναι μια αντίφαση.

Διάφορα κράτη-μέλη θέλουν να προστατέψουν αυτή την πολιτική και φιλοσοφική αρχή που έχει κατευθύνει την ΕΕ τον τελευταίο μισό αιώνα. ΟΙ τέσσερις αρχές της ΕΕ για ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, κεφαλαίων, υπηρεσιών και ανθρώπων, αποτελούν μέρος αυτής της ολοκλήρωσης. Υπήρξε επίσης η πεποίθηση ότι η ΕΕ δεν θα σταματούσε εδώ.

Η δέσμευση σε έναν στόχο περαιτέρω ολοκλήρωσης, έχει ωστόσο αποδυναμωθεί. Τα ευρωσκεπτικιστικά και λαϊκιστικά κόμματα τάσσονται όλο και πιο δυναμικά υπέρ της προστασίας και ενίσχυσης των κυριαρχικών δικαιωμάτων των χωρών τους, ενάντια σε αυτό που βλέπουν ως την καταπάτηση της ανεξαρτησίας τους από την ΕΕ και την έλλειψη δημοκρατικής νομιμοποίησης της ΕΕ.

Ο Cameron έχει δίκιο να ζητά περισσότερη δημοκρατική νομιμότητα των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Αλλά το να αποκλείει κατηγορηματικά μια στενότερη ένωση, είναι σα να κλείνει την πόρτα στην ΕΕ για να προαχθεί σε έναν αληθινό παράγοντα ασφάλειας. Ακόμη και ο Cameron παραδέχθηκε ότι "η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή ΈΝωση… αφορά την εθνική μας ασφάλεια καθώς και την οικονομική μας ασφάλεια”.

Η επίμονη αντίδραση της Βρετανίας σε περισσότερη ολοκλήρωση, φανερώνει την θεμελιώδη διαφορά μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της περισσότερης ηπειρωτικής Ευρώπης. Η Βρετανία αντιλαμβάνεται την ΕΕ με πρακτικό τρπο, όχι με συναισθηματικό. "Το κεφάλι, όχι η καρδιά. Γνωρίζω ότι κάποιοι από τους Ευρωπαίους εταίρους μας μπορεί να το βρουν απογοητευτικό αυτό για την Βρετανία. Αλλά αυτό είμαστε”, δήλωσε ο Cameron.

Οι ίδιοι οι θεσμοί της ΕΕ βασίστηκαν σε μια εξαιρετικά συναισθηματική πορεία προς την επαναπροσέγγιση μεταξύ της Γαλλία και της Γερμανίας, προκειμένου να αποτραπούν μελλοντικοί πόλεμοι. Η ένωση δημιουργήθηκε για να φέρει την Ευρώπη ενωμένη.

Κάθε διεύρυνση της ΕΕ, από την εισδοχή της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ελλάδας, προς την διεύρυνση ανατολικότερα προς την Κεντρική Ευρώπη και τις χώρες της Βαλτικής, έχει υποστηριχθεί από αυτή την συναισθηματική δέσμευση, αυτή την λαχτάρα να ενταχθεί στην ΕΕ εξαιτίας του τι πρεσβεύει: μια ενωμένη, ασφαλή Ευρώπη. Επίσης, έγινε η παραδοχή ότι με τον καιρό κάθε διεύρυνση της ΕΕ θα οδηγούσε αναγκαστικά σε μεγαλύτερη ενοποίηση.

Ένα συναισθηματικό δέσιμο με την ΕΕ δεν είναι αρκετό για την ένωση προκειμένου να αντιμετωπίσει την παγκοσμιοποίηση και να ανταπεξέλθει στην προσφυγική και μεταναστευτική κρίση που έχει ήδη ασκήσει πιέσεις σε κάθε έννοια αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ.

Αυτές οι κρίσεις απειλούν τις αρχές της ΕΕ και πραγματικά την μελλοντική ύπαρξη της ΕΕ ως μια ένωση ικανή να εργαστεί από κοινού για να αντιμετωπίσει τέτοιες προκλήσεις. Η απόρριψη μιας ακόμη πιο στενής ένωσης από τον Cameron, αγνοεί την αδυσώπητη λογική του τι θα μπορούσε να γίνει η ΕΕ προτού καταστούν τα αιτήματα του Cameron άνευ ουσίας.

της Judy Dempsey
 carnegieeurope.eu

http://www.capital.gr/story/3080176
 13-Νοε-2015    

Μπορείτε να δείτε το πρωτότυπο κείμενο εδώ: 
http://carnegieeurope.eu/strategiceurope/?fa=61953