H E.E. μπροστά στο "απρόβλεπτο" μέτωπο της Πορτογαλίας

 Σαθρά τα  θεμέλια του ''success story'' σε μία χώρα η οποία εξακολουθεί, παρά την ολοκλήρωση του μνημονίου, να έχει μέγα πρόβλημα ανταγωνιστικότητας, ανεργία στο 17% (μετά τη μετανάστευση 350.000 νέων σε μία τετραετία) και συνολικό χρέος (δημόσιο και ιδιωτικό) της τάξης του 370% του ΑΕΠ. Με τα πορτογαλικά spread να έχουν ήδη αυξηθεί κατά 21 μ.β. λόγω της πτώσης της κυβέρνησης Coelho ο λόγος σύντομα θα περάσει στους οίκους αξιολόγησης – και από αυτούς στην ΕΚΤ η οποία αιμοδοτεί το success story περιλαμβάνοντας τους πορτογαλικούς τίτλους στο πρόγραμμα ποσοτικής διευκόλυνσης, μόνο και μόνο επειδή η γερμανική Commerzbank τους παρέχει αξιολόγηση επενδυτικού επιπέδου.

Pedro Passos Coelho

Angela Merkel-Pedro Passos Coelho

"Δεν υπάρχουν success stories στην Ευρωζώνη” υποστήριζε η πορτογαλική Αριστερά -και οι εξελίξεις, στις οποίες η ίδια πρωταγωνιστεί, την επαληθεύουν, εφόσον το μέτρο της "επιτυχίας” είναι για τις ευρωπαϊκές καγκελαρίες πρωτίστως πολιτικό και όχι οικονομικό.

Η περίπτωση της Πορτογαλίας αποτελεί από την άποψη αυτή ένα μεγάλο παράδοξο, διότι η χώρα της Ιβηρικής δεν γνώρισε κατά τη διάρκεια του δικού της μνημονίου ούτε τις μεγάλες κοινωνικές κινητοποιήσεις ούτε τις θεαματικές πολιτικές ανακατατάξεις άλλων χωρών της ευρω-περιφέρειας, που στην Ελλάδα λ.χ. έφεραν τον ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση και στην Ισπανία δημιούργησαν τους Podemos εκ του μηδενός. Και όμως: για τις Βρυξέλλες ανοίγει άλλο ένα, απροσδόκητο μέχρι πρότινος, μέτωπο αμφισβήτησης της λιτότητας, καθώς το μεν πορτογαλικό πρόγραμμα ολοκληρώθηκε νωρίς, οι δε τιμωρητικές διαθέσεις του εκλογικού σώματος δεν υποχώρησαν.

Οι διαθέσεις αυτές δεν αφορούσαν βέβαια μόνο τον κεντροδεξιό συνασπισμό του Pedro Passos Coelho που από το 2011 διαχειρίστηκε το πορτογαλικό μνημόνιο, αλλά και τους αντιπολιτευόμενους Σοσιαλιστές που παρότι επί μακρόν προηγούνταν στις δημοσκοπήσεις κατάφεραν στις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου να καταταγούν δεύτεροι.

Το σενάριο ενός μεγάλου συνασπισμού κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς φάνταζε το πιο πιθανό, όμως ανέλαβε να το τορπιλίσει ο.... μεγαλύτερος θιασώτης του: ο Πορτογάλος πρόεδρος της Δημοκρατίας Anibal Cavaco Silva. Το γεγονός ότι ο αρχηγός του κράτους έδωσε μετεκλογικά την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης εκ νέου στον Coelho, δεν ήταν από μόνο του κάτι το εντυπωσιακό, στον βαθμό που η παράταξη του απερχόμενου πρωθυπουργού είχε κατακτήσει, έστω και με απώλεια της αυτοδυναμίας, την πρώτη θέση. Όμως το σκεπτικό που ανέπτυξε ο Cavaco Slva προκάλεσε σάλο και καταγγελίες για "συνταγματικό πραξικόπημα” και περιφρόνηση της λαϊκής ετυμηγορίας.

"Στα 40 χρόνια από την αποκατάσταση της δημοκρατίας, καμία κυβέρνηση της Πορτογαλίας δεν βασίσθηκε στη στήριξη αντιευρωπαϊκών δυνάμεων, που να τάσσονται κατά της Συνθήκης της Λισαβώνας, του Δημοσιονομικού Συμφώνου και του Συμφώνου Σταθερότητας και να επιθυμούν να καταλύσουν την νομισματική ένωση και το ΝΑΤΟ” δήλωσε ο Πορτογάλος πρόεδρος -καλλιεργώντας την εντύπωση ότι οι μεν αριστερές δυνάμεις (Μπλόκο της Αριστεράς και συμμαχία Κομμουνιστών-Πρασίνων), που ενίσχυσαν αθροιστικά τις δυνάμεις τους στο 18%, βρίσκονται με το ένα πόδι "εκτός ευρωπαϊκής νομιμότητας”, οι δε Σοσιαλιστές βουλευτές καλά θα έκαναν να αποστατήσουν στηρίζοντας τη νέα κυβέρνηση Coelho.

Το αποτέλεσμα ήταν να επιταχυνθούν οι διαδικασίες σύμπηξης ενός (δίχως προηγούμενο μετά την "Επανάσταση των Γαρυφάλλων”) μετώπου των Σοσιαλιστών με τα δύο κόμματα της Αριστεράς, το οποίο, ως κοινοβουλευτική πλειοψηφία, προκάλεσε το απόγευμα της Τρίτης την πτώση της κυβέρνησης Coelho στην πρώτη κιόλας κοινοβουλευτική της δοκιμασία.

Ο Cavaco Silva έχει αυτοπαγιδευτεί, διότι η δεύτερη επιλογή που έχει πλέον εκτός από την ανάθεση της εντολής στον ηγέτη των Σοσιαλιστών Antonio Costa, ήτοι ο σχηματισμός υπηρεσιακής κυβέρνησης μέχρι τις επόμενες εκλογές, δεν φαντάζει ρεαλιστική. Το πορτογαλικό Σύνταγμα δεν επιτρέπει τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών πριν την παρέλευση έξι μηνών από την ανάδειξη νέου Κοινοβουλίου ή την εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας. Με βάση το ότι η θητεία του Cavaco Silva λήγει τον Ιανουάριο η διακυβέρνηση της χώρας μέχρι τον Ιούνιο από μία υπηρεσιακή κυβέρνηση, η οποία δεν θα μπορεί καν να εγκρίνει προϋπολογισμό, αποτελεί παραλογισμό.

Ο αντιπρόεδρος του απερχόμενου υπουργικού συμβουλίου Paolo Portas υποστήριξε, με χαρακτηριστικά αυταρχική νοοτροπία, ότι η τριμερής "κυβέρνηση εν αναμονή” είναι "μαθηματικά εφικτή, αλλά πολιτικά αθέμιτη”.

Μια πιο ήπια προσέγγιση απλώς θα υπογράμμιζε τη δυσκολία εξεύρεσης κοινού παρονομαστή ανάμεσα στους ευρωπαϊστές Σοσιαλιστές και τα κόμματα της ριζοσπαστικής Αριστεράς, που μάλιστα έχουν σκληρύνει τις θέσεις τους ως προς την ευρωζώνη, λαμβάνοντας υπόψη τους και την φετινή ελληνική εμπειρία.

 Ωστόσο, υπό το βάρος της λαϊκής απαίτησης για αλλαγή πλεύσης στη χώρα, τόσο το Μπλόκο της Αριστεράς όσο και η Συμμαχία Κομμουνιστών-Πρασίνων υπέστειλαν τις προγραμματικές τους θέσεις για το χρέος και το ευρώ και συμφώνησαν να στηρίξουν (χωρίς να συμμετέχουν με δικούς τους υπουργούς) μια κυβέρνηση των Σοσιαλιστών. Το προηγούμενο της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης της Ιταλίας που συνεθλίβη αφότου στήριξε κυβέρνηση της κεντροαριστεράς δεν δείχνει ακόμη να απασχολεί τα κόμματα αυτά.

"Δεν χρειάζεται να έχουμε την ίδια γνώμη για το ΝΑΤΟ, προκειμένου να βελτιώσουμε τα οικογενειακά εισοδήματα” καθησυχάζει ο Costa. Όμως η ίδια η "βελτίωση των εισοδημάτων” είναι ήδη μεγάλη πρόκληση για τις Βρυξέλλες – πόσω μάλλον η σύμπραξη Σοσιαλδημοκρατίας και ριζοσπαστικής Αριστεράς, που αποτελεί πανευρωπαϊκού ενδιαφέροντος πείραμα.

Ο προαλειφόμενος για το υπουργείο Οικονομικών Mario Centeno (απόφοιτος του Ηarvard και πρώην στέλεχος της πορτογαλικής κεντρικής τράπεζας) δηλώνει προς τους Financial Times ότι μια κυβέρνηση των Σοσιαλιστών δεν θα αμφισβητήσει την κατεύθυνση της δημοσιονομικής σταθεροποίησης, αλλά την ταχύτητά της – προτείνοντας; μείωση του ελλείμματος από το 4,7% στο 1,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2019 και του χρέους από το 128% στο 112% το ίδιο διάστημα, έναντι 0,2% και 107,6% αντιστοίχως που είχε συμφωνήσει η κυβέρνηση Coelho με τους πιστωτές. 

Ωστόσο, τα πιθανά σημεία τριβής είναι ακόμη περισσότερα. Η αυριανή πορτογαλική κυβέρνηση θα επιδιώξει να αυστηροποιήσει τις προβλέψεις τις εργατικής νομοθεσίας ως προς τις απολύσεις, να αναστρέψει τις περικοπές στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων και να παγώσει τις ιδιωτικοποιήσεις των μέσων μεταφοράς.

Όλα αυτά, ενώ η νυν υπουργός Οικονομικών Mar;ia Luis Albuquerque προειδοποιεί ότι αν δεν τηρηθούν οι δεσμεύσεις της Λισαβώνας βάσει του Δημοσιονομικού Συμφώνου μπορεί να ξεσπάσει νέα κρίση χρέους και να χρειαστεί ξανά μνημόνιο.

"Δεν χρειάζεται” προσθέτει "να φανταστούμε τις συνέπειες, αρκεί να κοιτάξουμε την πρόσφατη εμπειρία στην Ελλάδα και το κόστος της προσπάθειάς της να τερματίσει τη λιτότητα: Περισσότερη ύφεση, περισσότερη φτώχεια, περισσότερη ανεργία και μεγαλύτερη εξάρτηση από τις πιστωτές”.

Αποκαλύπτει έτσι άθελά της τα σαθρά θεμέλια του success story σε μία χώρα η οποία εξακολουθεί, παρά την ολοκλήρωση του μνημονίου, να έχει μέγα πρόβλημα ανταγωνιστικότητας, ανεργία στο 17% (μετά τη μετανάστευση 350.000 νέων σε μία τετραετία) και συνολικό χρέος (δημόσιο και ιδιωτικό) της τάξης του 370% του ΑΕΠ. Με τα πορτογαλικά spread να έχουν ήδη αυξηθεί κατά 21 μ.β. λόγω της πτώσης της κυβέρνησης Coelho ο λόγος σύντομα θα περάσει στους οίκους αξιολόγησης – και από αυτούς στην ΕΚΤ η οποία αιμοδοτεί το success story περιλαμβάνοντας τους πορτογαλικούς τίτλους στο πρόγραμμα ποσοτικής διευκόλυνσης, μόνο και μόνο επειδή η γερμανική Commerzbank τους παρέχει αξιολόγηση επενδυτικού επιπέδου.

Του Κώστα Ράπτη

11-11-2015

http://www.capital.gr/forum/thread/5391540?page=1

Ιστορικές εξελίξεις στη Πορτογαλία.  

Αυτή τη φορά δεν πρόκειται για τον άτακτο μαθητή, που τιμωρούμε για να ησυχάσουν οι υπόλοιποι. Αλλά για τον «σπασίκλα» που κάθε τόσο ο δάσκαλος Βόλφγκανγκ καλούσε στον πίνακα: «Έλα εδώ παιδί Κοέλιο και δείξε τους πώς λένε το μάθημα». 

Μόλις ένα μήνα μετά τις βουλευτικές εκλογές, η ανατροπή της κυβέρνησης της λιτότητας στην Πορτογαλία, αποτελεί την πιο τρανταχτή απόδειξη ότι το πορτογαλικό success story που πιπίλιζε το Βερολίνο - και επαναλάμβαναν τα φερέφωνα του στην Ελλάδα - ήταν κάτι αντίστοιχο με το αυτό του κ. Σαμαρά: ένα στηριγμένο στην δημιουργική λογιστική, προπαγανδιστικό εφεύρημα, που παραποιούσε τα πραγματικά δεδομένα της οικονομίας και αδιαφορούσε πλήρως για τις καταστροφικές συνέπειες της λιτότητας και του μνημόνιου στην κοινωνία της χώρας.

Αν η μία ιστορική διάσταση από την πτώση της δεξιάς κυβέρνησης είναι η διάψευση των νεοφιλελεύθερων στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο, η άλλη είναι η συμμαχία των κομμάτων της αριστεράς με το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Ο πρώην πρόεδρος του κόμματος και πρωθυπουργός Ζ. Σόκρατες είναι ακόμη υπό κατ' οίκον κράτηση κατηγορούμενος για οικονομικά σκάνδαλα, χώρια ότι ήταν αυτός που εφάρμοσε πρώτος τις πολιτικές της λιτότητας. Παρ' όλα αυτά τα δύο κόμματα της αριστεράς, το Μπλόκο και το ΚΚΠ προτίμησαν να συμμαχήσουν με τους Σοσιαλιστές, παρά να τους αφήσουν να προχωρήσουν στον «Μεγάλο Συνασπισμό» με την δεξιά του Κοέλιο, όπως προέβλεπαν οι περισσότεροι παρατηρητές την επομένη των εκλογών.

«Πιστεύουμε ότι ήταν ευκαιρία να συγκροτηθεί μια άλλη κυβερνητική συμμαχία, για την επίλυση των άμεσων προβλημάτων της χώρας», εξήγησε πρόσφατα ο εκπρόσωπος του ΚΚΠ, που θεωρείτο μέχρι τώρα ένα από τα πιο «ορθόδοξα» της Ευρώπης. «Παρουσιάσαμε προτάσεις για την αύξηση του κατώτατου μισθού από 500 σε 600 ευρώ, επαναφορά συλλογικών συμβάσεων και καταπολέμηση των επισφαλών εργασιακών σχέσεων, φορολογική πολιτική πιο ισορροπημένη και δίκαιη, χρηματοδότηση κοινωνικής ασφάλισης και αναστροφή ιδιωτικοποίησης δημοσίων εταιρειών όπως η αεροπορική ΤΑΡ», συνέχισε, μιλώντας σε ειδική ενημερωτική σύσκεψη της ευρωομάδας της αριστεράς στο Στρασβούργο.

Δεν επρόκειτο για κινήσεις τακτικής, ώστε να αποκαλυφθεί ο καιροσκοπισμός των Σοσιαλιστών: «Είπαμε ότι ακόμη και αν το Σοσιαλιστικό Κόμμα δεν επιθυμεί την ρήξη με βάση τις δικές μας προτάσεις, εμείς θα θέλαμε συνεργασία σε μια μίνιμουμ βάση για να μην επανέλθει η δεξιά». H σύγκριση με το «αδελφό» ΚΚΕ είναι καταθλιπτική για τις δογματικές προσκολλήσεις του τελευταίου και την πολιτική «Τι Παπάγος, τι Πλαστήρας» που υιοθέτησε μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου στην Ελλάδα. Το ενδιαφέρον είναι τώρα πώς θα σχολιάσει ο «Ριζοσπάστης» τις εξελίξεις και την πολιτική των Πορτογάλων συντρόφων.

Το Μπλόκο της Αριστεράς, το κόμμα που βγήκε κερδισμένο από τις πρόσφατες εκλογές, έθεσε επίσης 3 βασικές προϋποθέσεις στο Σοσιαλιστικό Κόμμα για την δημιουργία «εναλλακτικής κυβέρνησης»: προστασία  των εργασιακών δικαιωμάτων, επαναφορά μισθών και συντάξεων στα επίπεδα πριν από την κρίση. Τόνιζε όμως, όπως και το ΚΚΠ, ότι δεν έπρεπε με τίποτα να σχηματιστεί κυβέρνηση δεξιάς και ότι  θα υποστήριζε το Σοσιαλιστικό Κόμμα, ακόμη και αν δεν υπήρχε γενικότερη συμφωνία σε όλα τα σημεία. Είναι προφανές ότι τα δύο κόμματα της αριστεράς παίρνουν σημαντικό ρίσκο, αλλά η απόφαση τους δείχνει πόσο ωριμάζει, σε όλη την νότια Ευρώπη, η ανάγκη ανατροπής των πολιτικών λιτότητας, μέσω ευρύτερων συμμαχιών.  Είναι χαρακτηριστικό ότι στη διάρκεια της ψηφοφορίας  που οδήγησε στην πτώση της πιο βραχύβιας κυβέρνησης των τελευταίων ετών, χιλιάδες διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν έξω από το κοινοβούλιο στη Λισσαβόνα , μετά από κάλεσμα της Συνομοσπονδίας των Συνδικάτων.

Ο πρόεδρος της χώρας Καβάκο Σίλβα, που είχε επιχειρήσει ένα πραξικοπηματάκι δίνοντας τη διερευνητική εντολή στη δεξιά, ενώ η αριστερή αντιπολίτευση συγκέντρωνε περισσότερες έδρες συνολικά και το 62% των ψήφων, βρίσκεται σε εξαιρετική δύσκολη θέση. Ο πρόεδρος είχε ερμηνεύσει το Σύνταγμα κατά πως νόμιζε, με το επιχείρημα ότι δεν θα έπρεπε να σχηματιστεί κυβέρνηση στηριγμένη σε «αντιευρωπαϊκές» δυνάμεις, όπως το ΚΚΠ που τάσσεται υπέρ της εξόδου της χώρας από την ΕΕ.

Τώρα, παρά τα λεγόμενα του, είτε θα πρέπει να δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον ηγέτη των Σοσιαλιστών Αντόνιο Κόστα ή να ζητήσει από την κυβέρνηση Κοέλιο να παραμείνει ως υπηρεσιακή έως να γίνουν εκλογές. Αλλά με βάση το Σύνταγμα αυτές δεν μπορούν να γίνουν πριν τον Απρίλιο του 2016. Η Πορτογαλία μπαίνει σε μια περίοδο πολιτικής αστάθειας, που θα θυμίζει τις αποσταθεροποιητικές συνέπειες των πολιτικών που ο δάσκαλος Βόλφγκανγκ και η Νονά Μέρκελ έχουν επιβάλει στην Ευρώπη.

ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΟΥΛΟΓΛΟΥ
11-11-2015
http://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/istorikes-ekselikseis-sti-portogalia-toy-stelioy-koylogloy