Η τρέλα του μεγαλείου.

Τι θα μπορούσε να πάει στραβά;», αναρωτιέται ο... πολέμαρχος Κάμερον στο καταπληκτικό σκίτσο του Ντέιβ Μπράουν από την Independent

Τι ενώνει την Αμερική, τη Ρωσία, την Τουρκία, το Ιράν και τις (παρηκμασμένες, αλλά πάντα φιλόδοξες) Μεγάλες Δυνάμεις της Ευρώπης, την Αγγλία, τη Γαλλία και τη Γερμανία - κοντολογίς, τους βασικούς «παίκτες» της αιματοβαμμένης συριακής διελκυστίνδας;

Προφανώς, ο βασικός συνδετικός κρίκος όλων αυτών των νυν και πρώην αυτοκρατοριών είναι η ισχύς, στρατιωτική και πολιτική, και η ακόρεστη επιμονή τους να «προβάλλουν» αυθαίρετα αυτή την ισχύ σε όποια γωνιά του πλανήτη κρίνουν ότι έχουν συμφέρον να παρέμβουν, ανεξάρτητα από τα «ανθρωπιστικά» επιχειρήματα που συνήθως χρησιμοποιούν.

Ομως η ισχύς και τα συμφέροντα δεν αρκούν από μόνα τους για να δικαιολογήσουν τα τεκταινόμενα: χρειάζεται και κάτι ακόμη - κι αυτό είναι η βαθιά ριζωμένη από αιώνες τέτοιων κατακτητικών «παρεμβάσεων» ιμπεριαλιστική αντίληψη όλων των παραπάνω δυνάμεων, που τις κάνει να βλέπουν τον κόσμο σαν μια απρόσωπη μεγάλη σκακιέρα, όπου οι άμαχοι πληθυσμοί υπάρχουν μόνο για να τους επικαλούνται πριν τους μετατρέψουν -με τις ενέργειες ή την αδράνειά τους- σε πρόβατα επί σφαγή.

Είναι αυτή η συχνά ασυνείδητη -με τη διπλή έννοια της λέξης- «αυτοκρατορική μνήμη», αυτό το κέλυφος των περασμένων μεγαλείων, που κάνει ακόμη και τους ξεδοντιασμένους στρατιωτικά και πολιτικά Ευρωπαίους ηγέτες σαν τον Κάμερον ή τον Ολάντ να ξαναφορούν στον 21ο αιώνα τις σκουριασμένες πανοπλίες των σταυροφόρων, παρά το ότι έχουν πλήρη επίγνωση των δυνάμει καταστροφικών συνεπειών αυτής της νέας εμπλοκής τους στη μεσανατολική σφηκοφωλιά και των νέων τεράτων που θα γεννηθούν από αυτές τους τις ενέργειες.

Αυτό που οι Γάλλοι λένε folie de grandeur - τρέλα του μεγαλείου. Τι τραγικό, αλήθεια - αυτοί που γράφουν την Ιστορία, να μην τη γνωρίζουν!

Oπως άλλωστε έχουμε ξαναγράψει σε αυτή τη στήλη, ελάχιστοι τόποι αποτελούν διαχρονικά δυνατότερο μαγνήτη για τέτοια περιοδικά «ξεκαθαρίσματα λογαριασμών»ανάμεσα στις κατά καιρούς υπερδυνάμεις, από τα βάθη της Ιστορίας ώς και σήμερα, από τη Μέση Ανατολή.

Δείτε χωρίς παρωπίδες τη σημερινή Συρία και τον κατ’ όνομα και μόνο «εμφύλιό» της, που από την πρώτη μέρα του δεν είναι παρά ένας πολυ-παραταξιακός proxy war, ένας«πόλεμος δι’ αντιπροσώπων», όπου ακόμη και οι παρατρεχάμενες περιφερειακές δυνάμεις -κάτι Σαουδικές Αραβίες, κάτι Κατάρ, κάτι Εμιράτα- βρήκαν «γήπεδο» για να παίξουν τα βρόμικα παιχνίδια τους: τι δουλειά έχουν, αλήθεια, στο Λεβάντε όλοι αυτοί οι Δυνατοί, με τ’ αεροπλάνα τους και τα πολεμικά τους πλοία και τα λεφτά και τα όπλα τους, και βέβαια με όλες αυτές τις πολεμικές ομάδες-πιόνια τους στο έδαφος;

Και καλά η Τουρκία - αυτή αντιμετωπίζει τη Συρία και το Ιράκ ως πρώην δοβλέτια της, που της αφαιρέθηκαν βιαίως πριν από εκατό χρόνια από τους Ευρωπαίους και τώρα ήρθε η ώρα να τις ανακτήσει.

Οποιος έχει διαβάσει το «Στρατηγικό Βάθος» του σημερινού πρωθυπουργού της Τουρκίας αναγνωρίζει εύκολα τη νεο-οθωμανική «μενταλιτέ» στις σημερινές πράξεις της κυβέρνησής του - με τη διαφορά, βέβαια, ότι ο καθηγητής Νταβούτογλου έγραφε για «ήπια ισχύ», πολιτιστική και οικονομική επικυριαρχία και άλλα τέτοια «σοφτ» επιχειρήματα, ενώ ο πρωθυπουργός-πολέμαρχος Νταβούτογλου δεν δίστασε πριν από λίγες μέρες να ανάψει ένα ακόμη σπίρτο στην ξέχειλη πυριτιδαποθήκη της Συρίας.

Και τι σπίρτο - έναν αμερικανικής κατασκευής πύραυλο αέρος-αέρος τύπου AMRAAM, που εκτοξεύτηκε από ένα αμερικανικής κατασκευής μαχητικό F-16, με βάση τις πληροφορίες πτήσης που έδωσαν στην Τουρκία οι Αμερικανοί, προκειμένου να μην καταγραφούν από ψηλά οι διαδρομές του λαθρεμπορίου με το ISIS, σύμφωνα τουλάχιστον με τις καταγγελίες των Ρώσων.

Αυτή είναι η Τουρκία, και δυστυχώς δεν αλλάζει - πάντα λαίμαργη, πάντα κατακτητική, πάντα έτοιμη να παίξει διπλό και τριπλό παιχνίδι, ιδίως στις περιοχές που θεωρεί ιστορικό της κληροδότημα. Οι άλλοι, όμως;

Ας εστιάσουμε στην πιο απρόβλεπτη δύναμη - τη Ρωσία. Ολοι παραδέχονται πως η απόφαση του Πούτιν να μπει ενεργά εδώ και δύο μήνες στον πόλεμο υπέρ του Ασαντ άλλαξε άρδην τις ισορροπίες επί του πεδίου, ενισχύοντας δραματικά τη θέση του Μπασάρ αλ Ασαντ και επιτρέποντάς του -σε συνδυασμό βέβαια με τους σκληροτράχηλους Ιρανούς και Λιβανέζους σιίτες πολεμιστές, που πολεμούν δίπλα στις καθεστωτικές δυνάμεις κάτω από την αεροπορική και πυραυλική «ομπρέλα» των Ρώσων- να περάσει από την άμυνα στην επίθεση, προελαύνοντας σε όλα τα μέτωπα.

Και, όπως γράφουν οι περισσότεροι στρατιωτικοί αναλυτές, αυτό που ήδη κατάφερε ο «τσάρος» με αυτή του την ενέργεια είναι να επαναβεβαιώσει το ρωσικό «στάτους» της υπερδύναμης, που είχε τρωθεί ανεπανόρθωτα την τελευταία 25ετία, μετά την εκ των έσω κατάρρευση της ΕΣΣΔ αλλά και μια σειρά από σημαντικές ήττες γοήτρου, με σοβαρότερη τη βίαιη κατάτμηση της πρώην Γιουγκοσλαβίας στη δεκαετία του ‘90 και τη μεθοδευμένη αλλαγή καθεστώτων σε μια σειρά από πρώην κράτη-δορυφόρους της Ρωσίας, στην πρώτη δεκαετία του αιώνα μας.

Η σημερινή Ρωσία είναι -όπως και η Κίνα άλλωστε- μια πολιορκημένη υπερδύναμη, περικυκλωμένη από εχθρικά καθεστώτα-μαριονέτες των εχθρών του.

Ο Πούτιν, αυτός ο φοβερός καγκεμπίτης, «έσωσε» για τη Ρωσία με τις ανορθόδοξες κινήσεις του δύο περιοχές-κλειδιά, την Κριμαία και τη βιομηχανική-εξορυκτική ζώνη του Ντονμπάς, για τις οποίες η χώρα του έχει χύσει ποταμούς αίματος σε τουλάχιστον τέσσερις μεγάλης κλίμακας πολέμους μέσα στους τελευταίους δυόμισι αιώνες.

Ομως το πρόβλημα της πολιορκίας δεν λύνεται με αμυντικές μόνο κινήσεις: Ο Πούτιν είχε ανάγκη από μια μεγάλη αντεπίθεση, μια «ρελάνς» που θα μετέφερε την εστία της έντασης στο προνομιακό γήπεδο των αντιπάλων.

Και αυτό ακριβώς επιχειρεί στη Συρία - μια «φυγή προς τα εμπρός», που θα αναγκάσει τους Δυτικούς να αφήσουν τα ψυχροπολεμικά κολπάκια και να κάτσουν στο τραπέζι για μια συνολική λύση, που θα οδηγήσει σε μια νέα ισορροπία συμφερόντων και δυνάμεων και, γιατί όχι, σε ένα νέο μεταψυχροπολεμικό «condominium» - μια ωραία λατινική έννοια που σημαίνει συγκατοίκηση, αλλά και συγκυριαρχία. Θα τα καταφέρει;

Οι πρώτες ενδείξεις είναι θετικές: Ο Πούτιν έχει εξασφαλίσει ένα «κομπρεμί» με τις ΗΠΑ ενάντια στο ISIS σε κορυφαίο επίπεδο, δηλαδή με τον Ομπάμα και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, και στο πλαίσιο αυτού του ιστορικού συμβιβασμού και οι δύο πραγματικά μεγάλες αυτές δυνάμεις φαίνονται διατεθειμένες να θυσιάσουν σε βάθος χρόνου τα ντόπια πιόνια τους - τον Ασαντ οι μεν, τους τζιχαντιστές οι δε.

Ομως η συριακή εξίσωση έχει γίνει τόσο πολυπαραγοντική, τόσο χαώδης, αντάξια ενός Ερντος ή ενός Μάντελμπροτ, ώστε ακόμη και ένα τέτοιο «κομπρεμί» δεν μοιάζει αρκετό για να περιορίσει την αυξημένη εντροπία του συστήματος και να εμποδίσει δυνάμει εμπρηστικά «ατυχήματα», σαν αυτό της τουρκικής κατάρριψης του «Σουχόι».

Ποιος θα ελέγξει όλους αυτούς τους πάνοπλους και μπαρουτοκαπνισμένους «Φρανκενστάιν» του «Ισλαμικού κράτους» και της Αλ Νούσρα, ακόμη και αν οι οργανώσεις αυτές συντριβούν στρατιωτικά;

Ποιον θα πετύχει κατακέφαλα το νομοτελειακό «μπούμερανγκ» της Ιστορίας; Και τι ρόλο θα παίξει το folie de grandeur των μικρομεσαίων παικτών, που βιάζονται να ρίξουν κι αυτοί μερικές βόμβες για να εξασφαλίσουν θέση στο μεταπολεμικό δείπνο των νικητών;

ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΙΑΡΑΣ

6-12-2015

http://www.efsyn.gr/arthro/i-trela-toy-megaleioy