Το σχέδιο της Σαουδικής Αραβίας για την Συρία και οι πιθανότητες που έχει για να πετύχει.
* * *
Το σχέδιο της Σαουδικής Αραβίας για την Συρία και οι πιθανότητες που έχει για να πετύχει.
Bilal Y. Saab
22/12/2015
O πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ αλ-Άσαντ έχει καταστήσει σαφές ότι δεν έχει κανένα ενδιαφέρον να διαπραγματευτεί με τους αντάρτες, τους οποίους θεωρεί «τρομοκράτες». [1] Οι σύμμαχοί του, η Μόσχα [2] και η Τεχεράνη, συνεχίζουν επίσης να αποκρούουν αιτήματα για να παραιτηθεί από πρόεδρος. Οπότε, έχει σημασία ότι, την περασμένη εβδομάδα, τα μέλη της συριακής αντιπολίτευσης επανέλαβαν τις εκκλήσεις τους για την απομάκρυνση του Άσαντ σε μια διάσκεψη στο Ριάντ; Δύσκολα θα συμβεί στο εγγύς μέλλον. Αλλά ο στόχος της διάσκεψης –να τεθεί η αντιπολίτευση [3] της Συρίας σε τάξη- είναι αξιόλογος. Στην πραγματικότητα, είναι ζωτικής σημασίας για τις διεθνείς προσπάθειες για τον τερματισμό του εμφυλίου πολέμου.
Το Ριάντ, μαζί με την Άγκυρα και την Ντόχα, έχει δεσμευτεί για την ανατροπή του Άσαντ. Ωστόσο, αυτό που και οι τρεις πρωτεύουσες συνειδητοποίησαν τελικά είναι ότι η αποχώρηση του ηγέτη της Συρίας, είτε με την βία είτε με διαπραγμάτευση, δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς μια πιο συνεκτική συριακή αντιπολίτευση που να μπορεί να μιλήσει με μια φωνή στα διεθνή φόρα και να συμμαχήσει αποτελεσματικά στο πεδίο της μάχης. Φυσικά, η ενοποίηση του τεράστιου χάους που είναι η συριακή αντιπολίτευση είναι πιο εύκολη στα λόγια παρά στην πράξη. Και δεν είναι ότι δεν έχει δοκιμαστεί στο παρελθόν. Κατά την διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων ετών, δεν έχει λειτουργήσει καμία από τις προσπάθειες διαφόρων χωρών να ενοποιηθούν οι αντάρτες και οι πολιτικοί. Και έτσι, η Σαουδική Αραβία [4] θα προσπαθήσει να πετύχει εκεί που άλλοι στο παρελθόν έχουν αποτύχει, ακόμη και αν οι δικές της επιδόσεις να φέρει κοντά αντίπαλες παλαιστινιακές ομάδες κατά την διάρκεια των ετών δεν ήταν εντυπωσιακές.
Κατά μια έννοια, το Ριάντ δεν πρέπει να αποτύχει. Μια πιο ολοκληρωμένη συριακή αντιπολίτευση βρίσκεται στο επίκεντρο των διπλωματικών και στρατιωτικών σχεδίων της στην Συρία. Αν η Ρωσία και το Ιράν συνεχίζουν να απορρίπτουν τις διαπραγματεύσεις για την τύχη του Άσαντ, η απάντηση της Σαουδικής Αραβίας θα είναι να συνεργαστεί στενότερα με την Τουρκία [5] και το Κατάρ [6] και να εντείνει τις μεταφορές όπλων και χρημάτων σε αυτό που ελπίζουν ότι θα είναι μια πιο δομημένη διάταξη ανταρτών. Εάν η Ρωσία και το Ιράν εγκρίνουν συνομιλίες τον Ιανουάριο, ο σαουδαραβικο-τουρκο-καταρινός άξονας θα θέλει να έχει κυριαρχήσει σε αυτήν την νέα δύναμη και να την παρουσιάσει ενώπιον της διεθνούς κοινότητας ως μια δύναμη που μπορεί να διαπραγματευτεί με τους εκπροσώπους του καθεστώτος.
Ένας μαχητής από την Ταξιαρχία Tawhid, η οποία επιχειρεί στο πλαίσιο του Ελεύθερου Συριακού Στρατού, προετοιμάζει αυτοσχέδιες ρουκέτες που θα πυροδοτηθούν προς την βάση της 80ης Ταξιαρχίας στο Χαλέπι, η οποία ελέγχεται από δυνάμεις πιστές στον πρόεδρο της Συρίας Bashar al-Assad, στις 11 Νοεμβρίου 2013. MOLHEM BARAKAT / REUTERS
--------------------------------
Το εάν η Ρωσία και το Ιράν [7] θα επιλέξουν την κλιμάκωση ή την διευθέτηση εξαρτάται εν μέρει από την φύση αυτής της νεοσχηματισμένης συριακής αντιπολίτευσης. Για να κατευνάσει τις διεθνείς ανησυχίες όσον αφορά την διείσδυση τρομοκρατών στο εσωτερικό της αντιπολίτευσης, η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία και το Κατάρ έχουν επιφορτίσει την Ιορδανία με την δημιουργία μιας λίστας «who’s who» των ανταρτών της Συρίας, που θα διαχωρίσει τους «τρομοκράτες» από τους «μετριοπαθείς». Το εύκολο μέρος είναι ο εντοπισμός των οπαδών του Ισλαμικού Κράτους (επίσης γνωστού ως ISIS) και της Jabhat al Nusra, του συριακού κλάδου της αλ Κάιντα. Το δύσκολο κομμάτι είναι να ελεγχθούν οι υπόλοιπες συριακές επαναστατικές ομάδες, με την Μόσχα και την Τεχεράνη να ανασαίνουν στον σβέρκο του Αμμάν. Η Ρωσία και το Ιράν παρακολουθούν στενά την κατάσταση και οι περισσότεροι ανησυχούν για την υπό σαουδαραβική υποστήριξη Jaysh al Islam, ένα σύνολο από 12 ομάδες ανταρτών, και την υποστηριζόμενη από την Τουρκία και το Κατάρ Ahrar Al Sham, μια υπερσυντηρητική ισλαμιστική φατρία πάνω από 25.000 μαχητών με συριακές εθνικιστικές τάσεις.
Το ότι και οι δύο ομάδες συμμετείχαν στην διάσκεψη της περασμένης εβδομάδας στο Ριάντ δείχνει ότι δεν θα πρέπει να χαρακτηρίζονται ως τρομοκρατικές ομάδες, παρά την στρατιωτική συγκρότηση της Ahrar Al Sham και τον σποραδικό συντονισμό της με την Jabhat Al Nusra. Η συμμετοχή των ομάδων στην διάσκεψη προκάλεσε την οργή της Ρωσίας και του Ιράν, αλλά οι αντιρρήσεις τους θα μπορούσαν να μετριαστούν αν η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία καταφέρουν να αποσπάσουν παραχωρήσεις από τους αντιπροσώπους τους.
Το να ζητηθεί από την Ahrar Al Sham να συμβιβαστεί με ουσιαστικό τρόπο δεν θα είναι εύκολο, γιατί το διαπραγματευτικό της «ταβάνι» είναι πολύ ψηλά. Οι μαξιμαλιστικές απαιτήσεις της περιλαμβάνουν την καθιέρωση του νόμου της Σαρία σε κάθε μελλοντικό συριακό κράτος (κάτι που θα υπονομεύσει τον κοσμικό χαρακτήρα του κράτους)˙ την συνολική κατάργηση του καθεστώτος, συμπεριλαμβανομένων των σωμάτων ασφαλείας (κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει στην κατάρρευση της τάξης, όπως συνέβη στο Ιράκ το 2003 μετά την καταστροφή του ιρακινού κράτους)˙ και την απόρριψη κάθε μελλοντικής κυβέρνησης που θα βασίζεται σε σεχταριστικές και εθνοτικές ποσοστώσεις (παρ’ όλο που η συριακή κοινωνία περιέχει διάφορες αιρέσεις και εθνότητες, οι οποίες θα πρέπει να εκπροσωπούνται σε κάθε νέο πολιτικό σύστημα).
Mαθητές παίζουν κατά την διάρκεια του διαλείμματός τους στο σχολείο Hosam Kamel στην ελεγχόμενη από αντάρτες περιοχή της πόλης Maaret al-Numan στην επαρχία Idlib, στην Συρία, στις 28 Οκτωβρίου 2015.
--------------------------------------
Παρά αυτές τις προβληματικές απαιτήσεις, η Ahrar Al Sham όντως υπέγραψε το τελικό ανακοινωθέν που προέκυψε από την διάσκεψη στο Ριάντ, το οποίο σαφώς κάνει έκκληση για ένα περιεκτικό, συμμετοχικό, αστικό κράτος. Είναι πιθανό, φυσικά, η οργάνωση να σχεδιάζει να αλλάξει γνώμη, αν και όταν πραγματοποιηθεί η μετάβαση και, στην συνέχεια, να επιβάλει τις δογματικές προτιμήσεις της. Αλλά αυτό είναι ένα ρίσκο που ίσως αξίζει να αναληφθεί, γιατί η εναλλακτική λύση -η εξαίρεση μιας από τις πιο ισχυρές ανταρτικές ομάδες της Συρίας- θα είχε μεγάλο κόστος αν οδηγούσε την Ahrar Al Sham να συνεργαστεί αποτελεσματικά με την Jabhat Al Nusra. Είναι επίσης πιθανό ότι αν η οργάνωση αναλάβει έναν πολιτικό ρόλο ανάλογο με το μέγεθος και την δύναμή της σε ένα μελλοντικό συριακό κράτος, το βάρος της διακυβέρνησης θα μπορούσε να κάνει μετριοπαθέστερη την νοοτροπία της και να την καταστήσει περισσότερο δεκτική στις έννοιες της πολιτικής ανοχής και της πολυφωνίας. Αυτό είναι ένα μεγάλο στοίχημα, όμως, δεδομένης της σαλαφίτικης τζιχαντιστικής ιδεολογίας της.
Αυτό που βοηθά σημαντικά είναι ότι η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία και το Κατάρ έχουν επιρροή πάνω στους πληρεξουσίους τους -μπορούν να σταματήσουν να στέλνουν όπλα και χρήματα και να τους βοηθούν με πληροφορίες και επιμελητεία. Ωστόσο, για να ασκήσουν οι χώρες αυτές μόχλευση, η Ρωσία και το Ιράν πρέπει να δώσουν κάτι σε αντάλλαγμα, και αυτό ξεκινά με το να συμφωνήσουν σε μια πολιτική μετάβαση που οδηγεί τον Άσαντ έξω από την πολιτική σκηνή. Δεν υπάρχει κανένας τρόπος παράκαμψης αυτού˙ κανένα κόμμα στην Συρία δεν θα είναι σε θέση να επιτύχει τους στόχους του [8] σε βάρος των αντιπάλων του ή χωρίς αυτό να συνεπάγεται τεράστιο κόστος. Είναι θετικό το γεγονός ότι όλες οι περιφερειακές δυνάμεις συμφωνούν ότι δεν υπάρχει στρατιωτική λύση στην σύγκρουση της Συρίας. Αλλά αυτή η συναίνεση δεν είναι αρκετή. Τώρα πρέπει να βρουν έναν τρόπο να συμβιβαστούν για την επίτευξη πολιτικής λύσης. Αυτή είναι η βάση της πραγματικής διπλωματίας.
Copyright © 2015 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.
Στα αγγλικά:
Σύνδεσμοι:
ΠΗΓΗ
Οι απόψεις του ιστολογίου δεν συμφωνούν πάντα με τις απόψεις που διατυπώνονται στα εκάστοτε -χάριν ενημέρωσης και προβληματισμού- αναρτώμενα κείμενα τρίτων.Οι απόψεις που δημοσιεύονται στα κείμενα των αναρτήσεων εκφράζουν αποκλειστικά και μόνο τους αρθρογράφους που τις διατυπώνουν.