Ο νέος στρατιωτικός «Σουνιτικός» συνασπισμός κατά της τρομοκρατίας

Η αλλαγή στην ηγεσία του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας με τον ερχομό του βασιλιά Σαλμάν σήμαινε «πραξικόπημα» εντός της ίδιας της οικογένειας Σαούντ. Η τοποθέτηση του νεαρού γιου Μουχάμεντ Μπιν Σαλμάν (Mohammed bin Salman) στη θέση του διαδόχου και υπουργού Εθνικής Άμυνας της χώρας σφράγισε τη νέα εξωτερική πολιτική της Σαουδικής Αραβίας. Η Επιχείρηση «Αποφασιστική Καταιγίδα- Operation Decisive Storm» αποτελεί το πρώτο επιχειρησιακό βήμα, εκτός χώρας, με σκοπό τη διαφύλαξη της εθνικής ασφάλειας της χώρας από το φόβο της επέκτασης, του υποστηριζόμενου από το Ιράν κινήματος Χούθι που κατάφερε να ελέγξει τα ζωτικά σημεία της Υεμένης, κυρίως την πρωτεύουσα Σαναά.

Το νέο κλίμα που επικρατεί στο χώρο της Μέσης Ανατολής, με την ανάδειξη του φαινομένου της τρομοκρατίας, λόγω του κενού εξουσίας που εμφανίστηκε εξαιτίας των αραβικών εξεγέρσεων, κρύβει άμεση απειλή για τις φιλοδυτικές χώρες του κόλπου ειδικά και το μέλλον της Μέσης Ανατολής γενικά. Ήδη, η τρομοκρατική οργάνωση του Ισλαμικού κράτους στο Ιράκ και στη Συρία (ISIS) ξεκίνησε πόλεμο κατά οποιουδήποτε διαφωνεί με την ατζέντα του αυτοαποκαλούμενου Χαλίφη Αλ Μπαγντάντι. Οι πράξεις βίας και απειλής της ειρήνης επέβαλαν το σχηματισμό διεθνούς συμμαχίας για την αντιμετώπιση των αδίστακτων μαχητών του ISIS. Αν και οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο του 2014 με συμμετοχή ευρωπαϊκών, αραβικών χωρών και ΗΠΑ, οι επιδρομές αυτές δεν κατάφεραν μέχρι σήμερα να περιορίσουν τις δραστηριότητες του ISIS. Ωστόσο, η Ρωσία θεώρησε ότι οι επιδρομές της διεθνούς συμμαχίας παραβιάζουν την Συριακή εθνική κυριαρχία εξαιτίας της έλλειψης της απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Επιπλέον, οι συνεχείς ήττες των δυνάμεων του Άσαντ και η ορατή πτώση του, η αδράνεια και η ασαφής πολιτική των ΗΠΑ σχετικά με το Συριακό ζήτημα, οι αποκαλύψεις άφθονων αποθεμάτων φυσικού αερίου στις συριακές παραλίες της Μεσογείου, η προσπάθεια της Ρωσίας για την απομάκρυνση του Ιράν ως κράτος κλειδί στη Συρία, οι ιστορικές προσδοκίες της Ρωσίας να φτάσει στα ζεστά νερά της Μεσογείου, ήταν οι λόγοι που έσπρωξαν τη Ρωσία να επέμβει στρατιωτικά με την αφορμή της καταπολέμησης της τρομοκρατίας.

Οι παράγοντες που έσπρωξαν τη Σαουδική Αραβία να ανακοινώσει, ξαφνικά στις 15 Δεκεμβρίου 2015, την ίδρυση Ισλαμικού Στρατιωτικού Συνασπισμού με αποκλειστικό σκοπό την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας ήταν: α) οι συνεχείς κατηγορίες των δυτικών χωρών προς τις ισλαμικές χώρες, κυρίως προς την Σαουδική Αραβία ότι στηρίζουν την τρομοκρατία, β) η αναποτελεσματικότητα των αεροπορικών βομβαρδισμών της διεθνούς εκστρατείας, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, και εκείνων της Ρωσίας στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, γ) η άρνηση των δυτικών χωρών και της Ρωσίας να στείλουν χερσαίες δυνάμεις για την καταστολή του ISIS, δ) η περιορισμένη επιτυχία της Επιχείρησης «Αποφασιστική Καταιγίδα στη Υεμένη στην καταστολή του κινήματος Χούθι μετά από εννέα μήνες, ε) η αποτυχία στη συγκέντρωση των στρατιωτικών δυνάμεων της συριακής αντιπολίτευσης, ζ) η αναμενόμενη αντιμετώπιση του Μετώπου Αλ Νούσρα που απέρριψε τις αποφάσεις του συνεδρίου της συριακής αντιπολίτευσης στο Αλ Ριάντ και η) η αναβάθμιση του ρόλου του Ιράν εις βάρος των Αράβων, μετά την υπογραφή της συμφωνίας για το πυρηνικό του πρόγραμμα.

Ο νέος «Σουνιτικός» Συνασπισμός αποτελείται από 34 μέλη του Οργανισμού της Ισλαμικής Συνεργασίας από το σύνολο των 57 κρατών και θα έχει προϋπολογισμό της τάξης των 24 δισ. $. Επίσης, το Κέντρο διαχείρισης και συντονισμού των επιχειρήσεων θα είναι η Αλ Ριάντ (Σαουδική πρωτεύουσα). Το κείμενο της συμφωνίας του Συνασπισμού προβλέπει ανταλλαγή πληροφοριών, εκπαίδευση, εφοδιασμό και αποστολή χερσαίων δυνάμεων από τα κράτη μέλη για την επίτευξη του κύριου στόχου, που είναι η εξάλειψη της τρομοκρατίας. Εν τω μεταξύ, ο συνασπισμός δεν θα έχει ενωμένο στρατό.

Η ίδρυση του συνασπισμού αυτού έχει «πολλούς αποδέκτες» και δείχνει την αποφασιστικότητα της Σαουδικής Αραβίας να λάβει, σε συνεργασία με άλλες ισλαμικές χώρες, τα ηνία της αντιμετώπισης του φαινομένου της τρομοκρατίας. 

Ωστόσο, ο στόχος του συνασπισμού αυτού δεν θα είναι μόνο το ISIS αλλά όλες οι ακραίες φονταμενταλιστικές οργανώσεις. Ο τρόπος αντιμετώπισης της τρομοκρατίας δεν θα περιοριστεί μόνο στην καταστροφή των στρατιωτικών μέσων, αλλά και στην αντιμετώπιση των σκέψεων, ακραίων ιδεολογιών και των ΜΜΕ αυτών των οργανώσεων, πάντοτε σε συνεργασία με τη διεθνή νομιμότητα.

Οι χώρες Πακιστάν, Σαουδική Αραβία, Τουρκία, Αίγυπτος, Μαρόκο, Νιγηρία, Τυνησία, και τα Αραβικά Εμιράτα είναι από τα κύρια ισχυρά μέλη. Ενώ το Ιράν, η Συρία, το Ιράκ και η Αλγερία παραμένουν εκτός Συνασπισμού, μέχρι στιγμής.

Η Τουρκία αρνήθηκε πρόταση να ενταχθεί στην τετραμελή συμμαχία (Ρωσίας, Συρίας, Ιράν και Ιράκ ), διότι δεν διευκρινίζεται η τύχη του Άσαντ . Έτσι αποφάσισε να παίζει κύριο ρόλο σε αυτό το νέο στρατιωτικό Συνασπισμό, γεγονός που θα ενισχύσει το ρόλο της στη Μέση Ανατολή.

Αν και είναι θετικές οι διεθνείς αντιδράσεις για την ίδρυση του Μετώπου κατά της τρομοκρατίας στις περισσότερες ισλαμικές χώρες, αναμένονται επιφυλάξεις από κάποιες χώρες όπως το Ιράν και τη Ρωσία για τους πραγματικούς σκοπούς αυτού του συνασπισμού. Ήδη, το Ιράν και η οργάνωση της Χεσμπολάχ επιτέθηκαν στον Συνασπισμό και το θεώρησαν μια προσπάθεια της Σαουδικής Αραβίας για την αναχαίτιση του ιρανικού ρόλου στην περιοχή. Η επίσημη θέση του Ιράκ, διαμέσου του πρωθυπουργού Χαϊντάρ Αλ Αμπάντι, χαρακτήρισε τη μη ένταξη του Ιράκ στον Συνασπισμό ως ουσιαστικό λάθος. 

Παράλληλα, ο Οσάμα Αλ Νατζίφι, πρόεδρος της ομάδας του ιρακινού κοινοβουλίου «Ενωμένοι για Μεταρρυθμίσεις», θεωρεί το Ισλαμικό Στρατιωτικό Συνασπισμό ως θετικότατη απάντηση στην τρομοκρατία και παροτρύνει το Ιράκ να είναι μέλος, γιατί υποφέρει από τις συνέπειες της τρομοκρατίας.

Ο Διευθυντής Πολιτικών και Στρατιωτικών Θεμάτων του Υπουργείου Άμυνας του Ισραήλ Άμος Τζιλάντ (Amos Gilad) ισχυρίζεται ότι ο συνασπισμός αυτός θα συνδράμει στη σταθερότητα της Μέσης Ανατολής και είναι υπέρ του Ισραήλ. 

Επίσης, αναφέρει ότι «ένας από τους λόγους δημιουργίας του σουνιτικού άξονα είναι η απόλυτη υποταγή των ιδρυτικών χωρών στις ΗΠΑ που τις θεωρούν τη μεγαλύτερη δύναμη παγκοσμίως και θα έκαναν τα πάντα για να τις ικανοποιήσουν».

Συμπεράσματα

Η γνώση του σωστού ορισμού της τρομοκρατίας θεωρείται βασική προϋπόθεση για την επιτυχία της όποιας προσπάθειας αντιμετώπισης ή καταστολής κάθε μορφής της. Σήμερα η τρομοκρατία, λόγω έλλειψης σοβαρού ορισμού στον ΟΗΕ, θα μπορούσε μερικώς να θεωρείται «επένδυση» για τις εταιρίες συστημάτων ασφαλείας και τις βιομηχανίες παραγωγής όπλων με δισ. $ τζίρο. Ωστόσο, αρκετοί παράγοντες του διεθνούς συστήματος προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν την «επιστήμη της τρομοκρατίας» για τον κατακερματισμό κρατών και τον έλεγχο των φυσικών πλούτων αυτών των κρατών.

Ακόμη, η καταχώριση των εξτρεμιστικών πολιτικών κινημάτων παίζει σημαντικό ρόλο στην αποτελεσματικότητα και στην επιτυχία του νέου Συνασπισμού. Για παράδειγμα η ένταξη του Κινήματος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, Χαμάς, της Χεσμπολάχ, των ιρακινών παραστρατιωτικών σιιτικών οργανώσεων al-Hashd al-Shaabi (People's Mobilization‎) στη λίστα των τρομοκρατών ως παρακλάδια της Αλ Κάιντα, βάζει το νέο συνασπισμό σε δύσκολη θέση και θα μπορούσε να παραλύσει πριν καν ιδρυθεί. Υπάρχουν χώρες της Μέσης Ανατολής που προσπαθούν να προσαρμόζουν την εξωτερική τους πολιτική προς προσανατολισμό της ένταξης των παραπάνω στη λίστα των τρομοκρατών. Για παράδειγμα η Τουρκία ως μέλος θα μπορούσε να τοποθετήσει το ΡΚΚ στη τρομοκρατική λίστα του νέου Συνασπισμού και να ζητήσει τη συνδρομή του για την αντιμετώπιση των Κούρδων «τρομοκρατών».

Επιπλέον, υπάρχει επιφύλαξη για το αν ο συνασπισμός αυτός θα χρησιμοποιηθεί κατά της συμμαχίας Ρωσίας, Ιράκ, Ιράν και Συρίας γιατί πάσχει από πολλές ασάφειες και δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικός δίχως δράσεων επί εδάφους, γεγονός που απαιτεί μεγάλο οικονομικό κόστος ως μια προϋπόθεση για την επιτυχία του έργου του. Ο συνασπισμός δείχνει το Ιράν και τις σιιτικές οργανώσεις ως αντιπάλους παρά τις επιβεβαιώσεις του υπουργού της Σαουδικής Αραβίας Άντελ αλ Τζουμπέιρ (Adel Al-Jubeir) ότι είναι μόνο κατά της τρομοκρατίας. Για αυτό είναι δύσκολο έργο η πλήρης επιτυχία του χωρίς διάλογο με τη Τεχεράνη.

Ο Συνασπισμός, υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας, καλύτερος σύμμαχος των ΗΠΑ και ο δεύτερος χρηματοδότης τους μετά τους Κινέζους, θα μπορούσε να περιορίσει, πρώτον την παρέλαση και τις επεμβάσεις των ξένων δυνάμεων στις υποθέσεις των χωρών της περιοχής που γίνονται στο όνομα της τρομοκρατίας, δεύτερον, τις θρησκευτικές φυλετικές συμμαχίες και τις τρομοκρατικές οργανώσεις που επιδιώκουν τον έλεγχο της περιοχής της Μέσης Ανατολής και τρίτον, τη λεηλασία των φυσικών πόρων και το διαμελισμό της περιοχής. Επίσης, ο Συνασπισμός αποτελεί μια δέσμευση των ισλαμικών χωρών στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας με όλα τα μέσα και είναι μια σοβαρή απάντηση στα «κέντρα» που ταυτίζουν-συνδέουν το σύνολο του μουσουλμανικού κόσμου με την τρομοκρατία.

Η θετική στάση του ανώτατου ισλαμικού εκπαιδευτικού ιστορικού ιδρύματος Αλ Αζχάρ θεωρείται σημαντικό βήμα στήριξης του έργου του Συνασπισμού στην εξάλειψη του φαινομένου της τρομοκρατίας. Επιπρόσθετα, η ευρωπαϊκή μέθοδος κατά της τρομοκρατίας είναι αναποτελεσματική, εξαιτίας της έλλειψης ενιαίων μηχανισμών. Σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, κάθε κράτος μέλος της ΕΕ είναι υπεύθυνο για τη φύλαξη της εθνικής του ασφάλειας και η συνεργασία μεταξύ μελών σήμερα περιορίζεται μόνο στην ανταλλαγή πληροφοριών. Αυτή η ευρωπαϊκή ανεπάρκεια επιβάλλει τη συνεργασία και τη στήριξη αυτού του νέου συνασπισμού κατά τρομοκρατίας.

Αρέφ Αλομπέιντ,  

διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, Ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής

1/1/2016

http://www.huffingtonpost.gr/aref-alobeid/-_3296_b_8894290.html?utm_hp_ref=greece

Οι απόψεις του ιστολογίου δεν συμφωνούν  πάντα με τις απόψεις που διατυπώνονται στα εκάστοτε -χάριν ενημέρωσης και προβληματισμού-  αναρτώμενα  κείμενα τρίτων.Οι απόψεις που δημοσιεύονται στα κείμενα των αναρτήσεων εκφράζουν αποκλειστικά και μόνο τους αρθρογράφους που τις διατυπώνουν.