Πρώτη φορά… τριμερής Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ

Η συνάντηση χαιρετίστηκε ως «ιστορική». Για πρώτη φορά οι ηγέτες του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας στο ίδιο κάδρο που σφράγισε τη «Διακήρυξη της Λευκωσίας». Τι μένει όμως από όλο αυτό για τη χώρα μας;

Σαν έτοιμη από καιρό, σαν θαρραλέα, πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη η πρώτη τριμερής Σύνοδος (σε επίπεδο κορυφής) Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, μια μέρα μετά τη δεύτερη συνεδρίαση – η πρώτη έγινε επί Σαμαρά-Βενιζέλου τον Οκτώβριο του 2013 – του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας – Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ.

Ο Αλέξης Τσίπρας έκανε λόγο για «στρατηγική επιλογή» της Ελλάδας με στόχο την ενίσχυση της συνεργασίας των τριών χωρών προς όφελος της περιοχής. Ο Νίκος Αναστασιάδης μίλησε για προώθηση κοινών έργων στον ενεργειακό τομέα, τα οποία θα συμβάλουν στην ενεργειακή ασφάλεια των τριών χωρών και την διαφοροποίηση των πηγών τροφοδοσίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Νότιος Διάδρομος). Ο δε «πολύς» Μπενιαμίν Νετανιάχου μίλησε για «ιστορική μέρα» και επανέλαβε την πρόθεση των τριών χωρών να εξετάσουν τις δυνατότητες δημιουργίας αγωγού φυσικού αερίου που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το Ισραήλ και την Κύπρο στην Ελλάδα και από κει στην Ευρώπη. Οι τρεις υπέγραψαν και την  «Διακήρυξη της Λευκωσίας» που ομνύει στην τριμερή συνεργασία υπέρ της ασφάλειας και της σταθερότητας στην περιοχή.

Πιο προωθημένος, ο έλληνας πρωθυπουργός εξέφρασε την βεβαιότητα ότι η Ελλάδα θα αποτελέσει την «γέφυρα μεταφοράς» του κυπριακού και ισραηλινού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Μόνο που μέχρι στιγμής αυτό μοιάζει με ευσεβή πόθο. Επί της ουσίας, τίποτα δεν έχει αποφασιστεί, ούτε έχει κριθεί ακόμα. Δεν θα μπορούσε, άλλωστε, καθώς οι ιδιώτες που θα αναλάβουν τις εν λόγω επενδύσεις θα είναι αυτοί που θα αποφασίσουν ποια επένδυση συμφέρει και ποια όχι.

    Οι μυημένοι στα ελληνοϊσραηλινά, θεωρούν ότι πρόκειται μεν για μια στρατηγική σχέση για την Ελλάδα, από την οποία, όμως, μέχρι στιγμής, έχει πάρει περισσότερα το Ισραήλ παρά η χώρα μας.

Είναι ακόμα πολύ νωρίς να προβλεφθεί πώς θα καταλήξει το ισραηλινό και το κυπριακό φυσικό αέριο στην Ευρώπη, Αν δηλαδή, θα περάσει μέσω Ελλάδας – ο αγωγός θεωρείται τεχνικά δύσκολος και οικονομικά ασύμφορος και, πάντως, κάποιος θα πρέπει να τον πληρώσει – ή μέσω Τουρκίας. Αν μάλιστα λυθεί το Κυπριακό, δεν θα υπάρχει πλέον κανένας λόγος να μην περάσει από κει το αέριο, κάτι που αποτελεί και σταθερή επιδίωξη των Αμερικανών για να έχουν τους Τούρκους ικανοποιημένους.

Στην εξίσωση προστίθεται και η Αίγυπτος, όπου το κοίτασμα φυσικού αερίου «Ζορ» αλλάζει τις ισορροπίες. Οι Αιγύπτιοι ήδη συνεργάζονται με τους Ισραηλινούς και τους Κύπριους. Θα κάνουν το ίδιο με την Ελλάδα, ή θα προτιμήσουν την Τουρκία; Σύμφωνα με πληροφορίες, ο ισραηλινός πρωθυπουργός, στην πρώτη του συνάντηση με τον κ. Τσίπρα τον περασμένο Νοέμβριο, αναφερόμενος στο ενεργειακό πλέγμα συνεργαζόμενων χωρών που διαμορφώνεται στην περιοχή, είχε σημειώσει ότι η συνεργασία με άλλες χώρες, όπως η Ιταλία και η Τουρκία, θα επέτρεπε την μεταφορά μεγαλύτερου όγκου φυσικού αερίου προς την Ευρώπη και άρα θα καθιστούσε το όποιο έργο βιώσιμο.

Τι άλλαξε, μετά την κοσμοϊστορική τριμερή; Όχι και πολλά. Απλώς θεσμοθετήθηκαν σε τριμερές σχήμα οι εδώ και μερικά χρόνια (για την Ελλάδα από το 2010, για την Κύπρο πολύ νωρίτερα) στενές διμερείς σχέσεις του Ισραήλ με την Αθήνα και τη Λευκωσία. Σχηματίστηκε μια τριμερής περιφερειακή συμμαχία, η οποία δεν αποκλείεται να διευρυνθεί στο μέλλον και η οποία, για την ώρα, προοιωνίζεται περισσότερα οφέλη για το Ισραήλ και την Κύπρο, παρά για την Ελλάδα, τουλάχιστον στον ενεργειακό τομέα. Ηδη οι μυημένοι στα ελληνοϊσραηλινά, θεωρούν ότι πρόκειται μεν για μια στρατηγική σχέση για την Ελλάδα, από την οποία, όμως, μέχρι στιγμής, έχει πάρει περισσότερα το Ισραήλ (ειδικά στον αμυντικό τομέα), παρά η χώρα μας. Πιο πρόσφατο παράδειγμα η παρέμβαση της Αθήνας προκειμένου να αλλάξει το κείμενο των ευρωπαίων υπουργών Εξωτερικών για την ειρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή και να υιοθετηθούν πιο ήπιες διατυπώσεις για τους ισραηλινούς εποικισμούς. Η απαίτηση της Αθήνας να αλλάξει το σκληρό κείμενο προκάλεσε δυσφορία σε κοινοτικούς κύκλους και φυσικά στους Παλαιστίνιους που άφησαν να εννοηθεί ότι η Ελλάδα λειτουργεί ως δούρειος ίππος του Ισραήλ στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Τι μένει, λοιπόν, για την Ελλάδα; Στο ενεργειακό σκέλος όχι και πολλά χωρίς τη συμμετοχή και συνεργασία της Τουρκίας. Μένει, βέβαια, η καλή σχέση με το εβραϊκό λόμπι, η προαναγγελθείσα και πάλι δημιουργία υποβρύχιου ηλεκτρικού καλωδίου που θα συνδέει τα δίκτυα ηλεκτροδότησης των τριών χωρών,  μια καλή συνεργασία στον οικονομικό, τουριστικό και εκπαιδευτικό τομέα, διμερείς συνεργασίες σε επενδύσεις – ίσως και κάποιες ισραηλινές επενδύσεις στην Ελλάδα. Οι επιδέξιες συμμαχίες θέλουν και επιδέξιους εταίρους.

Αλέξης Πετρόπουλος

28/1/2016 

http://www.protagon.gr/epikairotita/prwti-foratrimeris-elladas-kyprou-israil-44341039286

Eastern Mediterranean Pipeline (East Med)

Τα «αγκάθια» στα φιλόδοξα ενεργειακά πλάνα Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ

Οι κοινές θέσεις Τσίπρα, Αναστασιάδη, Νετανιάχου για αγωγό αερίου, ηλεκτρικό καλώδιο και τα... «λοξοκοιτάγματα» των Ισραηλινών. Τι προβλέπουν, πού βρίσκονται οι μελέτες, ποιοι οι φορείς των έργων. Ο ρόλος του κόστους και τα προβλήματα του μεγέθους.

Για ακόμη μια φορά οι Πρωθυπουργοί Ελλάδας και Ισραήλ, και ο πρόεδρος της Κύπρου, αναβαθμίζουν, σε επίπεδο δηλώσεων, τη συνεργασία των τριών χωρών στα θέματα ενέργειας.

Η διερεύνηση της προοπτικής κατασκευής υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου για τη μεταφορά της παραγωγής των κοιτασμάτων της ανατολικής Μεσογείου στην Ιταλία μέσω Ελλάδας και η πόντιση υποβρύχιου καλωδίου με αντίστοιχη διαδρομή, συζητήθηκε ακόμη μια φορά στην τριμερή κορυφής της Κύπρου, παρά το ότι από την πλευρά του Ισραήλ τουλάχιστον, διερευνάται συνεργασία με την Τουρκία για πιο οικονομικές λύσεις στη μεταφορά του φυσικού αερίου μέσω των τουρκικών δικτύων.

Μάλιστα ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός δεν δίστασε να χαρακτηρίσει το σχέδιο του υποβρύχιου αγωγού φυσικού αερίου ως «τολμηρό», αναγνωρίζοντας έτσι τις μεγάλες προκλήσεις του εγχειρήματος, όπως το τεράστιο μήκος του αγωγού, σε μεγάλα βάθη και το τεράστιο οικονομικό κόστος.

Σε ό,τι δε αφορά στο καλώδιο ηλεκτρικού ρεύματος, και αυτό το σχέδιο έχει σημαντικές προκλήσεις, λόγω μεγέθους του καλωδίου που σχεδιάζεται για περίπου 2.000 μεγαβάτ, του συνολικού του μήκους που ξεπερνά τα 1.500 χιλιόμετρα (Κύπρος, Κρήτη, ηπειρωτική Ελλάδα, Ιταλία), τα μεγάλα βάθη που διανύει και μάλιστα σε περιοχές του βυθού με μεγάλη σεισμικότητα.

Ωστόσο το έργο, για την υλοποίηση του οποίου η ΔΕΗ έχει συστήσει τη μικτή εταιρεία PPC Quantum Ενεργειακή (51% ΔΕΗ) με τον Κύπριο επιχειρηματία Νάσο Κτορίδη, έχει ενταχθεί στα Προγράμματα Κοινού Eνδιαφέροντος της ΕΕ, ενώ οι προκαταρκτικές μελέτες χρηματοδοτούνται από κοινοτικά προγράμματα.

Ο υποβρύχιος αγωγός

Οι παίκτες που θα αναλάβουν την κατασκευή και εκμετάλλευση του αγωγού Eastern Mediterranean Pipeline (East Med), εφόσον προηγουμένως αυτό το έργο κριθεί βιώσιμο οικονομικά, είναι η ελληνική ΔΕΠΑ και η ιταλική Edison, μέσω της μικτής εταιρίας Poseidon. Τη διετία 2011-2012, η ΔΕΠΑ διερεύνησε τη δυνατότητα κατασκευής του αγωγού, με αρχικό σχεδιασμό τη μεταφορά 8 δισ. κυβ. μέτρων ετησίως, ισραηλινό και κυπριακό αέριο από τα κοιτάσματα της Λεβαντίνης.

Η αφετηρία του θα είναι υποθαλάσσια από τα κοιτάσματα προς το Βασιλικό της Κύπρου, στη συνέχεια θα συνεχίζει την όδευσή του προς τις ακτές της Κρήτης, και ακολούθως, μέσω της Πελοποννήσου και της Δυτικής Ελλάδος, προς την Ιταλία, μέσω του αγωγού IGI-Poseidon (ελληνο-ιταλικός).

Επικαλούμενη μελέτες που έχουν εκπονηθεί, η ΔΕΠΑ εκτιμά ότι το έργο είναι απολύτως εφικτό τεχνικά, ενώ, παρόμοια έργα, είτε έχουν ήδη κατασκευαστεί (αγωγός Medgas Αλγερία - Ισπανία), είτε είναι σε φάση έναρξης κατασκευής (αγωγός Galsi Αλγερία - Ιταλία). Το έργο περιλαμβάνεται στη λίστα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος (Projects of Common Interest), βάσει του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 347/2013.

Από τα τέλη Ιουλίου 2014, η περαιτέρω ανάπτυξη του έργου πέρασε στη δικαιοδοσία της εταιρείας Poseidon, στην οποία συμμετέχουν ισομερώς η ΔΕΠΑ και η Edison. Η εταιρεία ανέθεσε στις 11 Μαΐου 2015 τη σύμβαση εκπόνησης όλων των προ της Μελέτης Εφαρμογής (Front End Engineering Design - FEED) τεχνικών μελετών στην Κοινοπραξία INTECSEA – C&M Engineering. Οι μελέτες αναμένεται να ολοκληρωθούν τους επόμενους μήνες. Το κόστος των μελετών, συνολικού προϋπολογισμού 4 εκατομμυρίων ευρώ, συγχρηματοδοτείται κατά 50% από τους πόρους του προγράμματος «Συνδέοντας την Ευρώπη» (CEF).

Η ΔΕΠΑ σημειώνει επίσης ότι με τη συνεχή τεχνολογική εξέλιξη, η δυναμικότητα του αγωγού ενδέχεται να αυξηθεί περαιτέρω, μεταφέροντας με οικονομίες κλίμακας ποσότητες μεγαλύτερες των 8 δισ. κυβ. μέτρων ετησίως, βελτιώνοντας έτσι την οικονομική δυναμική του έργου. Παρ' όλα αυτά, μοναδικός αξιολογητής της εφεκτικότητας του έργου θα είναι οι ίδιοι οι εν δυνάμει χρήστες του, που θα κρίνουν κατά πόσο μπορεί να τους προσφέρει ανταγωνιστικούς όρους μεταφοράς του αερίου, ώστε να διασφαλίσουν ανταγωνιστική τιμή φυσικού αερίου για τους πελάτες τους.

Το καλώδιο

Σε ό,τι αφορά, τέλος, στο υποβρύχιο καλώδιο, την υλοποίηση του έργου έχουν αναλάβει η ΔΕΗ και η κυπριακή Quantum, μέσω της μικτής εταιρείας PPC Quantum Ενεργειακή με έδρα την Κύπρο. Το σχέδιο του Euroasian Interconnector προβλέπει τη σύνδεση της Κύπρου με το Ισραήλ, της Κύπρου με Κρήτη, ηπειρωτική Ελλάδα και Ιταλία.

Η σημασία της διασύνδεσης αυτής κρίνεται ως πολύ σημαντική, αφού δημιουργεί έναν αγωγό που θα διασυνδέει τα ηλεκτρικά δίκτυα της Ευρώπης με τα δίκτυα της Μέσης Ανατολής και θα προσφέρει δυνατότητες ανταλλαγών ενέργειας. Μια τέτοια προοπτική αναβαθμίζει σημαντικά και τον ρόλο της Ελλάδας.

Ωστόσο και εδώ η υλοποίηση του έργου θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο είναι οικονομικά βιώσιμη η επένδυση, καθώς θα πρέπει να διασφαλιστούν υψηλοί συντελεστές φόρτισης του καλωδίου των 2.000 μεγαβάτ αλλά και να βρεθούν οι χρήστες του καλωδίου που θα καλύπτουν τα έξοδα λειτουργίας και απόσβεσης του κόστους του.

Για τον λόγο αυτό, η ΡΑΕ στον σχεδιασμό των διασυνδέσεων των νησιών είχε δώσει προτεραιότητα στη διασύνδεση της Κρήτης με το ελληνικό ηπειρωτικό σύστημα και με δύο καλώδια των 1.000 μεγαβάτ, ώστε η διασύνδεση αυτή, εκτός από την απαλλαγή των καταναλωτών με επιβαρύνσεις περίπου 400 εκατομμυρίων τον χρόνο λόγω ΥΚΩ, να αποτελέσει την αρχή και εν τέλει να διευκολύνει την ευρύτερη διασύνδεση με την Κύπρο. Ωστόσο ο ΑΔΜΗΕ, ως αρμόδιος φορέας του έργου της διασύνδεσης της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα, τελευταία με διάφορα προσχήματα προωθεί τη λεγόμενη μικρή διασύνδεση των 250 μεγαβάτ, που εν τέλει δεν θα προσφέρει κάποιο ευρύτερο ουσιαστικό όφελος.

Αναφορικά με την προώθηση των μελετών για το υποβρύχιο καλώδιο, σημειώνεται ότι τις μέρες αυτές ξεκινάει την έρευνα βυθού το ιταλικό ερευνητικό πλοίο Odin Finder. Μέσα στο επόμενο δίμηνο, το ερευνητικό πλοίο θα βυθομετρήσει και θα αποτυπώσει την εικόνα του βυθού κατά μήκος της υποβρύχιας πορείας που σχεδιάζεται να ακολουθήσει το καλώδιο Euroasian Interconnector, μεταξύ Ισραήλ - Κύπρου - Κρήτης και ηπειρωτικής Ελλάδας.

Ταυτόχρονα θα ξεκινήσει και η περιβαλλοντική μελέτη όπως και η λεπτομερής τεχνική μελέτη, η οποία θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που προκαλούν τα πολύ μεγάλα βάθη, άνω των 2.000 μέτρων, κυρίως ως προς τις τεχνικές πόντισης. Καταρχήν εκτιμήσεις ανεβάζουν το βάρος του καλωδίου σε 90.000 τόνους λόγω της βαριάς κατασκευής του και του μήκους των περίπου 1.520 χιλιομέτρων.

Μιχάλης Καϊταντζίδης 

 29 Ιανουαρίου 2016 

http://www.euro2day.gr/news/economy/article/1394676/ta-agkathia-sta-filodoxa-energeiaka-plana.html