Ελλήνων ανάβασις στο «Ελντοράντο» του Ιράν
Συνηθισμένη εικόνα από την Τεχεράνη.
Η νεαρή Ιρανή περπατάει μπροστά από ένα γκράφιτι που απεικονίζει Φρουρούς της Επανάστασης...
REUTERS/Raheb Homavandi
Το μεγάλο comeback του Ιράν και το ελληνικό στοίχημα
Το σπάσιμο των 36 χρόνων απομόνωσης και η άρση των κυρώσεων του 2007 ανοίγει μία τεράστια αγορά που διψάει για επενδύσεις αλλά διαθέτει και άφθονο «κοιμώμενο» χρήμα – Τα μεγάλα ντιλς που ήδη άρχισαν να υπογράφονται, η επίσκεψη Τσίπρα τον Φεβρουάριο και ποιοι τομείς ενδιαφέρουν τους έλληνες
Στις ευκαιρίες που γέννησε η κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης το 1990 παραπέμπει η απελευθέρωση από τις κυρώσεις της Δύσης της ιρανικής οικονομίας.
Η σύγκριση μπορεί να μην είναι τυχαία. Σε μια αγορά 80 εκατομμυρίων κατοίκων κυρίως κάτω των 35 ετών, με απαρχαιωμένες υποδομές, ελλείψεις σε βασικά είδη όπως φάρμακα, και μεγάλη δίψα για καταναλωτικά αγαθά και σύγχρονο εξοπλισμό, εκτιμάται ότι οι επενδύσεις θα μπορούσαν να φθάσουν το 1 τρισ. δολάρια την επόμενη πενταετία.
Ηδη, πριν καλά- καλά «λιώσουν οι πάγοι» από την άρση των κυρώσεων της Δύσης, μια βροχή από ντιλς σκεπάζει το περσικό ουρανό. Στα 114 φτάνουν τα αεροσκάφη που η Τεχεράνη ανακοίνωσε ότι θα αγοράσει από την ευρωπαϊκή Airbus, ενώ άλλα 100 θα παραγγείλει στην αμερικανική Boeing. Σε 17 δισ. ευρώ ανέρχονται οι συνεργασίες με ιταλικές εταιρείες που υπέγραψε χθες (Τρίτη) στη Ρώμη ο ιρανός πρόεδρος Χασάν Ροχανί. Παράλληλα η Τεχεράνη συζητά με τη Μαδρίτη την κατασκευή διυλιστηρίου στο Γιβραλτάρ.
Και είναι μόνον η αρχή. Τα αποθέματα του Ιράν σε πετρέλαιο είναι τα τέταρτα μεγαλύτερα στον κόσμο (9% των παγκοσμίων), και του φυσικού αερίου τα δεύτερα (18% των παγκοσμίων) και από αυτούς ακριβώς τους τομείς θα προέλθουν τα πιο βαριά ντιλς. Είναι ο τρίτος μεγαλύτερος εξαγωγέας χάλυβα στον κόσμο, διατηρεί το 7% από τα παγκόσμια αποθέματα σε μεταλλεύματα, διαθέτει εργατικό δυναμικό υψηλού μορφωτικού επιπέδου (το 50% είναι απόφοιτοι από σχολές μηχανικών) και το 60% του φοιτητικού πληθυσμού είναι γυναίκες.
Πέρα όμως από τα έσοδα που θα προέλθουν από την αύξηση των εξαγωγών του αργού, η Τεχεράνη έχει άλλο ένα μεγάλο «όπλο»: έτοιμο άφθονο χρήμα. Η άρση των κυρώσεων ξεπαγώνει κρατικούς λογαριασμούς ύψους 100 δισ. δολαρίων, κεφάλαια που είχαν δεσμευθεί από το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα εξαιτίας της αντιπαράθεσης με τη Δύση λόγω του πυρηνικού προγράμματος της χώρας. Τώρα είναι και πάλι «ελεύθερα» για να χρηματοδοτήσουν από αγορές αεροσκαφών και πλοίων μέχρι κατασκευή νέων κολοσσιαίων υποδομών, από λιμάνια και αυτοκινητοδρόμους, μέχρι σιδηροδρομικές συνδέσεις, που λόγω της μακράς απομόνωσης της χώρας έχουν απαξιωθεί.
Υπεγράφησαν εμπορικές συμφωνίες ύψους 17 δισ. ευρώ (REUTERS/ Alessandro Bianchi)
Τέτοιες κολοσσιαίες ευκαιρίες για τη Δύση σε άλλες αγορές που θα ανοίξουν στο μέλλον δεν πρόκειται να υπάρξουν, παρατηρούν οι αναλυτές. Πόσο μάλλον όταν η Κίνα, ο κύριος αγοραστής του ιρανικού αργού, δηλώνει έτοιμη να χρηματοδοτήσει εμπορικές συμφωνίες δισεκατομμυρίων.
Σε αυτή την κούρσα ευρωπαϊκών και αμερικανικών εταιρειών να βάλουν πόδι στην περσική αγορά, λογικό είναι οι ελληνικές επιχειρήσεις να μοιάζουν με το φτωχό συγγενή.
Λίγη ωστόσο από τη «χρυσόσκονη» των κεφαλαίων που θα πέσουν το επόμενο διάστημα στο Ιράν να πάρουν, θα είναι υπερευχαριστημένες. Σε μια προσπάθεια να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που αναδύονται, οι έλληνες επιχειρηματίες ετοιμάζονται για τα πρώτα ντιλς, με πρωταγωνιστή το φάρμακο και σε δεύτερο πλάνο, τα δομικά υλικά, τον χάλυβα και την ποντοπόρο ναυτιλία.
Οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες
Ενόψει του ταξιδιού του Αλέξη Τσίπρα στη Τεχεράνη τον Φεβρουάριο, οι επαφές πυκνώνουν και τη πόρτα του Ιράν έχουν ήδη χτυπήσει τρεις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες. Σε μια αγορά ύψους 2 δισ. δολαρίων, που συνεχώς όμως μεγαλώνει, ΒΙΑΝΕΞ και ΝΤΕΜΟΣ φέρονται να έχουν ήδη κλείσει τις πρώτες συμφωνίες για εξαγωγές φαρμάκων, ενώ σε αντίστοιχη συμφωνία που θα υλοποιηθεί εντός του 2016, έχει έρθει και η Elpen. Το κλειδί ωστόσο για μια μόνιμη παρουσία στην ιρανική αγορά των ελληνικών φαρμακευτικών βρίσκεται στη δυνατότητα συμπαραγωγής σε ιρανικά εργοστάσια ελληνικών σκευασμάτων, με αντάλλαγμα τα δικαιώματα χρήσης. Τέτοιες επαφές με ντόπιους παίκτες οι ελληνικές εταιρείες ήδη κάνουν. Ο μακροπρόθεσμός στόχος τους είναι να βάλουν πόδι σε μια ευρύτερη αγορά 150 εκατ. κατοίκων (Ιράν, Συρία, Καζακστάν) η οποία θα έχει ως επιχειρηματική «πρωτεύουσα» τη Τεχεράνη.
Τις εξελίξεις σε κάθε περίπτωση διευκολύνει η απευθείας αεροπορική σύνδεση Αθήνας-Τεχεράνης που εγκαινίασε το περασμένο καλοκαίρι η Aegean. Τον περασμένο Νοέμβριο, πολλοί επιχειρηματίες ταξίδεψαν μαζί με τον Αλ. Τσίπρα στο Ιράν, το ίδιο αναμένεται να συμβεί και το Φεβρουάριο.
Στην αποστολή του Πρωθυπουργού θα συμμετέχει πλειάδα στελεχών και από τη βαριά βιομηχανία, όπως από ΣΙΔΕΝΟΡ, Ελληνικά Καλώδια, Σωληνουργεία Κορίνθου ΕΛΒΑΛ, (όμιλος Στασινόπουλου), αφού οι πολυετείς οικονομικές κυρώσεις έχουν απαξιώσει κρίσιμες υποδομές.
Την περίοδο αυτή για παράδειγμα, η ΣΙΔΕΝΟΡ εξετάζει τομείς δομικών υλικών όπου το Ιράν έχει ελλείψεις και απαιτούνται εισαγωγές, π.χ. μπετοσίδερα ή λαμαρίνες.
Εκτός όμως από άμεσες, υπάρχουν και έμμεσες ευκαιρίες για την ελληνική χαλυβουργία. Το άνοιγμα του Ιράν θα βοηθήσει για παράδειγμα τη Τουρκία να διοχετεύσει εκεί μέρος της τεράστιας δικής της παραγωγής σε χάλυβα. Στο Ιράν επομένως θα κατευθυνθούν προϊόντα που κανονικά θα διοχετεύονταν για παράδειγμα στη Βόρεια Αφρική, βασικό πελάτη των ελληνικών χαλυβουργιών, αφήνοντας έτσι γι’ αυτές περισσότερο ελεύθερο πεδίο σε χώρες όπως η Τυνησία και η Λιβύη.
Πέραν των φαρμάκων και των δομικών υλικών, ευκαιρίες για τις ελληνικές επιχειρήσεις υπάρχουν επίσης σε πληροφορική, τουρισμό, αλλά και στα τρόφιμα. Το know-how των ελληνικών επιχειρήσεων τροφίμων θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για από κοινού συνεργασίες και παραγωγή προϊόντων στο Ιράν. Τη δυνατότητα αυτή εξετάζει η εταιρεία Γιώτης, ο επικεφαλής της οποίας Ιωάννης Γιώτης είναι αντιπρόεδρος του ΣΕΒ. Είχε ταξιδέψει το Νοέμβριο στη Τεχεράνη μαζί με τον Πρωθυπουργό, μάλλον θα το κάνει και τώρα.
Η ναυτιλία
Πουθενά όμως δεν είναι πιο μεγάλες οι πιθανότητες άμεσης ελληνο-ιρανικής συνεργασίας από την ποντοπόρο ναυτιλία. Το Ιράν θέλει να μεγαλώσει και να εκσυγχρονίσει τον στόλο των τάνκερ (διαθέτει μόλις 37 πολύ μεγάλα δεξαμενόπλοια) και των πλοίων μεταφοράς κοντέινερ. Αναζητεί ωστόσο επενδυτές που θα αναλάβουν το εγχείρημα συμμετέχοντας με ίδια κεφάλαια, αλλά και αναλαμβάνοντας τη διαχείρισή του. Σε αντάλλαγμα, θα τους παράσχει ως «προίκα» μακροχρόνια ναυλοσύμφωνα, ικανά να προσελκύσουν την απαραίτητα χρηματοδότηση και να κάνουν τις επενδύσεις αυτές οικονομικά βιώσιμες. Ηδη, η χρηματοδότηση αυτή εμφανίστηκε πριν από λίγες ημέρες, όταν το Πεκίνο δεσμεύτηκε να διαθέσει για τη ναυπήγηση τέτοιων πλοίων κεφάλαια 5 δισ. δολαρίων. Με τον τρόπο αυτό η Κίνα θα ενισχύσει και τη δική της ναυπηγική βιομηχανία καθώς εκτιμάται ότι το κτίσιμο των πλοίων θα είναι προαπαιτούμενο της χρηματοδότησης.
Τα μεγάλα δεξαμενόπλοια αποτελούν το βασικό μέσο εξαγωγών για τα 500.000 βαρέλια αργού ημερησίως που είναι ο στόχος των Ιρανών στο αμέσως επόμενο διάστημα. Μέχρι να ολοκληρωθεί η κατασκευή των νέων πλοίων, το ρόλο της μεταφοράς του ιρανικού πετρελαίου στις δυτικές αγορές θα μπορούσαν να τον παίξουν δεξαμενόπλοια ελλήνων εφοπλιστών. Αλλωστε στην κατηγορία των πολύ μεγάλων, τύπου VLCC, τα ελληνικής ιδιοκτησίας τάνκερ φτάνουν τα 172, και αποτελούν το μεγαλύτερο στόλο διεθνώς.
Ο παράγοντας Κίνα
Καταλύτης φυσικά στην ανοικοδόμηση του Ιράν θα είναι η Κίνα. Την περασμένη Κυριακή, ο κινέζος πρόεδρος Σι Τζιπίνγκ επισκέφτηκε τον ομόλογό του Χασάν Ροχανί. Ηταν ο πρώτος ηγέτης που επισκέφτηκε το Ιράν μετά την άρση των κυρώσεων. Οι δύο χώρες συμφώνησαν να αυξήσουν τις συναλλαγές τους στα 600 δισ. δολάρια μέσα στα επόμενα 10 χρόνια (από μόλις 52 δισ. δολάρια το 2014), υπογράφοντας συνολικά 17 συμφωνίες.
Το κυριότερο όμως ήταν πως ανακοίνωσαν ένα φαραωνικών διαστάσεων έργο, τη σιδηροδρομική διασύνδεση (900 χιλιομέτρων) της Τεχεράνης με το Μασάντ, στα βορειοανατολικά της χώρας. Το έργο είναι σημαντικό γιατί προσθέτει έναν ακόμη κρίκο στον εμπορικό «Δρόμο του Μεταξιού» που κτίζει η Κίνα, με απώτερο σκοπό τα ασιατικά προϊόντα να φτάνουν γρηγορότερα και σε μεγαλύτερες ποσότητες στις ευρωπαϊκές αγορές, δια ξηράς και δια θαλάσσης.
Κρίκος στη δια θαλάσσης διαδρομή θυμίζουμε ότι είναι και το λιμάνι του Πειραιά, πόσω μάλλον μετά την απόκτηση του 67% του ΟΛΠ από τη Cosco.
Η ιστορία των κυρώσεων
Η μακρά περίοδος απομόνωσης του Ιράν χρονολογείται από το 1979, όταν και ξέσπασε η Ισλαμική Επανάσταση. Μεσολάβησε ο 8ετής πόλεμος με το Ιράκ, (1980-1988), όπου κάθε χώρα θρήνησε εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς και είχε ζημιές 500 δισ. δολαρίων. Το 2007 άρχισαν οι κυρώσεις σε βάρος του Ιράν που κορυφώθηκαν την τριετία 2011-2014. Την τριετία αυτή οι απώλειες στα εισοδήματα των Ιρανών ξεπέρασαν το 20%, η αξία του τοπικού νομίσματος ριάλ κατρακύλησε ως και 80%, οι τιμές των βασικών αγαθών εκτοξεύθηκαν στα ύψη και υπήρξε υπερπληθωρισμός. Ειδικά στον κλάδο των πετρελαιοειδών, οι ζημιές ήταν ανυπολόγιστες φτάνοντας τα 50 δια. δολάρια ετησίως. Το 2014, οι εξαγωγές αργού μειώθηκαν στα 1,4 εκατ. βαρέλια, έναντι 2,6 εκατ. βαρελιών ημερησίως πριν από το 2011. Το 2012 όλες οι ιρανικές τράπεζες, αποκλείστηκαν από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα, καθιστώντας προβληματικές ακόμη και τις εισαγωγές φαρμάκων.
27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2016
http://www.protagon.gr/author/pg-team
28-1-2016
ΣΧΕΤΙΚΑ
Το Ιράν θα καλύπτει το 25% των αναγκών της χώρας μας σε πετρέλαιο Σε συμφωνία για την προμήθεια αργού πετρελαίου κατέληξαν τα Ελληνικά Πετρέλαια ΕΛΠΕ και η κρατική εταιρεία πετρελαίων του Ιράν ΝΙΟC. Πρόκειται για την πρώτη συμφωνία του Ιράν μετά την άρση του εμπάργκο
Η νέα σελίδα για το Ιράν και τον κόσμο
Γιατί το Ιράν μπορεί να «χαθεί» για τη Δύση;
Ιράν, η ήρεμη δύναμη.
Η περιοδεία της Κίνας στην Μέση Ανατολή. Οι φιλοδοξίες του Πεκίνου μετά τις κυρώσεις στο Ιράν
Το πρόθυμο Ιράν
Το μήνυμα του προέδρου του Ιράν Ρουχανί χθες από τη Ρώμη ήταν σαφές, η Τεχεράνη είναι έτοιμη για πλήρη εξομάλυνση των σχέσεων με την Ουάσιγκτον. Με άλλα λόγια, το μπαλάκι είναι στην αμερικανική πλευρά. Από τη Συμφωνία για τον Διεθνή Ελεγχο του Πυρηνικού Προγράμματος της Τεχεράνης τον Ιούλιο μέχρι την πρόσφατη άρση των κυρώσεων κυριάρχησε η άποψη ότι ΗΠΑ και Ιράν δεν βιάζονται να προχωρήσουν σε πλήρη εξομάλυνση με λογική κατάληξη την αποκατάσταση των διπλωματικών τους σχέσεων. Αιτία τα εσωτερικά μέτωπα, με τον Ρουχανί να είναι αντιμέτωπος με τους σκληροπυρηνικούς και τον Ομπάμα να πιέζεται από το φιλοϊσραηλινό και το σαουδαραβικό λόμπι να μην κάνει περισσότερα βήματα και μάλιστα σε μια εκλογική χρονιά.
Η δήλωση Ρουχανί επιβεβαιώνει ότι η απόφαση για προσέγγιση με τις ΗΠΑ, που διαμορφώθηκε στην Τεχεράνη από το 2011-12, πριν δηλαδή από την εκλογή του μετριοπαθούς μεταρρυθμιστή Ρουχανί, που ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Αύγουστο του 2013, και οδήγησε στις μυστικές συνομιλίες των δύο πλευρών στο Ομάν με πλήρη στήριξη από τον θρησκευτικό ηγέτη Αγιατολάχ Χαμενέι, δεν αποτέλεσε και δεν αποτελεί σημείο αντιπαράθεσης σκληροπυρηνικών - μεταρρυθμιστών.
Οταν το 1971-72 ο Μάο Τσε Τουνγκ αποφάσισε να ανταποκριθεί στα ανοίγματα των Νίξον-Κίσινγκερ, δεν είχε μόνο τη στήριξη της δεξιάς πτέρυγας της κομματικής ηγεσίας υπό τους Τσου Εν Λάι και Ντενγκ Χσιάο Πινγκ αλλά και της αριστερής ομάδας της Σανγκάης υπό τη σύζυγο του Μεγάλου Τιμονιέρη, κυρίας Τσιανγκ Τσινγκ.
Δεν είναι η πρώτη φορά που τίθεται η πρόκληση της εξομάλυνσης-συμφιλίωσης ΗΠΑ-Ιράν. Μετά την εκλογή του μετριοπαθούς Χαταμί την άνοιξη του 1997, συνεργάτες του Κλίντον είχαν επεξεργασθεί τη φόρμουλα της ταυτόχρονης συγνώμης: να ζητήσουν συγνώμη οι ΗΠΑ για την ενορχηστρωμένη από τη CIA ανατροπή της κυβέρνησης Μοσαντέκ το 1952 και την παλινόρθωση του Σάχη που ακολούθησε, και να ζητήσει συγνώμη το Ιράν για την ομηρεία των Αμερικανών διπλωματών στην πρεσβεία στην Τεχεράνη το 1979-81.
Ολα δείχνουν ότι η πλήρης εξομάλυνση δεν θα αργήσει, καθώς ο απερχόμενος Ομπάμα έχει εισπράξει ήδη το κόστος των αντιδράσεων από Ισραήλ, Τουρκία και Σαουδική Αραβία και έχει κάθε λόγο να σταθεροποιήσει μια διμερή σχέση πολύτιμη για τα ζωτικά συμφέροντα των ΗΠΑ όχι μόνο στην ευρύτερη Μέση Ανατολή αλλά και στην Αραβική Χερσόνησο, τη Νοτιοδυτική Ασία (Αφγανιστάν-Πακιστάν) μέχρι και τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ
http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=31706&subid=2&pubid=64322736
28-1-2016
ΣΧΕΤΙΚΑ
Το Ιράν θα καλύπτει το 25% των αναγκών της χώρας μας σε πετρέλαιο Σε συμφωνία για την προμήθεια αργού πετρελαίου κατέληξαν τα Ελληνικά Πετρέλαια ΕΛΠΕ και η κρατική εταιρεία πετρελαίων του Ιράν ΝΙΟC. Πρόκειται για την πρώτη συμφωνία του Ιράν μετά την άρση του εμπάργκο
Η νέα σελίδα για το Ιράν και τον κόσμο
Γιατί το Ιράν μπορεί να «χαθεί» για τη Δύση;
Ιράν, η ήρεμη δύναμη.
Η περιοδεία της Κίνας στην Μέση Ανατολή. Οι φιλοδοξίες του Πεκίνου μετά τις κυρώσεις στο Ιράν