Γιάννης Καλαϊτζής ...
Αντίο Γιάννη Καλαϊτζή, αντίο δάσκαλε.
Ο Καλαϊτζής υπήρξε δάσκαλος πολλών από τις επόμενες γενιές των ελλήνων σκιτσογράφων και κομιξάδων. Ηταν μια υπόγεια σχολή που διαπέρασε και διαπερνά μέχρι και σήμερα μιά μεγάλη ομάδα των δημιουργών εικόνας στη χώρα μας
Αν δεν υπήρχε ο Καλαϊτζής και ο Ιωάννου εγώ δεν θα γινόμουν γελοιογράφος. Στο μαθητικό μου δωμάτιο, τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, είχα κολλημένα στους τοίχους μόνο τα σκίτσα τους από το ΑΝΤΙ και τις αφίσες του Τζιμ Μόρισον και του Γιώργου Δεληκάρη. Προσπαθούσα με τις ώρες να τους αντιγράψω και δεν μπορούσα. 'Ενιωσα ότι μπορώ να συστήνομαι ως γελοιογράφος μόνο όταν ήρθε στο γραφείο μου στην Αυγή, όπου τον διαδέχτηκα, για να μου σφίξει το χέρι. Αρκετά για τον εαυτό μου, αν και θα μπορούσα να μιλάω με τις ώρες για τις συναντήσεις μας.
Ο Καλαϊτζής υπήρξε δάσκαλος πολλών από τις επόμενες γενιές των Ελλήνων σκιτσογράφων και κομιξάδων. Ηταν μια υπόγεια σχολή που διαπέρασε και διαπερνά μέχρι και σήμερα μια μεγάλη ομάδα των δημιουργών εικόνας στη χώρα μας.
Η μεγάλη του τέχνη, που επηρέασε αποφασιστικά τη γελοιογραφία της Μεταπολίτευσης, ήταν η συνύπαρξη της άναρχης και φαινομενικά αταξινόμητης εικόνας με την βαθειά πειθαρχία και την οικονομία των μέσων. Αν ανέλυες το σκίτσο έβλεπες ότι τίποτα δεν ήταν τυχαίο πάνω του. Προς στιγμή σε αποπροσανατόλιζε το γέμισμα του μεγάλου μάστορα, που με άνεση χωρούσε στο σκίτσο του πολλά διαφορετικά επί μέρους κομμάτια, και ξαφνικά συνειδητοπούσες ότι όλα ήσαν απαραίτητα. Απλώς ήταν η βαθειά κουλτούρα του κομίστα που μπόλιαζε και τη γελοιογραφία του με το σουρεαλιστικό και υπερβατικό ξάφνιασμα αλλά ποτέ εις βάρος της αυστηρής πολιτικής του γραμμής, ποτέ εις βάρος της καθαρής γελοιογραφικής λειτουργίας της εικόνας του.
΄Ενιωθε ισχυρός γιατί ήταν ισχυρός, γιατί είχε γαλουχήσει πολλούς ομότεχνούς του, γιατί μπορούσε να υπερηφανεύεται ότι ήταν από τους ελάχιστους δημιουργούς που άλλαξε τη μοίρα της γελοιογραφίας
Πολλές φορές παρεξηγήθηκε όπως συμβαίνει σε όλους τους σημαντικούς δημιουργούς. 'Ηταν γιατί η αυτοπεποίθηση του δίκιου του και της τέχνης του δεν του δημιουργούσε ποτέ την ανάγκη να γίνει πιο αναλυτικός από όσο ήταν απαραίτητο. Αυτό ακριβώς δίδαξε και στους νεώτερους. Οτι η γελοιογραφία πρέπει να είναι τόσο αφαιρετική όσο να βρεθούν έστω λίγοι να την καταλάβουν. Αυτήν την πολυτέλεια δεν τη δίνουμε πολλοί στον εαυτό μας, πρέπει να νιώθεις πολύ ισχυρός στην Τέχνη σου για να το κάνεις. Και ο Γιάννης Καλαϊτζής ένιωθε ισχυρός γιατί ήταν ισχυρός, γιατί είχε γαλουχήσει πολλούς ομότεχνούς του, γιατί μπορούσε να υπερηφανεύεται ότι ήταν από τους ελάχιστους δημιουργούς που άλλαξε τη μοίρα της γελοιογραφίας στον τόπο μας.
Η γραμμή του ήταν εκπληκτική. Η σχεδιαστική του ικανότητα ήταν εφάμιλλη των κορυφαίων ευρωπαίων και αμερικανών γελοιογράφων και κομιξάδων. Παρ΄όλα αυτά την αμελούσε. Για τον ίδιο λόγο. Ηταν η αυτοπεποίθησή του να χρησιμοποιήσει και σχεδιαστικά τα απαραίτητα. Δεν είχε λόγο να εντυπωσιάσει με την απίστευτη ζωγραφική του δεινότητα – εργαλείο το είχε για να πει αυτά που ήθελε. Στα κόμιξ του ήταν πιο πλουσιοπάροχος. Και σε άφηνε άναυδο πώς μπορούσε να συλλάβει όλην την εκφραστική γκάμα του Καζαντζίδη ή του Τάσου Μητρόπουλου, που τους είχε χρησιμοποιήσει ως πρότυπα στο «είδωλο της Αφροδίτης».
Και για να πούμε λίγο τα δικά μας ήταν όλος μιά γεναιόδωρη αγκαλιά. Δεν νομίζω ότι υπήρξε άλλος γελοιογράφος που να αγκάλιασε με τόση αγάπη και ζεστασιά όλους τους νεώτερους, όλων των γενεών, συναδέλφους του. Ησουν μειράκιο και σε έκανε να αισθάνεσαι ίσος. Δεν υποκρινόταν. Σεβοταν πως κι εσένα σε ταλαιπωρούσε το ίδιο βάσανο. Και με κάθε ευκαιρία φυσούσε αέρα στα πανιά σου σαν Αίολος. Αυτό το τελευταίο είναι που μου γεννά την υποψία ότι πολλοί από τους γελοιογράφους της γενιάς μου και της επόμενης από χτες νιώθουν ένα είδος ορφάνιας.
Ανδρέας Πετρουλάκης
13 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2016
http://www.protagon.gr/scripta/blogs/antio-gianni-kalaitzi-antio-daskale-44341053442
Με αφορμή τον Γιάννη
Σ Χ Ε Τ Ι Κ Α
ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΛΑΙΤΖΗ
ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΣΚΙΤΣΑ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΛΑ'Ι'ΤΖΗ
Με αφορμή τον Γιάννη
Τον «πρώτο και πιο ολοκληρωμένο κομίστα» στην Ελλάδα, Γιάννη Καλαϊτζή, ο οποίος «έφυγε» σε ηλικία 71 ετών έπειτα από μακρά μάχη με τον καρκίνο, αποχαιρέτησε ο Γιάννης Ιωάννου.
Σε κείμενο που δημοσίευσε στην προσωπική του ιστοσελίδα ο επίσης σκιτσογράφος της «Εφ.Συν.» έγραψε ότι ο συνάδελφος του «συνέχισε να παλεύει με το μολύβι, θεριό ανήμερο ως την τελευταία στιγμή».
''Περπατάω σε μια ηλικία που μοιάζει ναρκοπέδιο. Γύρω μου φίλοι και γνωστοί εξαερώνονται ξαφνικά σαν να τους άρπαξαν ανάποδοι μετεωρίτες. Μέσα σε λίγους μήνες έχασα αγαπημένα πρόσωπα, ακόμη και τον δικό μου άνθρωπο. Ο Θεριστής, απόλυτος Αρχοντας, ανέλεγκτος, ανηλέητος, είναι και επιλεκτικός. Διαλέγει τους καλύτερους, τους πολύτιμους, ό,τι λάμπει γύρω μας. Τόσο που αυτό καταντάει 'Υψιστη αξιολόγηση και όσοι μένουμε νιώθουμε παρακατιανοί, άχρηστοι.Χτές το πρωί μας άφησε ο Καλαϊτζής. Οι κοντινοί του ήξεραν από χρόνια το ριζικό του, αλλά κανείς δεν το πίστευε. Γιατί ο Γιάννης, δεν χασομέρησε ούτε στιγμή να κοιτάξει τη μοίρα του. Συνέχισε όπως πάντα, να παλεύει με το μολύβι, θεριό ανήμερο, ως την τελευταία στιγμή, ως προχτές. Όχι πως τούταν και δύσκολο, ήταν στη φύση του να παλεύει τις ουτοπίες, να τις δώσει σάρκα και οστά.Όπως όταν έστησε τη «Γαλέρα». Που κανείς δε φανταζόταν ότι μπορούσε να βγεί ένα τέτοιο περιοδικό στην Ελλάδα. Κι όμως αυτός, παρ’ ότι απόμακρος από παρέες, όμως τόσο αγαπητός και σεβαστός, ένα νεύμα έκανε . Κι αυτό έφτασε για να συγκεντρώσει δίπλα του όλους τους γελοιογράφους, κομιξάδες κι αρθρογράφους και να βγάλουν εθελοντές όλοι τους , τη «Γαλέρα» Και μετά έστησε μόνος του πάλι, με τη αέναη βοήθεια της κόρης του Λουϊζας. την εξαιρετική έκθεση στα Ντόκ της Θεσσαλονίκης.Δεν τον έβλεπα συχνά, τον είχαμε γνωρίσει με τη γυναίκα μου στις Βρυξέλλες, όταν τον είχαν καλέσει μαζί μου από το κέντρο κόμικς CBBD, να εκπροσωπήσουμε τη νεόφερτη τότε Ελλάδα στην ΕΟΚ. Λίγες μέρες παρέα έφτασαν για να γνωρίσω έναν αξιαγάπητα ανοιχτό άνθρωπο μ’ένα πληθωρικό πολυσχιδές ταλέντο. Σχεδίαζε με την ευκολία που ανέπνεε και με τέτοια ταχύτητα που δεν προλάβαινες να δείς το χέρι του που έφευγε σαν αέρας πάνω στο χαρτί.Ηταν, Είναι, ο πρώτος κομίστας και σίγουρα ο πιο ολοκληρωμένος στην Ελλάδα. Με Αριστερό DNA, δούλευε σταχανοβίτης στην Αυγή, και μετά μια ζωή στην Ελευθεροτυπία και τώρα στην ΕφΣυν. Πίστευε στην «για πρώτη φορά Αριστερά» και υποπτεύομαι ότι όταν είδε τα πρώτα, αλλά ίσως καθοριστικά, στραβοπατήματά της, προτίμησε να την κάνει για Πάνω παρά να το παραδεχτεί.Πιστεύω ότι σύντομα, άλλοι πιο ειδικοί, θα παρουσιάσουν το έργο του και ελπίζω , μια ολοκληρωμένη έκθεση της δουλειάς του να γίνει στο άνοιγμα της νέας Εθνικής Πινακοθήκης. Θέλω επίσης να πιστεύω ότι το έργο του θα βρεί μια μόνιμη στέγη σ’ένα Κέντρο Σκίτσου και Κόμικς που θα αναλάβει να δημιουργήσει το Υπουργείο Πολιτισμού. Γιατί βέβαια υπάρχει ο λαίμαργος πολιτισμός των ματαιόδοξων Μεγάρων, αλλά υπάρχει και ο επίγειος και προσιτός πολιτισμός της 'Ενατης τέχνης και του Σκίτσου.Γιάννη, μακάρι η αναχώρησή σου να γίνει αφορμή, για να πάρει τη θέση που του αξίζει το έργο σου. Σ’ευχαριστώ για ό,τι μας έδωσες, για ό,τι μας άφησες.Σε χαιρετώ φίλε.''
Γ.Ιωάννου
http://www.efsyn.gr/arthro/me-aformi-ton-gianni
Σ Χ Ε Τ Ι Κ Α
ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΛΑΙΤΖΗ
Eπίσημη ιστοσελίδα του Γ. ΚΑΛΑ'Ι'ΤΖΗ:
ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΣΚΙΤΣΑ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΛΑ'Ι'ΤΖΗ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Εφυγε από τη ζωή ο σκιτσογράφος Γιάννης Καλαϊτζής
«Εφυγε» την Παρασκευή από τη ζωή, σε ηλικία 71 ετών, ο βραβευμένος σκιτσογράφος Γιάννης Καλαϊτζής. Το πενάκι του δεν άντεξε τη μακρά μάχη με την επάρατη νόσο
Η είδηση «πάγωσε» μεμιάς τον χώρο των εκδόσεων: «Ο Γιάννης Καλαϊτζής πέθανε».
Ο Γιάννης υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς σκιτσογράφους στην Ελλάδα, με μακρά πορεία στον χώρο του Τύπου – και όχι μόνο. Σκίτσαρε αγωνιώντας να κατανοήσει το προηγούμενο, όπως ο ίδιος έλεγε…
Μεγάλωσε σε οικογένεια με αριστερές πολιτικές πεποιθήσεις την εποχή της Χούντας, ενώ υπήρξε και μέλος της νεολαίας Λαμπράκη. Σπούδασε γραφικές τέχνες, θέατρο και σχέδιο.
Γεννημένος στις 11 Νοεμβρίου του 1945, υπήρξε ενεργός για αρκετές δεκαετίες και έχει συνεισφέρει με σκίτσα σε πολλά έντυπα. «Πανσπουδαστική», «Δρόμοι της Ειρήνης», «Αυγή», «Αντί», «Ελευθεροτυπία», «Σχολιαστής», «Ντέφι», «Βαβέλ», «ΔΗΩ», «Γαλέρα» «Εφημερίδα των Συντακτών», τι να πρωτοθυμηθείς από τα σκίτσα και τις εμπνεύσεις του.
Το 1976 σχεδίασε τα σκηνικά και τα κοστούμια για την ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Happy Day». Εξέδωσε και τα άλμπουμ «Τσιγγάνικη ορχήστρα», «Το μαύρο είδωλο της Αφροδίτης», «Τυφών», «Γιαταλεφτά Νοέμβρη», «2000 στα 4».
Ηταν ένας από τους κύριους συντελεστές του περιοδικού «Γαλέρα», του οποίου υπήρξε διευθυντής μέχρι το 2010 όταν και έκλεισε. Βρέθηκε στην «Εφημερίδα των Συντακτών» από την πρώτη ημέρα της κυκλοφορίας της και δημοσίευσε το τελευταίο του σκίτσο στις 5 Φλεβάρη με θέμα το φλέγον ζήτημα του Αγροτικού.
Ηταν μέλος της λέσχης γελοιογράφων της ΕΣΗΕΑ και είχε εκλεγεί σε συνέδρια της ΠΟΕΣΥ.
Θα μας λείψει η αντισυμβατικότητά του, το πόσο τολμηρός ήταν, θα θυμόμαστε την πρωτοτυπία του -τόσο σχεδιαστικά, όσο και σεναριακά και λεκτικά- και ότι κατάφερνε να συμπυκνώνει, με εντελώς προσωπικό στυλ, την οργή απέναντι στην «κατάσταση των πραγμάτων».
Πώς περιέγραφε ο ίδιος την πορεία του στην επίσημη ιστοσελίδα του
«Μεγάλωσα στο καφενείο του πατέρα μου στην Κοκκινιά. Πάνω στα τραπέζια κυκλοφορούσαν δύο-τρεις εφημερίδες. Γελοιογραφικά σκίτσα κάνω από μωρό. Ήμουν παρατηρητικό και κακό και το ‘δειχνα. Το περιβάλλον μου ένιωσε την απειλή. Χάριν εξευμενισμού μου διέθεσε μια αποδοχή διαρκείας. Το να επιδοθώ στην πολιτική σάτιρα ήταν αυτονόητο. Ημασταν αριστεροί, το κράτος μας έκανε και ρατσιστές.
Η δεξιά, η εξουσία, οι αρχές ήταν έξω από την κοινωνία μας, ήταν το ξένο, το άλλο. Μου την είχε στημένη στο νηπιαγωγείο. Κατανάγκαζαν εμένα το σκιτσογράφο να πλέκω καλαθάκια και να κεντάω με μπρισίμι μηλαράκια σε χαρτόνι. Για να με σπάσουν. Δε μίλησα.
Καταδικάστηκα σε δωδεκαετή εκπαίδευση. Μου ’ριξαν και έναν χρόνο επιπλέον ως μη συνεργάσιμο. Δραπέτευσα πριν εκτίσω την ποινή.
Ακολούθησε ο κατήφορος. Από τα χαμαιτυπεία της Αριστεράς στα καταγώγια των Καλών Τεχνών. Εμαθα κινηματογράφο στους κινηματογράφους, θέατρο στο θέατρο, μουσική την νύχτα και εικόνες στο πεζοδρόμιο. Ακουλουθεί μια χούντα που επί 40 χρόνια παραμένει 7 ετών. Σκιτσάρω αγωνιώντας να κατανοήσω το προηγούμενο».
Καλό του ταξίδι…
Συλλυπητήριο μήνυμα του Πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα
«Με μεγάλη μου θλίψη πληροφορήθηκα την απώλεια του Γιάννη Καλαϊτζή, ενός από τους σημαντικότερους και πλέον αναγνωρισμένους σκιτσογράφους στον ελληνικό τύπο και τις εικαστικές τέχνες. Με τη μακρά του διαδρομή, την πλούσια σκιτσογραφική του παραγωγή για μία σειρά εντύπων, και την ενεργό συμμετοχή του στα δημοσιογραφικά δρώμενα ο Γιάννης Καλαϊτζής, άφησε το ιδιαίτερό του στίγμα.
Εκφράζω τα βαθιά μου συλλυπητήρια στην οικογένεια, τους οικείους και τους συνάδελφούς του».
13/2/2016
ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΛΑΙΤΖΗ
Εικονοαφηγητής και εικονοκλάστης
Ποτέ δεν ήταν εύκολο το πολιτικό σκίτσο του Γιάννη Καλαϊτζή. Σπανίως ήταν της μιας φιγούρας ή καρικατούρας και του ενός θέματος. Και σπανιότατα μπορούσε να το εξαντλήσει η μία και μόνη ματιά και να το προσπεράσει.
Πυκνοκατοικημένο από εικόνες και εικονίτσες, λέξεις ακέραιες αλλά και λέξεις σπασμένες και κωδικοποιημένες, δέσμευε το βλέμμα, απαιτώντας ανάγνωση, όχι σκέτο κοίταγμα.
Η υπερρεαλιστική εικονοποιία του, που πανηγύριζε διαρκώς την ελευθερία της, και το ρεαλιστικής οξύτητας και ευθύτητας κείμενο έδεναν σ' έναν λόγο που τραυματιζόταν βαριά αν, εντυπωσιασμένος, προσπαθούσες να τον μεταδώσεις τηλεφωνικά ή να τον αναπαραγάγεις στην παρέα του τραπεζιού.
Γι' αυτό κι έλεγες «να τον διαβάσεις».
Οχι «να τον δεις». Εκείνο το ευρηματικό «www./...», για παράδειγμα, με το οποίο εμπλούτισε τις γελοιογραφίες του στον καιρό του ίντερνετ, ήταν ένα σκίτσο μέσα στο σκίτσο.
Και μάλιστα ένα σκίτσο καμωμένο από λέξεις και καμία εικόνα. Πέντε-δέκα λέξεις που θα διδάσκουν πάντα οικονομία στους πλατειαστικά νάρκισσους του λακωνικού υποτίθεται τουίτερ.
Πως ήταν εικονοαφηγητής, και μάλιστα εικονοκλάστης εικονοαφηγητής, ένας λογοτέχνης των κόμικς, ο Καλαϊτζής το φανέρωσε ευθύς εξ αρχής, με την «Τσιγγάνικη ορχήστρα» του και το πιστοποίησε με «Το μαύρο είδωλο της Αφροδίτης» και τον «Τυφώνα».
Αν η συμβολή του στη -σχεδιαστική και όχι μόνο- ωρίμαση της ελληνικής πολιτικής γελοιογραφίας είναι αυταπόδεικτη, εξίσου αυταπόδεικτος είναι ο καθοριστικός ρόλος του στη γέννηση της ελληνικής εκδοχής των κόμικς.
Δεν θα πω «στο καλό, φίλε». Ο φίλτατος Γιάννης ήξερε ότι το καλό ήταν εδώ· είναι εδώ, όχι «εκεί». Κι όχι ετοιμοπαράδοτο, αλλά διεκδικήσιμο, απαιτητό.
Το διεκδίκησε. Το απαίτησε. Κι όχι μόνος.
Η περίπτωση της «Γαλέρας» το πιστοποιεί. Και χαίρομαι που, χάρη στη γλυκιά επιμονή του, μπορώ να λέω πως «ήμουνα κι εγώ εκεί».
15.02.2016
Παντελής Μπουκάλας, δημοσιογράφος
http://www.efsyn.gr/arthro/eikonoafigitis-kai-eikonoklastis
Σκίτσο του Μιχάλη Κουντούρη για τον Γιάννη Καλαϊτζή
Σκίτσο του Παναγιώτη Μήλαγια τον Γιάννη Καλαϊτζή
Σκίτσο του Δημήτρη Χαντζόπουλου για τον Γιάννη Καλαϊτζή
Σκίτσο του Soloup για τον Γιάννη Καλαϊτζή
Καλό ταξίδι συνάδελφε
Tα γραφεία του περιοδικού «Γαλέρα» άνοιξε διάπλατα ξανά ο Γιάννης Καλαϊτζής στους «Εργαζόμενους» (τα 2 απεργιακά τεύχη) της «Ελευθεροτυπίας», τον Φεβρουάριο του 2012.
Συνάδελφος κι αυτός μαζί με όλους τους απλήρωτους απεργούς της Χ.Κ. Τεγόπουλος, στήριξε το κάθε βήμα του πολύμηνου απεργιακού αγώνα.
Με δανεικά μηχανήματα και με τον Καλαϊτζή ενθουσιώδη, πληθωρικό και γεμάτο ιδέες να τριγυρνάει ανάμεσα στους τεχνικούς που έστηναν τις σελίδες των απεργιακών εφημερίδων τα δύο φύλλα γράφτηκαν, εκδόθηκαν και πουλήθηκαν σε όλη την Ελλάδα.
Σε εκείνες τις κουβέντες που ξεκίνησαν από τις γενικές συνελεύσεις στα γραφεία της Μίνωος γεννήθηκαν οι πρώτες σκέψεις για μια νέα συνεταιριστική εφημερίδα χωρίς αφεντικό.
Ο Καλαϊτζής, ένθερμος υποστηρικτής κάθε συλλογικής και ανεξάρτητης προσπάθειας, ονειρεύτηκε μαζί μας την «Εφημερίδα των Συντακτών».
Σε όλες τις δυσκολίες, όλα τα σκαμπανεβάσματα, θετικά, αρνητικά, ήταν παρών αλλά και σε όλο τον πόλεμο που βίωσε η εφημερίδα.
Ο σπουδαίος σκιτσογράφος μπήκε με το γνωστό του πάθος στο εγχείρημα και δημοσίευε κάθε μέρα στην πρώτη σελίδα τα μοναδικά σκίτσα του.
Ηταν παρών ακόμα κι αφού είχε αρρωστήσει σε κάθε γενική συνέλευση των συνεταιριστών της «Εφ.Συν.» με τις ανατρεπτικές προτάσεις του και με τη σταθερή κι επίμονη άποψή του να δυναμώνει η συλλογική προσπάθεια διασφαλίζοντας πάντα την ανεξαρτησία της εφημερίδας από κάθε επίδοξο «καταπατητή».
Ο Γιάννης Καλαϊτζής σε γενική συνέλευση της Εφημερίδας των Συντακτών
Παρών σε όλες τις γενικές συνελεύσεις της «Εφ.Συν.»
Την τελευταία περίοδο το σκίτσο του Καλαϊτζή μετακόμισε στην τελευταία σελίδα της «Εφ.Συν.» πάνω από τα καθημερινά χιουμοριστικά αφηγήματα του άλλου συνεργάτη που χάσαμε πρόσφατα, του Λάκη Μπέλλου.
Ο Γιάννης συνέχιζε να σκιτσάρει σχεδόν καθημερινά ακόμα και μέσα από το νοσοκομείο τις δικές του πινελιές στην επικαιρότητα. Με τον ίδιο αιχμηρό τρόπο.
Σκίτσο του Γιάννη Καλαϊτζή
Σκίτσο του Γιάννη Καλαϊτζή - 12/12/15
«Εφημερίδα των Συντακτών»
Ηταν ένα μεσημέρι στον «Ευαγγελισμό» όταν στη διάρκεια μιας ολιγόλεπτης επίσκεψης την ώρα που παρέδιδε το σκίτσο του μας είπε:
«Αυτό που έχει πετύχει ο συνεταιρισμός των εργαζομένων στην «Εφ.Συν.» είναι πολύ μεγάλο και πολύ σπουδαίο και πολύ μοναδικό πείραμα για όλη την Ευρώπη. Το μόνο που με στεναχωρεί είναι ότι δεν έγινε και μια κατάληψη σε ένα από τα κλειστά εργοστάσια από τους απολυμένους εργάτες που θα το λειτουργούσαν αποφασιστικά με έναν δικό τους συνεταιρισμό».
Ο Καλαϊτζής είχε όνειρα, είχε όραμα, ανήκε σταθερά στον χώρο της ριζοσπαστικής Αριστεράς, δεν μασούσε τα λόγια του, δεν έκανε σκόντο στα καυστικά του σχόλια ούτε στο μαγικό και πληθωρικό πενάκι του.
Ο Καλαϊτζής ήταν παρών με όλη τη σημασία της λέξης.
Την Τρίτη 16/2/2016 αποχαιρετάει ολόκληρη η «Εφ.Συν.» τον σπουδαίο συνεταιριστή της γνωρίζοντας ότι το κενό που αφήνει είναι δυσαναπλήρωτο.
15/2/2016
«Εφ.Συν.»
http://www.efsyn.gr/arthro/kalo-taxidi-synadelfe
ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΛΑΙΤΖΗ
Με αρτιότητα και αθυροστομία
Ο Φρόιντ, στη μελέτη του «Το Ευφυολόγημα και η Σχέση του με το Ασυνείδητο» (εκδόσεις Πλέθρον, μετάφραση: Λ. Σιπητάνου, Γ. Σαγκριώτης), προβαίνει σε μια εκτενή καταγραφή παραδειγμάτων από λογοπαίγνια που χρησιμοποιούνται στη γερμανική γλώσσα.
Ενα από αυτά που, κατά τον πατέρα της ψυχιατρικής, είναι διαδεδομένο στους ιατρικούς κύκλους, έχει ως εξής: «Αν ρωτήσει κανείς κάποιον νεαρό ασθενή αν αυτοϊκανοποιείται, είναι σίγουρο ότι η απάντηση που θα πάρει θα είναι: “O, na, nie”».
Η απάντηση αυτή σημαίνει «Ω, όχι, ποτέ» μα ακούγεται ως «Onanie» που σημαίνει «αυνανισμός».
Και εδώ βρίσκεται ακριβώς η ειδοποιός διαφορά ανάμεσα στον ευφυολόγο και τον αναθεωρητή.
Ο πρώτος παρεμβαίνει δημιουργικά και αυθάδικα σε μια λέξη ή φράση και της διαστρεβλώνει το νόημα.
Ο δεύτερος καταργεί ένα παραδεδεγμένο νόημα και το υποκαθιστά με άλλο προς ίδιον όφελος.
Ο μεταμοντέρνος αναθεωρητισμός δεν είναι πια μόνο ιστορικός αλλά έχει εξαπλωθεί και στο λεκτικό-γλωσσικό επίπεδο.
Λένε «απασχόληση» και εννοούν «μισθωτή εργασία», λένε «παγκοσμιοποίηση» και εννοούν «πληροφοριακό, εμπορικό και καλλιτεχνικό ολιγοπώλιο», λένε «Διεθνές Νομισματικό Ταμείο» και εννοούν «Παγκόσμια Οργάνωση Τοκογλύφων».
Δεν έχουν ούτε το θάρρος να επινοήσουν νέες λέξεις. Διαστρέφουν τις παλιές. Αντίθετα με τον χιουμορίστα, τον ευφυολόγο, τον χωρατατζή.
Και ο Γιάννης Καλαϊτζής, ερωτευμένος ισοβίως με τις δυνατότητες της γλώσσας και των γραμμάτων, το απέδειξε.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004 έγιναν στα χέρια του «2000 στα 4», η Δεκαεπτά Νοέμβρη έγινε «Γιαταλεφτά Νοέμβρη», το υπουργείο Παιδείας έγινε «Υπουργείο χάριν Παιδιάς», το ΥΠΕΧΩΔΕ έγινε «Χάρβαλον μεν, ΥΠΕΧΩΔΕ», το υπουργείο Εξωτερικών έγινε «Υπουργείον από το Εξωτερικόν», το υπουργείο Πολιτισμού (ΥΠΠΟ), έγινε απλώς «Υπό», το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη κατέληξε σε «Προ-Πο» και το Γενικό Επιτελείο Στρατού (ΓΕΣ) εξέπεσε σε «Yes».
Η εφημερίδα «Χώρα» έγινε «Ψώρα», η «Εσπρέσο» έγινε «SSpresso», ανάδοχος όλων των δημοσίων έργων ήταν «Ο Νονός» και τα τηλεοπτικά βραβεία Αρίων έγιναν «βραβεία Αρείων».
Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος συντομογραφήθηκε ως «Δις» και η Ελλάδα υπό καθεστώς τρομολαγνείας ήταν ένα απέραντο «Στρατόπεδο Υλάρχου Τραγκαουνάκη».
Ο Γιάννης Καλαϊτζής με δεδομένη την εικαστική του παιδεία, τη γελοιογραφική του αρτιότητα και αθυροστομία, τους καλλιτεχνικά πολυεπίπεδους πειραματισμούς του, την οργιώδη φαντασία του και τόσα άλλα που διαβάζετε στο αφιέρωμα τούτο, και πάλι λίγα είναι, υπήρξε ένας υπέρμαχος των δικαιωμάτων της γλώσσας να περιγράφει αλήθειες.
Και το έκανε πράξη προσθέτοντας ή αφαιρώντας ένα-δυο γράμματα στις κενές μεγαλοστομίες και τις πομπώδεις «επιγραφές» της εξουσίας.
Χωρίς να προσβάλει τα νοήματα.
Απλώς χλευάζοντας την εξουσία.
Γιάννης Κουκουλάς, Καρέ-Καρέ
http://www.efsyn.gr/arthro/me-artiotita-kai-athyrostomia
15/2/2016
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΣΧΕΤΙΚΑ - ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΛΑΙΤΖΗ
Εικονοαφηγητής και εικονοκλάστης
Ποτέ δεν ήταν εύκολο το πολιτικό σκίτσο του Γιάννη Καλαϊτζή. Σπανίως ήταν της μιας φιγούρας ή καρικατούρας και του ενός θέματος. Και σπανιότατα μπορούσε να το εξαντλήσει η μία και μόνη ματιά και να το προσπεράσει.
Πυκνοκατοικημένο από εικόνες και εικονίτσες, λέξεις ακέραιες αλλά και λέξεις σπασμένες και κωδικοποιημένες, δέσμευε το βλέμμα, απαιτώντας ανάγνωση, όχι σκέτο κοίταγμα.
Η υπερρεαλιστική εικονοποιία του, που πανηγύριζε διαρκώς την ελευθερία της, και το ρεαλιστικής οξύτητας και ευθύτητας κείμενο έδεναν σ' έναν λόγο που τραυματιζόταν βαριά αν, εντυπωσιασμένος, προσπαθούσες να τον μεταδώσεις τηλεφωνικά ή να τον αναπαραγάγεις στην παρέα του τραπεζιού.
Γι' αυτό κι έλεγες «να τον διαβάσεις».
Οχι «να τον δεις». Εκείνο το ευρηματικό «www./...», για παράδειγμα, με το οποίο εμπλούτισε τις γελοιογραφίες του στον καιρό του ίντερνετ, ήταν ένα σκίτσο μέσα στο σκίτσο.
Και μάλιστα ένα σκίτσο καμωμένο από λέξεις και καμία εικόνα. Πέντε-δέκα λέξεις που θα διδάσκουν πάντα οικονομία στους πλατειαστικά νάρκισσους του λακωνικού υποτίθεται τουίτερ.
Πως ήταν εικονοαφηγητής, και μάλιστα εικονοκλάστης εικονοαφηγητής, ένας λογοτέχνης των κόμικς, ο Καλαϊτζής το φανέρωσε ευθύς εξ αρχής, με την «Τσιγγάνικη ορχήστρα» του και το πιστοποίησε με «Το μαύρο είδωλο της Αφροδίτης» και τον «Τυφώνα».
Αν η συμβολή του στη -σχεδιαστική και όχι μόνο- ωρίμαση της ελληνικής πολιτικής γελοιογραφίας είναι αυταπόδεικτη, εξίσου αυταπόδεικτος είναι ο καθοριστικός ρόλος του στη γέννηση της ελληνικής εκδοχής των κόμικς.
Δεν θα πω «στο καλό, φίλε». Ο φίλτατος Γιάννης ήξερε ότι το καλό ήταν εδώ· είναι εδώ, όχι «εκεί». Κι όχι ετοιμοπαράδοτο, αλλά διεκδικήσιμο, απαιτητό.
Το διεκδίκησε. Το απαίτησε. Κι όχι μόνος.
Η περίπτωση της «Γαλέρας» το πιστοποιεί. Και χαίρομαι που, χάρη στη γλυκιά επιμονή του, μπορώ να λέω πως «ήμουνα κι εγώ εκεί».
15.02.2016
Παντελής Μπουκάλας, δημοσιογράφος
http://www.efsyn.gr/arthro/eikonoafigitis-kai-eikonoklastis
Καλό ταξίδι συνάδελφε
Tα γραφεία του περιοδικού «Γαλέρα» άνοιξε διάπλατα ξανά ο Γιάννης Καλαϊτζής στους «Εργαζόμενους» (τα 2 απεργιακά τεύχη) της «Ελευθεροτυπίας», τον Φεβρουάριο του 2012.
Συνάδελφος κι αυτός μαζί με όλους τους απλήρωτους απεργούς της Χ.Κ. Τεγόπουλος, στήριξε το κάθε βήμα του πολύμηνου απεργιακού αγώνα.
Με δανεικά μηχανήματα και με τον Καλαϊτζή ενθουσιώδη, πληθωρικό και γεμάτο ιδέες να τριγυρνάει ανάμεσα στους τεχνικούς που έστηναν τις σελίδες των απεργιακών εφημερίδων τα δύο φύλλα γράφτηκαν, εκδόθηκαν και πουλήθηκαν σε όλη την Ελλάδα.
Σε εκείνες τις κουβέντες που ξεκίνησαν από τις γενικές συνελεύσεις στα γραφεία της Μίνωος γεννήθηκαν οι πρώτες σκέψεις για μια νέα συνεταιριστική εφημερίδα χωρίς αφεντικό.
Ο Καλαϊτζής, ένθερμος υποστηρικτής κάθε συλλογικής και ανεξάρτητης προσπάθειας, ονειρεύτηκε μαζί μας την «Εφημερίδα των Συντακτών».
Σε όλες τις δυσκολίες, όλα τα σκαμπανεβάσματα, θετικά, αρνητικά, ήταν παρών αλλά και σε όλο τον πόλεμο που βίωσε η εφημερίδα.
Ο σπουδαίος σκιτσογράφος μπήκε με το γνωστό του πάθος στο εγχείρημα και δημοσίευε κάθε μέρα στην πρώτη σελίδα τα μοναδικά σκίτσα του.
Ηταν παρών ακόμα κι αφού είχε αρρωστήσει σε κάθε γενική συνέλευση των συνεταιριστών της «Εφ.Συν.» με τις ανατρεπτικές προτάσεις του και με τη σταθερή κι επίμονη άποψή του να δυναμώνει η συλλογική προσπάθεια διασφαλίζοντας πάντα την ανεξαρτησία της εφημερίδας από κάθε επίδοξο «καταπατητή».
Παρών σε όλες τις γενικές συνελεύσεις της «Εφ.Συν.»
Την τελευταία περίοδο το σκίτσο του Καλαϊτζή μετακόμισε στην τελευταία σελίδα της «Εφ.Συν.» πάνω από τα καθημερινά χιουμοριστικά αφηγήματα του άλλου συνεργάτη που χάσαμε πρόσφατα, του Λάκη Μπέλλου.
Ο Γιάννης συνέχιζε να σκιτσάρει σχεδόν καθημερινά ακόμα και μέσα από το νοσοκομείο τις δικές του πινελιές στην επικαιρότητα. Με τον ίδιο αιχμηρό τρόπο.
Σκίτσο του Γιάννη Καλαϊτζή - 12/12/15
«Εφημερίδα των Συντακτών»
Ηταν ένα μεσημέρι στον «Ευαγγελισμό» όταν στη διάρκεια μιας ολιγόλεπτης επίσκεψης την ώρα που παρέδιδε το σκίτσο του μας είπε:
«Αυτό που έχει πετύχει ο συνεταιρισμός των εργαζομένων στην «Εφ.Συν.» είναι πολύ μεγάλο και πολύ σπουδαίο και πολύ μοναδικό πείραμα για όλη την Ευρώπη. Το μόνο που με στεναχωρεί είναι ότι δεν έγινε και μια κατάληψη σε ένα από τα κλειστά εργοστάσια από τους απολυμένους εργάτες που θα το λειτουργούσαν αποφασιστικά με έναν δικό τους συνεταιρισμό».
Ο Καλαϊτζής είχε όνειρα, είχε όραμα, ανήκε σταθερά στον χώρο της ριζοσπαστικής Αριστεράς, δεν μασούσε τα λόγια του, δεν έκανε σκόντο στα καυστικά του σχόλια ούτε στο μαγικό και πληθωρικό πενάκι του.
Ο Καλαϊτζής ήταν παρών με όλη τη σημασία της λέξης.
Την Τρίτη 16/2/2016 αποχαιρετάει ολόκληρη η «Εφ.Συν.» τον σπουδαίο συνεταιριστή της γνωρίζοντας ότι το κενό που αφήνει είναι δυσαναπλήρωτο.
15/2/2016
«Εφ.Συν.»
http://www.efsyn.gr/arthro/kalo-taxidi-synadelfe
ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΛΑΙΤΖΗ
Με αρτιότητα και αθυροστομία
Ο Φρόιντ, στη μελέτη του «Το Ευφυολόγημα και η Σχέση του με το Ασυνείδητο» (εκδόσεις Πλέθρον, μετάφραση: Λ. Σιπητάνου, Γ. Σαγκριώτης), προβαίνει σε μια εκτενή καταγραφή παραδειγμάτων από λογοπαίγνια που χρησιμοποιούνται στη γερμανική γλώσσα.
Ενα από αυτά που, κατά τον πατέρα της ψυχιατρικής, είναι διαδεδομένο στους ιατρικούς κύκλους, έχει ως εξής: «Αν ρωτήσει κανείς κάποιον νεαρό ασθενή αν αυτοϊκανοποιείται, είναι σίγουρο ότι η απάντηση που θα πάρει θα είναι: “O, na, nie”».
Η απάντηση αυτή σημαίνει «Ω, όχι, ποτέ» μα ακούγεται ως «Onanie» που σημαίνει «αυνανισμός».
Και εδώ βρίσκεται ακριβώς η ειδοποιός διαφορά ανάμεσα στον ευφυολόγο και τον αναθεωρητή.
Ο πρώτος παρεμβαίνει δημιουργικά και αυθάδικα σε μια λέξη ή φράση και της διαστρεβλώνει το νόημα.
Ο δεύτερος καταργεί ένα παραδεδεγμένο νόημα και το υποκαθιστά με άλλο προς ίδιον όφελος.
Ο μεταμοντέρνος αναθεωρητισμός δεν είναι πια μόνο ιστορικός αλλά έχει εξαπλωθεί και στο λεκτικό-γλωσσικό επίπεδο.
Λένε «απασχόληση» και εννοούν «μισθωτή εργασία», λένε «παγκοσμιοποίηση» και εννοούν «πληροφοριακό, εμπορικό και καλλιτεχνικό ολιγοπώλιο», λένε «Διεθνές Νομισματικό Ταμείο» και εννοούν «Παγκόσμια Οργάνωση Τοκογλύφων».
Δεν έχουν ούτε το θάρρος να επινοήσουν νέες λέξεις. Διαστρέφουν τις παλιές. Αντίθετα με τον χιουμορίστα, τον ευφυολόγο, τον χωρατατζή.
Και ο Γιάννης Καλαϊτζής, ερωτευμένος ισοβίως με τις δυνατότητες της γλώσσας και των γραμμάτων, το απέδειξε.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004 έγιναν στα χέρια του «2000 στα 4», η Δεκαεπτά Νοέμβρη έγινε «Γιαταλεφτά Νοέμβρη», το υπουργείο Παιδείας έγινε «Υπουργείο χάριν Παιδιάς», το ΥΠΕΧΩΔΕ έγινε «Χάρβαλον μεν, ΥΠΕΧΩΔΕ», το υπουργείο Εξωτερικών έγινε «Υπουργείον από το Εξωτερικόν», το υπουργείο Πολιτισμού (ΥΠΠΟ), έγινε απλώς «Υπό», το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη κατέληξε σε «Προ-Πο» και το Γενικό Επιτελείο Στρατού (ΓΕΣ) εξέπεσε σε «Yes».
Η εφημερίδα «Χώρα» έγινε «Ψώρα», η «Εσπρέσο» έγινε «SSpresso», ανάδοχος όλων των δημοσίων έργων ήταν «Ο Νονός» και τα τηλεοπτικά βραβεία Αρίων έγιναν «βραβεία Αρείων».
Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος συντομογραφήθηκε ως «Δις» και η Ελλάδα υπό καθεστώς τρομολαγνείας ήταν ένα απέραντο «Στρατόπεδο Υλάρχου Τραγκαουνάκη».
Ο Γιάννης Καλαϊτζής με δεδομένη την εικαστική του παιδεία, τη γελοιογραφική του αρτιότητα και αθυροστομία, τους καλλιτεχνικά πολυεπίπεδους πειραματισμούς του, την οργιώδη φαντασία του και τόσα άλλα που διαβάζετε στο αφιέρωμα τούτο, και πάλι λίγα είναι, υπήρξε ένας υπέρμαχος των δικαιωμάτων της γλώσσας να περιγράφει αλήθειες.
Και το έκανε πράξη προσθέτοντας ή αφαιρώντας ένα-δυο γράμματα στις κενές μεγαλοστομίες και τις πομπώδεις «επιγραφές» της εξουσίας.
Χωρίς να προσβάλει τα νοήματα.
Απλώς χλευάζοντας την εξουσία.
Γιάννης Κουκουλάς, Καρέ-Καρέ
http://www.efsyn.gr/arthro/me-artiotita-kai-athyrostomia
15/2/2016
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΣΧΕΤΙΚΑ - ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΛΑΙΤΖΗ