Σταθερές δυόμισι αιώνων
Η παραμονή ή όχι της Βρετανίας στην ΕΕ, για την οποία τον τελικό λόγο θα έχουν οι ψηφοφόροι, δεν θα είναι μόνο το πρώτο και μάλιστα βαρύνον πλήγμα αποδόμησης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης που ξεκίνησε με την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης το 1957 από τις έξι ιδρυτικές χώρες. Η αβεβαιότητα για τον μελλοντικό ρόλο της Βρετανίας στις ισορροπίες της Γηραιάς Ηπείρου συμπίπτει με την αβεβαιότητα που υπάρχει μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου για τον ρόλο της Ρωσίας, που μετά την προσάρτηση της Κριμαίας και την εξέγερση της ανατολικής Ουκρανίας τους πρώτους μήνες του 2014 πήρε τη μορφή ψυχροπολεμικής παλινδρόμησης.
Οι δύο παραπάνω εκκρεμότητες για τη σχέση του Λονδίνου και της Μόσχας με την ηπειρωτική Ευρώπη, όπου την πρωτοκαθεδρία έχει το Βερολίνο, θέτουν υπό αμφισβήτηση μια σταθερά δυόμισι αιώνων που ρύθμιζε τις ισορροπίες στη Γηραιά Ηπειρο.
Τον 18ο αιώνα η Ρωσία υπό τον Πέτρο τον Μέγα κατέκτησε πρόσβαση στη Βαλτική και αργότερα υπό τη Μεγάλη Αικατερίνη στη Μαύρη Θάλασσα. Ετσι, από περίκλειστη αχανής έκταση στις παρυφές της Ευρώπης, έγινε ευρωπαϊκή μεγάλη δύναμη. Στις αρχές του ίδιου αιώνα ενώθηκαν η Αγγλία με τη Σκοτία στην ενιαία Βρετανία, η οποία με τη σειρά της στα τέλη του αιώνα ενώθηκε με την Ιρλανδία για να αποτελέσουν το Ηνωμένο Βασίλειο. Ετσι προέκυψε μια ισορροπία που απαγόρευε σε μια μεγάλη δύναμη να κυριαρχήσει στην ηπειρωτική Ευρώπη.
Η παραπάνω ισορροπία έληξε με την παρακμή και διάλυση της βρετανικής αυτοκρατορίας μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και την ασύντακτη διάλυση του ανατολικού μπλοκ και της ΕΣΣΔ την περίοδο 1989-91. Από τότε μια συνολική σταθερότητα παραμένει ζητούμενο, όπως φάνηκε ανάγλυφα μετά την έναρξη της κρίσης στην Ευρωζώνη την άνοιξη του 2010.
Από το 1960, όταν ο τότε πρωθυπουργός Μακμίλαν ζήτησε την ένταξη της Βρετανίας στην τότε ΕΟΚ των Εξι, μέχρι σήμερα, με τον Κάμερον να αγωνίζεται να ισορροπήσει τον ευρωσκεπτικισμό και ταυτόχρονα τη Ρωσία να μην μπορεί να βρει ένα σταθερό πλαίσιο συνύπαρξης με την ΕΕ, οι ισορροπίες των αρχών του 21ου αιώνα θυμίζουν περισσότερο την αστάθεια του 19ου παρά τη δυναμική και την αισιοδοξία του δεύτερου μισού του 20ού.
Η σταθερότητα στη Γηραιά Ηπειρο θα βρίσκεται συνεχώς υπό αμφισβήτηση αν δεν κλείσουν τα τρία μέτωπα που είναι ταυτόχρονα ανοικτά σήμερα:
Πρώτον, η σημερινή συνοχή και η μελλοντική εμβάθυνση της ΕΕ-Ευρωζώνης που κλονίζονται και υποθηκεύονται από τη δημοσιονομική λιτότητα και την πρόκληση του Προσφυγικού.
Δεύτερον, η αποφυγή του Brexit καθώς αν επικρατήσει το Οχι στην παραμονή της χώρας στην ΕΕ ο ευρωσκεπτικισμός θα πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις στη Γαλλία, στην Ιταλία και σε μικρότερο αλλά όχι ευκαταφρόνητο βαθμό στη Γερμανία.
Τρίτον, αν παραταθεί η ψυχροπολεμική εκατέρωθεν καχυποψία μεταξύ Ρωσίας και ΕΕ, με τους τέσσερις του Βίσεγκραντ πλην Ουγγαρίας και τις τρεις Βαλτικές να κάνουν ό,τι μπορούν για να εμποδίσουν την εξομάλυνση.
Στα τρία παραπάνω μέτωπα οι ΗΠΑ μπορούν να ασκήσουν βαρύνουσα επιρροή: Πιέζουν σταθερά τη Γερμανία για εγκατάλειψη της δημοσιονομικής λιτότητας, θέλουν τη Βρετανία εντός ΕΕ ως ατλαντικό προγεφύρωμα, ενώ είναι ζητούμενο αν η ντε φάκτο συμμαχία τους με τη Ρωσία στη Μέση Ανατολή θα αποκλιμακώσει την ένταση Δύσης - Μόσχας στην Ευρώπη.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ
22/2/2016
http://www.ethnos.gr/giorgos_kapopoulos/arthro/statheres_dyomisi_aionon-64334244/