To αίνιγμα των επιθέσεων στην Κολωνία


Κολωνία, Παραμονή Πρωτοχρονιάς- Ήταν μια κρύα χειμωνιάτικη νύχτα στην τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Γερμανίας. Λίγες ώρες πριν η ώρα σημάνει δώδεκα, οι δρόμοι πλημμύρισαν με άτομα όλων των ηλικιών που ετοιμάζονταν να γιορτάσουν την άφιξη του νέου έτους. Σύντομα όμως η γιορτινή ατμόσφαιρα άλλαξε, όταν εκατοντάδες «σάτυροι» άρχισαν να συρρέουν στα στενά γύρω από το κέντρο και τους μεγαλύτερους σιδηροδρομικούς σταθμούς, παρενοχλώντας σεξουαλικά γυναίκες και ληστεύοντας ανυποψίαστους περαστικούς. Ταυτόχρονα, άγνωστοι πετούσαν βεγγαλικά στο πλήθος και επικράτησε πανικός. Σύντομα, μια νύχτα γιορτής μετατράπηκε σε εφιάλτη.
Το 2016 στην Κολωνία έκανε ποδαρικό με 838 καταγγελίες πολιτών. Οι μισές εξ αυτών προέρχονταν από γυναίκες και αφορούσαν σε περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης ή ακόμα και επιθέσεων από άνδρες με «αφρικανικό ή ανατολίτικο παρουσιαστικό». Την ίδια στιγμή, παρόμοια περιστατικά σημειώθηκαν και σε άλλες γερμανικές πόλεις, όπως το Αμβούργο, αλλά και στη Σουηδία και άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Καθώς το φαινόμενο ήταν πρωτόγνωρο για τα δεδομένα της Γερμανίας, στο στόχαστρο μπήκαν, όπως ήταν αναμενόμενο, οι πρόσφυγες και οι μετανάστες. Εξάλλου, ο αρχηγός της Αστυνομίας, Βόλφγκανγκ Άλμπερς, είχε αναφέρει ότι πολλοί μάρτυρες έκαναν λόγο για «Άραβες ή Βορειοαφρικανούς δράστες».



Εκτιμάται ότι μέχρι τον Δεκέμβριο του 2015, η Γερμανία είχε υποδεχτεί περισσότερους από 900.000 αιτούντες άσυλο μέσα σε ένα χρόνο. Η χώρα αποτελεί τον νούμερο ένα τελικό προορισμό για μεγάλο αριθμό προσφύγων που εγκαταλείπουν τις εμπόλεμες ζώνες της Συρίας και του Ιράκ ακολουθώντας τα μεταναστευτικά ρεύματα προς την Ευρώπη. Μαζί τους φέρνουν τα όνειρα, τις ελπίδες τους, τα τελευταία περιουσιακά τους στοιχεία και ένα κομμάτι από τον πολιτισμό τους.
Την ίδια στιγμή, τα κράτη-μέλη της Ευρώπης πασχίζουν διαχειριστούν το μεγάλο κύμα ροών, προσπαθώντας να μεταθέσουν την ευθύνη το ένα στο άλλο. Σύνορα κλείνουν, οι έλεγχοι εντείνονται και γίνεται λόγος για σενάρια εξόδου της Ελλάδας, του εξωτερικού «φρουρίου» της Ευρώπης, από την ζώνη Σένγκεν. Όπως είναι αναμενόμενο, οι καταγγελίες στη Κολωνία έγιναν βούτυρο στο ψωμί όλων όσων ήταν ενάντιοι στην υποδοχή μεγάλου αριθμού προσφύγων στη Γερμανία, με τις ξενοφοβικές επιθέσεις να εντείνονται με την άφιξη του νέου έτους.
Οι επιθέσεις στην Κολωνία αποτελούν ίσως μια από τις πιο αινιγματικές υποθέσεις του νέου έτους. Καθημερινά ακούμε νέα σενάρια για την ταυτότητα των δραστών, το ενδεχόμενο οι επιθέσεις να είναι στημένες ή να μην σημειώθηκαν ποτέ. Ποιες όμως οι πιθανότητες να έχει συμβεί κάτι από τα παραπάνω και πως θα μπορούσε να αποφευχθεί ένα τέτοιου είδους περιστατικό στο μέλλον;

Μετά τις επιθέσεις στην Κολωνία, η Γερμανία δέχτηκε πυρά πολλών μέσων ενημέρωσης, με την εφημερίδα Bild να κάνει λόγο για προσπάθεια συγκάλυψης των επιθέσεων και προστασίας των δραστών. Την ίδια στιγμή όμως, οι αστυνομικές αρχές βρίσκονταν σε συνεχή επικοινωνία με τα μέσα ενημέρωσης, έδωσαν σε σύντομο χρονικό διάστημα πληροφορίες για την ταυτότητα των δραστών, ενώ δεν έλειψαν οι γραφικές μαρτυρίες και οι δημοσιεύσεις βίντεο από την ημέρα των επιθέσεων στο διαδίκτυο. Αυτό λοιπόν οδήγησε κάποιους να ερμηνεύσουν με διαφορετικό τρόπο την υπόθεση, κάνοντας λόγο για ψεύτικες μαρτυρίες ή μεγιστοποίησης του γεγονότος, ώστε να δικαιολογηθεί μια ενδεχόμενη αλλαγή στάσης της Γερμανίας στην διαχείριση των προσφυγικών ροών.
Στο σημείο αυτό να υπενθυμίσουμε ότι η Γερμανίδα καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, ήταν το φετινό «Πρόσωπο της Χρονιάς» στο εξώφυλλο του περιοδικού TIME, λόγω της συνεισφοράς της στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης. Την ίδια στιγμή, δημοσκόπηση της Insa για την εφημερίδα Bild δείχνει τα ποσοστά της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU), της οποίας ηγείται η Μέρκελ, να έχουν σημειώσει μεγάλη πτώση, γεγονός που αποδίδεται εν μέρει στον μεγάλο αριθμό προσφύγων που έχουν εισέλθει στη Γερμανία. Ακόμα όμως και εάν η μείωση στα ποσοστά δεν ισχύει –δημοσκόπηση της Elector Research Group δείχνει τα ποσοστά να παραμένουν αμετάβλητα-, η Γερμανίδα καγκελάριος δέχεται πιέσεις από την αντιπολίτευση και την αντιμεταναστευτική πλατφόρμα του κόμματός της να προχωρήσει σε μείωση των προσφυγικών ροών. Μετά τις επιθέσεις, η Μέρκελ τόνισε ότι δεν θα επιτρέψει να επαναληφθούν παρόμοια περιστατικά, ενώ λίγο καιρό αργότερα, η γερμανική Βουλή πέρασε ένα νομοσχέδιο για την απέλαση των αιτούντων άσυλο που έχουν διαπράξει εγκλήματα.
«Το σχέδιο νόμου προβλέπει πως οι ξένοι παραβάτες μπορούν να απελαθούν αν καταδικαστούν σε ποινή φυλάκισης ανεξάρτητα από το αν έχουν καταδικαστεί με αναστολή ή όχι», είχε ανακοινώσει η γερμανική κυβέρνηση.
Τα αδικήματα και τα εγκλήματα που περιλαμβάνονται στο σχέδιο νόμου είναι οι πράξεις βίας εναντίον ενός προσώπου, οι σεξουαλικές επιθέσεις και οι επιθέσεις εναντίον της αστυνομίας. Αφορά επίσης πρόσωπα που έχουν καταδικαστεί για κλοπή και έχουν υποτροπιάσει. Σε περίπτωση καταδικαστικής απόφασης, ένα πρόσωπο που επωφελείται από το καθεστώς του πρόσφυγα μπορεί να το στερηθεί.
Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ότι θα ήταν επικίνδυνο να εκτιμήσει κανείς ότι οι επιθέσεις στην Κολωνία ήταν στημένες ή δεν συνέβησαν ποτέ, ειδικά εάν αναλογιστεί κανείς ότι, σύμφωνα με έρευνα ιστοσελίδας για νέες μητέρες, το 80% των θυμάτων βιασμού δεν καταγγέλλουν το περιστατικό στην Αστυνομία, λόγω του φόβου ότι οι μαρτυρίες τους θα διαψευστούν. Την ίδια στιγμή, η καταγγελία μιας ανήλικης ρωσογερμανίδας ότι βιάστηκε από «σκουρόχρωμους άνδρες» στο Βερολίνο λίγες ημέρες μετά τις επιθέσεις στην Κολωνία, προκάλεσε μεγαλύτερα ερωτηματικά, καθώς αποδείχτηκε ότι δεν είχε ισχύ.
Η ιστορία της Λίζας
Η 13χρονη Λίζα, με καταγωγή από τη Ρωσία, έλειπε για περισσότερες από 30 ώρες από το σπίτι της στο Βερολίνο. Όταν επέστρεψε, η ίδια περιέγραψε στους γονείς της πως μια ομάδα ανδρών που έμοιαζαν με Άραβες μετανάστες την απήγαγαν έξω από το σχολείο της και στη συνέχεια την βίασαν. Το συγκεκριμένο περιστατικό δημιούργησε τριβές στις σχέσεις Ρωσίας-Γερμανίας, καθώς όχι μόνο ξεσήκωσε τους Ρώσους μετανάστες, οι κατηγορούσαν τη γερμανική κυβέρνηση για συγκάλυψη του γεγονότος, αλλά προκάλεσε διπλωματικό επεισόδιο.
«Είναι ξεκάθαρο ότι το κορίτσι σε καμία περίπτωση δεν εξαφανίστηκε με τη θέληση της για 30 ώρες. Πιστεύω ότι η αλήθεια και η δικαιοσύνη θα επικρατήσουν. Ελπίζω ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Γερμανία με την μετανάστευση δεν θα οδηγήσουν σε μια προσπάθεια συγκάλυψης του τι πραγματικά συνέβη για εσωτερικούς πολιτικούς λόγους· αυτό θα ήταν λάθος», είχε δηλώσει ο επικεφαλής της διπλωματίας της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ μετά την δημοσιοποίηση της καταγγελίας.
Οι έρευνες της αστυνομίας δεν μπορούσαν να εξακριβώσουν εάν η 13χρονη έλεγε την αλήθεια. Δεν υπήρχε κανένα αποδεικτικό στοιχείο που να έδειχνε ότι η Λίζα είχε απαχθεί ή βιαστεί. Πράγματι, λίγες ημέρες μετά, η ανήλικη ομολόγησε ότι είχε πει ψέματα, καθώς φοβόταν να αντιμετωπίσει τους γονείς της μετά από ένα περιστατικό που είχε λάβει χώρα στο σχολείο της. Ο διευθυντής την είχε προειδοποιήσει ότι θα καλέσει τους γονείς της και εκείνη το έσκασε από το σπίτι φοβούμενη τις συνέπειες.
Το φαινόμενο της ανδρικής μετανάστευσης
Ένας από τους λόγους που οι επιθέσεις στην Κολωνία προκαλούν ανησυχία, είναι το γεγονός ότι ένας μεγάλος αριθμός προσφύγων είναι ασυνόδευτοι νεαροί άνδρες. Πρόσφατα, άρθρο του Politico συνέδεσε το συγκεκριμένο περιστατικό με την αλλαγή που έφεραν οι προσφυγικές ροές στα ποσοστά ανδρών και γυναικών στην Ευρώπη, προτείνοντας ως λύση την ισορροπημένη κατανομή των δύο φύλων στις χώρες υποδοχής. Η αρθρογράφος του κειμένου και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Α&Μ του Τέξας, Valerie Hudson, καθώς και η καθηγήτρια Ανθρωπολογίας και Διεθνών Σχέσεων στο Elliott School of International Affairs του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον, Barbara Miller, εξήγησαν στην Huffpost Greece γιατί μια μεγάλη διαφορά στην κατανομή των φύλων μπορεί να προκαλέσει βίαια επεισόδια σε μια χώρα, ανεξαρτήτως πολιτιστικού ή θρησκευτικού υπόβαθρου.

«Ενώ η συζήτηση έχει οριστεί σε πολιτισμικά πλαίσια, αυτό που λείπει είναι να κατανοήσουμε ότι αυτό που βλέπουμε από το 2015 είναι κυρίως ένα κύμα ανδρικής μετανάστευσης και ότι η αλλαγή στα ποσοστά γυναικών και ανδρών –μόνιμη ή προσωρινή- επηρεάζει το πόσο ασφαλείς είναι οι γυναίκες», εξηγεί η κ. Hudson.
Σύμφωνα με την ίδια, το φαινόμενο είναι αισθητό και σε χώρες που ναι μεν δεν έχουν δεχτεί μεγάλες ροές μεταναστών, όμως έχουν περισσότερους άνδρες παρά γυναίκες.
«Επομένως ακόμα και σε χώρες όπου οι μεταβολές στα ποσοστά ανδρών γυναικών δεν σχετίζονται με την μετανάστευση, όπως η Κίνα και η Ινδία (ή ακόμα και στις Ηνωμένες Πολιτείες και συγκεκριμένα στην Αλάσκα), συνεχίζουν να υπάρχουν αυξημένα ποσοστά βίαιων εγκλημάτων, ληστειών και βιαιοπραγιών με θύματα γυναίκες. Και η ελευθερία των γυναικών να κινούνται στους δημόσιους χώρους περιορίζεται εξαιτίας αυτού».
Πως όμως μια χώρα καταλήγει να έχει άνισα ποσοστά γυναικών και ανδρών χωρίς να έχει υποδεχτεί μεγάλο αριθμό μεταναστών;
Όπως εξήγησε στη Huffpost Greece η ανθρωπολόγος Barbara Miller, αυτό συμβαίνει εξαιτίας δύο παραγόντων: την προτίμηση των αρσενικών έναντι των θηλυκών εμβρύων πριν τη γέννα -ή την αποκλειστική φροντίδα των αγοριών κατά την παιδική ηλικία- και μέσω της ανδρικής μετανάστευσης. Και οι δύο παράγοντες μπορούν να παραλλάξουν τη «φυσική» σχεδόν ίση κατανομή ανδρών και γυναικών.
«Οι πατριαρχικές αξίες του να κάνεις γιους και να μεγαλώνεις αρσενικούς απογόνους είναι η ρίζα του πρώτου προβλήματος», εξηγεί.
Γιατί όμως τα αυξημένα ποσοστά ανδρών οδηγούν στη βία;
«Σύμφωνα με τα πατριαρχικά πρότυπα, τα αρσενικά κοινωνικοποιούνται δημιουργώντας ισχυρούς δεσμούς μεταξύ τους, για να γίνουν ισχυροί και “μάτσο” και για να έχουν το αίσθημα ότι έχουν το δικαίωμα να συμπεριφέρονται όπως θέλουν στις γυναίκες», τονίζει η κ. Miller.
Η κ. Hudson έδωσε μια πιο εξελιγμένη ερμηνεία του φαινομένου στην Huffpost Greece, εξηγώντας ότι όλα ξεκινάνε όταν άνδρες του «περιθωρίου», οι οποίοι δεν καταφέρνουν να παντρευτούν και να κάνουν οικογένεια, τείνουν να δημιουργούν ομάδες και να παρουσιάζουν παρακινδυνευμένη, έως και παράνομη συμπεριφορά.
«Σε όλες τις ανθρώπινες κοινωνίες οι νέοι άνδρες πρέπει να περάσουν από το στάδιο της εξάρτησης σε εκείνο κατά το οποίο έχουν την δυνατότητα να αποκτήσουν αυτό που θέλουν, βασισμένοι σε ένα σύστημα κοινωνικών νόμων και κανόνων. Όμως στις περισσότερες κοινωνίες αυτό συμβαίνει μέσω του γάμου και της δημιουργίας οικογένειας, που αλλάζει τον άνδρα κοινωνικά και σωματικά», εξηγεί.
«Όμως στις κοινωνίες στις οποίες οι άνδρες ξεπερνούν σημαντικά τις γυναίκες στην ηλιακή ομάδα των νέων ενηλίκων, ένας μεγάλος αριθμός νέων ανδρών δεν θα μπορέσει ποτέ να κάνει αυτή τη μετάβαση. Αυτοί οι περιθωριοποιημένοι νέοι άνδρες συχνά ομαδοποιούνται με άλλους νέους που βρίσκονται στην ίδια κατάσταση και μαζί, σαν ομάδα, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εκδηλώσουν βίαιη, αντικοινωνική και παράνομη συμπεριφορά», προσθέτει.
Πως όμως μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα;
Όπως εξηγεί η κ. Miller, το ιδανικό θα ήταν να γίνει ίση κατανομή των προσφύγων με βάση το φύλο. Εάν όμως μια χώρα αναγκαστεί να υποδεχτεί μεγάλο αριθμό ανδρών μεταναστών, θα πρέπει να τους παρέχει εργασία, να τους εκπαιδεύσει πάνω στο ζήτημα των δικαιωμάτων των γυναικών και να τους κατανείμει σε όλη την χώρα, δηλαδή να αποφευχθεί η δημιουργία γκέτο. Επίσης, οι επανενώσεις οικογενειών θα πρέπει να επιταχυνθούν.
Mαριαλένα Περπιλάκη
http://www.huffingtonpost.gr/2016/02/06/diethnes-kolonia-ainigma-epitheseis_n_9166850.html?1454770575&utm_hp_ref=greece

6/2/2016