Το πρωινό τηλεφώνημα.

Πηγή:https://www.flickr.com/photos/donkeyhotey/24564574914

Πίσω στο 2008, μία από τις διαφημίσεις της Χίλαρι Κλίντον στη διάρκεια της προεκλογικής της εκστρατείας για το Δημοκρατικό χρίσμα, παρουσίαζε μία φανταστική σκηνή στην οποία το τηλέφωνο του Λευκού Οίκου χτυπάει στις 3 το πρωί για να ειδοποιήσει τον πρόεδρο για μία κρίση στην εξωτερική πολιτική. «Ποίος θα θέλατε να σηκώσει αυτό το τηλέφωνο;» αναφέρεται στο σποτάκι. Επρόκειτο για μία νύξη για την έλλειψη εμπειρίας του Μπαράκ Ομπάμα σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Όπως αποδείχθηκε, ο Ομπάμα, ένας αξιοσημείωτα ψύχραιμος τύπος που δέχεται τις συμβουλές, διαχειρίστηκε πολύ καλά τις εξωτερικές υποθέσεις - ή τουλάχιστον αυτό πιστεύω εγώ. Αλλά το να αναρωτιόμαστε το πώς ένας υποψήφιος πρόεδρος θα μπορούσε να αντιδράσει σε μία κρίση είναι εύλογο.

Και η στρατιωτική έκτακτη ανάγκη δεν είναι η μόνη κρίση για την οποία πρέπει να ανησυχούμε. Εκείνο το τηλεφώνημα στις 3 το πρωί είναι σημαντικό - αλλά τί γίνεται με το τηλεφώνημα στις 8 το πρωί, εκείνο που προειδοποιεί ότι οι χρηματαγορές πρόκειται να καταρρεύσουν αμέσως μόλις ανοίξουν; Ας μην γελιόμαστε: η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται ακόμη σε επικίνδυνη φάση. Η χρηματοπιστωτική μεταρρύθμιση, θα έλεγα ότι δημιούργησε ένα πιο σταθερό σύστημα σε σχέση με το 2008. Αλλά τί γνωρίζουμε για τα σοκ που μπορεί να αντιμετωπίσουμε μελλοντικά και πως θα αντιδρούσαν σε αυτά οι υποψήφιοι πρόεδροι; Αυτή τη στιγμή υπάρχουν δύο σημαντικά οικονομικά ζητήματα: η Κίνα και το πετρέλαιο.

Πολλοί οικονομολόγοι, συμπεριλαμβανομένου του εαυτού μου, υποστηρίζουμε εδώ και καιρό ότι η Κίνα έχει μία μη ισορροπημένη οικονομία, με περιορισμένες καταναλωτικές δαπάνες και μή βιώσιμα επίπεδα επενδύσεων. Μέχρι στιγμής, δυστυχώς η Κίνα, δεν έχει σημειώσει πρόοδο στη διαχείριση αυτής της ανισορροπίας. Τώρα που σχεδόν τρία δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο φεύγουν από τη χώρα, τα πράγματα γίνονται επικίνδυνα. Και επειδή η Κίνα είναι πολύ μεγάλος παίκτης, ένα οικονομικό φιάσκο εκεί θα έχει παγκόσμιες επιπτώσεις. Έπειτα υπάρχει η δυνητική κρίση του πετρελαίου, πολύ διαφορετική από αυτές που έχουμε συνηθίσει.

Το πρόβλημα είναι η αφθονία και όχι η έλλειψη, με πολλούς παραγωγούς να έχουν συγκεντρώσει υψηλά χρέη που ενδεχομένως δεν μπορούν να ξεπληρώσουν. Κανείς δεν γνωρίζει πόσο μεγάλα θα μπορούσαν να γίνουν αυτά τα προβλήματα. Αλλά είναι πιθανό ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ να βρεθεί αντιμέτωπος με μία ακόμη χρηματοπιστωτική κρίση. Πόσο καλές θα είναι οι επιδόσεις του; Σε αυτή τη φάση, τρεις υποψήφιοι έχουν σοβαρές πιθανότητες να λάβουν το προεδρικό χρίσμα του κόμματός τους. Αν αποκλείσουμε το πολιτικό αντίστοιχο της πρόσκρουσης μετεωρίτη στη Γη, η Κλίντον θα είναι η υποψήφια των Δημοκρατικών. Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι το φαβορί για το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων, αλλά ακόμη απειλείται από τον Τεντ Κρουζ. Επομένως τι γνωρίζουμε για τις ικανότητές τους στην οικονομική πολιτική;

Η Κλίντον δεν έχει απλά τις περισσότερες γνώσεις, αλλά θεωρείται και η καλύτερα προετοιμασμένη υποψήφια πρόεδρος σε οικονομικά ζητήματα στην Ιστορία. Θα μπορούσε να τα κάνει μαντάρα - αλλά η άγνοια δεν θα είναι ο λόγος. Από την άλλη, αμφιβάλλω ότι θα προκαλούσα σε κάποιον έκπληξη αν έλεγα ότι ο Τραμπ δεν γνωρίζει και πολλά από οικονομική πολιτική - ή από οποιοδήποτε είδος πολιτικής. Ακόμη πιστεύει, για παράδειγμα, ότι η Κίνα εκμεταλλεύεται την Αμερική με το να διατηρεί το νόμισμά της ανίσχυρο - κάποτε ήταν αλήθεια, αλλά δεν ισχύει και σήμερα.

Α, και το να διαχειριζόμαστε μία κρίση στον σύγχρονο κόσμο απαιτεί εκτενή διεθνή συνεργασία. Τί είδους συνεργασία θα μπορούσε να επιτύχει μία κυβέρνηση υπό τον Τραμπ; Τα πράγματα θα μπορούσαν να γίνουν χειρότερα.

Ο Ντόναλντ δεν γνωρίζει πολλά, αλλά ο Τεντ Κρουζ είναι παραπλανημένος. Απαιτεί έναν κανόνα χρυσού που θα παράγει ένα «ισχυρό δολάριο» και επέλεξε στη θέση του οικονομικού του συμβούλου τον Φιλ Γκραμ - έναν αρχιτέκτονα της χρηματοπιστωτικής απορύθμισης, που έστρωσε τον δρόμο για την κρίση του 2008 και στη συνέχεια απέρριψε τις προειδοποιήσεις για ύφεση αποκαλώντας την Αμερική «ένα έθνος γκρινιάρηδων». Δεν γνωρίζω σε ποιο βαθμό θα επηρεάσει τις εκλογές η οικονομική ετοιμότητα των προεδρικών υποψηφίων. Εξάλλου θα αναλυθούν διεξοδικά πολλές τρομακτικές απόψεις, που θα αφορούν από τη μετανάστευση μέχρι την Planned Parenthood. Αλλά ας προσπαθήσουμε να κάνουμε λίγο χώρο και για την οικονομία. Γιατί αυτό το τηλεφώνημα στις 8 το πρωί, θα έλθει, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.

Krugman Paul 

 26/04/2016 

Το Βήμα, The New York Times

http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=795164