Θα αλλάξει κάτι στην Ισπανία με τις νέες εκλογές;



Κοιτάζοντας το ημερολόγιο, μένουν ακόμη λίγες ημέρες μέχρι τις 2 Μαΐου –όταν λήγει η συνταγματική προθεσμία για τους Ισπανούς βουλευτές να ψηφίσουν το νέο πρωθυπουργό. Ωστόσο, μετά από έναν τελευταίο γύρο συνομιλιών μεταξύ του Βασιλιά Φιλίππου VI και τους πολιτικούς ηγέτες που δεν έφερε κανένα αποτέλεσμα, είναι τώρα βέβαιο πως οι Ισπανοί θα πρέπει να ψηφίσουν εκ νέου στο τέλος Ιουνίου (στην πραγματικότητα, λίγες μόνο ημέρες μετά από το δημοψήφισμα του Ηνωμένου Βασιλείου για την ΕΕ.

Πώς ανασυντάσσονται τα κύρια κόμματα για τη νέα προεκλογική εκστρατεία;

Το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ) του υπηρεσιακού πρωθυπουργού Mariano Rajoy δεν είχε εμπλοκή στο μεγαλύτερο μέρος των εξαντλητικών συζητήσεων που ακολούθησαν μετά από το ασαφές αποτέλεσμα των εκλογών του Δεκεμβρίου. Ο Rajoy είδε την προσφορά του για έναν ευρύ συνασπισμό να απορρίπτεται από το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSOE) και ως εκ τούτου ουσιαστικά αποφάσισε να μείνει εκτός από τις διαδικασίες τριβής και να παρακολουθεί τον ηγέτη του PSOE, Pedro Sanchez να αποτυγχάνει στην προσπάθειά του να γίνει πρωθυπουργός.

Όπως έχω υποστηρίξει και στο παρελθόν στο blog μου, η προσέγγιση στάσης-αναμονής θα μπορούσε να αποτελέσει πλεονέκτημα για τον Rajoy στην επικείμενη προεκλογική εκστρατεία. Θα είναι σε θέση να ισχυριστεί ότι ήταν έτοιμος να συμβιβαστεί για το καλό της χώρας, αλλά ο Sanchez δεν ήταν. 

Ωστόσο, άλλοι παράγοντες θα μπορούσαν να απομακρύνουν ψηφοφόρους από το Λαϊκό Κόμμα. Από τον Δεκέμβριο, έχουν αποκαλυφθεί περισσότερες υποθέσεις διαφθοράς στις οποίες εμπλέκονται μέλη του κόμματος του Rajoy. Η διαρροή των Panama Papers προσφάτως έφερε σε δύσκολη θέση τον Jose Manuel Soria, τον υπηρεσιακό υπουργό Εσωτερικών, ο οποίος παραιτήθηκε εξαιτίας των δεσμών του με offshore εταιρείες. Το επιχείρημα ότι όλες αυτές είναι μεμονωμένες υποθέσεις, γίνεται όλο και πιο δύσκολο να το υποστηρίξει κανείς.

Ο ηγέτης του PSOE,Sanchez, πιθανότατα θα βρίσκεται σε πιο άσχημη θέση, καθώς θα δεχθεί επίθεση και από τις δύο πλευρές. Ο Rajoy θα τον κατηγορήσει ότι τοποθετεί την προσωπική του φιλοδοξία πάνω από την πολιτική σταθερότητα της Ισπανίας. Το αντί-καθεστωτικό Podemos θα υποστηρίξει ότι ο Sanchez είχε την ευκαιρία να δημιουργήσει μια πλήρως αριστερή κυβέρνηση –αλλά απλώς αρνήθηκε να το κάνει (αν και στην πραγματικότητα το τίμημα τέθηκε αρκετά υψηλά για εκείνον από το Podemos, με την μορφή ενός δεσμευτικού δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλονίας). Επιπλέον, το PSOE θα διεξάγει εσωτερικές εκλογές για να επιλέξει ποιος θα είναι ο υποψήφιος του κόμματος για πρωθυπουργός. Πιθανότατα άλλη μία πρόκληση για τον Sanchez, αν και μπορεί να καταλήξει να είναι ο μοναδικός υποψήφιος-ένας τρόπος για τα μέλη του να αποδείξουν ότι τον εμπιστεύονται ακόμη ότι είναι ο καλύτερος για την θέση. Αντιθέτως, φαίνεται αρκετά σίγουρο ότι ο Rajoy θα είναι και πάλι υποψήφιος.

Σε ό,τι αφορά το Podemos, το κόμμα έχει αρχίσει να ζει τις πρώτες του εσωτερικές εντάσεις και φαίνεται να υποχωρεί ελαφρώς στις περισσότερες δημοσκοπήσεις. Ωστόσο, ο ηγέτης του Pablo Iglesias ενδεχομένως έχει έναν άσο στο μανίκι του: το να "κατέβει" στις εκλογές μαζί με το κόμμα της Ενωμένης Αριστερής (Izquierda Unida). Αυτή η επιλογή έχει ήδη συζητηθεί, πριν από τις εκλογές του Δεκεμβρίου, αλλά οι συνομιλίες κατέρρευσαν. Τώρα βρίσκεται ξανά στο τραπέζι, με καλύτερες πιθανότητες επιτυχίας. Μια τέτοια συμμαχία θα έθετε μια σοβαρή απειλή για το PSOE- το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπο με το ρίσκο του να το ξεπεράσουν ως η μεγαλύτερη δύναμη της αριστεράς.

Τέλος το κεντρώο Ciudadanos θα ελπίζει να ανταμειφθεί από τους ψηφοφόρους για το ότι προσπάθησε να βάλει τα ΡΡ και PSOE να μιλήσουν μεταξύ τους κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών. Η βασική πρόκληση για τον ηγέτη του κόμματος, Albert Rivera, θα είναι να κρατήσει την αύρα του νεωτερισμού ανέπαφη –αν μη τι άλλο διότι το Podemos θα συνεχίσει να τον απεικονίζει ως άλλο ένα μέλος του κατεστημένου.

Θα είναι αυτή την φορά διαφορετικά;

Οι εκλογές, είναι εξ ορισμού απρόβλεπτες. Ωστόσο, οι τελευταίες δημοσκοπήσεις υποδηλώνουν ότι η έκβαση των εκλογών του Ιουνίου θα είναι ελάχιστα μόνο διαφορετικές σε σχέση με τον Δεκέμβριο.Το Λαϊκό Κόμμα για άλλη μία φορά θα βγει πρώτο-ίσως με ελαφρώς μεγαλύτερο προβάδισμα έναντι του PSOE, αλλά και πάλι χωρίς να αποκτά την αυτοδυναμία. Το βασικό ερώτημα θα είναι εάν μια κεντροδεξιά συμμαχία με το Ciudadanos, που αυτή τη στιγμή είναι σε ανοδική τάση, θα καταφέρει να κερδίσει επαρκή αριθμό εδρών στη βουλή αυτή την φορά.

Η ένωση των POdemos-IU έχει επίσης τη δυναμική να αλλάξει πράγματα. Αξίζει ίσως να θυμηθούμε ότι τον Δεκέμβριο, το IU εξασφάλισε σχεδόν ένα εκατομμύριο ψήφους –αλλά αυτό μεταφράζεται σε μόλις δύο έδρες στη Βουλή εξαιτίας της επίδρασης του ισπανικού εκλογικού νόμου. Έχει υπολογιστεί πως εάν τα δύο κόμματα κατέβαιναν μαζί στις εκλογές του Δεκεμβρίου, θα είχαν κερδίσει 85 έδρες –μόλις 3 λιγότερες από το PSOE. Με άλλα λόγια, εάν το Podemos και το IU τελικά συμφωνήσουν να ενώσουν τις δυνάμεις τους στις εκλογές του Ιουνίου, αυτό θα μπορούσε να αυξήσει τις πιθανότητες για μια αριστερή, αντί-μνημονιακή πλειοψηφία στο ισπανικό κοινοβούλιο.

Τι γίνεται αν δεν αλλάξει τίποτα;

Πραγματικά, οι εκλογές, σε δύο μήνες, μπορεί να φέρουν το ίδιο ακριβώς αποτέλεσμα που έφεραν πριν από τέσσερις μήνες. Θα αναμένουμε νέους γύρους δύσκολων συζητήσεων για τον σχηματισμό κυβέρνησης, οι οποίοι προφανώς δεν διευκολύνονται από μια ακόμη οξεία (όπως προβλέπεται) προεκλογική εκστρατεία- με τα κόμματα να κατηγορούν το ένα το άλλο για το ότι πρέπει να επαναληφθούν οι εκλογές.

Το προηγούμενο με την Ελλάδα μας λέει ότι αυτό που ήταν αδύνατο στις γενικές εκλογές του Μαΐου τον Μάιο του 2012,ένας μεγάλος συνασπισμός μεταξύ της κεντροδεξιάς Νέας Δημοκρατίας και του κεντροαριστερού ΠΑΣΟΚ, έγινε δυνατό μετά από τις επαναληπτικές εκλογές του Ιουνίου 2012 –βοηθούμενο και από το γεγονός ότι η Νέα Δημοκρατία αύξησε το ποσοστό της στις δεύτερες εκλογές σε σχέση με τις πρώτες, ενώ το ΠΑΣΟΚ σημείωσε πτώση. Το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί μεταξύ ΡΡ και PSOE στην Ισπανία, αν και η τύχη του ΠΑΣΟΚ αφότου εντάχθηκε στον μεγάλο συνασπισμό, ασφαλώς θα κάνει τον Sanchez να το σκεφτεί διπλά.

Στο μεταξύ, ο Ισπανός υπουργός Οικονομίας έχει ήδη περικόψει τις εκτιμήσεις για την ανάπτυξη του ΑΕΠ φέτος και τον επόμενο χρόνο. Μια διαμάχη με την Κομισιόν φαίνεται να υπάρχει, δεδομένου ότι η Ισπανία θα υπερβεί αναπόφευκτα, για άλλη μία φορά, τους στόχους για το έλλειμμα.

Επιπλέον, η αυτονομιστική περιφερειακή κυβέρνηση της Καταλονίας πιέζει με τον "οδικό χάρτη" της για την απόσχιση από την Ισπανία. ΟΙ προκλήσεις συσσωρεύονται και αρχίζουν να μεγαλώνουν πολύ για μια υπηρεσιακή κυβέρνηση.

Του Vincenzo Scarpetta

Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ:
27/4/2016