Αντιφάσεις και "ύβρις" του "νεο-οθωμανισμού"

Από τους 284 μεγάλους βεζίρηδες που υπηρέτησαν την Οθωμανική Αυτοκρατορία σε όλα τα χρόνια της ύπαρξης της, οι 44 εντέλει θανατώθηκαν με διαταγή του Πατισάχ. Υπ' αυτή την έννοια, ο Ahmet Davutoğlu μπορεί και να μακαρίζει την τύχη του, αφότου έπεσε στη δυσμένεια του επίδοξου, νέου Σουλτάνου των ημερών μας, Tayyip Erdoğan...

Η παρατήρηση αυτή του Ινδού πρέσβυ ε.τ. Melkulangara Bhadrakumar στους Asia Times υπογραμμίζει την ειρωνεία της ιστορίας σε ό,τι αφορά την εκπαραθύρωση του Τούρκου πρωθυπουργού, καθώς αν κάτι εξασφάλισε την ανάδειξη του διακεκριμένου ακαδημαϊκού Davutoğlu σε πρωθυπουργικό σύμβουλο και κατόπιν σε υπουργό Εξωτερικών και πρωθυπουργό ήταν ακριβώς η έλξη που ασκούσε το θεωρητικό του σχήμα του "νεο-οθωμανισμού” στον ακαλλιέργητο, πλην φιλόδοξο και αποφασιστικό Erdoğan.

Η ανάκληση της οθωμανικής κληρονομιάς για την προβολή ενός νέου ρόλου της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή, τα Βαλκάνια και τη Μαύρη Θάλασσα, αλλά και για την επίλυση των διαιρέσεων που διαπερνούν την τουρκική κοινωνία και δημιουργούν μια σχιζοειδή σχέση με το ίδιο της το παρελθόν, ήταν ακριβώς η ιδεολογική επένδυση της απομάκρυνσης από την κεμαλική παράδοση και τις κατεστημένες εξουσίες που τρέφονταν από αυτήν.

Όμως το πείραμα πρωτοδοκιμάστηκε, με άδοξη κατάληξη, πριν από τρεις δεκαετίες –καθώς πραγματικός πατέρας της νεοθωμανικής στροφής (με ταυτόχρονη εμβάθυνση του οικονομικού φιλελευθερισμού) ήταν ο Turgut Özal, πρωθυπουργός από το 1983 έως το 1989, ελέω της χούντας του Kenan Evren, και κατόπιν πρόεδρος της Δημοκρατίας, έως τον πρόωρο (και κατά πολλούς ύποπτο) θάνατό του το 1993. Κατά τη μεταπήδησή του στο ανώτατο αξίωμα ο Özal φρόντισε να δώσει το "δαχτυλίδι” της πρωθυπουργίας στον παροιμιωδώς πειθήνιο και άχρωμο Yıldırım Akbulut –ο οποίος το 1991 έχασε την αρχηγία του κυβερνώντος κόμματος από τον Mesut Yılmaz, για να ακολουθήσει τέσσερις μήνες μετά η εκλογική ήττα...

Στην συνέντευξη Τύπου την Πέμπτη με την οποία, εν μέσω συγκινησιακής φόρτισης, επιβεβαίωσε ότι δεν θα θέσει εκ νέου υποψηφιότητα για την κομματική ηγεσία στο έκτακτο συνέδριο του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης στις 22 Μαϊου, ο Davutoğlu εμφανίσθηκε βέβαια ενωτικός και τόνισε ότι ποτέ δεν θα καταφερθεί εναντίον του Erdoğan ή... της οικογένειάς του.

Όμως τα πραγματικά μηνύματα είχαν ανταλλαγεί, όταν ο Τούρκος πρόεδρος διακήρυξε ότι "κανείς δεν πρέπει να ξεχνά πώς βρέθηκε στο αξίωμά του” και ο πρωθυπουργός τόνισε ότι ποτέ στη σταδιοδρομία του δεν παρακάλεσε για καμία θέση.

Είναι παράδοξο, αλλά μάλλον διόλου τυχαίο, ότι η πτώση του Davutoğlu επήλθε σε στιγμή προσωπικού του θριάμβου. Η τελική πράξη του πολιτικού δράματος ξεδιπλώθηκε ανάμεσα στην περασμένη Πέμπτη, (οπότε ο Τούρκος πρωθυπουργός πληροφορήθηκε στο Κατάρ, όπου εγκαινίασε την πρώτη τουρκική στρατιωτική βάση στον Περσικό Κόλπο, ότι 47 από τα 50 μέλη της Κέντρικής Επιτροπής του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης αποφάσισαν να του αφαιρεθεί το δικαίωμα διορισμού των επικεφαλής των νομαρχιακών οργανώσεων) και την Τετάρτη, οπότε σε σχεδόν δίωρη συνάντηση με τον Erdoğan επιβεβαιώθηκε το ρήγμα –την ώρα που η Κομισιόν χάριζε στην Τουρκία το μέγα έπαθλο της κατάργησης της βίζας, στη βάση των όσων είχε διαπραγματευτεί προσωπικά ο Davutoğlu...

Οι επενδυτές αντέδρασαν οδηγώντας τις συνολικές απώλειες του Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης αυτή την εβδομάδα στο 8%, ενώ ο αρχηγός της τουρκικής αξιωματικής αντιπολίτευσης Kemal Kılıçdaroğlu υποστήριξε ότι οι τελευταίες εξελίξεις δεν αποτελούν εσωτερικό ζήτημα του κυβερνώντος κόμματος, αλλά παλατιανό πραξικόπημα – και έχει δίκιο.

Ο Davutoğlu ακολουθεί την μοίρα της ιδρυτικής γενιάς του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (Abdullah Gül, Bülent Arınç κ.ά.), από τον παραγκωνισμό της οποίας επωφελήθηκε ο ίδιος. Μοιράζεται όμως με τους λοιπούς διαπρεπείς "καρατομημένους” όχι μόνο την ανασφάλεια που ενέπνεαν στον αρχομανή Erdoğan, αλλά και τον πραγματισμό που έβλεπε την καλλιέργεια των σχέσεων με τη Δύση ως συμπληρωματική προς την ανάδυση του πολιτικού Ισλάμ α λα τουρκικά.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τις τελευταίες ημέρες εμφανίσθηκε (και έγινε αυτοστιγμεί πολύ δημοφιλές) ένα ανώνυμο μπλογκ, του οποίου η μακροσκελής μοναδική ανάρτηση, γραμμένη πιθανότατα από συνεργάτη του Erdoğan, κωδικοποιούσε εν μέσω πολυάριθμων αναφορών στον Ηγέτη (με κεφαλαία) το κατηγορητήριο κατά του "προδότη” Davutoğlu. Το κείμενο, παρουσιάζει την Τουρκία ως μια χώρα που προκαλεί φόβο σε όλες τις μεγάλες δυνάμεις και αποτελεί αντικείμενο αλλεπάλληλων συνωμοσιών τους. Ο Erdoğan, που κατά τον ανώνυμο συντάκτη αποτελεί τη μοναδική προστασία του έθνους απέναντι σε αυτές τις συνωμοσίες, φέρεται να εμπιστεύθηκε προ διετίας την πρωθυπουργία στον Davutoğlu υπό δύο προϋποθέσεις: να μη συνεργασθεί με τη Δύση ή τους Δούρειους Ίππους της στο εσωτερικό και να διευκολύνει τη μετατροπή του πολιτεύματος σε προεδρικό. Ωστόσο, σύμφωνα με το "διαδικτυακό κατηγορητήριο”, ο πρωθυπουργός προτίμησε να προσεγγίσει "τους τραπεζίτες της Νέας Υόρκης”, να επιδιώξει συνάντησή του με τον Barack Obama, να συνάψει με την Ε.Ε. συμφωνίες τις οποίες διαφήμισε ως δικές του, να σιωπήσει περί της συνταγματικής αναθεώρησης κατά την καμπάνια του στις βουλευτικές εκλογές, να δοκιμάσει να βάλει στις εκλογικές λίστες τον έτερο εκλεκτό του Erdoğan, τον αρχηγό των μυστικών υπηρεσιών Hakan Fidan, να προωθήσει τη "συμφωνία του Ντολμάμπαχτσε” τον Φεβρουάριο 2015 για την επίλυση του Κουρδικού μέσω προωθημένων πολιτικών παραχωρήσεων, να εισηγηθεί νόμο περί διαφάνειας που άφηνε έκθετα τα κυβερνητικά στελέχη που είχαν κατηγορηθεί για σκάνδαλα και να πάρει τις αποστάσεις του από τις πολλαπλασιαζόμενες καταδίκες ακαδημαϊκών για "εξύμνηση της τρομοκρατίας”.

Και μόνο οι διαβολές του "Παλατιού” αρκούν για να αντιληφθεί κανείς τη διαφορά αποχρώσεων στην πολιτική διαχείριση, αλλά και το ιδεολογικό βάθος που ενδεχομένως κρύβει η διάσταση Erdoğan-Davutoğlu. Όσο πιο μονολιθική γίνεται η δομή της εξουσίας στην Τουρκία (καθώς πλέον ανοίγει ο δρόμος ακόμη και για κατάργηση του πρωθυπουργικού αξιώματος, ίσως δε και για νέες εκλογές, με τη φιλοδοξία της απόκτησης υπερπλειοψηφίας και της εκτόπισης από την Εθνοσυνέλευση του φιλοκουρδικού κόμματος HDR) τόσο περισσότερο θα πρέπει να αναμένεται σκλήρυνση της τουρκικής πολιτικής στο εσωτερικό αλλά και τη διεθνή της συμπεριφορά.

Αλλά βέβαια, ίσως πρόκειται ακριβώς για τη στιγμή της "ύβρεως”, καθώς πολλοί διεθνείς "παίκτες”, από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία μέχρι τη Γερμανία, το Ισραήλ ή το Ιράν, πείθονται ότι υπό τον Erdoğan η Τουρκία δεν θα είναι αξιόπιστος εταίρος ή έστω συνομιλητής.

Του Κώστα Ράπτη

http://www.capital.gr/story/3123689

6/5/2016

Γιατί καρατομήθηκε ο Νταβούτογλου

Το γαϊτανάκι των διαφωνιών με τον Ερντογάν που οδήγησε«καθαίρεση»

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, είναι σε εξέλιξη διαδικασίες που θα οδηγήσουν στην πολιτική περιθωριοποίηση του 64ου πρωθυπουργού της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου.

Διετέλεσε πρωθυπουργός στην 62η, 63η και 64η κυβέρνηση της Τουρκίας. Ο Αχμέτ Νταβούτογλου, που θεωρείται ο ιθύνων νους του νεοοθωμανικού οράματος, κάθισε στη θέση του πρωθυπουργού και του προέδρου του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης 21 μήνες, στην οποία διαδέχτηκε τον Ταγίπ Ερντογάν, που είχε τη θέση αυτή για 13 χρόνια, ως το 2014.

Υστερα από όλα αυτά ήλθε η σειρά του Νταβούτογλου να γευθεί τους πικρούς καρπούς της συνεργασίας του με τον Ερντογάν, μετά τους Αμπντουλάχ Γκιουλ και Μπουλέντ Αρίντς, οι οποίοι επίσης περιθωριοποιήθηκαν, αν και ανήκαν στην αρχική ηγετική τριάδα που ίδρυσε το ΑΚΡ.

Το γαϊτανάκι των διαφωνιών των δύο ανδρών ξεκίνησε περίπου πριν από έναν χρόνο και μπορούμε να πούμε ότι το ποτήρι ήταν σχεδόν γεμάτο, όμως η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι των διαφωνιών ήταν τα δημοσιεύματα και κινήσεις παλιών υποστηρικτών του πέραν του Ατλαντικού, που απαξίωναν τον ίδιον και έδειχναν ότι προέκριναν ως τον επόμενο αξιόπιστο συνομιλητή τους τον Νταβούτογλου.

Κατά την άποψή μας, αν δεν συνέβαινε αυτό, ίσως συνεχιζόταν -έστω και προβληματικά- η συγκατοίκηση των δύο ανδρών, ως την εκλογή προέδρου της νέας προεδρικής Τουρκικής Δημοκρατίας.
Ομως, ας δούμε το γαϊτανάκι των διαφωνιών, που οδήγησαν στην οριστική ρήξη των σχέσεων Ερντογάν - Νταβούτογλου.

Η πρώτη διαφωνία είχε να κάνει με την «Κοινή Διακήρυξη του Ντολμάμπαχτσε», που έκαναν στις 28 Φεβρουαρίου 2015 από κοινού ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιαλτσίν Ακντογαν, ο υπουργός Εσωτερικών Εφκάν Αλά, ο αντιπρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΑΚΡ Μαχίρ Ουνάλ και ο υφυπουργός Δημόσιας Τάξης Μουχαμέντ Δερβίσογλου, με αντιπροσωπία τριών Κούρδων βουλευτών του Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP). Στην ανακοίνωση δηλωνόταν η πρόθεση της τουρκικής κυβέρνησης να παραχωρήσει δικαιώματα στους Κούρδους και να κινηθεί προς την κατεύθυνση της πολιτικής λύσης του Κουρδικού.
Ο Ερντογάν στις 20 Μαρτίου 2015 δήλωνε στα τουρκικά ΜΜΕ ότι στην ουσία δεν αναγνωρίζει την Κοινή Διακήρυξη.

Ακολούθησε η δήλωση του Χακάν Φιντάν, διοικητή της ΜΙΤ, ότι θα συμμετέχει στις εκλογές της 7ης Ιουνίου ως υποψήφιος βουλευτής, κίνηση που έκανε ο Φιντάν έπειτα από συνεννόηση με τον Νταβούτογλου, χωρίς προηγουμένως να ενημερωθεί ο Ερντογάν.
Τότε ο Ερντογάν είπε δημόσια ότι δεν βλέπει με καλό μάτι την υποψηφιότητα αυτή.
Υστερα από αυτό ο Φιντάν, που είχε παραιτηθεί για να είναι υποψήφιος, απέσυρε και την υποψηφιότητα και την παραίτηση.

Η επόμενη διαφωνία είχε να κάνει με το νομοσχέδιο περί διαφάνειας και «πόθεν έσχες» πολιτικών, δημάρχων και αξιωματούχων του κράτους και της πολεοδομίας, που κατέθεσε ο Νταβούτογλου. Τότε ανώτατα στελέχη του κόμματος και κύκλοι του Ερντογάν φέρεται ότι είπαν μεταξύ τους ότι «αν εφαρμοστεί αυτός ο νόμος, δεν θα μείνει εκτός φυλακής κανένας υπουργός, δήμαρχος ακόμα και πρόεδρος επαρχιακής επιτροπής του ΑΚΡ».
Ο Ερντογάν αντέδρασε και το νομοσχέδιο έκτοτε πήγε στα αζήτητα.

Μετά τις εκλογές της 7ης Ιουνίου 2015 προέκυψε το ζήτημα σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας. Ο Νταβούτογλου ήταν υπέρ, ο Ερντογάν κατά, γιατί αυτό θα απομάκρυνε τον στόχο της ψήφισης συντάγματος, που θα επέτρεπε τη μετεξέλιξη του πολιτεύματος σε προεδρική δημοκρατία, μέσω δημοψηφίσματος. Πέρασε του Ερντογάν.

Επόμενη διαφωνία ήταν το πολιτειακό. Ο Νταβούτογλου ήταν κατά της μετεξέλιξης σε προεδρική δημοκρατία, αφού κάτι τέτοιο θα τον έθετε αυτομάτως εκτός του παιχνιδιού εξουσίας, ο Ερντογάν υπέρ. Περνάει του Ερντογάν.

Το επόμενο ζήτημα έχει να κάνει με θέματα ελέγχου των συνέδρων για το επικείμενο Τακτικό Συνέδριο του ΑΚΡ. Ο Νταβούτογλου δεν κατόρθωσε να περάσει τα δικά του μέλη, ενώ ο Ερντογάν, μέσω του έμπιστου συνεργάτη του, υπουργού συγκοινωνιών Μπιναλί Γιλντιρίμ, το κατάφερε.

Μια άλλη διαφωνία μεταξύ των δύο ανδρών ήταν οι δικαστικές περιπέτειες των ακαδημαϊκών που είχαν υπογράψει μια διακήρυξη υπέρ της ειρήνης και υπέρ της ειρηνικής επίλυση του Κουρδικού. Η δικαστικές διώξεις ξεκίνησαν με υποκίνηση του Ερντογάν, ο Νταβούτογλου διαφώνησε.

Τελευταία και φαρμακερή, η αφαίρεση από τον Νταβούτογλου της αρμοδιότητας να ορίζει και να παύει, ως πρόεδρος του κόμματος, τα στελέχη των νομαρχιακών και των επαρχιακών επιτροπών του ΑΚΡ.

Αυτό είναι το ιστορικό της καρατόμησης Νταβούτογλου. Την Κυριακή θα δούμε τις διαγραφόμενες προοπτικές.


Σάββας Καλενετερίδης

http://www.dimokratianews.gr/content/61958/giati-karatomithike-o-ntavoytogloy
6/5/2016

Ο Ταγίπ Ερντογάν προεδρεύει του υπουργικού συμβουλίου 

με τον Νταβούτογλου Kayhan Ozer, Presidential Press Service, Pool via AP

 H Ανγκελα Μέρκελ με τον Ταγίπ Ερντογάν στο προεδρικό μέγαρο στην Αγκυρα 

| Tolga Bozoglu, Pool Photo via AP

Παντοδύναμος ο Ερντογάν σφίγγει τη θηλιά

Με την αποχώρηση (ούτε καν παραίτηση) του Αχμέτ Νταβούτογλου, ο Ταγίπ Ερντογάν πέτυχε αυτό που εξ αρχής επεδίωκε: να γίνει ο de facto «τα πάντα όλα». Και πρωθυπουργός -δια αντιπροσώπου- και πρόεδρος και απόλυτος άρχοντας.

Οσον αφορά την περίφημη συμφωνία για το προσφυγικό, το «μπαλάκι» πιθανώς τώρα να επιστρέψει πάλι στην αυλή της Ευρώπης. 

Χωρίς κορόνες -για «την ενότητα του κόμματος» και το «καλό της χώρας»- ο Νταβούτογλου έδωσε τέλος το μεσημέρι της Πέμπτης στην έντονη φημολογία, ανακοινώνοντας ότι αποχωρεί από την ηγεσία του AKP και επομένως και από την πρωθυπουργία.

Το παρασκήνιο

Είχαν προηγηθεί, σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσίευσαν τουρκικές και μη εφημερίδες, μια παρασκηνιακή αναμέτρηση δυνάμεων και ένα συστηματικό πριόνισμα της καρέκλας του πρωθυπουργού σχεδόν από την αρχή της θητείας του.

Η κορύφωση της κρίσης ήταν η αφαίρεση εξουσιών από τον Νταβούτογλου από την κεντρική επιτροπή του κόμματος, που ελέγχεται σαφέστατα από τον Ερντογάν.

Η απόφαση να μην μπορεί να ορίζει ο αρχηγός του κόμματος τους τοπικούς κομματικούς ηγέτες ελήφθη την περασμένη εβδομάδα από το ανώτατο όργανο, απόντος του Νταβούτογλου, που βρισκόταν σε επίσημο ταξίδι στο Κατάρ.

To «πραξικόπημα» που επιχειρήθηκε ήταν σαφές: 47 από τα 50 μέλη της Επιτροπής υπέγραψαν την απόφαση να κόψουν τα φτερά του Νταβούτογλου, στερώντας του τη δυνατότητα να μπορεί να ασκεί επιρροή στα κομματικά στελέχη.

Ο πρωθυπουργός έκανε σαφές ότι δεν μπορούσε να το αποδεχθεί. «Ποτέ  δεν διαπραγματεύτηκα με κανέναν τις αρχές και οι αρχές δεν είναι διαπραγματεύσιμες» είπε, ωστόσο όταν πήγε στην κατ' ιδίαν συνάντηση του με τον Ερντογάν την Τετάρτη, είχε την πρόθεση να βρεθεί λύση.

Σύμφωνα με τη Hurriyet, όμως, ο Ερντογάν δεν του άφησε περιθώρια.

«Ο Ερντογάν δεν είχε “Plan B.” Είχε επικεντρωθεί στο “Plan A”, που ήταν να παραιτηθεί ο Νταβούτογλου και τη θέση του να πάρει ο άνθρωπος που θα ορίσει ο ίδιος», γράφει ο Αμπντουλκαντίρ Σελβί στο άρθρο του. «

Ο πρόεδρος υποδέχθηκε τον πρωθυπουργό έχοντας μόνο αυτό στο μυαλό του. Και λέγεται ότι είπε στον Νταβούτογλου να συγκαλέσει συνέδριο του κόμματος και να παραδώσει την καρέκλα του». 

Παράλληλα είχε ξεκινήσει μια εκστρατεία δυσφήμησης του Νταβούτογλου από διάφορους ανώνυμους κύκλους.

Οπως, μεταξύ άλλων, δημοσίευμα στο ανώνυμο blog με την ονομασία «Pelican Brief» (από το γνωστό κινηματογραφικό πολιτικό θρίλερ), που κατηγορούσε τον Νταβούτογλου ότι έχει συνωμοτήσει με τους εχθρούς της Τουρκίας και τη Δύση για να βάλει στο περιθώριο τον Ερντογάν.

Λέγεται ότι ο «συγγραφέας» του σχολίου είναι δημοσιογράφος που διατηρεί στενές σχέσεις με το προεδρικό παλάτι.

Ο Ερντογάν δίνει - ο Ερντογάν παίρνει  

Σύμβουλος του Τούρκου προέδρου από παλιά, από το 2003, ο Νταβούτογλου επιλέχθηκε για το αξίωμα του πρωθυπουργού από τον Ερντογάν προφανώς με την προσδοκία ότι θα αρκεστεί στον δεύτερο ρόλο, διευκολύνοντας τον αρχηγό του να κατακτήσει το όνειρό του: να αλλάξει το πολίτευμα σε προεδρική δημοκρατία, συγκεντρώνοντας όλες τις εξουσίες στα χέρια του.

Κάπου στην πορεία, όμως, ο Νταβούτογλου αποφάσισε να δράσει ανεξάρτητα, χωρίς να τον «συμβουλεύεται», σε διάφορα ζωτικά ζητήματα πολιτικής και αποφεύγοντας στην ουσία να τον στηρίξει στην αλλαγή του πολιτεύματος.

Παρότι δεν υπήρχαν δημόσιες αντιπαραθέσεις μεταξύ τους, με τον Νταβούτογλου να εμφανίζεται πάντα ως ο πιστός ακόλουθος του Ερντογάν, οι δυο άνδρες διαφωνούσαν σε σημαντικά ζητήματα πολιτικής, όπως η διαχείριση της οικονομίας και η ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας, το μέλλον των συνομιλιών με το PKK, ακόμα και η προφυλάκιση των δεκάδων ακαδημαϊκών και δημοσιογράφων με την οποία ο Νταβούτογλου ήταν αντίθετος.

Ενταση μεταξύ τους προκάλεσε και η πρόταση που έκανε δημόσια ο Νταβούτογλου για ένα νομοθετικό «πακέτο διαφάνειας», δηλαδή νομοσχέδιο για την πάταξη της διαφθοράς.

Ο Ερντογάν, που ως πρωθυπουργός είχε εμπλακεί σε μεγάλη υπόθεση διαφθοράς, μαζί με μέλη της οικογένειάς του και της τότε κυβέρνησής του, το «έθαψε» και τελικά αποσύρθηκε. 

Η έξοδος του Νταβούτογλου τώρα ανοίγει τον δρόμο στον Ερντογάν να διαλέξει έναν πιο πιστό, πιο «εύκαμπτο» πρωθυπουργό και να προχωρήσει με την πολυπόθητη συνταγματική μεταρρύθμιση. 

«Είναι μια καταστροφική εξέλιξη», είπε ο συγγραφέας και αρθρογράφος Λεβέντ Γκιουλτεκίν στον Guardian. «Αυτό είναι ένα αποφασιστικό βήμα προς ένα αυταρχικό καθεστώς. Από εδώ και στο εξής η μόνη Τουρκία που θα υπάρχει θα είναι η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν». 

Καλοί υποψήφιοι με αυτά τα προσόντα γι' αυτή την δουλειά υπάρχουν.

Πέντε ονόματα ακούγονται έντονα: ο υπουργός Δικαιοσύνης, Μπεκίρ Μποζντάγ, ο υπουργός Μεταφορών Μπιναλί Γιλντιρίμ, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Νουμάν Κουρτουλμούς, ο υπουργός Υγείας Μεχμέτ Μουζίνογλου και ο γαμπρός του προέδρου και υπουργός Ενέργειας, Μπεράτ Αλμπαϊράκ.

«Αυτό που περιμένει ο Ερντογάν από τον νέο αρχηγό του κόμματος και επόμενο πρωθυπουργό είναι τίποτα λιγότερο από 100% "αρμονία" (ή αλλιώς πίστη) και στις υποθέσεις του κόμματος και στις υποθέσεις της κυβέρνησης», γράφει ο Μουράτ Γετκίν σε άρθρο του στη Hurriyet.

«Ετσι στην πράξη δεν έχει σημασία ποιος θα είναι ο επόμενος πρωθυπουργός της Τουρκίας. Αυτό σημαίνει μια ριζική de facto του πολιτικού συστήματος διακυβέρνησης της χώρας. Μια de facto αλλαγή σε ημι-προεδρικό σύστημα, στο οποίο ο πρωθυπουργός θα ενεργεί στην ουσία ως συντονιστής του υπουργικού συμβουλίου για λογαριασμό του προέδρου. Τελικά φαίνεται ότι ο Ερντογάν κατάφερε να πετύχει μια αλλαγή που θα παραχωρήσει κι άλλη εκτελεστική εξουσία στα χέρια του. Το πέτυχε αναγκάζοντας τον Νταβούτογλου να παραμερίσει μέσω των κομματικών μηχανισμών που ο ίδιος γνωρίζει καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον».  

Τρίζουν τα θεμέλια της συμφωνίας με την Ε.Ε.

Ενα από τα μεγαλύτερα «θύματα» της αντιπαράθεσης στην Αγκυρα μπορεί να είναι η συμφωνία που υπέγραψε η Τουρκία με την Ε.Ε. για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης.

Ο Νταβούτογλου ήταν ο αρχιτέκτονας αυτής της συμφωνίας, στην οποία επένδυσε πολλά από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ενωσης η Ανγκελα Μέρκελ. 

Ο Ερντογάν δεν έχει την ίδια θετική άποψη με τον μέχρι σήμερα πρωθυπουργό του, ούτε για τις σχέσεις με την Ε.Ε. ούτε για την ίδια τη συμφωνία, που φαίνεται ότι ήταν και η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι με τον Νταβούτογλου.  

Ισως το πιο ελκυστικό κομμάτι αυτής της συμφωνίας για την Τουρκία ήταν η απελευθέρωση της βίζας που διασφάλισε ο Νταβούτογλου στις 18 Μαρτίου στις Βρυξέλλες, πιστεύοντας ίσως ότι θα ενισχύσει τη θέση του στο κόμμα και την κυβέρνηση απέναντι στον Ερντογάν.

Τελικά έγινε το αντίθετο. Πολύ εκνευρισμένος ο Τούρκος πρόεδρος ισχυρίστηκε ότι η συμφωνία για τη βίζα ήταν δική του επιτυχία και δεν πρέπει να πιστωθεί στον Νταβούτογλου.

«Στη διάρκεια της θητείας μου ως προωθυπουργός», είπε πριν μερικές ημέρες, «είχε ανακοινωθεί ότι αυτό θα γίνει τον Οκτώβριο του 2016. Δεν καταλαβαίνω γιατί θεωρείται νίκη το γεγονός ότι επισπεύσθηκε για τέσσερις μήνες. Με λυπεί το γεγονός ότι μικρά πράγματα παρουσιάζονται ως σπουδαία».  

Αυτή η δημόσια εκδήλωση ζήλιας -σχολιάζει ο Guardian- αποτυπώνει την τεράστια δυσκολία που έχει ο Ερντογάν να μοιράζεται την εξουσία.

Παρότι έχει ήδη αποκτήσει τον έλεγχο του κόμματος, της Βουλής, του στρατού, του δικαστικού σώματος και σε μεγάλο βαθμό και των ΜΜΕ, του είναι αδύνατον να συμβιώσει αρμονικά με έναν πρωθυπουργό που ο ίδιος διάλεξε όταν έγινε πρόεδρος. 

Ο Ερντογάν αντιμάχεται και υπονομεύει τις διπλωματικές προσπάθειες του Νταβούτογλου προς την Ευρώπη εδώ και μήνες.

Εχει επικρίνει την Ε.Ε. ότι έχει φορτώσει το προσφυγικό πρόβλημα στις πλάτες της Τουρκίας, έχει χαρακτηρίσει την Ενωση «χριστιανικό κλαμπ» και έχει εκβιάσει με ωμές εκφράσεις τους Ευρωπαίους ότι θα «πλημμυρίσει» με πρόσφυγες τις χώρες τους εάν δεν συμμορφωθούν με τα αιτήματά του. 

Οι αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες ακόμα προσπαθούσαν την Πέμπτη να εκτιμήσουν την κατάσταση, παρότι ήταν σαφές ότι θα οι εξελίξεις θα έχουν επιπτώσεις στις σχέσεις με την Αγκυρα. Ο Νταβούτογλου, λένε, ήταν σοβαρός εταίρος.

«Οταν συναντηθήκαμε και συζητήσαμε μαζί του, οι θέσεις του ήταν λογικές και μετρημένες», είπε στο Politico αξιωματούχος που είχε εμπλακεί στις διαπραγματεύσεις. «Αλλά μετά εμφανίστηκαν στο προσκήνιο ο Ερντογάν και οι άνθρωποί του με νέες προκλήσεις». 

Αβέβαιη εμφανίστηκε και η επικεφαλής της διπλωματίας της Ε.Ε., Φεντερίκα Μογκερίνι.

«Είναι ακόμη νωρίς για να προσδιορίσουμε αν θα υπάρξουν επιπτώσεις και αν ναι, τι είδους», τόνισε κατά τη διάρκεια επίσκεψής της στο Κόσοβο. 

«Θα συζητήσουμε προφανώς το θέμα πρώτα από όλα με τις τουρκικές αρχές και θα ορίσουμε μαζί πώς θα προχωρήσουμε, σημείωσε.

Aνγκελα Μέρκελ, Αχμέτ Νταβούτογλου AP PHOTO/ BURHAN OZBILICI
Η αποχώρηση του Νταβούτογλου αποτελεί ιδιαίτερο πλήγμα για την Ανγκελα Μέρκελ.

Η Γερμανίδα καγκελάριος τον συνάντησε αρκετές φορές από το περασμένο φθινόπωρο προκειμένου να «τακτοποιήσει» τις λεπτομέρειες της συμφωνίας για τους πρόσφυγες και έπεισε τους άλλους Ευρωπαίους ηγέτες ότι πρόκειται για αξιόπιστο πολιτικό συνομιλητή.

Αντίθετα οι σχέσεις της με τον Ταγίπ Ερντογάν είναι ιδιαίτερα προβληματικές από παλιά, το 2005, όταν τάχθηκε κατά της ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε.


Τώρα, με τον Νταβούτογλου εκτός, το Βερολίνο δεν θα βρει αξιόπιστο συνομιλητή στην Αγκυρα.

6/5/2016
http://www.efsyn.gr/arthro/pantodynamos-o-erntogan-sfiggei-tin-thilia