Είδος προς εξαφάνιση η αισιοδοξία στις ΗΠΑ

H τόσο έντονη δυσαρέσκεια του αμερικανικού λαού δεν δικαιολογείται εάν σκεφτεί κανείς τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει κατά καιρούς, μεταξύ των οποίων και αυτή της υγειονομικής περίθαλψης, γνωστή ως «Obamacare». 

Δεδομένης της σχεδόν βέβαιης επικράτησής του στην κούρσα για το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών, θα πίστευε κάποιος ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θα ήταν πιο αισιόδοξος. Αντί γι’ αυτό, όμως, η εκστρατεία του εγκαινιάσθηκε πέρυσι το καλοκαίρι με το σύνθημα «Η χώρα μας πάει κατά διαόλου», προτού δηλώσει ότι «γινόμαστε μια τριτοκοσμική χώρα», για να καταλήξει αυτόν τον μήνα στη δήλωση: «Οι ΗΠΑ χάνουν διαρκώς».

Σε αυτή την προεκλογική περίοδο, η επερχόμενη Αποκάλυψη απασχόλησε κατά προτεραιότητα τους υποψηφίους και των δύο κομμάτων. Ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Λίνζι Γκράχαμ είπε ότι κατέθεσε την υποψηφιότητά του επειδή «ο κόσμος καταρρέει». Ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Τεντ Κρουζ κήρυξε τις ΗΠΑ «στο χείλος της αβύσσου». Στα Αριστερά, ο γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς είπε ότι η οικονομία «κατεστράφη», ευνοώντας μόνο μια μικρή μειονότητα πλουσίων.

Τι πιστεύουν οι Αμερικανοί

Τις απαισιόδοξες απόψεις των υποψηφίων μοιράζονται, όμως, και οι Αμερικανοί. Σφυγμομέτρηση τον Απρίλιο έδειξε ότι μόλις 26% των πολιτών χαρακτηρίζουν τους εαυτούς τους «ικανοποιημένους» με την «πορεία των πραγμάτων», ενώ το φαινόμενο αυτό χρονολογείται τουλάχιστον από τον Ιανουάριο του 2004, τελευταία φορά που πλειοψηφία ερωτηθέντων δήλωνε ικανοποιημένη με την πορεία της χώρας.

Τα πράγματα, βέβαια, δεν είναι τόσο ζοφερά. Οι περισσότεροι στατιστικοί δείκτες παραμένουν σταθερά θετικοί εδώ και δεκαετίες. Τι συμβαίνει λοιπόν;

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα δελτία ειδήσεων καλωδιακών τηλεοπτικών σταθμών φέρουν μέρος της ευθύνης, με την έμφαση που δίνουν στα κινδυνολογικά θέματα και στην οργή των σχολιαστών τους. Η κύρια αιτία του φαινομένου αυτού, όμως, πρέπει να αναζητηθεί στο γεγονός ότι η αισιοδοξία έπαψε να αποτελεί αξιοπρεπές χαρακτηριστικό. Η απαισιοδοξία κατέστη πλέον του συρμού. Αν δεν πιστεύετε ότι όλα είναι καταδικασμένα, τότε δεν αντιλαμβάνεστε την πραγματικότητα!

Η αντικειμενική πραγματικότητα, πάντως, διαψεύδει τις Κασσάνδρες. Η απασχόληση παραμένει σταθερή, ενώ η ανεργία έχει υποχωρήσει κάτω από τα επίπεδα της δεκαετίας του 1990. Η αμερικανική οικονομία είναι –με μεγάλη διαφορά– η ισχυρότερη στον κόσμο. Οι Αμερικανοί είναι επτά φορές πιο παραγωγικοί –τηρουμένων των πληθυσμιακών αναλογιών– από τους Κινέζους και το δολάριο παραμένει το καλύτερο νόμισμα.

Η ρύπανση, οι φυλετικές διακρίσεις, το έγκλημα και οι περισσότερες ασθένειες υποχωρούν. Το προσδόκιμο ζωής, το βιοτικό και μορφωτικό επίπεδο συνεχίζουν να ενισχύονται. Οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις, οι ισχυρότερες στον κόσμο, γνωρίζουν ιστορικό απόγειο. Οι ΗΠΑ ηγούνται στις επιστήμες, στην επιχειρηματική καινοτομία και σε κάθε έκφανση της ανθρώπινης δημιουργικότητας.

Τον ισχυρισμό των κυρίων Σάντερς και Τραμπ ότι η αμερικανική βιομηχανία βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση διαψεύδουν τα επίσημα στοιχεία, που δείχνουν ότι η βιομηχανική παραγωγή βρίσκεται ελάχιστα κάτω από το ρεκόρ της, παραμένοντας σήμερα διπλάσια από εκείνη της εποχής του προέδρου Ρέιγκαν.

Οι δύο υποψήφιοι σφάλλουν, επίσης, όταν υποστηρίζουν πως βιομηχανικές θέσεις εργασίας «χάνονται» προς όφελος της Κίνας. Οι ειδικοί αποδεικνύουν, όμως, ότι οι θέσεις εργασίας στη βιομηχανία μειώνονται εξαιτίας της τεχνολογικής προόδου. Παρότι η μετάβαση αυτή είναι επώδυνη, παραμένει αναπόφευκτη, όπως όλοι γνωρίζουν τουλάχιστον από τη βιομηχανική επανάσταση και ένθεν.

Η αριστερή «ματιά»

Παρότι οι υποψήφιοι της Δεξιάς διακρίθηκαν φέτος στην καταστροφολογία, η τάση προς την απαισιοδοξία είναι εντονότερη μεταξύ των Αριστερών. Πριν από έναν αιώνα, οι προοδευτικοί ήταν οι αισιόδοξοι, καθώς πίστευαν ότι η κοινωνία μπορούσε να βελτιωθεί, ενώ οι συντηρητικοί ήταν εκείνοι που προμήνυαν το τέλος του κόσμου. Σήμερα, η αριστερή σκέψη ασπάζεται την προοπτική του Αρμαγεδδώνα, λόγω της κλιματικής αλλαγής, της ανισότητας και των φυλετικών εντάσεων. Αντί τα προβλήματα αυτά να αντιμετωπίζονται ως προκλήσεις προς επίλυση, προσφέρουν στην Αριστερά επιχειρήματα για το πόσο φρικτές είναι οι ΗΠΑ.

Η έλλειψη αισιοδοξίας στη σύγχρονη αριστερή και κεντρώα σκέψη ανοίγει την κερκόπορτα στη δημαγωγία του Τραμπ: «Αφού η χώρα βρίσκεται στα πρόθυρα της καταστροφής, χρειαζόμαστε όντως τείχη για την προστασία της». Η απώλεια της αισιοδοξίας μεταξύ του αμερικανικού κοινού σημαίνει, επίσης, ότι παλαιότερες μεταρρυθμίσεις, όπως η νομοθεσία για την προστασία του περιβάλλοντος, το ελάχιστο εισόδημα για τους ηλικιωμένους, η ασφάλεια στις οδικές και αεροπορικές μετακινήσεις, η βελτιωμένη αστυνόμευση και η μεταρρύθμιση της υγειονομικής περίθαλψης, γνωστή ως «Obamacare», δεν εξασφαλίζουν τους επαίνους που αξίζουν.

Σε κάθε περίπτωση, οι μεταρρυθμίσεις του παρελθόντος βελτίωσαν τη ζωή των πολιτών στις ΗΠΑ. Αυτό είναι το καλύτερο επιχείρημα για τον επόμενο μεταρρυθμιστικό γύρο και αυτός είναι ο λόγος που καθιστά αναγκαία την αναβίωση της αισιοδοξίας.

GREGG EASTERBROOK / THE NEW YORK TIMES

http://www.kathimerini.gr/860776/article/epikairothta/kosmos/eidos-pros-e3afanish-h-aisiodo3ia-stis-hpa

22/5/2016