Μηνάς Καφάτος: «Εσύ είσαι το Σύμπαν. Τόσο απλά»



Ο καθηγητής Υπολογιστικής Φυσικής στο Chapman University των ΗΠΑ έρχεται στην Αθήνα για να εξηγήσει σε ειδική διάλεξή του στο Μέγαρο Μουσικής γιατί η πραγματικότητα και η συνειδητότητα είναι το ίδιο πράγμα. Το BHMAgazino μίλησε μαζί του

Κύριε Καφάτο, τι είναι η συνειδητότητα; Πώς μπορούμε να μετρήσουμε, να ποσοτικοποιήσουμε και να εξηγήσουμε τη σχέση ανάμεσα στη συνειδητότητα και στην πραγματικότητα; 

 «Η συνειδητότητα είναι μια άλλη λέξη για την πραγματικότητα. Η συνειδητότητα είναι η θεμελιακή πραγματικότητα, η βάση κάθε ύπαρξης. Αυτή η προσέγγιση είναι συμβατή με τις πνευματικές παραδόσεις της Ανατολής και της Δύσης, αλλά και με τα ευρήματα της κβαντικής θεωρίας. Καθώς, όμως, αποτελεί τη θεμελιακή πραγματικότητα, δεν μπορεί να μετρηθεί ως ένα εξωτερικό αντικείμενο. Συνάγουμε ότι υπάρχει από τη συνολική ανθρώπινη εμπειρία, η οποία περιλαμβάνει και την επιστήμη».

Το Μέγαρο Μουσικής μάς πληροφορεί πως θα μιλήσετε για τη «βαθιά πραγματικότητα» (deep reality) που βρίσκεται πίσω από τους νόμους της φύσης. Ποια είναι αυτή η «βαθιά πραγματικότητα»; 

«Η λεγόμενη "βαθιά πραγματικότητα" και η συνειδητότητα είναι το ίδιο πράγμα. Στη διάλεξη θα παρουσιαστούν επιχειρήματα που θα πείθουν πως όχι μόνο το παραπάνω είναι ένα λογικό συμπέρασμα, αλλά και ότι είναι ο μόνος τρόπος για να "συνειδητοποιήσουμε" τη συνειδητότητα στο πλαίσιο της ανθρώπινης εμπειρίας».

Θα λέγατε ότι θραύσματα αυτής της «βαθιάς πραγματικότητας» έχουν κωδικοποιηθεί μέσα σε πανάρχαιους κώδικες γνώσης όπως είναι οι γλώσσες και οι θρησκείες; 

«Οι θρησκείες και οι γλώσσες δεν αντιπροσωπεύουν μόνο θραύσματα, αλλά ολόκληρο τον κώδικα. Ολόκληρος ο κώδικας είναι αυτή η πραγματικότητα. Ωστόσο, το ανθρώπινο μυαλό, για διάφορους λόγους, προσλαμβάνει μόνο μια μερική εικόνα και αυτό είναι γνωστό ως "μερική κατανόηση"».

Εάν η συνειδητότητα είναι ένα αιώνιο και άφθαρτο πεδίο που αλλάζει εκδηλώσεις, αλλάζει μορφές εις το διηνεκές, τότε δεν υπάρχει θάνατος, αλλά μια αδιάκοπη μεταβολή της συνειδητότητας από μορφή σε μορφή και από εκδήλωση σε εκδήλωση, μέσα στο Σύμπαν των πολλών διαστάσεων... 

«Υπάρχει ο θάνατος για το φυσικό σώμα. Εάν τα πάντα σχετίζονται με το φυσικό σώμα, τότε οι συνέπειες είναι μάλλον θλιβερές. Αλλά εάν η συνειδητότητα βρίσκεται μέσα, αλλά και πέρα από το φυσικό σώμα, τότε, ναι, δεν υπάρχει θάνατος. Υπάρχουν μόνο, όπως σωστά λέτε, μεταμορφώσεις του υπαρκτού σε μια πολυεπίπεδη πραγματικότητα μέσα στο πολυδιάστατο Σύμπαν...».  

Από τη «βαθιά πραγματικότητα» ας μετακινηθούμε για λίγο στη «βαθιά μάθηση» (σ.σ.: αναφερόμαστε στο «deep learning» - πρόκειται ουσιαστικά για την επαναστατική τεχνολογία ενεργοποίησης και αυτόνομης διαρκούς ενίσχυσης της νοημοσύνης μηχανών προικισμένων με τεχνητή νοημοσύνη, που έχει εγείρει ανησυχίες για τη δημιουργία ενός γένους μηχανών οι οποίες θα εξελιχθούν σε ανεξέλεγκτες διάνοιες ικανές να εξαφανίσουν τον άνθρωπο). Πιστεύετε ότι η εκθετική αύξηση της νοημοσύνης των μηχανών μπορεί να μας οδηγήσει σε μια εποχή στην οποία έξυπνα ρομπότ θα μπορούν να εκμεταλλευτούν τους «ανέμους της συνειδητότητας», θα μπορούν δηλαδή να σκεφτούν και να διαμορφώσουν «κβαντικά» το μέλλον με βάση τις δικές τους αναμονές και παρατηρήσεις και μάλιστα πολύ καλύτερα από εμάς, με αποτέλεσμα να καταλήξουν σε έναν κόσμο που δεν θα μας περιλαμβάνει; 

«Οι μηχανές στις οποίες αναφέρεστε είναι απολήξεις του εαυτού μας και, συγκεκριμένα, απολήξεις των αισθήσεών μας. Δεν είναι ανεξάρτητες. Δεν πρέπει να ανησυχούμε μήπως κάποια μορφή έξυπνων μηχανών καταλάβει τη Γη. Εκτός, βεβαίως, αν αυτό είναι που θέλουμε...».

Στο βιβλίο σας «Το μη τοπικό Σύμπαν» («The Non-Local Universe») έχετε υποστηρίξει την άποψη ότι η φυσική πραγματικότητα δεν είναι «τοπική» (σ.σ.: με την επιστημονική φράση «μη τοπική πραγματικότητα» ο συγγραφέας εννοεί πως σύμφωνα με την κβαντική θεωρία η πραγματικότητα, η οποία περιλαμβάνει το σώμα, όπως και τις σκέψεις μας, έχει τις «ρίζες» της σε άλλες διαστάσεις που μπορεί να εκτείνονται ακόμη και ως την άκρη του Σύμπαντος). Εάν αυτή η μη τοπική πραγματικότητα είναι η περίφημη «συνειδητότητα» και αν, όπως είπατε, όλα έχουν τις ρίζες τους στη λεγόμενη «συνειδητότητα», τότε η κατοχή των κλειδιών της συνειδητότητας μπορεί να επηρεάσει τα πάντα, από τις θεραπείες των ασθενειών, έως τη συγχρονικότητα ή την τύχη στην καθημερινή ζωή. Ποια είναι, λοιπόν, αυτά τα «κλειδιά»;

  «Θα συζητήσουμε στο Μέγαρο για αυτά τα "κλειδιά". Ουσιαστικά, δεν πρόκειται για κάτι σπάνιο και εξεζητημένο, αλλά για πράγματα πολύ συγκεκριμένα και παρόντα στην καθημερινή ζωή, στην πνευματικότητα, αλλά και στην επιστημονική πρακτική. Δεν είναι μυστηριώδη. Απλώς δεν τους δίνουμε σημασία».

Διάβασα, τέλος, ότι θα συνεργαστείτε με τον διάσημο συγγραφέα βιβλίων αυτοβοήθειας και πνευματικής αφύπνισης Ντίπακ Τσόπρα στη συγγραφή ενός νέου βιβλίου που θα έχει τον τίτλο «Creative Cosmos». Ποιο θα είναι το βασικό μήνυμα αυτού του βιβλίου;

 «Το μήνυμά μας θα είναι "Εσύ είσαι το Σύμπαν". Τόσο απλά!».

Η διάλεξη του καθηγητή Μηνά Καφάτου, με τίτλο «Επιστήμη, συνειδητότητα και άνθρωπος: Πώς η σύγχρονη επιστήμη συναντά την αρχαία φιλοσοφία», θα γίνει την Πέμπτη 9 Ιουνίου στις 19.00, στο Megaron Plus. Θα μιλήσουν ακόμη ο αναπληρωτής καθηγητής Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Μάνος Δανέζης και ο πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Φυσικών κ. Στράτος Θεοδοσίου. Συντονίζει ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών κ. Ηλίας Κούβελας. Είσοδος ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας, η διανομή των οποίων αρχίζει στις 17.30.

Παπαδόπουλος Παύλος  
  6/6/2016   
http://www.tovima.gr/vimagazino/interviews/article/?aid=805530



                ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ - ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ                   

1.
Επιστήμη, Συνειδητότητα και Άνθρωπος: 
πώς η σύγχρονη επιστήμη συναντά την αρχαία φιλοσοφία
VIDEO-Ολόκληρη η ομιλία,συζήτηση εδώ:
http://www.blod.gr/lectures/Pages/viewlecture.aspx?LectureID=2880


Ο φετινός κύκλος εκδηλώσεων «Η επιστήμη στη ζωή μας» του Megaron Plus ολοκληρώθηκε την Πέμπτη 9 Ιουνίου 2016, με δύο διαπρεπείς επιστήμονες, τον Μηνά Καφάτο και τον Μάνο Δανέζη που συμμετείχαν στη συζήτηση «Επιστήμη, Συνειδητότητα και Άνθρωπος: πώς η σύγχρονη επιστήμη συναντά την αρχαία φιλοσοφία». Mε αφορμή την ομότιτλη διάλεξη του Μηνά Καφάτου, καθηγητή Υπολογιστικής Φυσικής στο Chapman University των ΗΠΑ, ο Μάνος Δανέζης, αναπληρωτής καθηγητής Αστροφυσικής του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστήμιου Αθηνών, σχολίασε την κεντρική ομιλία της εκδήλωσης. Χρέη συντονιστή είχε αναλάβει ο Ηλίας Κούβελας, ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών, που έχει και την επιμέλεια του επιτυχημένου Kύκλου «Η επιστήμη στη ζωή μας», στο πλαίσιο του οποίου πραγματοποιήθηκε η διάλεξη της 9ης Ιουνίου.
«Επιστήμη, Συνειδητότητα και Άνθρωπος: πώς η σύγχρονη επιστήμη συναντά την αρχαία φιλοσοφία»
Η Κβαντικομηχανική άνοιξε την πόρτα στη Συνειδητότητα, η οποία καλείται να διαδραματίσει ρόλο παρατηρητή στην εξέλιξη της σύγχρονης επιστήμης. Οι συνέπειες στη φύση της πραγματικότητας είναι καταλυτικές. Ωστόσο, αυτές οι επιπτώσεις αποτελούν μέρος των αρχαίων φιλοσοφικών συστημάτων αλλά και μέρος –όχι λιγότερο σημαντικό– της καθημερινής μας ζωής. Αποφεύγοντας τις αναφορές στην αφηρημένη επιστήμη, ο Μηνάς Καφάτος επιχειρεί να εξερευνήσει, μέσα από την ομιλία του, την αρκετά απλή και βαθιά πραγματικότητα που κρύβεται «πίσω από τους νόμους» της Φύσης. Παρουσιάζει τους νόμους αυτούς και εξηγεί πώς η Παγκόσμια Συνειδητότητα οδηγεί στην πραγμάτωση του Σύμπαντος, υπογραμμίζοντας τον πρώτιστο ρόλο της σχέσης υποκειμένου-αντικειμένου στην εξέλιξη από τη Συνειδητότητα στον φαινομενικό κόσμο. Ο κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης εξετάζει, τέλος, πώς σχετίζονται όλα αυτά με την καθημερινή ζωή αλλά και με το μέλλον της επιστήμης.

2.
Μηνάς Καφάτος: 
Τι είναι η κοσμική συνειδητότητα;  
(Deepak Chopra-Μηνάς Καφάτος)

Ο δρ Deepak Chopra είναι συγγραφέας περισσοτέρων από 75 βιβλίων με 22 μπεστ σέλερ από τους New York Times μεταξύ των οποίων το «What Are You Hungry For?».

Ο Μηνάς Καφάτος είναι καθηγητής Υπολογιστικής Φυσικής στην Έδρα Fletcher Jones στο Πανεπιστήμιο Τσάπμαν. Είναι κβαντικός φυσικός, κοσμολόγος κι ερευνητής στο ζήτημα της αλλαγής του κλίματος. Εργάζεται πάνω στην έννοια της συνειδητότητας καθώς και τα ανώτερα πεδία. Η διδακτορική διατριβή του έγινε υπό την καθοδήγηση του διακεκριμένου καθηγητή του Πανεπιστημίου του ΜΙΤ Philip Morrison, ο οποίος μαθήτευσε κοντά στον J. Robert Oppenheimer. Οι έρευνες του M. Καφάτου περιελάμβαναν τους φυσικούς κβαντικούς Hans Bethe, Victor Weisskopf και τον κοσμολόγο Thomas Gold. Συνεργάστηκε με τον Deepak Chopra για τη συγγραφή του υπό έκδοση βιβλίου «Who Made God and Other Cosmic Riddles. (Harmony)». 

Υπάρχει άραγε η έννοια μιας υψηλότερης συνειδητότητας; Για ένα μικρό μέρος του πληθυσμού, το οποίο θεωρεί ότι έχει βιώσει άμεσα την ύπαρξη του Θεού, αυτό είναι ένα πνευματικό ζήτημα με σίγουρη απάντηση. Για τους περισσότερους ανθρώπους όμως, το ερώτημα αυτό είναι υποθετικό. Κάθε θρησκεία υποστηρίζει ότι υπάρχει μια κρυμμένη πραγματικότητα που μπορεί να αποκαλυφθεί μέσω της υπέρβασης – ή πέρα από αυτή – των 5 αισθήσεων. Υπάρχουν πολύπλοκες οδοί για την επίτευξη αυτού του σκοπού με τη μορφή προσευχής, διαλογισμού, άρνησης και πίστης – η ιστορία της θρησκείας δεν έπαψε ποτέ να κατευθύνει τις φιλοδοξίες της προς ένα υψηλότερο επίπεδο.

Η καθημερινή ζωή μας, όμως, αποσπά την προσοχή μας και σε μια σκεπτικιστική εποχή η διάβρωση της πίστης έχει κάνει την ανώτερη συνείδηση να φαίνεται κάτι μακρινό, αν όχι κάτι εντελώς ασύνδετο.

Από την άλλη πλευρά, η κβαντική φυσική φαίνεται ότι έχει αλλάξει το σύμπαν με ριζοσπαστικό τρόπο. Η συμπαγής ύλη έχει μετατραπεί σε αόρατα κύματα τα οποίων η ύπαρξη εμπίπτει σε ένα πεδίο μαθηματικών πιθανοτήτων. Ο χρόνος και ο χώρος αποτελούν το υπόβαθρο στο οποίο βρίσκονται τα σχετικιστικά κβαντικά πεδία. Αυτά είναι εντελώς διαφορετικά από τον χρόνο όπως τον μετρούν τα ρολόγια, αλλά και από τον χώρο μέσα στον οποίο υπάρχουν τα στερεά αντικείμενα.

Ωστόσο, όπως συμβαίνει και με την ανώτερη διάσταση που φιλοδοξεί να δημιουργήσει η θρησκεία, ο χώρος της κβαντικής παραμένει άπιαστος από τις 5 αισθήσεις. Για τη συντριπτική πλειοψηφία των φυσικών, η κβαντική πραγματικότητα αποτελείται από σχετικά περίπλοκες μαθηματικές κατασκευές και πειράματα που για την επικύρωσή τους χρησιμοποιούνται επιταχυντές σωματιδίων κόστους δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Η εικόνα που προκύπτει είναι αρκετά εντυπωσιακή. Οι 2 πιο σημαντικοί τρόποι ερμηνείας της δημιουργίας του κόσμου, η επιστήμη και η θρησκεία, εξαρτώνται από μια κρυμμένη διάσταση. Χωρίς αυτή τη διάσταση δεν νοείται ανθρώπινη ύπαρξη. Δεν θα έπρεπε τότε αυτή η γνώση να φέρει επανάσταση στη ζωή μας εδώ και τώρα; Κι όμως δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Για να συμβεί, πρέπει να συμπληρωθεί ο χαμένος κρίκος. Σε αντίθετη περίπτωση, ο κόσμος στον οποίο ζούμε θα αποσυνδεθεί από την πηγή του, όπως ακριβώς συμβαίνει σε μεγάλο βαθμό και τώρα.

Μια πρόταση, την οποία υποστηρίζουμε σθεναρά, είναι ότι ο κρίκος που λείπει είναι η συνειδητότητα. Επειδή πάρα πολλοί άνθρωποι συνδέουν τη συνειδητότητα με την πίστη θεωρώντας ότι τίποτα για τον Θεό ή την ψυχή δεν μπορεί να αποδειχτεί, ας το αφήσουμε αυτό προς το παρόν στην άκρη. Ο χαμένος κρίκος πρέπει να είναι επιστημονικός. Εκείνο που έχουμε να κάνουμε είναι να καλύψουμε μια διαδρομή από την κβαντική θεωρία μέχρι την ανώτερη συνειδητότητα. Αυτό χρειάζεται πολλή σκέψη, η ανταμοιβή μας όμως θα είναι τεράστια. Η κρυμμένη πραγματικότητα θα αποκαλύψει την αληθινή της υπόσταση. Η υψηλότερη συνειδητότητα μπορεί κάλλιστα να αποτελέσει μια καθημερινή εμπειρία.

Κατ’ αρχάς, η κβαντική θεωρία, η οποία έχει χαρακτηριστεί ως η πιο επιτυχημένη επιστημονική θεωρία στην ιστορία του ανθρώπου, ισχυρίζεται κατηγορηματικά ότι ζούμε σε ένα συμμετοχικό σύμπαν – αυτό δηλαδή που θεωρούμε ως ανεξάρτητη, εξωτερική πραγματικότητα συνδέεται με τον τρόπο που το παρατηρούμε. Ο φυσικός John Wheeler από τα Πανεπιστήμια του Πρίνστον και του Τέξας πραγματοποίησε εκστρατεία για να αποδείξει τη σημασία της δικής μας συμβολής εναντιούμενος στην ιδέα ότι το σύμπαν βρίσκεται απλώς «κάπου εκεί έξω» μοιάζοντας με ένα κατάστημα το οποίο κοιτάζουμε με τη μύτη μας κολλημένη στο παράθυρο.

Όμως πόσο περίεργο είναι να σκεφτεί κανείς ότι, όταν ένας φυσικός κάνει παρατηρήσεις και μετρήσεις, τα κβάντα τα οποία αποτελούν τα πάντα στο σύμπαν, αλλάζουν. Πράγματι, δεν έχει νόημα να μιλάμε για τις ιδιότητές τους χωρίς να προϋποθέτεται η ύπαρξη ενός παρατηρητή. Το σύμπαν είναι συνδεδεμένο με συνειδητές πράξεις παρατήρησης από τα πιο στοιχειώδη σωματίδια μέχρι και τους τεράστιους γαλαξίες. Επιπλέον, η κβαντική θεωρία αποδίδει πρωτεύοντα ρόλο στο κβαντικό κενό, το κενό δηλαδή που προηγείται σε παρατηρήσιμα φαινόμενα, όπως τα άτομα και τα μόρια. Σε αντίθεση με την κοινής λογικής έννοια του κενού χώρου, το κβαντικό κενό είναι γεμάτο με εν δυνάμει προοπτικές.

Ο Wheeler, εκτός του ότι επινόησε τον όρο «συμμετοχικό σύμπαν», υποστήριξε επίσης ότι το κβαντικό κενό είναι θεμελιώδες σε όλες τις πτυχές της φυσικής, μια άποψη που κέρδισε ευρεία αποδοχή. Το κβαντικό κενό είναι ένα απέραντο σύνολο «χωροχρονικού αφρού» πέραν του οποίου ο χρόνος, ο χώρος – και η ίδια η φυσική – φτάνουν στο τέλος τους.

Η Κοσμολογία, η οποία βασίζεται στην άλλη πιο επιτυχημένη θεωρία που υπάρχει, τη θεωρία της γενικής σχετικότητας του Einstein, αναφέρει ότι το σύμπαν προέκυψε από την πίεση του κβαντικού αφρού κατά το Big Bang και έκτοτε εξελίχτηκε για τουλάχιστον 13,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Όλα όσα θεωρούμε πραγματικά είτε μέσω των αισθήσεων είτε μέσω της επιστημονικής έρευνας πέρασαν αρχικά μέσα από τη λεγόμενη εποχή Planck (μια κατάσταση τόσο μικροσκοπική, σύντομη και χαοτική που δεν μπορεί να διαπεραστεί – δηλαδή μια μαθηματική διατύπωση που περιγράφει τα όρια της γνώσης μας) και στη συνέχεια ξεκίνησε η φάση της γενικής επέκτασης που δημιούργησε την ύλη, την ενέργεια, τα αστέρια, τους γαλαξίες και τη ζωή.

Αφού λοιπόν υπάρχει καθορισμένο όριο όσον αφορά τον χώρο και τον χρόνο, η επιστήμη έρχεται αντιμέτωπη με το γεγονός ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος λειτουργεί μέσα στον χώρο και τον χρόνο. Αυτό όμως δεν πρέπει να μας αποθαρρύνει. Αν το σύμπαν είναι όντως συμμετοχικό, τότε ο ανθρώπινος εγκέφαλος πρέπει να συμμετέχει σε κβαντικό επίπεδο. Γιατί συμβαίνει αυτό; Επειδή ο κβαντικός αφρός, που είναι η πηγή κάθε σωματιδίου που υπάρχει καθώς και του αντίθετα φορτισμένου αντισωματιδίου του, πρέπει να αποτελεί ταυτόχρονα πηγή και του εγκεφάλου. Δεν είναι λογικό να πιστεύουμε σε έναν κόσμο όπου η κβαντική πραγματικότητα είναι ξεχωριστή από την καθημερινή πραγματικότητα. Ο μικρόκοσμος και ο μακρόκοσμους έχουν την ίδια προέλευση όχι μόνο πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, αλλά ακόμα και τώρα – η πραγματικότητα ξεπηδά συνεχώς μέσα από το κβαντικό κενό.

Τα κβάντα βγαίνουν μέσα από τον κβαντικό αφρό, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία τους πέφτει ξανά πίσω σε αυτόν. Έτσι, η δημιουργία, η διατήρηση και η εκ νέου απορρόφηση των εικονικών σωματιδίων συμβαίνει ανά πάσα στιγμή και σε όλα τα σημεία του χώρου. Οι αισθήσεις μας μας αναγκάζουν να βλέπουμε ένα ηλιοβασίλεμα κάθε φορά, ένα πάρτι γενεθλίων κάθε φορά, ένα πρόσωπο κάθε φορά. Χωρίς αμφιβολία η πραγματικότητα δεν περιορίζεται σε μια γραμμική εμπειρία στον χώρο και τον χρόνο. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι πέρα από την περιορισμένη αντίληψή μας, το Big Bang συμβαίνει παντού την ίδια στιγμή σε ένα αιώνιο τώρα. Η δημιουργία είναι μια ενιαία διαδικασία, και εμείς είμαστε βυθισμένοι μέσα σε αυτή.

Σε αυτό το σημείο ο χαμένος συνδετικός κρίκος είναι κρίσιμης σημασίας. Οι φυσικοί νόμοι χρειάζονται το κβαντικό κενό για διαφόρους λόγους εκ των οποίων οι περισσότεροι είναι μαθηματικοί, αλλά η καθημερινότητα φαίνεται να προχωρά μια χαρά και χωρίς αυτό. Ωστόσο, δεδομένου ότι τα πάντα στην ύπαρξη εξαρτώνται από το κβαντικό κενό συμπεριλαμβανομένων όλων των έμβιων όντων, η πεποίθησή μας ότι ζούμε έξω από αυτό μάλλον είναι ψευδής. Δεν υπάρχει καμία λογική διαφυγή από αυτό το φαινόμενο, έτσι ώστε το κλειδί βρίσκεται στην αλλαγή της αίσθησης της πραγματικότητας – η «υπέρβαση» δηλαδή που υποτίθεται ότι ανήκει στους αγίους και τους μυστικιστές στην πραγματικότητα ισχύει για όλους τους ανθρώπους (ίσως οι άγιοι και οι μυστικιστές είναι εκείνοι που τη συνειδητοποίησαν πρώτοι).

Εδώ προκύπτει ένα λεπτό ζήτημα. Η παραδοξότητα του κβαντικού κόσμου, η οποία είναι σχεδόν θρυλική, γεννήθηκε μέσα από τις συγκρούσεις της με τις επικρατούσες θεωρίες (για παράδειγμα, η αποδεκτή ιδέα αιτίας και αποτελέσματος δεν είναι σύμφωνη με την κβαντική θεωρία της δυνατότητας του χρόνου και της αιτιώδους συνάφειας να πηγαίνουν προς τα πίσω.) Ωστόσο, δεν έχει σημασία ποιά θεωρία θα χρησιμοποιήσετε για να εξηγήσετε την πραγματικότητα, ο χάρτης δεν έχει να κάνει με τον χώρο. Όποια κι αν είναι τα μυστικά που αποκαλύπτει, η πραγματικότητα παραμένει αυτό που είναι: χωρίς απάντηση, αδιάψευστη και ακατανόητη.

Ακόμα και αυτή η διαπίστωση όμως, δεν πρέπει να μας αποθαρρύνει. Υπάρχει ένα αίσθημα ελευθερίας όταν συνειδητοποιούμε ότι είμαστε μέρος αυτής της ακατανόητης πραγματικότητας, υπάρχουμε μέσα σε αυτή έχοντας πολλές απορίες και συνεχίζουμε να υπάρχουμε χωρίς να έχει σημασία πόσο λανθασμένες, περιορισμένες ή άστοχες μπορεί να είναι οι απαντήσεις μας. Η συμμετοχή μας στο κβαντικό πεδίο κάνει τη διαφορά στον τρόπο που προχωρά η ζωή. Αποδεικνύεται ότι όλα τα παράξενα φαινόμενα στον κβαντικό κόσμο είναι απολύτως ανθρώπινα και οικεία – αφού βέβαια σταματήσουμε να τα συγκρίνουμε με παλιές και ξεπερασμένες ερμηνείες.

ΠΗΓΗ
http://manosdanezis.gr/index.php/blog/495-deepak-chopra-deepak-chopra-75-22-new-york-times-what-are-you-hungry-for-fletcher-jones-philip-morrison-j-robert-oppenheimer-m-hans-bethe-victor-weisskopf-thomas-gold-deepak-chopra-who-made-god-and-other-cosmic-riddles-harmony-5-5-2-john-wheeler-wheeler-e


 3.
Μηνάς Καφάτος : 
Η βαθιά συνειδητότητα, το Σύμπαν και η Εξωγήινη Ζωή.


 Η συνειδητότητα είναι μια άλλη λέξη για την πραγματικότητα. Είναι αδύνατον σε ένα ενιαίο σύμπαν , να πιστεύουμε ότι είμαστε μόνοι μας. Αυτό υποστηρίζει μιλώντας στον 9.84 ο καθηγητής υπολογιστικής φυσικής στο Πανεπιστημίου Τσάπμαν Μηνάς Καφάτος. Ωστόσο ο ίδιος υποστήριξε ότι οι απαντήσεις για την ανθρωπότητα προϋποθέτουν αληθινή γνώση και όχι δήθεν . Ταυτόχρονα αναφέρθηκε στα σύγχρονα προβλήματα της ανθρωπότητας, από την έκρηξη της τεχνολογίας μέχρι τις μεγάλες περιβαλλοντικές ανατροπές σε όλο το πλανήτη.