Τι υποκρύπτει η παραίτηση Farage

Η απόφαση του Nigel Farage, εμβληματικής προσωπικότητας του αδιάλλακτου βρετανικού ευρωσκεπτικισμού, να παραιτηθεί από την ηγεσία του Κόμματος Ανεξαρτησίας Ηνωμένου Βασιλείου (UKIP) αποτελεί εκ πρώτης όψεως έναν γρίφο – και πάντως εικονογραφεί χαρακτηριστικά την πολιτική κρίση στην οποία έχει οδηγηθεί η Βρετανία μετά την επικράτηση της επιλογής του Brexit στο δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου.

Αρκεί κανείς να αναλογισθεί ότι το UKIP είναι το τρίτο σε δύναμη βρετανικό κόμμα – όσο και αν, λόγω της ιδιαιτερότητας του μονοεδρικού εκλογικού συστήματος, οι ψήφοι του δεν μεταφράσθηκαν παρά σε μόλις έναν βουλευτή. Μάλιστα στις ευρωεκλογές του 2014 το UKIP κατέκτησε την πρωτιά – γεγονός μοιραίο για τις εξελίξεις που ακολούθησαν, εφόσον ώθησε τον πρωθυπουργό David Cameron να δεσμευθεί για την διεξαγωγή δημοψηφίσματος. (Η δέσμευση αυτή ήταν τότε ανέξοδη, διότι οι Συντηρητικοί συγκυβερνούσαν με το άκρως φιλοευρωπαϊκό κόμμα των Φιλελευθέρων Δημοκρατικών. Ουδείς φαντάστηκε ότι θα ήταν τόσο αποτελεσματική, ώστε να χαρίσει στον Cameron μιαν απροσδόκητη αυτοδυναμία στις βουλευτικές εκλογές του 2015, οπότε η τήρησή της έγινε αναπόφευκτη...).

Μετά τον αγώνα διαδοχής του Cameron που διεξάγεται στους Συντηρητικούς και την αμφισβήτηση του Jeremy Corbyn από το 81% της κοινοβουλευτικής ομάδας των Εργατικών, σε αναζήτηση νέου ηγέτη οδηγείται τώρα έως και το UKIP.

Ωστόσο, η αποχώρηση του Farage έχει δύο μεγάλες διαφορές από τα όσα συμβαίνουν στα μεγαλύτερα κόμματα. Έρχεται σε στιγμή "θριάμβου” (και όχι ήττας, όπως του Cameron), είναι οικειοθελής (σε αντίθεση λ.χ. με αυτήν του δελφίνου των Συντηρητικών και "συμπρωταγωνιστή” της καμπάνιας υπέρ του Brexit, Boris Johnson, ο οποίος επλήγη εξ οικείων από την αιφνιδιαστική ανακοίνωση της υποψηφιότητας του υπουργού Δικαιοσύνης Michael Gove) και, κυρίως, αφορά ένα κόμμα σχεδόν εξωκοινοβουλευτικό, το οποίο δεν καλείται να διαχειριστεί ούτε τη διακυβέρνηση της χώρας, ούτε την πλοήγησή της εκτός Ε.Ε. και την δύσκολη διαπραγμάτευση με τους "27” για την "επόμενη μέρα”. Στην πραγματικότητα, το UKIP δεν χρειάζεται παρά να καραδοκεί για να κεφαλαιοποιήσει τη δυσφορία όσων απογοητευθούν από την όποια έκβαση της ευρω-βρετανικής διαπραγμάτευσης. 

Άλλωστε, για μία "πολιτική μηχανή” σαν τον Farage, το... Exit από το πολιτικό προσκήνιο πάντοτε απέχει πολύ λίγο από το Remain. Βέβαια, ο ίδιος επιμένει ότι η τρίτη φορά (μετά την αποχώρησή του το 2009-2010 και την ανακληθείσα παραίτησή του το 2015) θα είναι και η οριστική. Όμως ταυτόχρονα διαμηνύει ότι για την διετία που του απομένει στην Ευρωβουλή θα παρακολουθεί "σαν γεράκι” τις ευρω-βρετανικές συνομιλίες, προθυμοποιείται να συνεισφέρει την "εμπειρία” του στην εθνική διαπραγματευτική ομάδα, διαψεύδει τις πληροφορίες ότι ετοιμάζει νέο κόμμα, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο της υποψηφιότητάς του στις προγραμματισμένες για το 2020 βουλευτικές εκλογές και επιπλέον προτείνει συμφιλιωτικά, σε περίπτωση πρόωρης εκλογικής αναμέτρησης το φθινόπωρο, να μην υπάρξουν υποψήφιοι του UKIP σε περιφέρειες (Συντηρητικών) βουλευτών που υποστηρίζουν το Brexit.

Δηλώνει ο Farage ότι επιστρέφει στην ιδιωτική του ζωή, καθώς πέτυχε τον μεγαλύτερο πολιτικό του στόχο: την έξοδο της Βρετανίας από την Ε.Ε. Δεν ομολογεί, όμως, ότι πλέον τον κινητοποιεί, σύμφωνα με τις ενδείξεις, ένας νέος μεγάλος στόχος: ο διεμβολισμός του βρετανικού δικομματισμού, τη στιγμή της μεγαλύτερης κρίσης του. 

Ήδη σχετικά με την κρίση στους Εργατικούς, ο Farage είχε σχολιάσει ότι το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει κοπεί στα τρία: τα στελέχη που μένουν πιστά στον Corbyn, τα στελέχη του κλίματος Tony Blair και την εκλογική βάση η οποία λεηλατείται από το UKIP. Όμως, για να σταθεροποιηθεί αυτή η σχέση του UKIP με τους δυσαρεστημένους πρώην ψηφοφόρους των Εργατικών χρειάζεται αλλαγή κομματικής φυσιογνωμίας – αρχής γενομένης από το πρόσωπο του ηγέτη, ο οποίος φέρει "βαριές” αποσκευές.

Μετά τον σάλο που ξεσήκωσαν πολωτικές και ακραίες χειρονομίες του κατά την περίοδο πριν από το δημοψήφισμα (με χαρακτηριστικότερη τη δημοσιοποίηση της αφίσας με τους Σύρους πρόσφυγες από την Σλοβενία), ο Farage δεν μπορεί να αποτελέσει το πρόσωπο που θα συμβολίσει την αναδιάρθρωση του πολιτικού σκηνικού. Αντιθέτως, οι πιθανότεροι διάδοχοί του, οι ευρωβουλευτές Paul Nuttall και Stephen Woolfe (που κατάγονται από την βόρεια Αγγλία) θα μπορούσαν να αποτελέσουν "εφιάλτη” για τους Εργατικούς – όπως στον καιρό του ο Farage αποτέλεσε εφιάλτη για τους Συντηρητικούς στη νότια Αγγλία. 

Όμως, η μετάβαση σε μια νέα ηγετική γενιά αποτελεί παράτολμο στοίχημα: εάν επιτύχει, θα είναι καταλυτική. Εάν, όμως αποτύχει, θα σηματοδοτήσει την συρρίκνωση του UKIP σε ένα ακροδεξιό περιθώριο.

Του Κώστα Ράπτη

4/7/2016

http://www.capital.gr/diethni/3138636/ti-upokruptei-i-paraitisi-farage