Νέα σύνοδος του βαλκανικού διαδρόμου για το προσφυγικό, σε "πνεύμα Ουγγαρίας"



Για άλλη μια φορά η Ευρώπη δοκιμάζεται από την αδυναμία να βρει μια κοινή και συγκροτημένη στρατηγική για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης. Η βύθιση ανοιχτά των ακτών της Αιγύπτου πλοίου που μετέφερε 600 πρόσφυγες και μετανάστες με τουλάχιστον 43 νεκρούς υπενθύμισε με τον πιο οδυνηρό τρόπο ότι η συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας και το κλείσιμο του "δυτικού βαλκανικού διαδρόμου” όχι μόνο δεν περιόρισε τις ροές προς την Ευρώπη αλλά και έκανε το ταξίδι ακόμη πιο επικίνδυνο.  

Πάνω από 200.000 πρόσφυγες και μετανάστες έχουν διαπλεύσει τη Μεσόγειο φέτος, σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης - με 2.800 ανθρώπους να χάνουν τη ζωή τους στη θάλασσα, έναντι 1838 πέρσι στην ίδια περίοδο.

Ευρισκόμενη στην πρώτη γραμμή των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, η ιταλική κυβέρνηση δεν κρύβει την απογοήτευσή της για την αδυναμία χάραξης κοινής πολιτικής. Στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών ο Ιταλός πρωθυπουργός Matteo Renzi δήλωσε ότι εάν η Ευρώπη συνεχίσει στο ίδιο μοτίβο η χώρα του θα οργανωθεί αυτόνομα στο μεταναστευτικό και άσκησε κριτική για άλλη μια φορά στην αποτυχία της άτυπης συνόδου κορυφής στη Μπρατισλάβα να χαράξει κοινή πολιτική για το ζήτημα. "Ώδινεν ορον και έτεκεν μυν" ήταν το χαρακτηριστικό σχόλιό του.

Την ίδια στιγμή στη Γερμανία η χάραξη πολιτικής προσδιορίζεται όλο και περισσότερο από την πίεση που ασκεί στην Angela Merkel η άνοδος της λαϊκιστικής "Εναλλακτικής για τη Γερμανία” (AfD). Άλλωστε, εδώ και καιρό η Χριστιανοκοινωνική Ένωση (CSU), αδελφό κόμμα των Χριστιανοδημοκρατων (CDU) της καγκελαρίου στην Βαυαρία, ζητά να τεθεί ανώτατο όριο 200.000 αφίξεων ετησίως, πρόταση που η καγκελάριος απορρίπτει.  

Ωστόσο, η ομιλία του υπουργού Εσωτερικών Thomas de Maiziere στο συνέδριο της CSU έδειξε ότι αυτές οι ανησυχίες λαμβάνονται υπόψη ολοένα και περισσότερο. Ο υπουργός δήλωσε πως δεν αναμένει να υπάρξει επανάληψη της κατάστασης που βίωσε πέρσι η Γερμανία, με την άφιξη στην χώρα μεγάλου αριθμού προσφύγων. "Συμφωνήσαμε ότι πέρσι στα τέλη του καλοκαιριού και το φθινόπωρο είχαμε μια ιδιαίτερη κατάσταση. Αυτή η ιδιαίτερη κατάσταση δεν θα πρέπει και δεν πρόκειται να επαναληφθεί και αυτό θα επιτευχθεί μόνο με κοινές προσπάθειες σε ευρωπαϊκό και επίσης σε εθνικό επίπεδο” υπογράμμισε ο de Maiziere απευθυνόμενος προς τα μέλη της CSU και τόνισε πως επιθυμεί οι συνοριακοί έλεγχοι στην μεθόριο Αυστρίας-Γερμανίας να παραμείνουν έως τα μέσα Νοεμβρίου.

Πάντως είναι σαφές ότι το ζήτημα ανακινεί βαθύτερες αντιφάσεις της Γερμανικής κοινωνίας. "Η εχθρότητα προς τους ξένους, ο ακροδεξιός εξτρεμισμός και η έλλειψη ανοχής αποτελούν μεγάλο κίνδυνο για την κοινωνική, αλλά και την οικονομική ανάπτυξη των νέων κρατιδίων”, διαπιστώνει η ετήσια έκθεση για την πορεία της γερμανικής ενοποίησης, την οποία υπέβαλε προς το γερμανικό υπουργικό συμβούλιο η Iris Gleicke, εντεταλμένη της γερμανικής κυβέρνησης για τα ανατολικά κρατίδια. Η εν λόγω έκθεση κάνει λόγο για "ανησυχητικές εξελίξεις” οι οποίες θα είχαν τη δυναμική να "θέσουν σε κίνδυνο την κοινωνική ειρήνη” και στέκεται στο ότι οι ξενοφοβικές αντιδράσεις δεν περιορίζονται στα στενά όρια της ακροδεξιάς. Ουσιαστικά, η διαπίστωση είναι ότι το νέο κύμα ξενοφοβίας απειλεί τις συνολικές αναπτυξιακές προοπτικές των ανατολικών κρατιδίων. "Η ανατολική Γερμανία θα έχει αναπτυξιακές προοπτικές μόνον ως περιοχή ανοικτή στον κόσμο, στην οποία όλοι οι πολίτες που ζουν σε αυτήν θα αισθάνονται ότι βρίσκονται στο σπίτι τους και συμμετέχουν στην κοινωνική ζωή”. Υπενθυμίζεται ότι τα ανατολικά κρατίδια εξακολουθούν να υπολείπονται ως προς το μέσο εισόδημα των κατοίκων κατά 27,5% των δυτικών κρατιδίων, χωρίς να διαφαίνεται δυνατότητα κάλυψης αυτής της ψαλίδας πριν περάσουν ακόμη δεκαετίες.

Σε αυτό το φόντο, ολοένα και περισσότερο η έμφαση μετατοπίζεται στη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης και η προσπάθεια να ανακόπτονται εκεί οι ροές προσφύγων και μεταναστών. Στην αποτελεσματικότερη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε. αναμένεται να εστιάσει η σύνοδος των ηγετών των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων (με προσκεκλημένη αυτή τη φορά και την Ελλάδα) που θα πραγματοποιηθεί το ερχόμενο Σάββατο στην Βιέννη, που συμπίπτει και με την αναμενόμενη πρεμιέρα του Ευρωπαϊκού Σώματος Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής που έχει προγραμματιστεί για τις 6 Οκτωβρίου στη Βουλγαρία. Η συγκεκριμένη συνάντηση γίνεται με πρωτοβουλία του Σοσιαλδημοκράτη Αυστριακού καγκελάριου Christian Kern (ο οποίος αποσπά την πρωτοβουλία των κινήσεων από τον κεντροδεξιό υπουργό Εξωτερικών Sebastian Kurz) με στόχο την εναρμόνιση των πολιτικών της Ε.Ε. στο θέμα.  

Ωστόσο, δεν είναι δεδομένη αυτή η εναρμόνιση, εάν σκεφτούμε ότι στη σύνοδο αυτή θα συμμετέχουν τόσο η Angela Μerkel όσο και ο Ούγγρος πρωθυπουργός Viktor Orban. Ο τελευταίος εντείνει την προσπάθεια να επικυρώσει και θεσμικά την πολιτική του για περιορισμό των μεταναστευτικών ροών: στις 2 Οκτωβρίου θα πραγματοποιηθεί το δημοψήφισμα στην Ουγγαρία επί του χαρακτηριστικού ερωτήματος "Θέλετε να έχει το δικαίωμα η Ε.Ε. να επιβάλλει την υποχρεωτική εγκατάσταση μη Ούγγρων πολιτών στο Ουγγρικό έδαφος χωρίς τη συναίνεση του κοινοβουλίου;”. Τα προγνωστικά δίνουν 73% στο "Όχι”. Άλλωστε, το 82% των Ούγγρων θεωρούν ότι οι πρόσφυγες αποτελούν ένα βάρος για την Ουγγαρία και ότι παίρνουν τις δουλειές και τα κοινωνικά επιδόματα των Ούγγρων πολιτών, ενώ το 76% θεωρεί ότι οι πρόσφυγες αυξάνουν την πιθανότητα τρομοκρατικών επιθέσεων στην Ουγγαρία. Ωστόσο, δεν είναι δεδομένο ότι ο δημοψήφισμα θα καταφέρει να έχει την άνω του 50% συμμετοχή που είναι αναγκαία για τη δεσμευτικότητα του αποτελέσματός του.

Το παράδοξο είναι ότι στην πραγματικότητα οι Ούγγροι πολίτες ελάχιστους πρόσφυγες έχουν όντως αντικρίσει. Όχι μόνο η χώρα αποτρέπει με κάθε δυνατό τρόπο την άφιξη ή διέλευση προσφύγων (ετοιμάζει μάλιστα και δεύτερο φράχτη στα σύνορά της, ενώ στρατολογεί ακόμη και… κυνηγούς για να επικουρούν στη φύλαξη των συνόρων), αλλά και προσπαθεί να επιδεινώσει ακόμη περισσότερο τη θέση των προσφύγων που έχουν τύχει ασύλου και βρίσκονται στο έδαφός της.

 Η κυβέρνηση της Ουγγαρίας σταμάτησε το καλοκαίρι τη χορήγηση του μηνιαίου βοηθήματος που έδινε στους πρόσφυγες που είχαν λάβει άσυλο για να μάθουν ουγγρικά και να ξεκινήσουν μια νέα ζωή. Το αποτέλεσμα είναι οι πρόσφυγες στην Ουγγαρία να αντιμετωπίζουν πλέον συνθήκη ακραίας ανέχειας υποβιβαζόμενοι στο επίπεδο των αστέγων. Βέβαια, την ίδια στιγμή η ίδια η Ε.Ε. μάλλον δικαιώνει πρακτικές όπως αυτές της ουγγρικής κυβέρνησης όταν για παράδειγμα χορηγεί ειδικό εξοπλισμό για τη φύλαξη των συνόρων, συμπεριλαμβανομένων θερμικών καμερών, στην Σερβία με σκοπό τον περιορισμό των προσφυγικών ροών. 

Του Κώστα Ράπτη
23/9/2016

http://www.capital.gr/epikairotita/3156406/nea-sunodos-tou-balkanikou-diadromou-gia-to-prosfugiko-se-pneuma-ouggarias