Μύθος η προέλευση των Τούρκων από την Κεντρική Ασία.

Χάρτης της τουρκικής προπαγάνδας

Μύθος η προέλευση των Τούρκων από την Κεντρική Ασία

(To άρθρο πρωτοδημοσιεύθηκε την 17/9/2008)

Επειδή σας υποσχεθήκαμε κάτι σαν τούρτα, για να μοιραστούμε το γεγονός της συμπερίληψης του ιστολογίου μας στα 100 δημοφιλέστερα ιστολόγια της Ελλάδας, σας παρουσιάζουμε μετάφραση κειμένου που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Σαμπάχ, που αφορά τη γενετική καταγωγή των Τούρκων.
Τα συμπεράσματα δικά σας.

''Orta Asya'dan göç etme bir efsanedir''

Ο ανθρωπολόγος Τιμουρτζίν Μπιντέρ (Timuçin Binder), καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης (İTÜ), ανατρέπει τον ισχυρισμό για φυλετικό εκτουρκισμό της Ανατολίας μετά το 1071: Οι κάτοικοι της Ανατολίας ζουν σε αυτά τα εδάφη εδώ και σαράντα χιλιάδες χρόνια.

Οι φοβερές εξελίξεις στη γενετική τεχνολογία δεν φωτίζουν μόνο το παρελθόν, αλλά και το μέλλον μας. Οι συγκριτικές έρευνες στο DNA απαντούν πλέον στο ερώτημα της εθνολογικής προέλευσης διαφόρων ομάδων ανθρώπων. Όμως στην Τουρκία δεν έχουν γίνει εκτεταμένες έρευνες για το θέμα αυτό.

Στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, ορισμένα πανεπιστήμια κάνουν αυτές τις έρευνες ατομικά, έναντι υψηλής αμοιβής, ενώ είναι σε εξέλιξη και το πρόγραμμα της "γενογραφίας" του National Geographic. Το τελευταίο διάστημα υπάρχουν αρκετές αιτήσεις από την Τουρκία προς αυτά τα κέντρα, όπου οι ενδιαφερόμενοι στέλνουν στοιχεία και γενετικό υλικό και κάποιο ποσό που κυμαίνεται από τα 100 μέχρι τα 450 δολάρια. Αυτές τις ατομικές έρευνες που αφορούν την Τουρκία παρακολουθεί στενά ο ανθρωπολόγος Timuçin Binder, του τμήματος Επιστήμης Ανθρωπολογίας και Κοινωνιολογίας, του πανεπιστημίου Κωνσταντινούπολης (İTÜ).

Ο Μπιντέρ, που σπούδασε ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια (στον κλάδο ερευνών ανθρώπινου πολιτισμού, κοινωνιολογίας και βιολογίας), έχει διεξάγει γενετικές έρευνες, οι οποίες αφορούν την ιατρική, αλλά και την ανθρωπολογία.

Με τον Μπιντέρ μιλήσαμε για τις έρευνες που αφορούν την Τουρκία.

Γενετικά, το 10-15%

* Ποιό είναι το πιο σημαντικό συμπέρασμα από τις γενετικές έρευνες που αφορούν τους Τούρκους;

Το γεγονός ότι οι άνθρωποι που κατοικούν σήμερα στην Τουρκία, είναι απόγονοι αυτόχθονων φυλών που κατοικούν στα εδάφη αυτά τα τελευταία 40.000 χρόνια. Δηλαδή, οι σημερινοί Τούρκοι δεν ήλθαν από την Κεντρική Ασία, για 40.000 χρόνια δεν το κούνησαν ρούπι από εδώ. Ανήκουν σε αυτά τα χώματα, όπως ανήκουν σ' αυτά τα χώματα και εκείνοι που ισχυρίζονται ότι προερχόμαστε από την Κεντρική Ασία.

* Δεν είχαμε φυγή πληθυσμών από την Κεντρική Ασία και εγκατάσταση στην Ανατολία;

Έγινε, όμως ο αριθμός εκείνων που ήλθαν από την Κεντρική Ασία ήταν πολύ μικρός. Οι γενετικές έρευνες μας δείχνουν πόσοι είναι εκείνοι που προέρχονται από την Κεντρική Ασία. Με βάση τα αποτελέσματα των ερευνών αποδεικνύεται ότι η γενετική δομή των κατοίκων της Τουρκίας είναι αναλλοίωτη από τα προϊστορικά χρόνια.

* Πόσοι είναι εκείνοι που ήλθαν από έξω;

Το ποσοστό αυτό είναι μεταξύ 10-15% του συνόλου του πληθυσμού. Δηλαδή εκείνοι που ήλθαν από την Κεντρική Ασία ήταν το 10-15% του πληθυσμού και δεν άλλαξαν γενετικά το λαό της Ανατολίας. Η φυγή από την Κεντρική Ασία είναι ένας μύθος. Εκείνοι οι λίγοι που ήλθαν χάθηκαν μέσα στους ντόπιους πληθυσμούς. Εκτός αυτού, δεν είναι γνωστό αν εκείνοι που ήλθαν απ' έξω ήταν Ιρανοί ή Αφγανοί.

* Γιατί δεν είναι γνωστό;

Η γενετική έρευνα δεν έχει την έννοια της εθνολογικής έρευνας. Δεν υπάρχει γενετικά ο όρος Ογούζ ή Τούρκος. Η γενετική έρευνα μας δίνει στοιχεία για την καταγωγή και τον τόπο που έζησαν οι πρόγονοι ενός ανθρώπου.

Τουρκισμός, μια πολιτισμική ταυτότητα

* Όταν λέτε δεν υπάρχει "τουρκικό γενετικό υλικό" τι εννοείτε;

Ο τουρκισμός είναι μια πολιτισμική ταυτότητα που τη δημιουργήσαμε εμείς. Με τον ίδιο τρόπο και ο ελληνισμός και ο αρμενισμός είναι πολιτισμικές έννοιες που σχηματοποιήθηκαν στην ιστορία. Ο τουρκισμός είναι μια πιο σύγχρονη έννοια, που εμφανίστηκε τα τελευταία 200 χρόνια.

Η ιστορία των ανθρώπων που ζουν σήμερα σε αυτά τα εδάφη αρχίζει από χιλιάδες χρόνια πριν. Δηλαδή, δεν μπορούμε να τους ονομάσουμε όλους Τούρκους. Ο τουρκισμός είναι μια έννοια που έχει σχέση με το σήμερα. Εμείς δημιουργήσαμε τις δικές μας έννοιες κατά το δοκούν και τους ονομάσαμε όλους Τούρκους.

Δεν ξέρουμε ούτε ποιοί ήταν οι πρόγονοί μας. Εμεί τους Ουιγούρους τους ονομάζουμε Τούρκους, όμως οι ίδιοι δεν δέχονται ότι είναι Τούρκοι. Η επιμονή σε εθνικές ταυτότητες δεν οδηγεί πουθενά. Το να λες ότι είσαι Τούρκος, δεν σημαίνει ότι ήλθες από την Κεντρική Ασία. Ο τουρκισμός είναι μια ταυτότητα που δημιουργήθηκε πολύ πρόσφατα.

Εκείνοι που ήλθαν εδώ στα 1100, μας άφησαν ένα κείμενο με τίτλο "Danişmentname", στο οποίο όμως δεν υπάρχει η λέξη Τούρκος, ούτε οτιδήποτε άλλο που να λέει ότι ήταν Τούρκοι. Οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν τη λέξη Τούρκος ή τουρκισμός, ήταν οι ξένοι. Επίσης, οι Γκιόκτουρκ (Göktürkler) ήταν εκείνοι που ονόμασαν τους εαυτούς τους Τούρκους.

Πρέπει να αναθεωρήσουμε την επίσημη ιστορία

* Αφού ήταν τόσο λίγοι εκείνοι που ήλθαν από την Κεντρική Ασία, οι δεσμοί μας με τους Ουζμπέκους, τους Κιργιζίους και τους Τουρκμένους πως εξηγούνται;

Οι γενετικές έρευνες που έχουν γίνει μας δείχνουν ότι οι κάτοικοι της σημερινής Τουρκίας έχουν πολύ μικρή σχέση ή θα λέγαμε καμμία σχέση με τους Τουρκομάνους και τους Ουζμπέκους. Οι κάτοικοι της σημερινής Τουρκίας δεν έχουν καμμία βιολογική συγγένεια με τους κατοίκους της Κεντρικής Ασίας. Από εκεί προήλθε μια πολύ μικρή ομάδα. Αν κάποιοι αναζητούν δεσμούς αίματος, τέτοιοι δεν υπάρχουν.

* Ο ισχυρισμός ότι δεν υπάρχει καμμία σχέση και δεσμός με τις Τουρκικές Δημοκρατίες (Türk Cumhuriyetler) είναι αντίθετος με την επίσημη ιστορία.

Μάλιστα, και αυτό οφείλεται στο ότι η επίσημη ιστορία είναι προβληματική. Οι εξελίξεις ανατρέπουν την επίσημη ιστορία και θα πρέπει να την αναθεωρήσουμε, αφού οι γενετικές έρευνες αποδεικνύουν ότι είναι ψευδής ο ισχυρισμός ότι έχουμε συγγενικούς δεσμούς με τους Ουζμπέκους και τους Τουρκομάνους της Κ. Ασίας. Έχει σφηνωθεί στο μυαλό των ανθρώπων ότι έχουμε συγγενικές σχέσεις με τους Τουρκομάνους, τους Ουζμπέκους, τους Ουιγούρους, ακόμα και με τους Μογγόλους. Γι' αυτό όλοι απορούν με τα αποτελέσματα των γενετικών ερευνών.

* Αφού οι κάτοικοι αυτής της χώρας, που τους αποκαλούμε Τούρκους, δεν έχουν σχέση με την Κεντρική Ασία και ζούσαν εδώ πριν το 1071, αυτό σημαίνει ότι εδώ, αυτός ο τόπος έχει μια ιστορία που δεν τη γνωρίζουμε. 

Είναι πολύ σημαντικό. Υπάρχει η ανομολόγητη ιστορία του 85-90% που δεν προέρχεται από την Κεντρική Ασία. Η ιστορία των ανθρώπων που ζούσαν στα εδάφη αυτά, μας παρουσιάζεται σαν ιστορία άλλων, ξένων ανθρώπων, που δεν έχουν σχέση με μας. Δεν μας λένε ότι οι άνθρωποι αυτοί ήταν οι παπούδες, οι πρόγονοί μας. Μας λένε ότι εκείνοι υπήρχαν, αλλά έφυγαν από την Ανατολία όταν ήλθαμε εμείς. Όμως οι έρευνες δεν δείχνουν αυτό. Εκείνοι ήταν οι παπούδες μας, οι πρόγονοί μας.

Ο λαός της Ανατολίας είναι πιο κοντά στους Έλληνες

* Και καλά, με βάση τις έρευνές σας, οι Τούρκοι ποιανών συγγενείς είναι;

Των Ιρανών, των Ιορδανών, των Ελλήνων και των Ασσυρίων. Η γενετική απόσταση μεταξύ Τούρκων και Ιρανών είναι μικρότερη αυτής με τους Τουρκμένους. Οι Τούρκοι της Τουρκίας δεν έχουν καμμία γενετική σχέση με τους Τούβα που κατοικούν στη Ρωσία και ομιλούν τουρκικά, αλλά έχουν στενή, αναπόσπαστη γενετική σχέση με τους Έλληνες και τους Ιρανούς. Αν αποδίδαμε χρωματικά τη σχέση, οι κάτοικοι της Τουρκίας, της Ελλάδας, του Ιράν και της Ιορδανίας έχουμε το ίδιο χρώμα, με διαφορετικούς τόνους. Φυσικά, το ότι έχουμε στενούς γενετικούς δεσμούς, δεν σημαίνει ότι εμείς καταγόμαστε από αυτούς ή εκείνοι από εμάς. Μπορεί άνετα ομάδες που έχουν παρόμοια γενετικά χαρακτηριστικά, να ανήκουν σε διαφορετικά έθνη. Η διαφορά αυτή δεν έχει σχέση με το γενετικό υλικό, αλλά με τα πολιτισμικά χαρακτηρισιτκά.

* Οι Κούρδοι και οι Αρμένιοι, γενετικά, πόσο κοντά είναι στους Τούρκους;

Αν και ζήσαμε με τους Κούρδους χιλιάδες χρόνια μαζί, σ' αυτά τα χώματα, δεν έχουμε γενετική σχέση. Είναι πιο μακριά από ότι είμαστε με τους Ιρανούς και τους Έλληνες, αλλά πιο κοντά από τους Ουζμπέκους.

Η τουρκοκουρδική σύγκρουση, αυξάνει το ενδιαφέρον για τη γενετική διαφορά

* Πως εξηγείτε το φαινόμενο της αύξησης των αιτήσεων για γενετικές έρευνες το τελευταίο διάστημα;

Οι άνθρωποι τοποθέτησαν τους εαυτούς τους σε μια κατηγορία. Τούς είπαμε όλους Τούρκους ή Κούρδους. Όταν όμως αυξήθηκε το ενδιαφέρον των ανθρώπων για την ιστορία, αυξήθηκε και το ενδιαφέρον για την καταγωγή τους. Είναι ένα ενδιαφέρον που σχετίζεται με το σύγχρονο τρόπο ζωής. Οι συζητήσεις για το Κουρδικό, το Αρμενικό, αυξάνουν το ενδιαφέρον για την καταγωγή των ανθρώπων. Στην Αμερικοί πολλοί είναι εκείνοι που κάνουν γενετικές έρευνες για την καταγωγή τους. Στην Τουρκία τώρα άρχισε το έντονο ενδιαφέρον. Στην Ευρώπη δεν υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γιατί οι περισσότεροι γωνρίζουν το γενετικό τους δέντρο των προηγούμενων 600-800 ετών.

* Πόσο ασφαλείς είναι οι γενετικές έρευνες και τα αποτελέσματά τους;

Απόλυτα ασφαλείς. Γιατί το γενετικό υλικό είναι κατά κάποιο τρόπο το μαύρο κουτί του κάθε ατόμου. Μπορεί να ανιχνευθεί η πορεία των ανθρώπων των τελευταίων 60 ή και 90 χιλιάδων ετών. Πιο πριν οι μελέτες βασίζονταν σε εκείνα που έγραψαν οι ιστορικοί. Τα γενετικά χαρακτηριστικά όμως δεν τα γράφουν οι άνθρωποι, για να υπάρχει η περίπτωση λάθους.

ECEVİT KILIÇ
SABAH - 10.12.2007
Μετάφραση: Σάββας Καλεντερίδης



Περισσότερα στοιχεία για την σημερινή εθνοτική κατάσταση των κατοίκων της Τουρκίας θα βρείτε στα βιβλία-Μελέτες:

Spyros Vryonis, «Η Παρακμή του Μεσαιωνικού Ελληνισμού της Μικράς Ασίας και η Διαδικασία του Εξισλαμισμού.", Εκδότης : Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Τιμή 30 €.

Φράγκος Φραγκούλης Αντιστράτηγος ε.α.: «Ποια Τουρκία, Ποιοί Τούρκοι», Σελίδες 558, Εκδότης Λιβάνης, Τιμή 17,50 €. Η Μελέτη του Αντιστρατήγου κ. Φράγκου Φραγκούλη είναι εκτενέστατη και πολύ καλά τεκμηριωμένη με πλήθος σύγχρονων στοιχείων και πινάκων.

Όποιος θέλει περισσότερα στοιχεία, μπορεί αν θέλει να ανατρέξει στην Μελέτη ομάδας Ιστορικών υπό τον Καθηγητή κ. Ιωάννη Μάζη, «Μυστικά Ισλαμικά Τάγματα και Πολιτικοοικονομικό Ισλάμ στη Σύγχρονη Τουρκία», Συγγραφέας ο Καθηγητής Πανεπιστημίου κ. Ι. Μάζης, ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ Εκδότης Άγγελος Σιδεράτος, Σελίδες 626, Τιμή 20,75 €.

Στο τελευταίο σύγγραμμα, στην σελίδα 578, σε σημείωση αναφέρεται ότι- ''Συμφώνως με σχετική έρευνα που παρουσίασε επιστημονική ομάδα εθνολόγων του Πανεπιστημίου της Τυβίγγης (Universität Tübingen, Γερμανίας), Βλέπε ανακοίνωση «Ethnic Group in the Republic of Turkey, Wiesbaden 1989, Beihefte zum Tübinger Atlas des Vorderen Orients, B/60, Peter Alford''. Τα δεδομένα της ερεύνης είναι της δεκαετίας του 1960. Η έρευνα είχε διακοπεί βιαίως από την ΜΙΤ. Το περιοδικό «Προς το 2000», αναφέρει ότι υπό τις σημερινές συνθήκες καταγραφής το σύνολο των εθνοτήτων της Τουρκίας, πρέπει να ανέρχεται στις εκατό (Βλέπε Ι.Θ. Μάζης, Γεωγραφία του Ισλαμιστικού Κινήματος, Ε.Π.Ε., Αθήνα 1992, σελίδα 417).

Επίσης, στην Εφημερίδα ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ Της ΚΥΡΙΑΚΗΣ της 10ης Ιανουαρίου 1999 Σελίδες 8 , 9 , και 10, ο Δημοσιογράφος κ. Νίκος Σταυρουλάκης δημοσίευσε εκτενές άρθρο καθώς και χάρτη του κ. Σταύρου Θεοφανίδη Καθηγητή Εφαρμοσμένης Οικονομίας του Παντείου Πανεπιστημιου, με αναφορά στις διάφορες εθνότητες που βρίσκονται τότε στην Τουρκία, με διάφορα στοιχεία και εκτιμήσεις ακόμη του αείμνηστου Καθηγητή Πανεπιστημίου Νεοκλη Σαρρή, σύμφωνα με την οποία στην Τουρκία ζούσαν τότε 72 εθνότητες.

Εκτός των καθηγητών Σκαλιέρη, Ανθεμίδη και Λαμέρα που έχουν ασχοληθή με την εθνοτική διαίρεση της Τουρκίας, πολλοί ξένοι επιστήμονες έχουν αποδείξη την αναγκαστική συνεύρεση υπό «τουρκική κατοχή» πολλών λαών με ξεχωριστά εθνικά χαρακτηριστικά, όπως οι F. Burnaby, M.H. Dobki, G. Horton, W,M, Ramsey, R. Fitzer, L. Lampnche, D. Obolensky, M.K. Kirkorian, S. Shaw, ενώ χαρακτηριστικός είναι ο τίτλος του πρόσφατου τότε βιβλίου του J. Pettifer, ''The Turkish Labyrinth'' (''Ο Τουρκικός Λαβύρινθος''), Εκδόσεις Viking, London 1997.

Ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ντεμιρέλ, είχε τότε υπογράψει προεδρικό διάταγμα με το οποίο αναγνωριζόντουσαν 36 διαφορετικές εθνότητες στην τότε Τουρκία, ενώ η γνωστή μας Τανσού Τσιλέρ (της οποίας ο σύζυγος έχει καταδικαστεί in absentia για εμπόριο ναρκωτικών και όπλων από Ανώτατο Γερμανικό Δικαστήριο!) παρεκλίνοντας από το γνωστό Κεμαλοφασιστικό σύνθημα « Η Ευτυχία του να είσαι Τούρκος» το επαναδιατύπωσε μετατρέποντάς το σε «Η Ευτυχία του να Είσαι Πολίτης της Τουρκίας»
(...)

ΠΗΓΗ:


                 ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ              

 Kaliforniya Üniversitesi'nde antropoloji eğitimi alan   Timuçin Binder , 
şimdi İTÜ'de Dünya Tarihi dersi veriyor.


    Orta Asya'dan göç etme bir efsanedir   

ECEVİT KILIÇ

İTÜ öğretim üyesi, antropolog Timuçin Binder Anadolu'nun 1071 sonrasında Türkleştiği savına karşı çıkıyor: Buradaki insanın tarihi 40 bin yıl öncesine uzanıyor..

Genetik teknolojisindeki baş döndürücü gelişmeler sadece geçmişe değil geleceğe de ışık tutuyor. DNA moleküllerinin dizilişi pek çok kişi ve ulus için hayati öneme sahip "nereden geldim" sorusuna da yanıt veriyor. Ancak Türkiye'de bu konuda kapsamlı bir araştırma yok. Amerika ve Avrupa'da Oxford gibi birkaç üniversite ve yüklü bir ücret karşılığı bazı şirketler bireysel gen incelemesi yapıyor. Bir de National Geographic dergisinin devam ettirdiği "Genografi" projesi var. Bu merkezlere son dönemde Türkiye'den de başvurular yoğunlukta. Derginin ve ilgili şirketlerin sitesine girenler bir DNA numune paketi ve şifre alıyor. Ortalama olarak 100 ile 450 dolar arası bir ücret ödeniyor. Gönderilen paketteki çubukla ağız içinin bir bölümü kazınıyor ve çubuğun üzerindeki DNA numunesine hiç dokunulmadan gönderiliyor. Merkezde bu parça inceleniyor ve başvuranın atalarının nereden geldiği tespit ediliyor. Türklerle ilgili tüm bu genetik araştırmaların sonuçlarını yakından takip eden bir isim var: İTÜ İnsan ve Toplum Bilimi bölümü öğretim üyesi, antropolog Timuçin Binder. Kaliforniya Üniversitesi'nde antropoloji (İnsan kültürü, toplumu, biyolojisi üzerine araştırmalar yapan bilim dalı) eğitimi alan Binder, ardından tarih ve genetik bilimler üzerinden akademik çalışmalar yürüttü. Genetik miras tıbbın konusu olarak bilinse de antropolojinin ilgi alanına giriyor. Binder ile Türklerle ilgili genetik araştırmaların sonuçlarını konuştuk. 

GELENLER YÜZDE 10-15

* Genetik araştırmaların Türklerle ilgili ortaya çıkardığı en büyük sonuç ne? 
Türkiye'de yaşayan insanların büyük bölümünün 40 bin yıl önce de bu topraklarda yaşamış olmaları. Yani Türkler 1071 yılında Anadolu'ya gelmedi hatta 40 bin yıldır buradan kıpırdamamışlar. Bu topraklara aitler, Orta Asya'dan geldiği söylenenler buralı aslında.

* Orta Asya göçü olmadı mı? 

Oldu ama gelenlerin sayısı çok az. Gen araştırmaları bugün Türkiye'de yaşayan insanların ne kadarının Orta Asya kökenli olduğunu ortaya çıkartıyor. Buna göre Türkiye'nin genetik yapısı tarih öncesi dönemde bugünkü şeklini alıyor.

* Göç edenler ne kadar az? 

Bu rakam ortalama yüzde 10-15 civarında. Yani Orta Asya'dan bu topraklarda yaşayanların yüzde 10-15'i gelmiş ve nüfus yapısını da değiştirememişler. Hiç de Orta Asya'dan Anadolu'ya 'bir kısrak başı gibi uzanan' bir durum söz konusu değil. Orta Asya göçü bir efsane. Zaten gelen az sayıdaki insanın geni de çok daha kalabalık yerli toplulukların içinde kaybolmuş. Ayrıca gelenlerin Türk mü, İranlı mı veya Afgan mı olduğunu da bilmek çok zor.

* Neden zor? 

Genetik araştırmada etnik bir tanımlama söz konusu değil. Genetik dağılımın araştırılması Türklerin kökenlerinin araştırılması anlamına gelmiyor. Çünkü 'Oğuz geni' veya 'Türk geni' diye bir şey yok. Genetik araştırma her insanın kökeniyle veya soyunun bugüne kadar nerelerde bulunduğuyla ilgili veriler taşıyor. 

'TÜRKLÜK' KÜLTÜREL KİMLİK

* 'Türk geni yok' derken neyi kastediyorsunuz? 

Türklük bizim ürettiğimiz kültürel kimlik. Aynı şekilde Yunanlılık da Ermenilik de bir kültürel tasarım ve kurgu. Türklük daha modern bir kavram ve son 200 yılın ürünü. Bugün bu topraklarda yaşayan insanların tarihi binlerce yıl önceden başlıyor. Yani herkese Türk diyemeyiz, Türklük bugünle ilgili. Kavramları biz icat ettik, herkese Türk dedik. Bizden öncekilerin kim olduğunu bilmiyoruz bile. Biz Uygurlara Türk diyoruz ama onlar kendilerine Türk demiyor. Etnik kimliklerden çıkarak bir şeylere ulaşmak çok zor. Türk olmak için Orta Asya'dan gelmek gerekmiyor. Türklük çok daha sonra oluşmuş bir kimlik. Göçle gelenler 1100'lü yıllarda "Danişmentname" adlı bir eser yazmışlar ama içinde Türk olduklarına dair tek bir kelime yok. Türk veya Türklük kelimesini ilk kullananlar yabancılar oluyor. Bir de Göktürkler kendilerine Türk demişler.

10 Aralık 2007, Pazartes






 
Αναστηλωμένοι κίονες στον ναό του Απόλλωνα στη Σίδη (Παμφυλία). Φωτογραφία από το Ψηφιακό Αρχείο Ελληνικού Πολιτισμού του Θεόδωρου Κορρέ (ΑΠΘ). 

Ο ΑΝΟΛΟΚΛΗΡΩΤΟΣ ΝΑΟΣ ΣΤΑ ΔΙΔΥΜΑ. Αποψη του ναού του Απόλλωνα, ενός από τα μεγαλύτερα και μεγαλοπρεπέστερα οικοδομήματα της αρχαιότητας. Το κτίσμα ανήκει στον τρίτο κατά σειρά ναό ο οποίος άρχισε να κατασκευάζεται μετά τα μέσα του 4ου αι. π.Χ. Η κατασκευή του κτιρίου δεν ολοκληρώθηκε ποτέ
 ΟΙ ΔΙΩΡΟΦΟΙ ΟΙΚΙΣΚΟΙ ΤΗΣ ΛΥΚΙΑΣ.Νεκρόπολη στα νοτιοδυτικά των Μύρων, κοντά στη θάλασσα, με λαξευμένους στον βράχο τάφους, χαρακτηριστικούς του πολιτισμού της Λυκίας. Οι τάφοι παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία, οι περισσότεροι όμως είναι διώροφοι οικίσκοι με αετωματική επίστεψη, που μιμούνταν τις ξύλινες οικίες της περιοχής. Οι αρχαιότεροι χρονολογούνται στους 6ο-5ο αι. π.Χ.




 Μετατροπή σε τζαμί της Αγίας Σοφίας στη Νίκαια.

Γκρεμίζονται τα ελληνικά σπίτια του Καρς.

 Ελληνικά μνημεία, άλλα θύματα του τουρκισμού 
Ακόμα και χοροί και ενδυμασίες παρουσιάζονται ως τουρκικά
Του Βλάση Αγτζίδη*
Η σχέση του τουρκικού εθνικισμού με τους προϋπάρχοντες πολιτισμούς ήταν προβληματική από τη στιγμή της εμφάνισής του. Ακόμη και ο οθωμανικός πολιτισμός έπρεπε να εξοβελιστεί και στη θέση του να αναπτυχθεί ένας καινούργιος αμιγώς τουρκικός, που θα συνέδεε την κεντροασιατική καταγωγή με την ευρωπαϊκή προοπτική. Αυτή η θέση αναπτύχθηκε υποδειγματικά από τον Ziya Cžkalp (1876-1924), που θεωρείται ο πατέρας του τουρκικού εθνικισμού. Για τους Τούρκους εθνικιστές, οι «Αρχές του Τουρκισμού», του Ζιγιά Γκιοκάλπ, είναι ό,τι το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο» για τους κομμουνιστές. Ο Γκιοκάλπ, λοιπόν, θεωρεί ότι ο οθωμανικός πολιτισμός είναι βαθύτατα επηρεασμένος και αποτελεί συνέχεια του «ρωμαίικου». Και ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο θα έπρεπε να εγκαταλειφθεί και να καταστραφεί. Το πρώτο θύμα του τουρκικού εθνικισμού ήταν η οθωμανική γλώσσα και η εισαγωγή του λατινικού αλφάβητου. Με τον τρόπο αυτό, ο μουσουλμανικός κόσμος της Ανατολής αποκόπηκε οριστικά από την εξαιρετικά πλούσια οθωμανική και ισλαμική γραμματεία.
Μνημεία και κρίση ταυτότητας
Η κρίση ταυτότητας που μαστίζει τη σύγχρονη τουρκική κοινωνία δεν περνά απαρατήρητη στους μελετητές της ιδιόμορφης αυτής χώρας. Οπως δεν περνά απαρατήρητη και η γιγάντια προσπάθεια που καταβάλλει η κρατική γραφειοκρατία για οικειοποίηση του πολιτισμικού πλούτου των εθνών που προϋπήρχαν των Τούρκων και του Ισλάμ, και κάποια στιγμή εξοντώθηκαν ή εκδιώχθηκαν. Μνημεία, χοροί, ενδυμασίες παρουσιάζονται δημοσίως ως τουρκικά. Τα ερείπια των αρχαίων ελληνικών πόλεων, όπως της Εφέσου, της Περγάμου και άλλων, τα ελληνικά χριστιανικά μνημεία της Αγίας Σοφίας της Κωνσταντινούπολης, των υπόσκαφων ναών της Καππαδοκίας και της Παναγίας Σουμελά της Τραπεζούντας, ακόμα και ο διασημότερος των ελληνικών χορών, ο ποντιακός πυρρίχιος Σέρα, παρουσιάζονται στο διεθνές κοινό ως τουρκικά. Βέβαια, ο χορός αυτός –που οι Τούρκοι τον ονομάζουν «Horon», δηλαδή «(τον) χορόν»– όπως και η ποντιακή λύρα, αποτελούν σημερινές μορφές έκφρασης των δεκάδων χιλιάδων ελληνόφωνων, μουσουλμάνων και κρυπτοχριστιανών, καθώς και των γεωργιανόφωνων Λαζών της Βόρειας Τουρκίας.
Για χιλιάδες χρόνια πριν από την εμφάνιση του Ισλάμ και των Τούρκων, ο γεωγραφικός χώρος που καταλαμβάνει σήμερα η τουρκική δημοκρατία υπήρξε χώρος δράσης, δημιουργίας και έκφρασης των Ελλήνων – αλλά και άλλων λαών που επιβιώνουν μέχρι σήμερα, όπως οι Αρμένιοι, οι Κούρδοι, οι Ασσυροχαλδαίοι. Στις παράλιες περιοχές της δυτικής και βόρειας Μικράς Ασίας, Ελληνες υπήρχαν από τη δεύτερη χιλιετία π.Χ. ενώ η Ιωνία, ο Πόντος, η Καππαδοκία, καθώς και η Ανατολική Θράκη υπήρξαν βασικοί χώροι δραστηριοποίησής τους μετά τους αλεξανδρινούς χρόνους. Μέχρι την εμφάνιση του Ισλάμ και τον περιορισμό του ελληνικού κόσμου από Αραβες και Τουρκομάνους εισβολείς, η μικρασιατική χερσόνησος υπήρξε ελληνόφωνη περιοχή στο μεγαλύτερο μέρος της. Η τελική κυριαρχία του οθωμανικού Ισλάμ μετέβαλε τον θρησκευτικό χαρακτήρα της περιοχής και αύξησε τα ποσοστά τουρκοφωνίας.
Οταν ο τουρκικός εθνικισμός αποπειράθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα να μετατρέψει τον πολυεθνικό και πολυθρησκευτικό οθωμανικό χώρο σε αμιγώς τουρκικό, χρησιμοποιώντας το Ισλάμ, συνάντησε την αμείλικτη πραγματικότητα. Μεγάλο μέρος του πληθυσμού ανήκε σε διαφορετικές εθνικές ομάδες που είχαν ως θρησκεία τον χριστιανισμό και είχε βαθύτατη σχέση με τον τόπο. Σχέση που αποδεικνυόταν πλήρως από τα μνημεία που είχε δημιουργήσει. Με βάση το νεοτουρκικό πρόγραμμα του 1911, για τους πληθυσμούς αυτούς επελέγη η γενοκτονία και η εκδίωξη. Απέμειναν όμως τα μνημεία, ως αδιάψευστοι μάρτυρες μιας πολύ διαφορετικής κοινωνικής κατάστασης που υπήρχε μέχρι πρόσφατα και μιας εξαιρετικά οδυνηρής «τακτοποίησής της».
Στις δεκαετίες που ακολούθησαν το ’22, το συναίσθημα ότι τα ελληνικά μνημεία –αρχαία, βυζαντινά και νεότερα– έθεταν σε διαρκή αμφιβήτηση τη «Νέα Τάξη» ήταν έντονο, τόσο στο στρατιωτικό κατεστημένο που ήλεγχε απολύτως τον γεωγραφικό χώρο που κατέκτησε, όσο και στην κεμαλική κρατική γραφειοκρατία. Πρέπει να σημειωθεί ότι τα ελληνικά μνημεία που υπάρχουν στην Τουρκία είναι περισσότερα και εντυπωσιακότερα –με την εξαίρεση του Παρθενώνα– από αυτά που υπάρχουν στα ελλαδικά εδάφη. Γι’ αυτούς τους λόγους, η επίσημη πολιτική στόχευε στον πλήρη πολιτιστικό εκτουρκισμό του εδάφους που κατέλαβε ο τουρκικός εθνικισμός με τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1919-1922.
 Σε πρώτη φάση, πολιτιστικός εκτουρκισμός σήμαινε εξαφάνιση ή υποβάθμιση –στην καλύτερη εκδοχή– όλων εκείνων των στοιχείων που θύμιζαν ότι μεγάλο μέρος των εδαφών της τουρκικής δημοκρατίας αποτελούσε γενέθλιο έδαφος άλλων εθνών. Ετσι, σε γενικές γραμμές, οι ελληνικές αρχαιότητες υποβαθμίστηκαν, τα βυζαντινά μνημεία –πλην όσων είχαν μετατραπεί σε τεμένη– αφέθηκαν να καταρρεύσουν, τα νεότερα μνημεία καταστράφηκαν συνειδητά.
Η τουρκική πολιτική απέναντι στα ελληνικά μνημεία άλλαξε κατά τη δεκαετία του ’80. Η πολιτική οικειοποίησης αντικατέστησε την προηγούμενη αρνητική ή αδιάφορη στάση του κράτους και της κοινωνίας. Ο φόβος απέναντι στον ελληνικό αλυτρωτισμό εξαφανίστηκε και τα συναισθήματα ενοχής για την εξόντωση των γηγενών εθνών έπαψαν να ταλανίζουν τις επόμενες τουρκικές γενιές. Μεθοδικά άρχισε το τουρκικό κράτος να προσπαθεί να αλλάξει την ιστορία της περιοχής. Να δημιουργήσει την εντύπωση στις νέες γενιές και τους πολυάριθμους τουρίστες ότι όλα αυτά τα μνημεία τα δημιούργησαν οι διάφοροι ανατολικοί λαοί, που έχουν χαθεί σήμερα και τους οποίους εκπροσωπούν οι κληρονόμοι τους, οι Τούρκοι. Στις επίσημες επιγραφές στους ιστορικούς χώρους, όπως και στα αντίστοιχα βιβλία αναφέρεται ότι τα αρχαία μνημεία τα δημιούργησαν οι Λυδοί ή οι Πισίδες ή οι Λύκιοι ή οι Παφλαγόνες, τους οποίους αντικατέστησαν οι Πέρσες και στη συνέχεια οι Ρωμαίοι. Παρότι οι ιστορικοί χώροι είναι ελληνικοί και τα αντίστοιχα μουσεία είναι γεμάτα με ελληνικά ευρήματα και επιγραφές, δεν υπάρχει καμία απολύτως αναφορά στην πραγματική ταυτότητά τους. Η λέξη «Ελληνας», «Γιουνάν» ή «Γκρικ» απουσιάζουν παντελώς. Το ίδιο φυσικά ισχύει και για τα ελληνικά μνημεία της χριστιανικής εποχής.
Σε διεθνές επίπεδο η νέα προσέγγιση άρχισε με τη δειλή, στην αρχή, προβολή των αρχαιοτήτων στο πλαίσιο της τουριστικής πολιτικής. Χαρακτηριστική υπήρξε η χρήση του εντυπωσιακού εσωτερικού χώρου της Αγίας Ειρήνης στην Πόλη για επίδειξη μόδας πριν από μερικά χρόνια. Η πολιτική οικειοποίησης των μνημείων, αλλά και των μορφών, του ελληνικού πολιτισμού της Ιωνίας και της υπόλοιπης Μικράς Ασίας άρχισε βαθμιαία να γίνεται κτήμα του τουρκικού λαού. Πρώτη μαζική έκφραση της νέας στάσης υπήρξε η διεκδίκηση των γλυπτών της Περγάμου που βρίσκονταν στο Βερολίνο. Τα γλυπτά προβλήθηκαν ως τα τουρκικά ελγίνεια. Δήμοι της περιοχής και κοινωνικές ενώσεις με τη στήριξη του κράτους οργάνωσαν διαμαρτυρίες και κινητοποίησαν τους Τούρκους μετανάστες για τη διεκδίκηση της «επιστροφής των γλυπτών στην πατρίδα». Η όλη απόπειρα –για όσους ήξεραν ότι οι απόγονοι των δημιουργών των γλυπτών εξοντώθηκαν με τον πιο άγριο τρόπο τον Σεπτέμβριο του ’22 και οι επιζήσαντες κατέφυγαν πρόσφυγες στα Βαλκάνια– είχε τα στοιχεία μιας εφιαλτικής φάρσας.
Μικρό παράδειγμα –χαρακτηριστικό και γραφικό παράλληλα– των απίστευτων ιδεολογημάτων που διαχύθηκαν στην τουρκική κοινωνία, βρίσκεται στην ετικέτα του κρασιού Trakya (δηλαδή Θράκη), που πουλιέται στη δυτική Τουρκία. Στην άκρως κλασικής τεχνοτροπίας ετικέτα αυτή, πάνω σε ένα βαρέλι κάθεται μια νύμφη περιτριγυρισμένη από κληματαριές και τσαμπιά σταφυλιών. Μόνο που δεξιά και αριστερά της νύμφης υπάρχουν, αντί για λέοντες, δύο γκρίζοι λύκοι. Να σημειωθεί ότι ο γκρίζος λύκος αποτελεί το σύμβολο του παντουρκισμού και δηλοί την «κόκκινη μηλιά», δηλαδή την αρχαία τουρκική κεντροασιατική κοιτίδα. Αυτή ακριβώς είναι και η μεθόδευση του τουρκικού κράτους: να καλλιεργήσει την πίστη ότι τα ελληνικά μνημεία της Μικράς Ασίας ανήκουν και συγκροτούν τον αρχαίο τουρκικό πολιτισμό.
* Ο κ. Βλάσης Αγτζίδης είναι διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας.
12/10/2011