Θεόδωρος Κουρεντζής ...
Teodor Currentzis is a Greek-Russian conductor. In the 1990s, he moved to Russia and began studying conducting with Ilya Musin at the State Conservatory in St. Petersburg. In 2004, while he held the position of music director of the Novosibirsk State Opera and Orchestra, Currentzis became artistic director of MusicAeterna, leading both the choir and ensemble in period-style performances. In 2006, he also started the Territoria Modern Art Festival in Moscow. Currentzis is the artistic director of the Perm State Opera and Ballet Theater. He was the recipient of the Golden Mask theatrical award, and he received awards for his performances of Henry Purcell's The Indian Queen, Alban Berg's Wozzeck, Sergey Prokofiev's Cinderella, and Wolfgang Amadeus Mozart's Le nozze de Figaro.(*)
Ο Θεόδωρος Κουρεντζής (ρωσικά: Курентзис Теодор), γεννημένος στις 24/2/ 1972, είναι Έλληνας διευθυντής ορχήστρας, συνθέτης και ποιητής που εργάζεται στη Ρωσία. Γεννήθηκε στην Αθήνα και από μικρή ηλικία άρχισε τα μαθήματα πιάνου. Στα 7 του χρονιά άρχισε να μαθαίνει βιολί. Στα 12 του φοίτησε στο Ελληνικό Ωδείο στο Τμήμα Θεωρητικής Μουσικής και στο Τμήμα Εγχόρδων. Με την σύνθεση ασχολήθηκε για πρώτη φορά το 1987 υπό τη καθοδήγηση του καθηγητή Χατζηνίκου και αργότερα με το καθηγητή Σρεκ.
Το 1990 αναλαμβάνει τη διεύθυνση του μουσικού συγκροτήματος «Musica Aeterna» και καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Πόρτο Χέλι. Μετά το πέρας των σπουδών (αν και είχε εξασφαλισμένη υποτροφία για τη Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Υόρκης) εγκαταστάθηκε στην Ρωσία και συγκεκριμένα στην Αγία Πετρούπολη, στο διάσημο Κρατικό Ωδείο της. Δάσκαλος του ήταν η σχεδόν μυθική μορφή της σοβιετικής διεύθυνσης ορχήστρας Ηλίας Μούσιν, δάσκαλος των επίσης διάσημων Βαλέρι Γκέργκιεβ και Γιούρι Τερμικανοβ. Ο ίδιος ο μαέστρος είπε για τον Θεόδωρο Κουρετζή: «Είχα πολύ ταλαντούχους μαθητές σαν τον Γκέρκγιεβ και τον Τερμικάνοβ και μια μόνο διάνοια: ήταν ο Θεόδωρος Κουρεντζής» (Теодор Курентзис: Ангел Ностальгии).
Στα 2002 μαζί με τη Ρωσίδα ελληνίστρια φιλόλογο Φατίμα Γιελόεβα και υπό την αιγίδα του Ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού (επί υπουργίας Ευάγγελου Βενιζέλου) ίδρυσε το Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού στο Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης. Το 2003 ο Κουρεντζής εντάσσεται στην Εθνική Φιλαρμονική Ορχήστρα της Ρωσίας και τον επόμενο χρόνο αναλαμβάνει επικεφαλής διευθυντής ορχήστρας στο Ακαδημαϊκό Θέατρο Όπερας & Μπαλέτου της πόλης Νοβοσιμπίρσκ. Τον Ιανουάριο του 2005 αναλαμβάνει την καλλιτεχνική οργάνωση της ορχήστρας Musica Eaterna και του συγκροτήματος New Siberian Singers.
Στη Ρωσία είναι μια εμβληματική φυσιογνωμία. Όλα του τα κονσέρτα είναι sold out μήνες πρωτύτερα, είναι δημοφιλής σε όλες τις ηλικίες και μέχρι και η χήρα του Σοστακόβιτς κατέβηκε στο καμαρίνι του να τον συγχαρεί μετά από μία παράσταση της «Λαίδης Μακμπέθ του Μτενσκ». Διευθύνει τακτικά τις καλύτερες ορχήστρες της Μόσχας. Με την ομάδα των μουσικών του ταξιδεύουν σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία προκαλώντας πανζουρλισμό με κάθε τους παράσταση. Οι εφημερίδες δημοσιεύουν τη μία διθυραμβική κριτική μετά την άλλη χαρακτηρίζοντάς τον «αναρχικό, ωραιοπαθή και ιδιοφυΐα». Ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι δηλωμένος θαυμαστής του.
Η επιστροφή στην Ελλάδα δεν τον απασχολεί ούτε ως σκέψη. Ο σημαντικότερος λόγος που δεν θέλει να εργαστεί εκεί μόνιμα είναι η διαχρονική έλλειψη διαπαιδαγώγησης και πειθαρχίας, τόσο των μουσικών όσο και του κοινού. Επίσης, η απουσία αξιόλογης ορχήστρας.
Στα πλαίσια του διαγωνισμού Χρυσή Μάσκα 2005, ο Κουρεντζής έλαβε τέσσερα βραβεία μεταξύ το οποίων και το βραβείο του καλύτερου Διευθυντή Ορχήστρας για το έργο του Τζουζέπε Βέρντι Αΐντα. Τον Μάιο του 2006 ανέβασε, στα πλαίσια των εορτασμων των 250 χρονων από τη γέννηση του Μότσαρτ, το «Cosi fan tutte» (Ελληνική απόδοση Έτσι κάνουν όλες) και τους Γάμους του Φιγκαρό.(**)
Θεόδωρος Κουρεντζής:
«Πιστεύω στην προσωπική επανάσταση»(2)
Ο παγκοσμίου βεληνεκούς μαέστρος και διευθυντής της Οπερας και του Θεάτρου του Περμ μιλάει, με τον δικό του ροκ τρόπο, στο BHMAgazino για τη ζωή στη Ρωσία, για τις πνευματικές του αναζητήσεις και για τον ιδανικό έρωτα
Το ραντεβού μας, απέναντι από την Ακρόπολη, μία από τις πρώτες χειμωνιάτικες ημέρες. Ο ουρανός μουντός, ένα μεσημέρι υγρό, με τον απόηχο του θορύβου της πόλης αλλά και με πολλά τιτιβίσματα από τη μεριά των αγριοκυπαρισσιών. Ψηλόλιγνος και αέρινος, κράμα γήινου και ονειροπόλου, φορά τα μαύρα του, παλτό και κασκόλ, έναν ασημένιο κρίκο σκουλαρίκι. Πίσω του, ο Υμηττός για φόντο. Ο διεθνής πολυυμνημένος από τον Τύπο μαέστρος Θεόδωρος Κουρεντζής, διευθυντής της Οπερας και του Θεάτρου του Περμ στη Ρωσία και ιδρυτής του φημισμένου μουσικού συνόλου και της χορωδίας MusicAeterna, ήρθε για δύο εικοσιτετράωρα στην Αθήνα· γιόρταζε η μητέρα του, είχε ο αγαπημένος του φίλος Θεόδωρος Τερζόπουλος πρεμιέρα στο έργο «Ανκόρ» και έπρεπε να περατώσει και μία - off the record - υποχρέωση. Ηρθε, λοιπόν, έχοντας, τον τελευταίο χρόνο, προσθέσει στο ενεργητικό του εγγραφές νέων δίσκων, δεκάδες εμφανίσεις σε διεθνή φεστιβάλ και σε μεγάλες αίθουσες μουσικής της Ευρώπης, εντυπωσιακές προτάσεις που εκτείνονται έως και το 2021. Ηρθε, με επιπλέον έξι βραβεία για τη χρονιά που τελειώνει, έχοντας τον τίτλο του Καλύτερου Μαέστρου Οπερας για το 2016 από το πλέον έγκυρο περιοδικό όπερας, το γερμανικό «Opernwelt», και για την οποία βράβευση αποφαίνονται εξήντα από τους επιφανέστερους μουσικοκριτικούς της Ευρώπης και της Αμερικής. Τιμήθηκε, επίσης, με το γερμανικό βραβείο KAIROS-Preis για το σύνολο της δουλειάς του και με τo επίσης γερμανικό ECHO Klassik για την καλύτερη ηχογράφηση του έργου «Ιεροτελεστία της άνοιξης». Με το βραβείο Parabole και με ακόμη μία Χρυσή Μάσκα από τη Ρωσία, και, τέλος, με το βραβείο μουσικοκριτικών της Ιαπωνίας για την ηχογράφηση του έργου «Κοντσέρτο για βιολί» του Τσαϊκόφσκι.
Ο Θεόδωρος Κουρεντζής είναι για ένα ευρύ διεθνές κοινό ένας λατρεμένος μαέστρος και για τους μουσικοκριτικούς ένα μεγάλο κεφάλαιο στο απέραντο τοπίο της μουσικής. Τελευταία, οι εφημερίδες «The Guardian» και «Die Zeit» τον αποθέωσαν. Ξεχωριστός για τους λαμπρούς, καθαρούς ήχους του, για το κέντημα της κάθε νότας, για την επιβλητική ατμόσφαιρα που δημιουργεί, για τον τρόπο με τον οποίο παραδίδει ξανά στον ακροατή κάθε παρτιτούρα, κάθε όπερα, κάθε ορατόριο, κάθε συμφωνία. Ο Κουρεντζής μοιάζει να διαβάζει, μέσα από μία άλλη οπτική, τα έργα των μεγάλων συνθετών και να τα συστήνει από την αρχή. Θα το καταλάβετε αν ακούσετε μια δική του εκτέλεση ενός έργου και, στη συνέχεια, το ίδιο έργο από άλλα βαριά ονόματα διευθυντών ορχήστρας. Ο Κουρεντζής συνεπαίρνει. Εχει μια μαγεία, ξέρει να εισχωρεί βαθιά στην ψυχή των ακροατών του. Και η ορχήστρα του, η MusicAeterna, που θεωρείται σήμερα η καλύτερη της Ρωσίας και αποτελείται από εξαιρετικούς σολίστ, θα είναι η πρώτη ρωσική ορχήστρα που θα ανεβάσει Μότσαρτ στο φεστιβάλ του Σάλτσμπουργκ. «Θα είμαστε artists in residence (σ.σ.: φιλοξενούμενοι καλλιτέχνες)» λέει.
Είστε πολύ ικανοποιημένος, κύριε Κουρεντζή;
«Οι βραβεύσεις και οι σημαντικές διακρίσεις δίνουν οπωσδήποτε μια ηθική ικανοποίηση».
Τι ηχογραφήσατε τελευταία;
«Η τελευταία κυκλοφορία με τη Sony είναι ο "Ντον Τζοβάνι" - με τον Δημήτρη Τηλιακό στον ομώνυμο ρόλο και τη Μυρτώ Παπαθανασίου στον ρόλο της Ντόνα Αννα - ολοκληρώνοντας μαζί με το "Ετσι κάνουν όλες" και με το "Οι γάμοι του Φίγκαρο", την τριλογία των Μότσαρτ - Νταπόντε. Εχουμε, επίσης, ηχογραφήσει την 6η Συμφωνία του Μάλερ και την 6η του Τσαϊκόφσκι, οι οποίες θα κυκλοφορήσουν σύντομα. Φέτος θα ανεβάσουμε ακόμη μία όπερα του Μότσαρτ, τη "Μεγαλοψυχία του Τίτο", με σκηνοθέτη τον Πίτερ Σέλαρς, στο φεστιβάλ του Σάλτσμπουργκ».
Μια που αναφέρεστε στον Μότσαρτ, είναι αλήθεια ότι είπατε πως μπορείτε να διεισδύσετε στη σκέψη του;
«Απολύτως. Για εμένα η σκέψη του Μότσαρτ είναι όπως για εσάς, ως Ελληνίδα, η σκέψη του Ελύτη, όταν διαβάζετε τον στίχο του "το κηπάκι των νεκρών"».
Μου μιλούσατε, όμως, για τις μελλοντικές εμφανίσεις σας.
«Ναι. Μας έχει καλέσει το φεστιβάλ της Αιξ-αν-Προβάνς και το 2018 θα είμαι curator στο φεστιβάλ της Βιέννης, και αυτό είναι πολύ σημαντικό, όπως και ότι είμαι artist in residence για κάποια χρόνια στο Κόντσερτχαους της Βιέννης. Στις δελεαστικές προτάσεις συγκαταλέγονται το "Δαχτυλίδι των Νιμπελούνγκεν" του Βάγκνερ από το φεστιβάλ του Μπαϊρόιτ, από το Κόβεντ Γκάρντεν το "From the Ηouse of the Dead" του Γιάνατσεκ, με σκηνοθέτη τον Κριστόφ Βαρλικόφσκι. Στην Aμερική ετοιμάζουμε με τον Σέλαρς τη "Λειτουργία" του Μπαχ, στο Περμ την "Ιωάννα στην πυρά" του Ονεγκέρ, με τον Ρομέο Καστελούτσι, στο Παλέρμο
θα συνεργαστώ πάλι με τον Καστελούτσι. Εχω, επίσης, πολλά σχέδια για νέες ηχογραφήσεις».
Πρέπει να ταξιδεύετε συνέχεια.
«Τον μισό χρόνο ταξιδεύουμε και τον υπόλοιπο βρισκόμαστε στη Ρωσία. Τώρα, για παράδειγμα, έρχομαι από την Αγία Πετρούπολη, όπου πηγαίνω σπάνια, και ήμασταν με τη MusicAeterna σε πολύ συγκινητική ατμόσφαιρα».
Γιατί;
«Επειδή εκεί ήταν κάποτε το σπίτι μου, και το σπίτι είναι οι άνθρωποι που αγαπάς, όπως συμβαίνει κι εδώ. Επονται η κούραση και η σεξουαλική αγρύπνια. Ξέρετε ποια είναι η σεξουαλική αγρύπνια;».
Να μου την εξηγήσετε, παρακαλώ.
«Οταν δεν έχεις κοιμηθεί μια νύχτα επειδή ήσουν με την αγαπημένη σου, και έχεις πιει και ποτά και έχεις ρίξει και δάκρυα, και μετά είσαι σε ένα αεροπλάνο και πας αλλού, όπου συναντάς άλλους ανθρώπους οι οποίοι δεν έχουν υποστεί όλο αυτό. Το λέμε με τους φίλους μου χαριτολογώντας, γιατί η σεξουαλική αγρύπνια δεν έχει να κάνει με την παρουσία του άλλου, πιο συχνά αισθάνεσαι αυτούς τους γλυκόπονους του σώματος, των συνδέσμων, των μυών, όταν είσαι μόνος. Και πρέπει να ελέγχεις πόσο καταβυθίζεσαι».
Εχετε ένα ερωτικό μυαλό, κι έτσι αφουγκράζεστε το καθετί;
«Είμαι αθεράπευτα ερωτευμένος με τον έρωτα, πάντα στο πλευρό των απογοητευμένων. Ανήκω στη σέκτα εκείνων που καταλαβαίνουν ότι τα πράγματα καλύτερα να τα κρατάς σε ένα ιδεατό επίπεδο παρά να τα συμβιβάζεις σε μια αφύσικη για εκείνα φόρμα. Το να ονειρεύεσαι κάποιον είναι πιο θεϊκό από το να ολοκληρώνεις μια σχέση μαζί του. Μπορεί να συμβεί και το αντίθετο, επειδή δεν καταφέρνουμε πάντα να ανιχνεύσουμε το τοπίο. Και αυτή η δυσκολία ανίχνευσης είναι που μας φέρνει στη μέθεξη της εμπειρίας».
Δεν κάνουμε καλές διαγνώσεις;
«Τα πράγματα που νομίζουμε ότι γνωρίζουμε, εν τέλει είναι τα πράγματα που γνωρίζουμε λιγότερο. Τα άγνωστα είναι και τα πιο ελπιδοφόρα, επειδή μπορεί να μας φέρουν σε μιαν άλλη διάσταση εαυτού. Ο έρωτας είναι η μετάλλαξη του εαυτού μας. Και αυτό που αγαπάμε περισσότερο στον έρωτα είναι ότι αλλάζουμε».
Και αγαπάμε κι εμάς μέσα από τον έρωτα.
«Ο έρωτάς μου για σένα μπορεί να υπάρξει για όσα εγώ προβάλλω επάνω σου, μέσω κάποιων ερεθισμάτων που μου παρέχεις, και μέσω αυτών, εν τέλει, και για την εικόνα του εαυτού μου που δεν έχω μπορέσει να αγαπήσω. Η επιστροφή της χαμένης αυτοεκτίμησης δημιουργεί μιαν έλξη. Ομως ο έρωτας για τον οποίο μιλώ έχει να κάνει με την απάρνηση του εαυτού. Θέλω να γίνω εσύ. Θάνατος. Οχι πια εγώ Τριστάνος, όχι πια εσύ Ιζόλδη... Δεν υπάρχω! Τελείωσε! Ετσι έρχεται η αθανασία μέσα από την αυταπάρνηση· βρίσκοντας στον θάνατο την έννοια της ζωής».
Η διάλυση της ατομικότητας. Το έχετε ζήσει;
«Το έχω ζήσει και φεύγουν όλοι οι φόβοι του θανάτου, γιατί είσαι πεθαμένος. Γιατί, ουσιαστικά, η συμπεριφορά μας έχει να κάνει με τον φόβο του θανάτου. Αυτό που λένε οι παλιοί ψυχαναλυτές "δίψα θανάτου". Είναι πιο βαθιά και από τη λίμπιντο. Είναι η αίσθηση που έχεις όταν πας σε έναν ψηλό βράχο και δεν προχωράς, γιατί φοβάσαι ότι θα κάνεις το πείραμα και θα πηδήξεις στο κενό. Σε τραβάει η δίνη».
Είναι πολύ εύκολο, μια στιγμή μόνο.
«Ναι, είναι αυτή η στιγμή που η σαγήνη τού υπάρχω ή δεν υπάρχω παίζει επί ίσοις όροις. Ξέρετε, έχω μια καινούργια θεωρία που με δελεάζει πολύ και την οποία θέλω να μοιραστώ μαζί σας: έχετε σκεφτεί πως μπορεί να μην έχουμε ερωτευτεί ποτέ;».
Σαν να λέμε μυστικά που θα δημοσιοποιηθούν. Πώς γίνεται να μην έχουμε ερωτευθεί;
«Το πρόβλημα σε αυτή τη θεωρία είναι ότι εφόσον τα πράγματα ζουν στη φαντασία μας, θα πρέπει να υπάρχουν και στην πραγματικότητα. Οπως λένε και οι κβαντοφυσικοί, οτιδήποτε μπορείς να σκεφτείς, υπάρχει. Γιατί αν δεν υπήρχε, δεν θα το σκεφτόσουν. Λοιπόν, τον έρωτα σε ένα νοητό επίπεδο, τον έχουμε ζήσει. Αλλά την πραγματοποίηση του έρωτα - τουλάχιστον για τον εαυτό μου μιλάω -, την επιτυχία σε μία σχέση - επιτυχία κατά το "ως εν ουρανώ και επί της γης" - μεταφορικά στο πεδίο του έρωτα, όπως στα οράματά μας, την έχουμε ζήσει;».
Και οι έρωτές μας, τι ήταν;
«Ανάγκη για διαιώνιση. Γιατί το μεγαλύτερο δέλεαρ που υπάρχει στη σεξουαλικότητα είναι η διαιώνιση του είδους. Μέχρι και στους ομοφυλόφιλους, όσο κι αν φαίνεται παράλογο, ακόμη και εκεί, εκφράζεται η αρχέγονη ανάγκη της σύλληψης και διαιώνισης».
Θα διαιωνισθεί η ζωή μέσα από τον έρωτα, αλλά συνάμα ίσως και ο συγκεκριμένος έρωτας;
«Εγώ δεν το θέτω σε μία ιδανική ένωση· το θέτω σε μία κατάσταση που θα μπορούσε να δημιουργηθεί και ανάμεσα σε έναν άνδρα και μία πόρνη. Και εκεί, αυτό που υποσυνείδητα ηδονίζει τους ανθρώπους είναι το "και έσονται οι δύο εις σάρκα μίαν"· η αιωνιότης. Ολα είναι "το όνειρο ενός ονείρου", που έλεγε και ο φίλτατος Εντγκαρ Αλαν Πόε. Οπως και να έχει, ο έρωτας είναι μία θεϊκής φύσεως κατάσταση, έτσι τουλάχιστον όπως την έχουν ορίσει εκείνοι που δημιούργησαν αυτή τη λέξη και της έδωσαν μια συγκεκριμένη κριτική υπόσταση».
Και πώς βιώνεται ο ανύπαρκτος έρωτας;
«Μόνο μέσω της ανιδιοτελούς αγάπης. Αν βάλετε σε καθημερινή πρακτική την αληθινή αγάπη με όλους τους ανθρώπους της ζωής σας, χωρίς έρωτα - όλοι εμείς που τραβούμε κουπί χωρίς καμία καταπράυνση -, μπορεί κάποια στιγμή ν' αναπαυθούμε σε αυτή τη θεϊκή κατάσταση. Αλλιώς, κάποια στιγμή, τρελαινόμαστε. Ο έρωτας είναι ένα είδος ευφορίας και δυσφορίας. Είναι μια περίεργη νόσος».
Σας έχουν αγαπήσει πολύ...
«Μάλλον. Απλά εγώ δεν το γνωρίζω, γιατί δεν άφηνα τον εαυτό μου να αγαπηθεί».
Πρέπει να αγαπάτε πολύ τον εαυτό σας.
«Μαθαίνω να τον αγαπώ τώρα. Ο ναρκισσισμός προέρχεται από την έλλειψη αυτοεκτίμησης. Η εγωκεντρική αγάπη δεν είναι η αγάπη του εαυτού· προβάλλει κανείς ένα δικό του καλό σημείο επειδή ζητάει από τους άλλους την αναγνώριση, για να πειστεί και ο ίδιος ότι το αξίζει».
Σας συναντώ, επομένως, σε φάση εσωτερικών αλλαγών;
«Και εξωτερικών. Ζω σε ένα ξύλινο σπίτι, σε ένα δάσος, μόνος μου, κοντά στο γκουλάγκ στα Ουράλια, στη μέση του πουθενά, με ένα ποτάμι που το περπατάω σε στυλ Ρίο - Αντίρριο, είναι παγωμένο, με έλατα και πεύκα και με μια αλεπού, και έχω και το σκυλάκι μου, και τρέχω σαν εσκιμώος Ταρζάν».
Μέσα στη σιωπή;
«Δεν υπάρχει σιωπή. Είναι ένα δούναι και λαβείν με τη φύση και βλέπεις ότι κι εσύ είσαι μέρος της. Είμαστε φύση - το λέω χωρίς να είμαι φυσιολάτρης. Από την άλλη, βρίσκομαι σε περίοδο εσωτερικής πρακτικής, που σημαίνει ότι διαλογίζομαι, αναλύομαι, έχω μυστηριακή ζωή, πάω στην εκκλησία».
Πού σκοπεύετε;
«Πετώ τις ταπετσαρίες που τόσα χρόνια είχαν κολλήσει πάνω μου όλοι οι ένοικοι που έχουν ζήσει μέσα μου· οικογένειες, κοινωνίες, μορφώσεις, έρωτες. Και με αγάπη και σεβασμό λέω "Με συγχωρείτε, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω, αλλά πρέπει να ζήσω κι εγώ". Οπότε, οι ταπετσαρίες που μας υπηρέτησαν κάποια όνειρα και κάποιες εποχές, τώρα θα φύγουν γιατί θέλω να δω τι βρίσκεται από κάτω».
Εχει εμφανιστεί η αρχική τοιχογραφία;
«Δεν έχω φτάσει στο φρέσκο, αλλά αισθάνομαι καλύτερα· απελευθερωμένος. Και γιατί πιστεύω στην επανάσταση. Η προσωπική επανάσταση είναι αυτή που θα αλλάξει τον κόσμο. Δεν μπορώ να απαιτήσω κάτι καλύτερο από τους άλλους, αν δεν αλλάξω εγώ. Αν τη σχέση μου με εσάς δεν μπορώ να τη φέρω σε ένα όμορφο, αληθινό επίπεδο, πώς θα περιμένω να αλλάξει ο Τσίπρας; Από πού κι ως πού;».
Επί τον τύπον των ήλων, λοιπόν;
«Ναι, η αυτογνωσία έχει μακρύ δρόμο - δεν σημαίνει ότι σίγουρα θα μάθω ή θα βρω -, αλλά είναι η ανέλιξη και τα μικρά βήματα που κάνεις προς αυτήν, είναι η διεύρυνση της συνείδησης, η αφύπνιση. Και ακούω και πολλή μουσική και διαβάζω και γράφω...».
Συνθέτετε;
«Γράφω, συνθέτω, καταγράφω μουσική· αυτό είναι».
Και ποίηση;
«Δεν ξέρω· εγώ είμαι ονειρευτής ονείρων. Γράφω ποίηση, τι σημαίνει; Δεν μου αρέσει η λέξη ποίημα. Αισθάνομαι ενοχή προς αυτήν. Αναδημιουργία είναι. Ανακατασκευή. Γιατί ό,τι γράφω είναι πλασμένο σε βάσεις που έχουν δημιουργήσει άλλοι. Μπορεί να είναι και ποίημα, γιατί δημιουργώ τη λαλιά από την αρχή. Είναι η ασυνάρτητη γλώσσα του δικού μου ονείρου».
Με λέξεις πέρα από τις λέξεις;
«Ναι. Με μεταλέξεις. Αυτό μπορεί να είναι. Μου είναι πάρα πολύ συγκινητικό ένα "κάτι", που ίσως είναι το "τίποτα". Αλλά μπαίνεις στην τρύπα του "τίποτα" και βλέπεις εκεί να κρύβεται το παν».
Ωραία θα ήταν μια συνέντευξη χωρίς λόγια. Γιατί δύσκολα καταγράφεται η ατμόσφαιρα μιας συζήτησης. Η αίσθησή της και η αίσθηση του άλλου.
«Οπως ο Μπέκετ, που έχει κάνει θεατρικό χωρίς ηθοποιούς. Είπατε, όμως, μια λέξη που μου αρέσει πάρα πολύ. Τη λέξη "συζήτηση"».
Επειδή ζητάμε το πέραν.
«Ακριβώς. Ζητάμε και οι δύο το πέραν».
Και είναι γοητευτικό που δεν ξέρουμε ποιο είναι το πέραν αυτού.
«Γι' αυτό έχει και νόημα. Οπως λέει κάποιος παλιός, σκέπτομαι γιατί δεν γνωρίζω».
Εχει μια εκκεντρικότητα η συζήτησή μας;
«Εξαρτάται για ποιον. Για εμάς, δεν νομίζω».
Απελευθερωνόμαστε, διαρρηγνύοντας όρια;
«Δεν είναι απελευθέρωση, είναι επαναπροσδιορισμός των υποκειμενικών ορίων».
Τι άλλο κάνετε, κύριε Κουρεντζή;
«Εναν εκδοτικό οίκο-φάντασμα με λειτουργικά βιβλία καλλιτεχνών που αγαπώ. Τώρα, εκδώσαμε ένα του ποιητή Παναγιώτη Μερέκου, όπου το κείμενο είναι τυπωμένο ανάποδα, και έχει κι έναν καθρέφτη, ώστε μέσα από αυτόν να έχεις μιαν άλλη ανάγνωση. Κι ένα ακόμη βιβλίο, με μαρμαροσελίδες, που μόνον όταν το πετάξεις στη φωτιά εμφανίζεται το κείμενο, χωρίς, βέβαια, να καίγεται. Εβγαλα κι ένα άρωμα, το "Εαρ 16", που έχει τη μυρωδιά των δακρύων. Τώρα ετοιμάζω το "Θέρος 17" που είναι σαν να περπατάς στην έρημο και να θυμάσαι την αμμουδιά δίπλα στη θάλασσα και το πολύ ιδιαίτερο φιλί, από την αλμύρα και το ιώδιο, μιας κοπέλας. Είναι συλλεκτικά κομμάτια».
Η μυρωδιά των δακρύων ποια είναι;
«Εχει κάτι από όζον, κάτι από αμμωνία, πολλή κάνναβη, είναι των δακρύων, γιατί αγκάλιασες και μύρισες τα μαλλιά μιας κοπέλας και κατάλαβες ότι ερχόταν απ' τον δρόμο, και έξω ήταν άνοιξη, και ο Επιτάφιος πιο πέρα... Εαρινή χαρμολύπη...».
Γοητεύεστε ακούγοντας τον εαυτό σας να μιλά;
«Σπανίως. Συνάντησα στη ζωή μου κάποιες γυναίκες που σαν να ήταν πλασμένες από τη δική μου σάρκα· μου έλεγαν πράγματα που ήθελα ν' ακούσω και αισθανόμουν ότι είχα μπει σε ένα κλουβί του εαυτού μου. Η φυλακή του εαυτού... Οταν μιλάς, αυτομάτως περιορίζεσαι. Επειδή παίρνεις θέση, κι όταν παίρνεις μία θέση, χάνεις όλες τις άλλες. Αν δούμε την ασημαντότητά μας, το να παίρνεις θέση είναι λίγο κουτό. Αλλά είναι σημαντικό να ξέρεις ότι είναι κουτό. Η αρχή της ελευθερίας είναι να γνωρίζεις πόσο δεσμευμένος είσαι με το όχημα που έχεις. Και εκεί αρχίζουν και διανθίζονται οι δυνατότητες του οχήματος».
«In the deathcar, we're alive» τραγουδά ο Ιγκι Ποπ. Να ανοίξει και το σώμα και να ξεπεταχτούν τα όργανα, να φύγει το μυαλό;...
«Μου είπαν ότι κάποιος επιστήμονας ισχυριζόταν κάποτε ότι όταν δημιουργείται το έμβρυο, είναι ρευστά τα όργανα - φανταστείτε να κολυμπάνε σε ένα περίεργο λυκόφως μέσα στο παιδάκι -, και η καρδιά πηγαινοέρχεται, ανεβαίνει και στον εγκέφαλο, και ύστερα από κάποιους μήνες παίρνει τη θέση της. Εχουμε ίσως μια τέτοια μνήμη να αντιλαμβανόμαστε την καρδιά... Γιατί για ποιον λόγο χρησιμοποιούμε τόσο πολύ τη λέξη "καρδιά"; "Το κάνω με την καρδιά μου...". Επειδή είναι συνυφασμένη με τη ζωή; Με αυτό το δώρο που είναι η ζωή;».
Πώς σκεφτήκατε να μου το πείτε αυτό;
«Μου το θυμίσατε. Κι επειδή ήταν μια καταπληκτική κοπέλα αυτή που μου το μετέφερε, και ο λόγος της είχε και τα στοιχεία του "κάποιος"... "κάποτε"...».
Κάποιος... κάποτε... λοιπόν, σας είπε:
«Πάρε τη ζωή μου και κάνε τη ό,τι θες»;
«Νομίζω ότι αν το εννοούσε, δεν θα το έλεγε. Πάρε τη ζωή μου σημαίνει "μένω χώρια από σένα και προσφέρω τον εαυτό μου σε μία πνευματική πρακτική που σε αφορά"».
Σας απασχολεί η έννοια της σαγήνης;
«Τέχνη χωρίς σαγήνη δεν υπάρχει. Ακόμη και ο θρήνος της Ηλέκτρας είναι σαγηνευτικός. Εχει έναν έντονο ερωτισμό. Η σαγήνη είναι ένα αλλόκοτο άγνωστο κενό, όπου αρχίζεις να βλέπεις διαφορετικά τον εαυτό σου. Ενα παράδειγμα: Κατά τη διάρκεια μιας τετράωρης παράστασης, για να μην αποσπαστεί η προσοχή λόγω κόπωσης, πρέπει να δαμάσεις θυμικό και θυμητικό, αυτά τα δύο άλογα που ιππεύεις, για να σωθείς. Εδώ αρχίζει η σαγήνη της υπέρβασης, η λατρευτική περιοχή της τέχνης. Αν σας χαϊδέψω τώρα στην πλάτη ή ύστερα από ένα ταξίδι τεσσάρων ημερών στη Σαχάρα, δεν θα είναι το ίδιο. Η έρημος είναι η άλλη λογική, δεν είναι ποτέ αυτοσκοπός. Είναι σημείο απουσίας και συνάντησης. Αλλά πρέπει να την περάσουμε, αν θέλουμε να δούμε μια άλλη όψη των πραγμάτων».
Η έρημος απέναντι από την Ακρόπολη... Η Αθήνα, αλήθεια, πώς σας φαίνεται;
«Εχει γίνει πολύ μελαγχολικός τόπος. Δεν περνάω καλά. Αισθάνομαι τον κόσμο πολύ καταβεβλημένο, θλίβομαι γιατί βλέπω πώς συρρικνώνεται. Και δεν υπάρχει οίκτος. Ούτε όσοι ζουν εδώ νιώθουν οίκτο για αυτό που τους συμβαίνει. Είναι ένας διαρκής εφιάλτης. Νομίζω, όμως, ότι όσο απαισιόδοξοι κι αν είμαστε, πρέπει να ευχηθούμε στους ανθρώπους να εκμεταλλευτούν αυτή την κακή συγκυρία για να αφυπνιστούν. Κάπου να αφιερωθούν, αφού δεν έχουν και τίποτα να χάσουν. Οπως λέει κι ένας καταπληκτικός μοναχός που συνάντησα στο Αγιο Ορος τελευταία, "έτσι ή αλλιώς χαμένοι είμαστε"».
Μα, ελπίζουμε.
«Η ελπίδα είναι μεγάλη, και αν κάποιος θέλει να κρατήσει κάτι καλό από αυτή τη συνέντευξη, να κλείσει τα μάτια, ν' αδειάσει τη σκέψη και να πει δυνατά πέντε φορές τη λέξη "ελπίς"· και θα δει πώς θ' αλλάξει».
Εχει σημασία πώς λειτουργούν το συναίσθημα, το σώμα, τα συσσωρευμένα αύριο και τα συσσωρευμένα χθες.
«Ο άνθρωπος πρέπει να απενοχοποιηθεί και να ζει στο τώρα. Τα "θέλω" και τα "αύριο" και τα "οϊμέ τού χθες" επισκιάζουν το σήμερα. Πλένουμε το σώμα μας, δεν πλένουμε, όμως, το πνεύμα μας. "Πλυνείς με, και υπέρ χιόνα λευκανθήσομαι". Από τους ψαλμούς του Δαβίδ».
Θα θέλατε να γίνετε αυτοκράτωρ;
«Οχι, δεν θέλω τον φθόνο. Θέλω αγάπη να μοιράζομαι με τους άλλους. Αγαπώ τους ανθρώπους».
Στην Αθήνα, πότε θα εμφανιστείτε;
«Στις 6 Μαρτίου, στο Μέγαρο, με την 1η Συμφωνία του Μάλερ και με το κοντσέρτο για βιολί "Στη μνήμη ενός αγγέλου" του Αλμπαν Μπεργκ».
Και θα κατεβούν στο Μέγαρο οι άγγελοι - όπως λέτε όταν επιτυγχάνεται η θεϊκή μουσική μέθεξη! Μεγάλη χαρά αυτή η συνάντησή μας!
«Και για μένα».
18 Δεκεμβρίου 2016
http://www.tovima.gr/vimagazino/interviews/article/?aid=852237
Perm Opera Ballet Theatre
YauzaPalace
Θ. Κουρεντζής:
«Ο έρωτας είναι μια επιδημία την οποία επιλέγουν όλοι»
Απέναντί μου, στην οθόνη του laptop, στη μακρινή Περμ, ο μαέστρος περιγράφει πως έχουν αρχίσει να λιώνουν τα χιόνια και να μυρίζει άνοιξη. Στην επόμενη μιάμιση ώρα, θα μου μιλήσει για τις παιδικές του αναμνήσεις, τις λυτρωτικές ώρες ποδοσφαίρου, των τυραννικών ερώτων και των αποκαλυπτικών του ονείρων, τις νύχτες αγρύπνιας και την αγοραφοβία του.
Απολαμβάνω:
«Την προσμονή των πραγμάτων που θα ήθελα να απολαύσω. Ολη μας η ζωή είναι ένα είδος προσμονής. Δηλαδή, όχι όταν φιλάς την κοπέλα, αλλά όταν σιδερώνεις το πουκάμισό σου, για να πας στο ραντεβού».
Βία:
«Η βία είναι μέθοδος της φύσης και του έκπτωτου βασιλείου. Μια πρακτική που δεν οδηγεί πουθενά, αλλά αναγεννάται από την τέφρα της συνεχώς».
Γεννήθηκα:
«Φεβρουάριο του ‘72, στην Αθήνα, την περίοδο της Χούντας. Οσο δύσκολα και να ήταν εκείνα τα χρόνια, ωστόσο υπήρχε ένα σθένος στον κόσμο, μια συσπείρωση πνευματική εναντίον των δύσκολων συνθηκών, ρομαντισμός απέραντος. Κοίταζα πρόσφατα μια φωτογραφία από κείνη την εποχή. Γύρω από το σπίτι μου ήταν όλο μαργαρίτες. Και οικόπεδα, αλάνες, όπου παίζαμε διάφορα παιχνίδια, ποδόσφαιρο».
Δάσκαλος:
«Σήμερα, έβλεπα στον ύπνο μου τους δασκάλους μου, τους ανθρώπους που με βοήθησαν να γίνω αυτό που είμαι σήμερα. Ο δάσκαλος που με διαμόρφωσε με έναν μαγικό τρόπο είναι ο Ιλία Μούσιν. Είναι ο πνευματικός μου πατέρας στη μουσική. Επίσης, πολύ σημαντικός δάσκαλός μου είναι ο Γιώργος Χατζηνίκος, ο οποίος ζει στην Αθήνα, τον αγαπώ πολύ και τον θεωρώ ως έναν από τους βασικούς δασκάλους μου που μου έδωσε μια σωστή πνευματική κατάρτιση και με διέπλασε μουσικά. Ο Δίων Αρίβας, ένας απίστευτος άνθρωπος, ένας Δον Κιχώτης, με ένα απαράμιλλο βάθος στη μουσική. Επίσης, ο Κώστας Πασχάλης και πολλοί άλλοι. Η συμβουλή που έχω κρατήσει από τους δασκάλους μου είναι: “Αναπτύξτε, εξελίξτε τη φαντασία σας”».
Ελλάδα:
«Είναι ο τόπος του ονείρου μου, της γραφής μου, της θρησκείας μου, ο μελλοντικός τόπος της ζωής μου και ο αρχέγονος τόπος μου. Στα όνειρά μου, στην εσωτερική μου ζωή, που έχω οικογένειες, παιδιά και κατοικία, ζω στην Ελλάδα. Δεν ξέρω αν αυτό θα συμβεί ποτέ, αλλά αυτός είναι ο εσωτερικός τόπος όπου ενοικώ και τώρα και πριν και πάντα. Και ο χώρος που διαμορφώνω στη Ρωσία ή όπου αλλού βρίσκομαι είναι πολύ ελληνοκεντρικός. Εμείς, οι αληθινοί Έλληνες, είμαστε πολύ ελληνοκεντρικοί, γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Είναι τόσο έντονη η γλωσσολαλιά μας που δεν μπορούμε να μιλήσουμε σωστά καμία ξένη γλώσσα. Εχουμε πάντα το ελληνικό αξάν. Εχω προβλήματα. (χαμογελάει) Είμαι σαν το ανέκδοτο με τον Ηπειρώτη τον Γιάνναρο και το “Αχ, κουνελάκι”. (τραγουδάει το «Αχ κουνελάκι» στα Ηπειρώτικα) Έχω έρωτα για την Ελλάδα, την ελληνικότητα, αυτό το μυστήριο μείγμα της χριστιανικής παράδοσης στο Βυζάντιο με τον νεοπλατωνισμό και την αρχαία τέχνη, αυτό το καταπληκτικό άνοιγμα ψυχής που προκαλεί η Μεγάλη Παρασκευή στους ανθρώπους ή την ανάταση που αισθάνεται κανείς στην πρώτη Ανάσταση, το Σάββατο το πρωί, με τη φράση “Ανάστα ο Θεός”. Τα περίεργα φυτά της ανατολικής Θράκης, οι τρελές ονομασίες των Θεοτόκων κάθε νησιού. Αυτή είναι η δική μου τοιχογραφία ελληνικότητας».
Ερωτας:
«Ο έρωτας είναι μια μεγάλη πανώλη, ένας όλεθρος. Είναι μια επιδημία την οποία επιλέγουν όλοι. Αλλοι θεραπεύονται αμέσως, άλλοι –οι περισσότεροι στην εποχή μας, έχουν εμβολιαστεί και δεν αρρωσταίνουν, και άλλοι φεύγουν από αυτή την επάρατη νόσο».
Ζηλεύω:
«Δεν ζηλεύω. Θα ζήλευα μόνο τη βασιλεία των ουρανών».
Ήρωες:
«Ο Συμεών ο νέος Θεολόγος, ο Ιωάννης Δαμασκηνός, ο Ζορζ Μπατάιγ, ο Μποντλέρ, ο Καραϊσκάκης, ο τρελός της ερήμου, ο Παναγίτσας που κυκλοφορεί στους σταθμούς του μετρό».
Θάνατος:
«Ολη μου η ζωή, από μικρό παιδί, είναι μια σκέψη θανάτου. Είναι μεγάλο πράγμα να μη φοβάσαι τον θάνατο. Ο φόβος θανάτου μπορεί να εκφραστεί και μέσα από μια δίψα θανάτου, η οποία είναι βαθύτερη από τη λίμπιντο. Ο ερωτισμός, βεβαίως, είναι ένα είδος θανάτου. Είναι μια απάρνησις εαυτού. Και πάντα η απογοήτευση μετά τον έρωτα αναζητά μια ανάσταση. Αν ξέρεις πως θα τελειώσει μια σεξουαλική επαφή, δεν έχει κανένα νόημα. Πάντα περιμένεις ότι θα ανοίξουν τα ταβάνια από πάνω σου και θα βγουν οι άγγελοι. Πάντα υπάρχει αυτή η ελπίδα.
Δεν φοβόμουν να πεθάνω, μέχρι που πήγα σε ένα κρεματόριο στο Νοβοσιμπίρσκ, στην κηδεία της μητέρας ενός φίλου. Επρόκειτο για μία απίστευτη κατάσταση. Μπαίνοντας μέσα στην κατάμαυρη αίθουσα αναμονής, έπαιζαν κάτι ρωσικά λαϊκά τραγούδια, σαν τα δικά μας σκυλάδικα. Υπήρχαν, επίσης, κάτι παιχνιδάκια, σαν αυτοκινητάκια matchbox, μέσα στα οποία έβαζαν την τέφρα του νεκρού, όπως και παιχνίδια για να συνοδεύουν πεθαμένα παιδιά. Μέσα σε όλο αυτό, υπήρχαν με έντονα γράμματα τα εξής: «Ματαιότης ματαιοτήτων τα πάντα ματαιότης» και από πάνω «Αν θέλετε να ρίξουμε την τέφρα σας στο διάστημα με δορυφόρο, θα σας κοστίσει λίγο ακριβά, αλλά γίνεται. Παρακαλώ τηλεφωνήστε στο τηλέφωνο…». Από κείνη τη στιγμή και μετά, Θεέ μου, ήθελα πολύ να ζήσω! Ζήτω η ζωή! Θέλεις να ζεις, για να μην υποστείς, ούτε εσύ ούτε οι συγγενείς σου αυτή την κακόγουστη φάρσα.
Ξέρετε, ο θάνατος, όπως τον διαβάζουμε σε μια νουβέλα του Φλομπέρ, μοιάζει πολύ ποιητικός. Η πραγματικότητα, όμως, του θανάτου είναι ακαλαίσθητη. Το φέρετρο πίσω από τη τζαμαρία της πολυκατοικίας όταν είναι να βγει προς τη νεκροφόρα, τα άνθη που βάζουν στους πεθαμένους, τα άδεια λόγια συλλυπητηρίων, η ζέστη και τα μαύρα γυαλιά, η ενοικίαση ενός τάφου για τρία χρόνια και μετά σε ξεθάβουν και σε πετούν στα σκουπίδια».
Ιστορία:
«Σε κάθε ιστορία, με ενδιαφέρουν οι μικρές λεπτομέρειες. Κοιτάζοντας παλιές φωτογραφίες των γονιών μου, τότε που ήταν παιδάκια στο κέντρο των Αθηνών, προσπαθώ να διακρίνω ποιος είναι από πίσω, τι παπούτσια φοράει, πως είναι το τάδε κτίριο στο φόντο. Σε κάποιο κονσέρτο, ο άνθρωπος που κάθεται στην τρίτη σειρά, πως έχει σιδερώσει το παντελόνι του για να έρθει εδώ, πόσο βιαστικά έχει δέσει το κασκόλ του. Δηλαδή, μπαίνεις σε ένα γοητευτικό, ανεξερεύνητο σύμπαν μικρών και μικρότερων ιστοριών για να ερμηνεύσεις μια ανάμνηση ή μια φωτογραφία».
Καθρέφτης:
«“Βλέπω να διπλασιάζεται η ομορφιά μου στον κόσμο”. (γελά με την ψυχή του) Τις καλές εποχές των Αθηνών, όταν κυκλοφορούσαμε με τον Τάκη Μερέκο, τον ποιητή φίλο μου και σπουδαίο καλλιτέχνη και μας έλεγαν “ψώνια” και “ναρκισσιστές”, ο Τάκης έλεγε: “Βρε, παιδιά, εγώ κοιτάζομαι στον καθρέφτη, γιατί είμαι ουμανιστής, για να διπλασιάζω την ομορφιά σε αυτόν τον κόσμο”».
Λάθη:
«Παλιότερα, μου ήταν πολύ δύσκολο να μου συγχωρέσω τα όποια λάθη μου, λόγω εγωισμού. Δεν μπορούσα να δεχτώ ότι κάνω λάθος. Εβλεπα την ατέλειά μου και δεν μου άρεσε. Όχι πια».
Μυστικό:
«Η αποκάλυψη ενός μυστικού είναι μια τελετουργική διαδικασία. Εχει να κάνει με τον έρωτα, το Θείο, τη μουσική, την τέχνη».
Ντρέπομαι:
«Η δουλειά μου έχει να κάνει με την ντροπή. Είναι πολύ δύσκολο να βγαίνεις απογυμνωμένος μπροστά σε αγνώστους και να ξεδιπλώνεις τα μυστικά σου. Είναι τρομερή ντροπή. Ακόμα και τώρα, μου είναι τρομερά δύσκολο κάθε φορά που ανεβαίνω στη σκηνή. Εννοώ με τον τρόπο ότι αυτό που σας λέμε είναι κάτι πολύ δικό μας, πολύ εσωτερικό, πολύ αληθινό. Είναι τρομερά απάνθρωπη η σχέση του μαέστρου με τον άλλον κόσμο. Αν βγαίνει αληθινός και ειλικρινής πάνω στη σκηνή, δεν είναι θωρακισμένος απέναντι στον κόσμο. Όμως, δεν έχει νόημα ο άλλος, ο πιο “επαγγελματικός” τρόπος ή τουλάχιστον εμένα δεν με αφορά».
Ξαγρυπνώ:
«Συνεχώς. Εχω μεγάλο πρόβλημα με τον ύπνο. Δεν μπορώ να κοιμηθώ με άλλον άνθρωπο μαζί. Ή μπορεί να δω ένα όνειρο και να κάνω να κοιμηθώ δύο μέρες. Εχω αλλάξει σχέσεις μου λόγω ονείρων».
Όνειρα:
«Από μικρός βλέπω σταθερά διάφορα όνειρα. Σε ένα από αυτά είναι σαν να βρίσκομαι σε μια μετά θάνατον πόλη, στην Αθήνα, σε μια περιοχή που ψάχνω να βρω ένα σπίτι, ακολουθώντας μια διαδρομή από το Παγκράτι μέχρι την Ακρόπολη. Τις προάλλες, μια νύχτα που ήμουν με κάτι φίλους μου στην Αθήνα, λέω, “ρε παιδιά, θα μου κάνετε παρέα να πάμε σε κείνη τη διαδρομή του ονείρου μου;“ Ε, σε κείνη την τοποθεσία, κοντά στον ναό της Εκάτης, βρήκα ένα σπίτι, για μένα το ωραιότερο σπίτι των Αθηνών. Είναι η πρώην οικία του Κωλέττη. Αυτό το σπίτι πρέπει οπωσδήποτε να το αγοράσω».
Ποδόσφαιρο:
«Δεν είμαι φανατικός οπαδός κάποιας ομάδας -εντάξει, είμαι Ολυμπιακός- αλλά το ποδόσφαιρο είναι μεγάλο πάθος. Παίζω μέχρι και σήμερα -και πάντα επιθετικός. Με μια διακοπή κάμποσων ετών. Ξανάρχισα πριν από δύο χρόνια. Είναι κάποιοι μουσικοί στη MusicAeterna, την ορχήστρα μας, που παίζουν ποδόσφαιρο και κάποια στιγμή μου λένε: “Μαέστρο, ξέρετε να παίζετε μπάλα;” “Εγώ δεν ξέρω;!” Το πήρα πατριωτικά! Και έτσι ξαναξεκίνησα. Ε, την πρώτη φορά ήταν δύσκολο, γιατί είχα να παίξω χρόνια, αλλά η τεχνική ήταν εκεί. Εννοείται ότι στην αρχή έπαθα ένα τραύμα, έσπασα κάτι δάχτυλα, αλλά ήταν τέλεια. Το ποδόσφαιρο, με κάποιον τρόπο, σε φέρνει στο κέντρο του εαυτού σου. Θεωρώ πως το παιχνίδι είναι κάτι πολύ σπουδαίο στη ζωή. Και ένα από τα παιχνίδια που θα συνιστούσα σε όλους να παίζουν είναι το ποδόσφαιρο, γιατί είναι μια μικρογραφία του κόσμου που ζούμε. Στο ποδόσφαιρο, υπάρχουν τρομερές εντάσεις, συνεργατικότητα, ατομικότητα, άμιλλα, ανταγωνισμός, σωματικότητα, βία, ρίσκο, κίνδυνος. Εγώ, όταν είμαι κουρασμένος και αισθάνομαι ότι καταρρέω, αν πάω να παίξω ποδόσφαιρο, επιστρέφω στον εαυτό μου».
Ροή:
«Οι άνθρωποι φοβόμαστε τη ροή, μπλοκάρουμε τις αλλαγές, άρα και τη ζωή μας. Εμένα με μπλοκάρισε το ότι γνώρισα την οικτρή ερωτική απογοήτευση σε διάφορες εκδοχές και όλη η δημιουργικότητά μου ήταν υπό τη σκιά μιας φοβερής κατάθλιψης και ερωτικής απογοήτευσης. Ευτυχώς, το ξεπέρασα μέσα από τη γνώση ότι δεν είναι η πληγή αυτή που δημιουργεί, αλλά αυτός που φέρει την πληγή».
Σιωπή:
«Δεν υπάρχει σιωπή. Εχω βρεθεί σε απόλυτα ηχομονωμένο δωμάτιο, αλλά και εκεί ακούς τους χτύπους της καρδιάς σου. Είναι σοκαριστικό, παντού υπάρχει θόρυβος».
Ταυτότητα:
«Η ιδανική ταυτότητα για μένα θα είχε τον στίχο του Εζρα Πάουντ: “Dreamer of dreams”, “ονειρευτής ονείρων”».
Υπνος:
«Το τελετουργικό του ύπνου δεν μου αρέσει. Το ότι προετοιμάζεσαι για να κοιμηθείς, για μένα είναι σαν να προετοιμάζεσαι να πεθάνεις. Μου αρέσει να με παίρνει ο ύπνος εκεί που δεν το περιμένω. Και εκεί είναι που βλέπω κάποια καταπληκτικά όνειρα».
Φόβοι:
«Είμαι αγοραφοβικός. Όταν πάω, ως θεατής, σε κονσέρτα πολύ σπάνια μπορώ να κάτσω. Με πιάνει κλειστοφοβία και τρέμουλο. Γι’ αυτό κάθομαι πάντα σε εξωτερική θέση, για να μπορώ εύκολα να φύγω».
Χρήματα:
«Είμαι οικονομικά ανεξάρτητος. Εχω τη χαρά να μπορώ να βοηθώ τους δικούς μου ως μια μικρή ανταπόδοση για όλα όσα έχουν κάνει για μένα».
Ψέματα:
«Ναι, λέω ψέματα. Όπως όλοι μας. Αν σας ρωτήσω, τι κάνετε, θα μου πείτε, καλά και θα μου χαμογελάσετε, αλλά το πιο πιθανό είναι να μου λέτε ψέματα. Είναι πολύ δύσκολη η επικοινωνία μέσω της αλήθειας και αλήθειες μπορείς να πεις μόνο με τους δικούς σου ανθρώπους που τους εμπιστεύεσαι απόλυτα. Το savoir vivre και η κοινωνική σύμβαση της επικοινωνίας απαιτούν να είμαστε ανάλαφροι και αρεστοί στους άλλους».
Ωρα να…:
«… δημιουργήσουμε κάτι όμορφο. Αρκετά κάναμε ασκήσεις επί χάρτου, παιδιά, μαζέψτε τις σημειώσεις σας και ας γράψουμε επιτέλους το βιβλίο. Και να το εκδώσουμε κιόλας».
* «MusicAeterna-Θεόδωρος Κουρεντζής»: ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ – Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης, τηλ. 210-72.82.333, www.megaron.gr. Ημέρες & ώρα παραστάσεων: Τρ 17/3 (Rameau Gala, σοπράνο Ναντίν Κούτσερ) & Τετ 18/3 (Σεργκέι Προκόφιεφ, «Ρωμαίος και Ιουλιέττα») στις 20.30. Τιμές εισιτηρίων: €8,50 - €60.
Διαβάστε τη συνέντευξη, ακούγοντας τέσσερα αγαπημένα μουσικά κομμάτια του Θεόδωρου Κουρεντζή:
ΙΩΑΝΝΑ ΜΠΛΑΤΣΟΥ
http://www.kathimerini.gr/807041/gallery/proswpa/synentey3eis/8-koyrentzhs-o-erwtas-einai-mia-epidhmia-thn-opoia-epilegoyn-oloi
16.03.2015
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΠΗΓΕΣ
Perm Opera Ballet Theatre
YauzaPalace
Θ. Κουρεντζής:
«Ο έρωτας είναι μια επιδημία την οποία επιλέγουν όλοι»
Απολαμβάνω:
«Την προσμονή των πραγμάτων που θα ήθελα να απολαύσω. Ολη μας η ζωή είναι ένα είδος προσμονής. Δηλαδή, όχι όταν φιλάς την κοπέλα, αλλά όταν σιδερώνεις το πουκάμισό σου, για να πας στο ραντεβού».
Βία:
«Η βία είναι μέθοδος της φύσης και του έκπτωτου βασιλείου. Μια πρακτική που δεν οδηγεί πουθενά, αλλά αναγεννάται από την τέφρα της συνεχώς».
Γεννήθηκα:
«Φεβρουάριο του ‘72, στην Αθήνα, την περίοδο της Χούντας. Οσο δύσκολα και να ήταν εκείνα τα χρόνια, ωστόσο υπήρχε ένα σθένος στον κόσμο, μια συσπείρωση πνευματική εναντίον των δύσκολων συνθηκών, ρομαντισμός απέραντος. Κοίταζα πρόσφατα μια φωτογραφία από κείνη την εποχή. Γύρω από το σπίτι μου ήταν όλο μαργαρίτες. Και οικόπεδα, αλάνες, όπου παίζαμε διάφορα παιχνίδια, ποδόσφαιρο».
Δάσκαλος:
«Σήμερα, έβλεπα στον ύπνο μου τους δασκάλους μου, τους ανθρώπους που με βοήθησαν να γίνω αυτό που είμαι σήμερα. Ο δάσκαλος που με διαμόρφωσε με έναν μαγικό τρόπο είναι ο Ιλία Μούσιν. Είναι ο πνευματικός μου πατέρας στη μουσική. Επίσης, πολύ σημαντικός δάσκαλός μου είναι ο Γιώργος Χατζηνίκος, ο οποίος ζει στην Αθήνα, τον αγαπώ πολύ και τον θεωρώ ως έναν από τους βασικούς δασκάλους μου που μου έδωσε μια σωστή πνευματική κατάρτιση και με διέπλασε μουσικά. Ο Δίων Αρίβας, ένας απίστευτος άνθρωπος, ένας Δον Κιχώτης, με ένα απαράμιλλο βάθος στη μουσική. Επίσης, ο Κώστας Πασχάλης και πολλοί άλλοι. Η συμβουλή που έχω κρατήσει από τους δασκάλους μου είναι: “Αναπτύξτε, εξελίξτε τη φαντασία σας”».
Ελλάδα:
«Είναι ο τόπος του ονείρου μου, της γραφής μου, της θρησκείας μου, ο μελλοντικός τόπος της ζωής μου και ο αρχέγονος τόπος μου. Στα όνειρά μου, στην εσωτερική μου ζωή, που έχω οικογένειες, παιδιά και κατοικία, ζω στην Ελλάδα. Δεν ξέρω αν αυτό θα συμβεί ποτέ, αλλά αυτός είναι ο εσωτερικός τόπος όπου ενοικώ και τώρα και πριν και πάντα. Και ο χώρος που διαμορφώνω στη Ρωσία ή όπου αλλού βρίσκομαι είναι πολύ ελληνοκεντρικός. Εμείς, οι αληθινοί Έλληνες, είμαστε πολύ ελληνοκεντρικοί, γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Είναι τόσο έντονη η γλωσσολαλιά μας που δεν μπορούμε να μιλήσουμε σωστά καμία ξένη γλώσσα. Εχουμε πάντα το ελληνικό αξάν. Εχω προβλήματα. (χαμογελάει) Είμαι σαν το ανέκδοτο με τον Ηπειρώτη τον Γιάνναρο και το “Αχ, κουνελάκι”. (τραγουδάει το «Αχ κουνελάκι» στα Ηπειρώτικα) Έχω έρωτα για την Ελλάδα, την ελληνικότητα, αυτό το μυστήριο μείγμα της χριστιανικής παράδοσης στο Βυζάντιο με τον νεοπλατωνισμό και την αρχαία τέχνη, αυτό το καταπληκτικό άνοιγμα ψυχής που προκαλεί η Μεγάλη Παρασκευή στους ανθρώπους ή την ανάταση που αισθάνεται κανείς στην πρώτη Ανάσταση, το Σάββατο το πρωί, με τη φράση “Ανάστα ο Θεός”. Τα περίεργα φυτά της ανατολικής Θράκης, οι τρελές ονομασίες των Θεοτόκων κάθε νησιού. Αυτή είναι η δική μου τοιχογραφία ελληνικότητας».
Ερωτας:
«Ο έρωτας είναι μια μεγάλη πανώλη, ένας όλεθρος. Είναι μια επιδημία την οποία επιλέγουν όλοι. Αλλοι θεραπεύονται αμέσως, άλλοι –οι περισσότεροι στην εποχή μας, έχουν εμβολιαστεί και δεν αρρωσταίνουν, και άλλοι φεύγουν από αυτή την επάρατη νόσο».
Ζηλεύω:
«Δεν ζηλεύω. Θα ζήλευα μόνο τη βασιλεία των ουρανών».
Ήρωες:
«Ο Συμεών ο νέος Θεολόγος, ο Ιωάννης Δαμασκηνός, ο Ζορζ Μπατάιγ, ο Μποντλέρ, ο Καραϊσκάκης, ο τρελός της ερήμου, ο Παναγίτσας που κυκλοφορεί στους σταθμούς του μετρό».
Θάνατος:
«Ολη μου η ζωή, από μικρό παιδί, είναι μια σκέψη θανάτου. Είναι μεγάλο πράγμα να μη φοβάσαι τον θάνατο. Ο φόβος θανάτου μπορεί να εκφραστεί και μέσα από μια δίψα θανάτου, η οποία είναι βαθύτερη από τη λίμπιντο. Ο ερωτισμός, βεβαίως, είναι ένα είδος θανάτου. Είναι μια απάρνησις εαυτού. Και πάντα η απογοήτευση μετά τον έρωτα αναζητά μια ανάσταση. Αν ξέρεις πως θα τελειώσει μια σεξουαλική επαφή, δεν έχει κανένα νόημα. Πάντα περιμένεις ότι θα ανοίξουν τα ταβάνια από πάνω σου και θα βγουν οι άγγελοι. Πάντα υπάρχει αυτή η ελπίδα.
Δεν φοβόμουν να πεθάνω, μέχρι που πήγα σε ένα κρεματόριο στο Νοβοσιμπίρσκ, στην κηδεία της μητέρας ενός φίλου. Επρόκειτο για μία απίστευτη κατάσταση. Μπαίνοντας μέσα στην κατάμαυρη αίθουσα αναμονής, έπαιζαν κάτι ρωσικά λαϊκά τραγούδια, σαν τα δικά μας σκυλάδικα. Υπήρχαν, επίσης, κάτι παιχνιδάκια, σαν αυτοκινητάκια matchbox, μέσα στα οποία έβαζαν την τέφρα του νεκρού, όπως και παιχνίδια για να συνοδεύουν πεθαμένα παιδιά. Μέσα σε όλο αυτό, υπήρχαν με έντονα γράμματα τα εξής: «Ματαιότης ματαιοτήτων τα πάντα ματαιότης» και από πάνω «Αν θέλετε να ρίξουμε την τέφρα σας στο διάστημα με δορυφόρο, θα σας κοστίσει λίγο ακριβά, αλλά γίνεται. Παρακαλώ τηλεφωνήστε στο τηλέφωνο…». Από κείνη τη στιγμή και μετά, Θεέ μου, ήθελα πολύ να ζήσω! Ζήτω η ζωή! Θέλεις να ζεις, για να μην υποστείς, ούτε εσύ ούτε οι συγγενείς σου αυτή την κακόγουστη φάρσα.
Ξέρετε, ο θάνατος, όπως τον διαβάζουμε σε μια νουβέλα του Φλομπέρ, μοιάζει πολύ ποιητικός. Η πραγματικότητα, όμως, του θανάτου είναι ακαλαίσθητη. Το φέρετρο πίσω από τη τζαμαρία της πολυκατοικίας όταν είναι να βγει προς τη νεκροφόρα, τα άνθη που βάζουν στους πεθαμένους, τα άδεια λόγια συλλυπητηρίων, η ζέστη και τα μαύρα γυαλιά, η ενοικίαση ενός τάφου για τρία χρόνια και μετά σε ξεθάβουν και σε πετούν στα σκουπίδια».
Ιστορία:
«Σε κάθε ιστορία, με ενδιαφέρουν οι μικρές λεπτομέρειες. Κοιτάζοντας παλιές φωτογραφίες των γονιών μου, τότε που ήταν παιδάκια στο κέντρο των Αθηνών, προσπαθώ να διακρίνω ποιος είναι από πίσω, τι παπούτσια φοράει, πως είναι το τάδε κτίριο στο φόντο. Σε κάποιο κονσέρτο, ο άνθρωπος που κάθεται στην τρίτη σειρά, πως έχει σιδερώσει το παντελόνι του για να έρθει εδώ, πόσο βιαστικά έχει δέσει το κασκόλ του. Δηλαδή, μπαίνεις σε ένα γοητευτικό, ανεξερεύνητο σύμπαν μικρών και μικρότερων ιστοριών για να ερμηνεύσεις μια ανάμνηση ή μια φωτογραφία».
Καθρέφτης:
«“Βλέπω να διπλασιάζεται η ομορφιά μου στον κόσμο”. (γελά με την ψυχή του) Τις καλές εποχές των Αθηνών, όταν κυκλοφορούσαμε με τον Τάκη Μερέκο, τον ποιητή φίλο μου και σπουδαίο καλλιτέχνη και μας έλεγαν “ψώνια” και “ναρκισσιστές”, ο Τάκης έλεγε: “Βρε, παιδιά, εγώ κοιτάζομαι στον καθρέφτη, γιατί είμαι ουμανιστής, για να διπλασιάζω την ομορφιά σε αυτόν τον κόσμο”».
Λάθη:
«Παλιότερα, μου ήταν πολύ δύσκολο να μου συγχωρέσω τα όποια λάθη μου, λόγω εγωισμού. Δεν μπορούσα να δεχτώ ότι κάνω λάθος. Εβλεπα την ατέλειά μου και δεν μου άρεσε. Όχι πια».
Μυστικό:
«Η αποκάλυψη ενός μυστικού είναι μια τελετουργική διαδικασία. Εχει να κάνει με τον έρωτα, το Θείο, τη μουσική, την τέχνη».
Ντρέπομαι:
«Η δουλειά μου έχει να κάνει με την ντροπή. Είναι πολύ δύσκολο να βγαίνεις απογυμνωμένος μπροστά σε αγνώστους και να ξεδιπλώνεις τα μυστικά σου. Είναι τρομερή ντροπή. Ακόμα και τώρα, μου είναι τρομερά δύσκολο κάθε φορά που ανεβαίνω στη σκηνή. Εννοώ με τον τρόπο ότι αυτό που σας λέμε είναι κάτι πολύ δικό μας, πολύ εσωτερικό, πολύ αληθινό. Είναι τρομερά απάνθρωπη η σχέση του μαέστρου με τον άλλον κόσμο. Αν βγαίνει αληθινός και ειλικρινής πάνω στη σκηνή, δεν είναι θωρακισμένος απέναντι στον κόσμο. Όμως, δεν έχει νόημα ο άλλος, ο πιο “επαγγελματικός” τρόπος ή τουλάχιστον εμένα δεν με αφορά».
Ξαγρυπνώ:
«Συνεχώς. Εχω μεγάλο πρόβλημα με τον ύπνο. Δεν μπορώ να κοιμηθώ με άλλον άνθρωπο μαζί. Ή μπορεί να δω ένα όνειρο και να κάνω να κοιμηθώ δύο μέρες. Εχω αλλάξει σχέσεις μου λόγω ονείρων».
Όνειρα:
«Από μικρός βλέπω σταθερά διάφορα όνειρα. Σε ένα από αυτά είναι σαν να βρίσκομαι σε μια μετά θάνατον πόλη, στην Αθήνα, σε μια περιοχή που ψάχνω να βρω ένα σπίτι, ακολουθώντας μια διαδρομή από το Παγκράτι μέχρι την Ακρόπολη. Τις προάλλες, μια νύχτα που ήμουν με κάτι φίλους μου στην Αθήνα, λέω, “ρε παιδιά, θα μου κάνετε παρέα να πάμε σε κείνη τη διαδρομή του ονείρου μου;“ Ε, σε κείνη την τοποθεσία, κοντά στον ναό της Εκάτης, βρήκα ένα σπίτι, για μένα το ωραιότερο σπίτι των Αθηνών. Είναι η πρώην οικία του Κωλέττη. Αυτό το σπίτι πρέπει οπωσδήποτε να το αγοράσω».
Ποδόσφαιρο:
«Δεν είμαι φανατικός οπαδός κάποιας ομάδας -εντάξει, είμαι Ολυμπιακός- αλλά το ποδόσφαιρο είναι μεγάλο πάθος. Παίζω μέχρι και σήμερα -και πάντα επιθετικός. Με μια διακοπή κάμποσων ετών. Ξανάρχισα πριν από δύο χρόνια. Είναι κάποιοι μουσικοί στη MusicAeterna, την ορχήστρα μας, που παίζουν ποδόσφαιρο και κάποια στιγμή μου λένε: “Μαέστρο, ξέρετε να παίζετε μπάλα;” “Εγώ δεν ξέρω;!” Το πήρα πατριωτικά! Και έτσι ξαναξεκίνησα. Ε, την πρώτη φορά ήταν δύσκολο, γιατί είχα να παίξω χρόνια, αλλά η τεχνική ήταν εκεί. Εννοείται ότι στην αρχή έπαθα ένα τραύμα, έσπασα κάτι δάχτυλα, αλλά ήταν τέλεια. Το ποδόσφαιρο, με κάποιον τρόπο, σε φέρνει στο κέντρο του εαυτού σου. Θεωρώ πως το παιχνίδι είναι κάτι πολύ σπουδαίο στη ζωή. Και ένα από τα παιχνίδια που θα συνιστούσα σε όλους να παίζουν είναι το ποδόσφαιρο, γιατί είναι μια μικρογραφία του κόσμου που ζούμε. Στο ποδόσφαιρο, υπάρχουν τρομερές εντάσεις, συνεργατικότητα, ατομικότητα, άμιλλα, ανταγωνισμός, σωματικότητα, βία, ρίσκο, κίνδυνος. Εγώ, όταν είμαι κουρασμένος και αισθάνομαι ότι καταρρέω, αν πάω να παίξω ποδόσφαιρο, επιστρέφω στον εαυτό μου».
Ροή:
«Οι άνθρωποι φοβόμαστε τη ροή, μπλοκάρουμε τις αλλαγές, άρα και τη ζωή μας. Εμένα με μπλοκάρισε το ότι γνώρισα την οικτρή ερωτική απογοήτευση σε διάφορες εκδοχές και όλη η δημιουργικότητά μου ήταν υπό τη σκιά μιας φοβερής κατάθλιψης και ερωτικής απογοήτευσης. Ευτυχώς, το ξεπέρασα μέσα από τη γνώση ότι δεν είναι η πληγή αυτή που δημιουργεί, αλλά αυτός που φέρει την πληγή».
Σιωπή:
«Δεν υπάρχει σιωπή. Εχω βρεθεί σε απόλυτα ηχομονωμένο δωμάτιο, αλλά και εκεί ακούς τους χτύπους της καρδιάς σου. Είναι σοκαριστικό, παντού υπάρχει θόρυβος».
Ταυτότητα:
«Η ιδανική ταυτότητα για μένα θα είχε τον στίχο του Εζρα Πάουντ: “Dreamer of dreams”, “ονειρευτής ονείρων”».
Υπνος:
«Το τελετουργικό του ύπνου δεν μου αρέσει. Το ότι προετοιμάζεσαι για να κοιμηθείς, για μένα είναι σαν να προετοιμάζεσαι να πεθάνεις. Μου αρέσει να με παίρνει ο ύπνος εκεί που δεν το περιμένω. Και εκεί είναι που βλέπω κάποια καταπληκτικά όνειρα».
Φόβοι:
«Είμαι αγοραφοβικός. Όταν πάω, ως θεατής, σε κονσέρτα πολύ σπάνια μπορώ να κάτσω. Με πιάνει κλειστοφοβία και τρέμουλο. Γι’ αυτό κάθομαι πάντα σε εξωτερική θέση, για να μπορώ εύκολα να φύγω».
Χρήματα:
«Είμαι οικονομικά ανεξάρτητος. Εχω τη χαρά να μπορώ να βοηθώ τους δικούς μου ως μια μικρή ανταπόδοση για όλα όσα έχουν κάνει για μένα».
Ψέματα:
«Ναι, λέω ψέματα. Όπως όλοι μας. Αν σας ρωτήσω, τι κάνετε, θα μου πείτε, καλά και θα μου χαμογελάσετε, αλλά το πιο πιθανό είναι να μου λέτε ψέματα. Είναι πολύ δύσκολη η επικοινωνία μέσω της αλήθειας και αλήθειες μπορείς να πεις μόνο με τους δικούς σου ανθρώπους που τους εμπιστεύεσαι απόλυτα. Το savoir vivre και η κοινωνική σύμβαση της επικοινωνίας απαιτούν να είμαστε ανάλαφροι και αρεστοί στους άλλους».
Ωρα να…:
«… δημιουργήσουμε κάτι όμορφο. Αρκετά κάναμε ασκήσεις επί χάρτου, παιδιά, μαζέψτε τις σημειώσεις σας και ας γράψουμε επιτέλους το βιβλίο. Και να το εκδώσουμε κιόλας».
* «MusicAeterna-Θεόδωρος Κουρεντζής»: ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ – Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης, τηλ. 210-72.82.333, www.megaron.gr. Ημέρες & ώρα παραστάσεων: Τρ 17/3 (Rameau Gala, σοπράνο Ναντίν Κούτσερ) & Τετ 18/3 (Σεργκέι Προκόφιεφ, «Ρωμαίος και Ιουλιέττα») στις 20.30. Τιμές εισιτηρίων: €8,50 - €60.
Διαβάστε τη συνέντευξη, ακούγοντας τέσσερα αγαπημένα μουσικά κομμάτια του Θεόδωρου Κουρεντζή:
ΙΩΑΝΝΑ ΜΠΛΑΤΣΟΥ
http://www.kathimerini.gr/807041/gallery/proswpa/synentey3eis/8-koyrentzhs-o-erwtas-einai-mia-epidhmia-thn-opoia-epilegoyn-oloi
16.03.2015
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΠΗΓΕΣ
(**) Βιογραφία (Ελληνικά):https://el.wikipedia.org
Συνέντευξη στη ΣΟΝΙΑ ΖΑΧΑΡΑΤΟΥ,18/12/2016
http://www.tovima.gr/vimagazino/interviews/article/?aid=852237
Θ. Κουρεντζής: «Ο έρωτας είναι μια επιδημία την οποία επιλέγουν όλοι»
Συνέντευξη στην ΙΩΑΝΝΑ ΜΠΛΑΤΣΟΥ,16/3/2015
http://www.kathimerini.gr/807041/gallery/proswpa/synentey3eis/8-koyrentzhs-o-erwtas-einai-mia-epidhmia-thn-opoia-epilegoyn-oloi
Ποιος είναι ο μαέστρος Θεόδωρος Κουρεντζής και γιατί ο ''Guardian'' μιλάει γι αυτόν;
James Rhodes:Teodor Currentzis is classical music breaking the four-minute mile.
''This young Greek conductor’s recordings of Mozart operas have redefined music and changed my life with their profound vision, energy and face-punching force.Εighteen months ago, I discovered someone who changed my life forever.His name is Teodor Currentzis. He’s a conductor who has recorded three operas for Sony music that are the single greatest albums that I have ever heard. And I don’t say that lightly.'''
https://www.theguardian.com/music/2016/nov/03/james-rhodes-on-teodor-currentzis-mozart-operas
Θ.Κουρεντζής: Η μουσική, όπως ο έρωτας, δεν έχει ωράριο
Συνέντευξη στον ΒΑΣΙΛΗ ΑΓΓΕΛΙΚΟΠΟΥΛΟ
http://www.kathimerini.gr/290144/article/politismos/arxeio-politismoy/h-moysikh-opws-o-erwtas-den-exei-wrario
Θ.Κουρεντζής: Οι Ελληνες είμαστε, δυστυχώς, σνομπ
http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=685244
Θ.Κουρεντζής: "Αν είχαμε στη Ρωσία τη δικτατορία της Ελλάδας,
θα τα είχαν κάψει όλα".
Συνέντευξη στον ΧΡΗΣΤΟ ΠΑΡΙΔΗ,13/2/2014
''Ο Έλληνας διευθυντής ορχήστρας Θεόδωρος Κουρεντζής, δημιουργός της MusicAeterna, μιλάει για τον ολοκληρωτισμό, τη βία, και τη μοναδικότητα του ελληνικού κοινού., λίγο πριν έρθει στην Αθήνα για δύο συναυλίες στο Μέγαρο.''
http://m.lifo.gr/team/cityvibe/46107
Perm Opera and Ballet Theatre
www.youtube.com - Perm Opera Ballet Theatre
www.youtube.com - Teodor Currentzis
Outhere Music
https://www.youtube.com/watch?v=ypGN9RMt7DA
Outhere Music
https://www.youtube.com/watch?v=swqpxtRPat0&index=96&list=PLoIqPD_mX6IsHWuiQ1ByD3Tdw0FplPeeZ
Outhere Music
https://www.youtube.com/watch?v=zNL7TkmNC0I&index=91&list=PLoIqPD_mX6IsHWuiQ1ByD3Tdw0FplPeeZ
Outhere Music
https://www.youtube.com/watch?v=q76IBDwaOQg
TeodorCurrentzisVEVO
https://www.youtube.com/watch?v=jghIunLv5jk
TeodorCurrentzisVEVO
https://www.youtube.com/watch?v=M_3gH5E6nZk&list=PLfxtX8sXrLsIYh9VfDWMUNmuyDKUACUC6
Musica Universalis
https://www.youtube.com/watch?v=rZKDK_hR6x0&t=428s