Εφιαλτικά σενάρια για το άμεσο μέλλον
Η ανάληψη της προεδρίας από τον Τραμπ δεν αποτελεί παρά τον καταλύτη για την επιτάχυνση αλλαγών που κυοφορούνταν εδώ και καιρό και αρχίζουν να γίνονται σαφείς. Σύμφωνα με ανάλυση του Τζωρτζ Φρίντμαν (Stratfor), που επιβεβαιώνεται και από άλλες πηγές, θα υπάρξουν μέσα στο 2017 τρεις σημαντικές οικονομικές –και κατά συνέπεια και πολιτικές– εκπλήξεις που θα αλλάξουν τους παγκόσμιους συσχετισμούς. Ποιες είναι αυτές;
- Η γερμανική οικονομία θα αντιμετωπίσει κρίση από τον περιορισμό των εξαγωγών.
- Θα φανούν τα πρώτα πολύ σοβαρά σημάδια μιας ρωσικής οικονομικής κρίσης που οφείλεται στη μακροχρόνια διατήρηση των τιμών του πετρελαίου χαμηλά και
- Κρίση θα αντιμετωπίσει και η Κίνα καθώς θα επιχειρεί να προσαρμόσει την οικονομία της στο καταναλωτικό πρότυπο και τα ποσοστά ανεργίας και χρέους θα αυξηθούν.
Πώς θα επηρεάσουν Ελλάδα-Ευρώπη
Είναι ευνόητο ότι οι εξελίξεις αυτές θα επηρεάσουν και την Ευρώπη αλλά και την Ελλάδα, καθώς, δεν είναι και τόσο ξεκάθαρο πως θα μπορούσε να υποστηριχθεί η ελληνική κρίση με μια γερμανική οικονομία που δεν θα έχει τη δυναμική των προηγούμενων χρόνων και οι ιθύνοντες της χώρας θα επιχειρούν να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις για να διατηρήσουν τη Γερμανία στις πρώτες οικονομικές δυνάμεις στον κόσμο.
Η πτώση των γερμανικών εξαγωγών έρχεται σε μια δύσκολη στιγμή για το Βερολίνο καθώς ο νέος αμερικανός πρόεδρος από τις πρώτες κινήσεις που φαίνεται πως θα κάνει θα είναι να ανοίξει το φάκελο Γερμανία. Ανησυχητικό, σύμφωνα με την ανάλυση του Φρίντμαν είναι και το μέλλον της Ρωσίας η οποία, σύμφωνα με τον αμερικανό αναλυτή, ως το 2040 θα μετατραπεί από Ομοσπονδία που είναι σήμερα σε συνομοσπονδία.
Αναλυτικότερα:
Σκεφτείτε τις πιθανές επιπτώσεις από τρεις βασικές εξελίξεις: συρρίκνωση των εξαγωγών στη Γερμανία, αρχή μιας μακροχρόνιας υποχώρησης στη ρωσική οικονομία, και αύξηση των ποσοστών της ανεργίας στην Κίνα.
Η παγκόσμια κρίση των εξαγωγών είναι έτοιμη να κινηθεί με υψηλότερη ταχύτητα.
Γεγονότα του 2008 είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση της ζήτησης για τις κινεζικές εξαγωγές στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό θέτει ένα σοβαρό πρόβλημα για την Κίνα, υπονομεύοντας τα κινεζικά περιθώρια κέρδους, αλλά και περικόπτει τις κινεζικές εισαγωγές (κυρίως βιομηχανικών προϊόντων). Οι χώρες που εξαρτώνται από τις εξαγωγές αυτών των προϊόντων είδαν τα κέρδη τους να αρχίζουν να συρρικνώνονται. Η ανάπτυξη παρέμεινε στάσιμη στην Ευρώπη και μέτρια, στην καλύτερη περίπτωση, στις ΗΠΑ, δημιουργώντας έναν κύκλο του οποίου τα αποτελέσματα έχουν επηρεάσει την παγκόσμια οικονομία.
Τέσσερις μεγάλες χώρες ήταν πιο ευάλωτες σε αυτόν τον φαύλο κύκλο: η Κίνα, η Γερμανία, η Ρωσία και η Σαουδική Αραβία. Μαζί, αυτές οι χώρες έχουν περισσότερο από το ένα πέμπτο του παγκόσμιου ΑΕΠ. Η Κίνα, η Ρωσία και η Σαουδική Αραβία έχουν ήδη δείξει ανησυχητικά σημάδια αυτής της κρίσης που εκδηλώνεται στις εθνικές τους οικονομίες και έχει οδηγήσει σε πολιτική και οικονομική αστάθεια.
Δύσκολη χρονιά για τη Γερμανία
Η Γερμανία έχει εμφανώς αποφύγει τις χειρότερες συνέπειες της κρίσης μέχρι σήμερα. Αλλά αυτό δεν θα συνεχιστεί το 2017. Το τρέχον έτος, η κρίση των παγκόσμιων εξαγωγών θα επισκεφθεί τη Γερμανία, την τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, και την τρίτη μεγαλύτερη εξαγωγέα στην G-20.
Οι γερμανικές εξαγωγές το 2016 ήταν χαμηλότερες από το προβλεπόμενο. Σύμφωνα με την Destatis (με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία), οι γερμανικές εξαγωγές αυξήθηκαν μόνο κατά 0,8 τοις εκατό το 2016, σε σύγκριση με το 2015. Η Deutsche Bundesbank παραδέχεται ότι οι προοπτικές για τις γερμανικές εξαγωγές έχουν γίνει «λιγότερο ευνοϊκές», αλλά εξακολουθεί να αναμένει μέτρια αύξησή τους το 2017 και το 2018.
Η Ευρώπη θα συνεχίσει να βλέπει αναιμικούς ρυθμούς ανάπτυξης, καθώς και άλλα σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση, εκτός από τις προσπάθειες της γερμανικής οικονομίας, της οποίας η ανάπτυξη θα μειωθεί.
Η οικονομία των ΗΠΑ θα αυξηθεί ελαφρά, στην καλύτερη περίπτωση, και μέχρι το τέλος του 2017, μπορεί να αντιμετωπίσει μια κυκλική ύφεση. Η Γερμανία ήταν σε θέση να αντισταθμίσει τη μειωμένη κινεζική ζήτηση για τις εξαγωγές της με την αύξηση του εμπορίου με τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η κινεζική ζήτηση θα συνεχίσει να μειώνεται, και οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα είναι σε θέση να απορροφούν τις γερμανικές εξαγωγές για πάντα. Οι γερμανικές τράπεζες έχουν ήδη δείξει σημάδια κόπωσης, και αναμένουμε επιβράδυνση στις επενδύσεις και την απασχόληση στον βιομηχανικό τομέα το 2017. Επειδή το 47% του ΑΕΠ της Γερμανίας προέρχεται από εξαγωγές, αυτό θα ισοδυναμεί με τίποτα λιγότερο από μια κρίση για τη Γερμανία, με αρνητικές οικονομικές και πολιτικές συνέπειες για άλλες χώρες της Ευρώπης.
«Το ΔΝΤ δεν ξέρει που βρίσκεται η Ρωσία»
Δεν είναι μυστικό ότι η Ρωσία έχει αγωνιστεί δυνατά για να κρατηθεί από την κατάρρευση των παγκόσμιων τιμών του πετρελαίου, που ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2014. Το 2008, το πετρέλαιο, και μόνο, αντιπροσώπευε το 18 τοις εκατό της ρωσικής οικονομίας, και η μέση τιμή ήταν 91,48 δολάρια το βαρέλι. Η Ρωσία σκέφτηκε ότι θα ήταν υπεύθυνο να προγραμματίσει τον κρατικό προϋπολογισμό της με τις τιμές του πετρελαίου στα 82 δολάρια το βαρέλι, αλλά δεν ανέμενε οι τιμές να πέσουν τόσο απότομα όπως συνέβη. Η μέση τιμή του πετρελαίου το 2016 ήταν 43 δολάρια το βαρέλι. Το ρούβλι έχει χτυπήσει ιστορικό χαμηλό έναντι του δολαρίου, ο πληθωρισμός στη Ρωσία σε ένα σημείο το 2015 ήταν πάνω από 16 τοις εκατό, και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) εκτιμά ότι το ΑΕΠ της Ρωσίας θα συρρικνωθεί κατά 1,2% το 2016.
Περιέργως, ο κόσμος φαίνεται να πιστεύει ότι η Ρωσία έχει ήδη χτυπήσει πάτο και ότι θα επέλθει ανάκαμψη από εδώ και πέρα. Μια έκθεση του Ιουλίου 2016 του ΔΝΤ για τη Ρωσία, έλεγε: «Η ανάπτυξη αναμένεται να συνεχιστεί το 2017 και να φτάσει το 1%, καθώς η εγχώρια ζήτηση ανακάμπτει σιγά-σιγά διευκολύνοντας τις οικονομικές συνθήκες και δημιουργώντας ζήτηση.»
Το ΔΝΤ προφανώς δεν ξέρει σε τι πάτο έφθασε η Ρωσία.
Όπως πηγαίνουν οι τιμές του πετρελαίου, έτσι πηγαίνει και η ρωσική οικονομία, και δεν έχουμε κανένα λόγο να πιστεύουμε ότι οι τιμές του πετρελαίου θα αυξηθούν πολύ το 2017. Μια πρόσφατη συμβιβαστική λύση που επιτεύχθηκε στον ΟΠΕΚ ήταν περισσότερο σαν κλείσιμο μιας πληγής που αιμορραγεί παρά θεραπεία από το πρόβλημα της παγκόσμιας υπερπροσφοράς. Η Ρωσία συνεχίζει να δαπανά μεγάλα ποσά για τον εκσυγχρονισμό του στρατού, ενώ μειώνει τις κοινωνικές δαπάνες κατά τουλάχιστον 10% σε όλα τα επίπεδα.
Όποιοι και αν είναι οι ακριβείς αριθμοί για το ρωσικό ΑΕΠ, έχει τελικά μικρή σημασία - αναμένουμε συρρίκνωση, αλλά ακόμα κι αν υπάρχει κάποια αύξηση, το 2017 θα είναι μια εξαιρετικά δύσκολη χρονιά για τη ρωσική οικονομία και, ως εκ τούτου, το ρωσικό λαό. Έχουμε ήδη παρατηρήσει κάποιες ανησυχητικές ενδείξεις ότι αυτό το οικονομικό πρόβλημα έχει αρχίσει να εκδηλώνεται σε κοινωνικές και πολιτικές αναταραχές, και αναμένουμε να δούμε πολύ περισσότερα κατά το επόμενο έτος.
Στις προβλέψεις του Φρίντμαν έως το 2040, περιγράφεται ο τρόπος που πιστεύει ότι από εκείνη τη στιγμή, η Ρωσική Ομοσπονδία θα έχει παύσει να λειτουργεί ως ομοσπονδία.
Η καλύτερη περίπτωση θα μοιάζει με μια χαλαρή συνομοσπονδία, και η χειρότερη θα μπορούσε να περιλαμβάνει την πραγματική απόσχιση διαφόρων περιοχών. Το 2017 δεν είναι το έτος που η Ρωσία θα πέσει, αλλά θα είναι η χρονιά που οι καμπύλες της αβύσσου θα καταστούν σαφείς. Ο μεγάλος ρωσικός χειμώνας έρχεται, και εκ των υστέρων, το 2017 θα πρέπει να θεωρηθεί ως ένα σημαντικό σημείο καμπής στην ιστορία της Ρωσίας. Όλα αυτά θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη θέση της Ρωσίας στον κόσμο.
«Το κινεζικό θαύμα θα τελειώσει»
Τελευταία, και σίγουρα όχι λιγότερο σημαντική, είναι η Κίνα. Το 2016 αποδείχθηκε ότι ήταν η χρονιά που οι υπερφυσικοί ρυθμοί ανάπτυξης της Κίνας δεν θα μπορούσαν να διατηρηθούν για πάντα. Τελικά, το κινεζικό θαύμα ανάπτυξης θα φθάσει σε ένα τέλος, και η Κίνα θα αντιμετωπίσει μια επιλογή - την επιβολή δικτατορίας ή την κατάρρευση στην περιφερειοποίηση που έχει καθορίσει ένα μεγάλο μέρος της κινεζικής ιστορίας.
Ο Κινέζος πρόεδρος Ξι Τζινπίνγκ θα αναγκαστεί να λάβει αυταρχικά μέτρα για κάποιο χρονικό διάστημα.
Και το 2017 θα είναι η χρονιά που ο Ξι θα εξαλείψει και τους τελευταίους από τους αντιπάλους του και θα σταθεροποιήσει τον έλεγχό του πάνω στο πολιτικό σύστημα. Αυτό θα είναι αναγκαίο, διότι τα έντονα οικονομικά προβλήματα της Κίνας θα συνεχίσουν να υπάρχουν, η ανεργία θα αρχίσει να επιστρέφει και αυτό είναι ένα εξαιρετικά επικίνδυνο πρόβλημα για τη σταθερότητα του πολιτικού συστήματος της Κίνας.
Σκεφτείτε το εξής: Το επίσημο ποσοστό ανεργίας στην Κίνα έχει κυμανθεί από 4 ως 4,3% για τα τελευταία 14 χρόνια. Η δήλωση αυτή και μόνο θα πρέπει να είναι ανησυχητική. Ένα τέτοιο σταθερό ποσοστό ανεργίας δεν φαίνεται λογικό, ακόμη και για μια πολύ σταθερή οικονομία. Το Εθνικό Γραφείο Οικονομικών Ερευνών εκτιμά ότι η ανεργία στην Κίνα είναι περίπου 11%, και με βάση την έρευνα μας, καθώς και ανεπίσημα στοιχεία, πιστεύουμε ότι η ανεργία στην Κίνα είναι ήδη σημαντικά υψηλότερη από αυτό.
Το 2016, η Κίνα ανακοίνωσε ότι θα επιδιώξει να απολύσει 5-6 εκατομμύρια εργαζόμενους στο κράτος στα επόμενα δύο με τρία χρόνια, σε μια προσπάθεια να λύσει τη βιομηχανική πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα. Είναι εξαιρετικά ασυνήθιστο για την Κίνα να ανακοινώνει τέτοιες περικοπές θέσεων εργασίας δημοσίως, αλλά αντικατοπτρίζει το πόσο ασταθής είναι η τρέχουσα κατάσταση για πολλές κινεζικές εταιρείες, που έχουν δει τα κέρδη τους να μειώνονται, καθώς η ζήτηση για τα προϊόντα τους έχει μειωθεί γενικά από το 2008.
Ένας αριθμός πιθανών προβλημάτων που θα αντιμετωπίσει η κινεζική οικονομία το 2017, συμπεριλαμβάνει μιας διαφαινόμενη φούσκα των ακινήτων, υποτίμηση του γουάν και το αυξανόμενο χρέος. Αλλά το πιο σοβαρό από αυτά είναι η ανεργία. Η Κίνα έχει πάντα σε υψηλή προτεραιότητα την κοινωνική σταθερότητα και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η Κίνα είναι τόσο μεγάλη όσο και δυσκίνητη για να κυβερνηθεί.
Το πρόβλημα είναι ότι η οικονομία της Κίνας έχει φτάσει τα όρια της υψηλής ανάπτυξης, του οικονομικού μοντέλου των χαμηλών μισθών, και τώρα προσπαθεί να μεταβεί προς μια καταναλωτική οικονομία.
Κάνοντας τέτοιες αλλαγές σε μια οικονομία είναι δύσκολο- και για κάποιον που είναι τόσο διαφορετικός όσο η Κίνα που έχει αναπτυχθεί με τόσο γρήγορο ρυθμό, θα είναι ακόμη πιο δύσκολο. Η Κίνα προσπαθεί να βρει μια ισορροπία μεταξύ αυτών των μεταρρυθμίσεων και της άντλησης χρημάτων για στρατηγικές ανάπτυξης που θα διατηρήσουν θέσεις εργασίας, αλλά οι ραφές έχουν αρχίσει να ξηλώνονται.
Όπως και με τη Ρωσία, δεν περιμένουμε το 2017 να αμφισβητηθεί η κυριαρχία της κυβέρνησης. Αλλά αναμένουμε μέτρα καταστολής του Ξι στη δυναμική της αντιπολίτευσης να αυξήσει την ένταση, με κυριότερο αποτέλεσμα πιέσεις στην κινεζική οικονομία, κυρίως στην αύξηση του αριθμού των ανθρώπων χωρίς θέσεις εργασίας. Πώς αυτό θα πρέπει να αντικατοπτρίζεται στην κινεζική εξωτερική πολιτική και στη σχέση ΗΠΑ-Κίνας στον απόηχο της εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ;
Π.Σ.
23/1/2017
http://www.pontos-news.gr/article/159243/efialtika-senaria-gia-ameso-mellon
