Πολιτικό Σύστημα, Διεθνείς Εξελίξεις και Εθνική Πολιτική Ασφαλείας
Προσπαθώ με βάση την γνώση και την λογική, αυτό που μάλλον υποτιμητικά αποκαλούμε στην Ελλάδα κοινό νου, να αναλύσω και να προτείνω.
Α. Για την Ελλάδα :
1.
Να επιδιώξουμε το αυτονόητο.
Αν το πετύχουμε θα είναι μια μικρή επανάσταση. Η επανάσταση της λογικής που λείπει. Ειδικότερα: Ένα πλαίσιο σταθερών πολιτικών στόχων για μια οκταετία. Δεν το έχουμε ανάγκη; Οικονομία και έξοδος από την διεθνή ικεσία, Παιδεία ως θεμελιώδη στόχο, Εθνική Ασφάλεια (πολιτική εξωτερικών και άμυνας), υγεία, υποδομές.
Άλλο να μιλάμε για κυβερνήσεις εθνικής ενότητας ή οικουμενικές και άλλο για την σύγκλιση, συνεννόηση των πολιτικών δυνάμεων πάνω σε ένα σταθερό οδικό χάρτη.
Οκτώ χρόνια για να αλλάξουμε την Ελλάδα. Οι μεν – όποιοι και αν είναι – στην κυβέρνηση, οι άλλοι στην αντιπολίτευση.
Υπάρχει αλήθεια έστω ένας πολίτικος αρχηγός που να πιστεύει ότι μόνος του ή μόνο αυτός μπορεί ; Ήλθε η στιγμή τα παθήματα, παλιότερα και πρόσφατα, να αποτελέσουν τον οδηγό για αυτήν την ειρηνική επανάσταση που τόσο έχουμε ανάγκη.
Αυτή θα είναι η επανάσταση του αυτονόητου. Που παραμένει το κορυφαίο ζητούμενο.
Κεντρική μου θέση και πρόταση είναι:
Συνεννόηση για μια κοινή πολιτική στα ουσιώδη, στα σημαντικά και σε αυτά που καθορίζουν το μέλλον. Οκτώ χρόνια – δυο τετραετίες –πολιτικών σε ένα κοινά αποδεκτό πλαίσιο αρκούν για να αλλάξουμε την Ελλάδα. Ακριβώς όσα χρόνια διαρκεί η βαθιά μας κοινωνική, πολιτική, αξιακή κρίση και αυτοταπείνωση.
2.
Θεσμικός εκσυγχρονισμός του πλαισίου άσκησης της πολιτικής ασφάλειας, άμυνας και εξωτερικών. Εδώ και χρόνια υποστηρίζω την σημασία σύστασης Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας.
Το ΠΟΤΑΜΙ, ένα μικρό κόμμα, έχει υιοθετήσει την πρόταση αυτή και σταθερά την προβάλλει. Έχει μάλιστα περιβληθεί τον τύπο Σχεδίου Νόμου. Μακάρι τώρα να συμβάλλουν όλοι στον προβληματισμό. Πρέπει να προχωρήσουμε.
Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος σε πρόσφατο άρθρο του στο ''Liberal.gr'' διερωτήθηκε αν το ΕΘ.ΣΥΜ.Α αποτελεί πανάκεια. Η θέση μου είναι καθαρή. Σημασία δεν έχει το όνομα. Σημασία δεν έχει καν αν θα πρόκειται για νέο θεσμό η αν θα οδηγήσει σε νομοθετικό εκσυγχρονισμό του ΚΥΣΕΑ, της Επιτροπής Διαχείρισης Κρίσεων και του ξεπερασμένου από τις προκλήσεις και ανάγκες Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής. Αυτό που έχει σημασία είναι να μιλάμε και εμείς για «πρόληψη, σχεδιασμό, ανάλυση και εφαρμογή πολιτικής» αντί, όπως συνηθίζουμε, για «διαχείριση» κρίσεων και προβλημάτων. Όταν δηλαδή έχουμε το πρόβλημα η εκδηλωθεί μια κρίση.
Σημασία έχει να υποτάξουμε επιτέλους θεσμικά την «γνώμη μου» – η επισήμανση αυτή αφορά κυρίως στους πολίτικους αλέα γιατί όχι και τους διπλωμάτες και στρατιωτικούς – στην γνώση των πολλών. Η συνέχεια και η πολλαπλασιαστική αξία της γνώσης είναι αυτή που επιτρέπει ασφαλή πρόγνωση, ορθή διάγνωση, και ζυγισμένες αποφάσεις. Αλλιώς ,οδηγούμαστε στην ανασφάλεια, στην απόγνωση και στη παρόρμηση. Η έλλειψη θεσμικού πλαισίου η ακόμη και η ύπαρξη πλαισίου που δεν εφαρμόζεται στην πράξη είναι ακριβώς αυτή που επιτρέπει διαχρονικά την ευδοκιμία των «συμβούλων ειδικών και μη…».
3.
Στην Ελλάδα των περιορισμένων λόγω της διεθνούς επιτήρησης και οικονομικού ελέγχου δυνατοτήτων (capabilities), συνειδητά αφήνουμε έξω ένα καθοριστικό συντελεστή δύναμης. Ένα πολλαπλασιαστή ισχύος. Την πολιτική συνεννόηση και συναίνεση.
Δεν είναι λόγια ούτε περιορίζεται μόνο στα λόγια και περιστασιακά. Όπως τώρα με την διάσκεψη της Γενεύης για το Κυπριακό. Όπου όμως κρίνονται ταυτόχρονα η αντοχή, η αυτοπεποίθηση, η δύναμη και η συνέπεια όλου του Ελληνισμού.
4.
Πιστεύω στην αποστολή των πολιτικών αρχηγών ως προτύπων, σε μια κοινωνία που τόσο τα αναζητεί και έχει ανάγκη. Αυτό που φαίνεται τόσο δύσκολο σήμερα παραμένει ,εν τούτοις, το πιο ισχυρό μέσον για να αποκαταστήσουμε σαν χώρα την αξιοπιστία μας και την πολιτική μας πειθώ. Τέλος, για να ενισχύσουμε τις εθνικές μας δυνατότητες, ικανότητες και δυνάμεις.
Συνοψίζω τις εκτιμήσεις μου :
Α.
Ποτέ μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η κατάσταση δεν ήταν τόσο ευμετάβλητη και απρόβλεπτη σε ολόκληρη την περιοχή που εκτείνεται από την Μαύρη Θάλασσα και την Αδριατική στην Μέση Ανατολή και από τον Περσικό Κόλπο, στην Μεσόγειο και στην Ερυθρά Θάλασσα.
Δεν υπάρχουν πολλές χώρες με τις οποίες γειτνιάζουμε ή επιδιώκουμε να γειτνιάσουμε μέσω του προσδιορισμού των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών, οι οποίες δεν παράγουν και εξάγουν αβεβαιότητα και αστάθεια.
Αν δει κανείς την μεγάλη εικόνα, μπορεί να διαπιστώσει ότι στην πραγματικότητα είμαστε ίσως όχι στην πιο επικίνδυνη – Πακιστάν, Αφγανιστάν, Βόρειος Κορέα – αλλά σίγουρα στην πιο ευμετάβλητη και απρόβλεπτη περιοχή της Ευρασίας.
Β.
Ένα ειδικό κεφάλαιο του πρόσφατου βιβλίου μου «Οράματα και Χίμαιρες – διαδρομές ενός διπλωμάτη» έχει τίτλο «Το Κουτί της Πανδώρας». Προσπαθώ να εντοπίσω τις άμεσες, συμβατικές αλλά και ασύμμετρες επιπτώσεις που θα έχει τόσο στις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής όσο και στην Ευρώπη, η λεγόμενη «Αραβική Άνοιξη».
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ανέτοιμη και διαιρημένη. Τα Κράτη-Μέλη της στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ ή αυτόνομα στηρίζουν και πρωτοστατούν στις επεμβάσεις( Λιβύη, Συρία). Ξεχάσαμε όμως να προβλέψουμε τις επιπτώσεις. Συνειδητά η όχι; Χάσμα μεταξύ κινήτρων, στόχων και αποτελεσμάτων. Η Λιβύη και η Συρία είναι το δικό μας Ιράκ και Αφγανιστάν. Ολοκληρωτική αποτυχία και ανθρωπιστική καταστροφή. Η συνειδητή κακοδιαχείριση του προσφυγικού είναι ενδεικτική της βαθύτερης και μακρύτερης κρίσης που η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει γνωρίσει από συστάσεως της.
Γ.
Δεν είμαι βέβαιος ότι υπάρχει η βούληση και ότι συντρέχουν οι πολιτικές προϋποθέσεις για την θεσμική υπέρβαση. Την αναθεώρηση δηλαδή τόσο της πολιτικής θεώρησης όσο και των Συνθηκών Καθαρά λόγια : Η Ένωση είτε θα αλλάξει, θα εκσυγχρονισθεί θα προσαρμοσθεί στις απαιτήσεις των καιρών και των διεθνών προκλήσεων η θα μείνει στο περιθώριο των εξελίξεων και της ιστορίας.
Δ.
Η απώλεια κύρους και αξιοπιστίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι σημαντική για όλα τα Κράτη-Μέλη. Είναι όμως ζωτικής σημασίας για την Ελλάδα. Ας ρίξουμε μια ματιά γύρω μας. Προς βορράν, προς ανατολάς και προς τον νότο. Αφορά στην κάρδια των μεταπολεμικών εθνικών μας επιλογών και της σταθερότητας μας. Παρ’ όλα τα λάθη, την μειονεκτήματα και αδυναμίες της.
Ε.
Οι ΗΠΑ: Οι Ηνωμένες Πολιτείες δείχνουν να κινούνται σαν εκκρεμές. Μεταξύ της απόλυτης κυριαρχίας της υπερδύναμης και των αμφιταλαντεύσεων μιας μεσαίας δύναμης. Οι καταστρεπτικές αποφάσεις της μονομερούς επέμβασης στο Ιράκ, το 2003, δεν αρκούν για να δικαιολογήσουν τις παλινδρομήσεις, αμφιταλαντεύσεις και αλλαγές πορείας στο μέσον της διαδρομής. Όπως αυτές που παρακολουθήσαμε στην Μέση Ανατολή, εδώ στην γειτονιά μας, τα τελευταία χρόνια.
Ο μεταδιπολικός κόσμος έχει εθισθεί σε συγκεκριμένα αντανακλαστικά της Αμερικανικής υπερδύναμης. Όμως, αυτά ακριβώς τα αντανακλαστικά έλειψαν – λόγω της πολιτικής των λεγόμενων «ελαφρών αποτυπωμάτων» (light footprints) της Διοίκησης Ομπάμα –σε όλη την διάρκεια των ανατροπών, εξεγέρσεων και πολέμων στην Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική κατά την τελευταία εξαετία. Εκτιμώ ότι η πολιτική Τραμπ θα σημάνει ριζική αλλαγή.
ΣΤ.
Η Ρωσία: Η Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν παρά την μειονεκτική θέση της σε επίπεδο στρατιωτικών δυνάμεων και εξοπλισμών σε σύγκριση με τις ΗΠΑ, κατόρθωσε να επιβληθεί ως ο καθοριστικός και ισχυρός παράγων όχι μόνο στην Συρία αλλά στην ευρύτερη περιοχή.
Έδωσε κυρίως το μήνυμα ότι στέκεται δίπλα σε φίλους και συμμάχους και δεν τους εγκαταλείπει ενόσω δεν αντιστρατεύονται τα συμφέροντα της. Η πρόσφατη Ρωσο-Τουρκο-Ιρανική συνεργασία στην Συρία στηρίζεται στο κοινό συμφέρον. Για τον λόγο αυτό πέτυχε εκεί που είχαν ήδη αποτύχει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες της Ευρώπης, της Μόσχας και της Ουάσιγκτον.
Ζ.
Η επικράτηση των ισχυρών εκτός του παγκοσμίου συλλογικού συστήματος ασφάλειας θα εδραιωθεί εφόσον δεν αποκατασταθεί η λειτουργία του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Προϋπόθεση είναι η αποκατάσταση της συνεργασίας πάνω στην βάση της ισορροπίας συμφερόντων των Μόνιμων Μελών του.
Τέλος, όσον αφορά στις αξίες και το δίκαιο. Φοβούμαι ότι θα παραμείνουν εκεί που ήδη είναι. Στο περιθώριο.
29 Ιανουαρίου 2017
Αλέξανδρος Μαλλιάς,
Πρέσβης ε. τ. και συγγραφέας των βιβλίων:
- Οράματα και Χίμαιρες-διαδρομές ενός διπλωμάτη ( I.ΣΙΔΕΡΗΣ, Νοέμβριος 2016) και
- Η άλλη κρίση-η μαρτυρία ενός πρέσβη (ΙΝΦΟΓΝΩΜΩΝ ,2013)
http://www.liberal.gr/arthro/111000/apopsi/arthra/politiko-sustima-diethneis-exelixeis-kai-ethniki-politiki-asfaleias--.html