Η ενεργειακή διάσταση του Κυπριακού.

(1) Η ενεργειακή διάσταση του Κυπριακού.
 (2) Το φυσικό αέριο αναβαθμίζει την Κύπρο.
(3) Έντονη κινητικότητα στα ενεργειακά της Ανατολικής Μεσογείου.
  

Η ενεργειακή διάσταση του Κυπριακού

Μια σημαντική πτυχή του Κυπριακού είναι η ενεργειακή. Εδώ και καιρό, η Τουρκία είναι περιθωριοποιημένη από διαδικασίες σχετικές με την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο. Επιχείρησε ανεπιτυχώς να αποτρέψει τους διαγωνισμούς για τα πεδία της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι παγωμένες σχέσεις με το Τελ Αβίβ δεν επέτρεπαν μέχρι πρότινος τη διερεύνηση τροφοδοσίας της με ισραηλινό αέριο, όπως αντίστοιχα επέδρασαν αρνητικά οι κλονισμένοι δεσμοί με το Κάιρο. Εξάλλου, οι τρεις χώρες προσπαθούν να βρουν τρόπους συντονισμού ώστε να καταστούν περισσότερο ανταγωνιστικές στη διεθνή αγορά. Ενδεχόμενη συμφωνία, όμως, στο Κυπριακό, θα επανέφερε την Αγκυρα στο ενεργειακό γίγνεσθαι της περιφέρειας. Ποιες είναι, λοιπόν, οι επιλογές διάθεσης και πώς εμπλέκονται Τουρκία και Ελλάδα; Σημειώνεται πως με βάση τα υφιστάμενα ευρήματα, Ισραήλ, Κύπρος και Αίγυπτος θα μπορούσαν να εξάγουν μεταξύ 25 και 30 δισ. κυβικών μέτρων (κ.μ.) φυσικού αερίου σε ετήσια βάση για τα επόμενα 20-25 χρόνια.

• Τουρκία. Σε πρώτη φάση το Ισραήλ (ως ο πιο ώριμος χρονικά παραγωγός) προτίθεται να τροφοδοτήσει τις κοντινές χώρες (Ιορδανία) και τους Παλαιστινίους. Οι ανάγκες των εν λόγω περιορίζονται στα 2 - 2,5 δισ. κ.μ. συνολικά. Εν συνεχεία, η μεγάλη αγορά της περιοχής είναι η Τουρκία. Παρά την οικονομική της κάμψη, παραμένει διψασμένη και εξαρτημένη (κυρίως από τη Ρωσία), ενώ αγοράζει ακριβά. Επειδή, μάλιστα, το σύστημα αγωγών της δεν είναι διασυνδεδεμένο, η νότια επικράτειά της αναζητεί περίπου 8 δισ. κ.μ., τα οποία κάλλιστα θα μπορούσε να λάβει από τις πηγές της Ανατολικής Μεσογείου. Σε ένα τέτοιο σενάριο, εφόσον αποκλείεται ο χερσαίος αγωγός μέσω Λιβάνου και Συρίας, απαιτείται η πόντιση υποθαλάσσιου αγωγού μέσω κυπριακής ΑΟΖ. Το Τελ Αβίβ έχει διαμηνύσει πως, χωρίς τη συναίνεση της Λευκωσίας, δεν θα υλοποιήσει τέτοιο σχεδιασμό, καθιστώντας απαραίτητη τη λύση του Κυπριακού, εκτός εάν υπό την πίεση των εταιρειών αλλάξει γνώμη στο μέλλον. Δεν θα είναι, ωστόσο, μια απόφαση χωρίς παρενέργειες.

• Αξιοποίηση εγκαταστάσεων υγροποίησης στην Αίγυπτο. Εδώ, Ισραήλ και Κύπρος θα μπορούσαν με οικονομικότερο τρόπο να αποστέλλουν μέρος της παραγωγής τους στην Αίγυπτο, όπου το αέριό τους θα υγροποιείται και θα εξάγεται σε μορφή LNG, πιθανότατα προς την Ευρώπη, καθώς ο ανταγωνισμός και η απόσταση απομακρύνουν την προοπτικής της Ασίας. Το ρίσκο της Αιγύπτου όσο η κατάσταση δεν σταθεροποιείται απόλυτα και τυχόν αναταράξεις ή αλλαγή στη διακυβέρνηση εύλογα συνυπολογίζονται από την Κύπρο και ειδικότερα το Ισραήλ. Πάντως, η Αίγυπτος δύναται να εξάγει από το κοίτασμα Ζορ, αφού βέβαια πρώτα κατοχυρώσει την εγχώρια αγορά των 90 εκατομμυρίων.

• Τροφοδοσία Ευρώπης με αγωγό. Εδώ οι επιλογές είναι δύο: μέσω Ελλάδας ή Τουρκίας. Στην περίπτωση της τελευταίας, υπάρχουν δεδομένες επισφάλειες, η δημιουργία ενός νέου συστήματος αγωγών στην ενδοχώρα συνεπάγεται σημαντικό οικονομικό κόστος, ενώ η μετεξέλιξή της σε κρίσιμο κρίκο της αλυσίδας (ασφαλούς) προμήθειας της Ε.Ε. της προσφέρει διαπραγματευτικό ατού έναντι των Βρυξελλών. Η εναλλακτική του East Med (σχέδιο υποθαλάσσιας διασύνδεσης των κοιτασμάτων της περιοχής με την Ελλάδα) ενέχει τεχνικές και νομικές δυσκολίες –όχι ανυπέρβλητες–, το κόστος είναι περίπου ανάλογο με της τουρκικής οδού και μπορεί να μεταφέρει έως 12 δισ. κ.μ. ετησίως. H κατάληξη του project στην Ιταλία, της σημαντικά μειωμένης κατανάλωσης, προβληματίζει μεν, ωστόσο λόγω διακυμάνσεων και βάθους χρόνου υλοποίησης αυτή η κατάσταση αναμένεται να διαφοροποιηθεί. Το πλεονέκτημα των αγωγών είναι η ελκυστικότερη τιμή του φυσικού αερίου έναντι του υγροποιημένου (LNG) και η μακροχρόνια δέσμευση μέσω συμβολαιοποίησης των ποσοτήτων, εντούτοις –ιδίως οι χερσαίοι– είναι πιο ευάλωτοι στις γεωπολιτικές μεταβολές.

Υπό προϋποθέσεις και τα τρία προαναφερθέντα σχέδια (κοντινές αγορές, χρήση εγκαταστάσεων LNG Αιγύπτου, ένας αγωγός προς Ευρώπη) έχουν πιθανότητες να εφαρμοστούν παράλληλα, εφόσον προκριθεί ο διαμοιρασμός του ρίσκου και προκύψει σύμπραξη μεταξύ των παραγωγών. Αν, όμως, προτιμηθεί ένα σχέδιο μεγαλύτερης χωρητικότητας με βάση τις οικονομίες κλίμακος και ως δέλεαρ προς την Τουρκία για να συμβάλει στη λύση του Κυπριακού, τότε ενδέχεται να επιλεγεί η προμήθεια της ευρωπαϊκής αγοράς μέσω αυτής. Κάτι τέτοιο βέβαια, όχι μόνο θα ενσωμάτωνε τις αβεβαιότητες της γειτονικής χώρας, αλλά θα ήταν και γεωπολιτικά μονόπλευρο, αφού θα ισχυροποιούσε αποκλειστικά την Αγκυρα, θα αύξανε το εκτόπισμά της έναντι των παραγωγών (άλλη σχέση ως πελάτης, διαφορετική με επιπρόσθετο ρόλο διαμετακομιστή), πολλαπλασιάζοντας και τους κινδύνους από τη διαχείριση αυτού του πλεονεκτήματος από μεριάς της.

  Κωνσταντίνος Φίλης,

διευθυντής Ερευνών Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων. 

Το βιβλίο του «Ευρώπη, Πρόσφυγες, Ανασφάλεια» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.

22/1/2017

http://www.kathimerini.gr/892891/article/epikairothta/politikh/h-energeiakh-diastash-toy-kypriakoy?platform=hootsuite

 Οι ενεργειακοί κολοσσοί Total, ExxonMobil, EΝΙ, Shell, BP έχουν εκδηλώσει ουσιαστικό ενδιαφέρον για τις προοπτικές ανακάλυψης φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο.

 Το φυσικό αέριο αναβαθμίζει την Κύπρο

Οι ποσότητες φυσικού αερίου που βρίσκονται στο οικόπεδο 11 της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης ενδεχομένως να είναι τεράστιες και να συγκρίνονται με το παραπλήσιο κοίτασμα «Ζορ» της Αιγύπτου, σύμφωνα με νέα ανάλυση της IHS Markit, όπου επισημαίνεται ότι οι μεγαλύτερες εταιρείες παγκοσμίως στον τομέα της ενέργειας παρακολουθούν με μεγάλη προσοχή τις προοπτικές που διαφαίνονται για τον εντοπισμό σημαντικών κοιτασμάτων αερίου στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Στο πλαίσιο αυτό –επισημαίνεται σε εκτενές άρθρο που δημοσιεύει το περιοδικό World Oil– η ανακοίνωση της Total ότι θα αρχίσει γεωτρήσεις το 2017 στο οικόπεδο 11 επιβεβαιώνει το αυξανόμενο ενδιαφέρον για την ευρύτερη περιοχή και τη γεωλογία της. «Η επιτυχία του Ζορ ενθάρρυνε σαφώς την ηγεσία της Total να επανεξετάσει τις προοπτικές του οικοπέδου 11, δεδομένου ότι εφάπτεται του αιγυπτιακού οικοπέδου Σορούκ όπου βρίσκεται το Ζορ της EΝΙ» δήλωσε ο Γκράχαμ Μπλις, ανώτερος διευθυντής έρευνας της IHS Markit και ο κύριος συγγραφέας σειράς αναλύσεων για τον ενεργειακό ανταγωνισμό στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η υπηρεσία Basin Insights της IHS Markit, όπως και η Critical Wells Insight Series, περιγράφουν τους λόγους για τους οποίους οι εταιρείες και οι κυβερνήσεις ενδιαφέρονται έντονα για τα γεωλογικά χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες αυτού του οικοπέδου και τα αποτελέσματα της έρευνας της Total στη διάρκεια αυτού του χρόνου. Η IHS Markit πιστεύει ότι αυτή θα είναι μια από τις πιο κρίσιμες γεωτρήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο το 2017 και θα επηρεάσει σημαντικά την προοπτική ανάπτυξης ανάλογων δράσεων στον τομέα των υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι η πρώτη φορά στην περιοχή που η προσοχή εστιάζεται σε κοίτασμα από άνθρακα και όχι άμμο. «Το ανθρακικό κοίτασμα του Ζορ είναι ιδιαίτερα υψηλής ποιότητας», τόνισε ο Μπλις και «ως εκ τούτου, θα επιτρέψει την πιθανή εξόρυξη χρησιμοποιώντας έναν ελάχιστο αριθμό πηγαδιών και άρα τη δραστική μείωση του κόστους του έργου. Το Ζορ είναι μία από τις μεγαλύτερες συμβατικές ανακαλύψεις αερίου των τελευταίων ετών καθώς, σύμφωνα με την ΕΝΙ, περιλαμβάνει 32 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ξηρού αερίου, από τα οποία εκτιμάται ότι 20 τρισ. είναι ανακτήσιμα. Είναι δε εξαιρετικής ποιότητας».

«Αν το ανθρακικό Ζορ εκτείνεται προς βορρά, στο οικόπεδο 11 της Total, τότε υπάρχει μεγάλη πιθανότητα για μια σημαντική ανακάλυψη εκεί η οποία θα επηρεάσει σημαντικά την περιοχή», τόνισε ο Μπλις και προσέθεσε ότι «ένα σημαντικό εύρημα θα δημιουργήσει συνθήκες ανταγωνισμού με τα υπεράκτια κοιτάσματα φυσικού αερίου του Ισραήλ για την κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης φυσικού αερίου της Αιγύπτου και στο πλαίσιο του περίπλοκου παζλ ζήτησης και προσφοράς αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, θα μπορούσε ακόμη και να οδηγήσει σε εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Τουρκία». Η έρευνα IHS Markit κατέληξε, επίσης, στο συμπέρασμα ότι οι εξαγωγές αερίου μέσω της κατασκευής αγωγού από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ελλάδα είναι δυνητικά εμπορικά βιώσιμες. Το ανταγωνιστικό τοπίο της περιοχής έχει ήδη αρχίσει να αλλάζει εν αναμονή των προοπτικών που διαφαίνονται, αναφέρει η έκθεση IHS Markit. Τον Νοέμβριο του 2016 η BP αγόρασε από την ΕΝΙ ποσοστό συμμετοχής 10% στο οικόπεδο Σορούκ (συμπεριλαμβανομένου του Ζορ), με την επιλογή να αποκτήσει ένα επιπλέον 5%.

Τον Δεκέμβριο του 2016 η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του τρίτου γύρου αδειοδότησης στην Κύπρο επιβεβαίωσε το ενδιαφέρον για τις αυξανόμενες προοπτικές ανακάλυψης φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, σημειώνει η World Oil, και παραθέτει τα ονόματα των ενεργειακών κολοσσών που εμπλέκονται: Total, ExxonMobil, EΝΙ, Shell, BP. Σε ό,τι αφορά τη μεταφορά του αερίου, αν και υπάρχουν μια σειρά από επιλογές, ο Μπλις ανέφερε ότι η πιο πιθανή εξέλιξη είναι η εξαγωγή προς την Αίγυπτο για την κάλυψη της αυξανόμενης εγχώριας ζήτησης.

Περισσότερες επιλογές

Ο ανώτερος διευθυντής έρευνας της IHS Markit σημείωσε επίσης ότι «μια νέα, σημαντική ανακάλυψη αερίου θα παράσχει πρόσθετες επιλογές στην Κύπρο για να εμπορευματοποιήσει το αέριο στο οικόπεδο Αφροδίτη, δεδομένου ότι οι επενδύσεις στις υποδομές θα μπορούσαν να υποστηρίξουν πολλαπλές ανακαλύψεις». Προσέθεσε ότι, από τεχνική άποψη, η Κύπρος θα μπορούσε να εξαγάγει όσο αέριο βρίσκει προς την Τουρκία, αν και εκτίμησε ότι με δεδομένη τη διαίρεση του νησιού, αυτό είναι προς το παρόν απίθανο. Εσπευσε, πάντως, να επισημάνει ότι η περιφερειακή γεωπολιτική δεν είναι στατική, και να προσθέσει ότι η επιθυμία της Τουρκίας να μειωθεί η εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο και το ενδιαφέρον της για την εισαγωγή τόσο ισραηλινού όσο και κυπριακού αερίου θα μπορούσε να δώσει σημαντική ώθηση στις προσπάθειες επανένωσης του νησιού.

Ο Γκράχαμ Μπλις τονίζει ότι «η ανακάλυψη περισσότερου φυσικού αερίου στην Κύπρο, σε συνδυασμό με το ρίσκο που συνεπάγεται η διασύνδεση Κύπρου - Τουρκίας, ευνοεί τη μετεξέλιξη της Αιγύπτου σε περιφερειακό κόμβο εμπορευματοποίησης αερίου για όλη την Ανατολική Μεσόγειο». Σε κάθε περίπτωση, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ανάλογα με την έκβαση του προγράμματος γεωτρήσεων της Total στο οικόπεδο 11, «το 2017 θα μπορούσε να αποδειχθεί μια σημαντική χρονιά για την περιοχή». Δεν είναι, δε, μόνο το φυσικό αέριο, που παραμένει ο πρωταρχικός στόχος, καθώς υπάρχουν και κάποιες ενδείξεις για ενδεχόμενη ύπαρξη και πετρελαίου.

WORLD OIL

( http://www.worldoil.com/news/2017/1/12/total-s-cyprus-block-11-could-rival-egypt-s-zohr-discovery-ihs-markit-says )

22/1/2017

http://www.kathimerini.gr/892889/article/epikairothta/kosmos/to-fysiko-aerio-anava8mizei-thn-kypro

Έντονη κινητικότητα στα ενεργειακά της Ανατολικής Μεσογείου

Έντονη κινητικότητα στα ενεργειακά της Ανατολικής Μεσογείου με τον αγωγό από την Ισραηλινή ΑΟΖ προς την Ελλάδα να επανέρχεται στο προσκήνιο, την στιγμή που η Τουρκία πιέζει ώστε μέσω της λύσης του Κυπριακού να εξασφαλίσει τον έλεγχο της μεταφοράς του φυσικού αερίου της περιοχής προς την Ευρώπη.

Σύμφωνα με πληροφορίες από ισραηλινά ΜΜΕ την Δευτέρα θα πραγματοποιηθούν στα γραφεία της Κομισιόν στις Βρυξέλλες, υψηλού επιπέδου επαφές μεταξύ του Γενικού Διευθυντή του ισραηλινού υπουργείου ενέργειας και υποδομών Σαούλ Μέριντορ και εκπροσώπων της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Κύπρου με σκοπό την προετοιμασία μιας Συνόδου μεταξύ των τεσσάρων χωρών σε επίπεδο Υπουργών Ενέργειας τον Φεβρουάριο στο Ισραήλ. Στο επίκεντρο των διεργασιών είναι ο αγωγός που θα μεταφέρει το φυσικό αέριο από το κοίτασμα Λεβιάθαν αρχικά, προς την Ευρώπη.

Η παρέμβαση του CEO της ιταλικής εταιρίας ηλεκτρισμού Enel Group, κ. Φρανσέσκο Σταράτσε, ήταν καθοριστική, καθώς  ενημέρωσε τον ισραηλινό υπουργό ενέργειας και υποδομών Γιουβάλ Στάινιτς σε συνάντηση που είχαν στην διάρκεια ενός ενεργειακού συνέδριου στο Αμπού Ντάμπι, για το ενδιαφέρον της εταιρίας του να προμηθευτεί φυσικό αέριο από το Ισραήλ για τις ανάγκες των καταναλωτών στην Ιταλία.

Και σύμφωνα με ισραηλινές πηγές ο Ιταλός εξέφρασε το ενδιαφέρον της χώρας του να προμηθευτεί φυσικό αέριο από το Ισραήλ ως εναλλακτικό στις ποσότητες του φυσικού αερίου που προμηθεύεται από την Βόρειο Θάλασσα οπού οι ποσότητες όλο και μειώνονται.

Η Enel, η πρώην κρατική εταιρία ηλεκτρισμού, ιδιωτικοποιήθηκε το 1990 αλλά η ιταλική κυβέρνηση συνεχίζει να κατέχει το ¼ των μετοχών  της.

Σύμφωνα με την ισραηλινή οικονομική ιστοσελίδα «Globes» οι αξιωματούχοι από τις τέσσερις χώρες θα συζητήσουν το εγχείρημα  της κατασκευής αγωγού φυσικού αερίου από το κοίτασμα Λεβιάθαν στην Ιταλία, μέσω Κύπρου και Ελλάδας, που θα είναι ο πιο μεγάλος αγωγός αυτού του είδους στον κόσμο με μήκος 2000 χιλιομέτρων. Ο αγωγός αυτός θα συνδέει ουσιαστικά το ισραηλινό κοίτασμα Λεβιάθαν, το κυπριακό Αφροδίτη και όσα ακόμη κοιτάσματα ανακαλυφθούν, με την Ιταλία και από εκεί σε όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Ήδη από τις ευρωπαϊκές χώρες έχει εκφρασθεί η θέση ότι το φιλόδοξο αυτό εγχείρημά πρέπει να αναλάβει η EDISON μια από τις πιο σημαντικές ενεργειακές εταιρίες που ελέγχεται από την γαλλική κρατική εταιρία ηλεκτρισμού EDF, και έχει ήδη εμπλακεί στις έρευνές στις ΑΟΖ του Ισραήλ και της Αίγυπτου. Σύμφωνα με έρευνα που έχει πραγματοποιήσει η EDISON σε συνεργασία με την Διεύθυνση Ενέργειας της Κομισιόν, ο αγωγός προς την Ελλάδα θα κοστίσει 5,7 δισ. δολάρια.

Στο Σχέδιο αυτό θα πρέπει να προστεθεί ένας ακόμη αγωγός μήκους 240 χιλιομέτρων από την Ελλάδα προς ιταλική ακτή στην περιοχή του Μπρίντιζι, που θα καταλήγει στην Ρώμη μεταφέροντας ανά έτος 12bcm φυσικού αερίου.

Προβλέπεται μάλιστα ότι το έργο θα χρηματοδοτηθεί και θα λειτουργήσει από τις ιδιωτικές εταιρίες με την στήριξη όμως της Ε.Ε. και την ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.

Κάποιοι από τους ειδικούς, εκφράζουν αμφιβολίες για την βιωσιμότητα του αγωγού, και τονίζουν ότι το μεγάλο κόστος του αγωγού θα αυξήσει τις τιμές κατά 3-4 δολάρια ανά θερμική μονάδα όταν η τρέχουσα τιμή  στην Ευρώπη είναι 5-6 δολάρια και η τιμή της θερμικής μονάδας στην Ιταλία φθάνει τα 6,5 δολάρια.

  22 Ιανουαρίου 2017 

http://www.liberal.gr/arthro/109139/oikonomia/2017/entoni-kinitikotita-sta-energeiaka-tis-anatolikis-mesogeiou-.html