"Παιχνίδια" ολοκληρωτικής απομόνωσης και αποσταθεροποίησης της Τουρκίας
(2) Οι αναταράξεις της τουρκικής οικονομίας, και οι κίνδυνοι για την Ελλάδα: Το πόκερ Ερντογάν
(3) Τα νέο-οθωμανικά οικονομικά του Ερντογάν και η Κύπρος:
Τα μεγάλα προβλήματα της Τουρκίας
Τα μακροοικονομικά στοιχεία της τουρκικής οικονομίας, για τα τελευταία δέκα χρόνια, έδειχναν ότι έχει υπάρξει μια σημαντική προσπάθεια σταθεροποίησης, ενώ ταυτόχρονα η Τουρκία, έκανε σημαντικά βήματα πολιτικά όσο και γεωπολιτικά, τα οποία την είχαν οδηγήσει στην ισχυροποίηση της θέσης της και την είχαν αναγάγει σε ένα προνομιακό συνομιλητή όλων των μεγάλων δυνάμεων στην περιοχή.
Μια σειρά μεταρρυθμίσεων είχαν οδηγήσει σε σημαντικές ξένες επενδύσεις στη χώρα, σε αύξηση της απασχόλησης, σε αύξηση του βιοτικού επιπέδου αλλά και σε κατακόρυφη αύξηση του δανεισμού προς τους ιδιώτες. Η οικονομική σταθερότητα συνδυαζόταν και με την πολιτική σταθερότητα εγγυητής της οποίας ήταν ο Ερντογάν. Όλα τα παραπάνω, οδήγησαν την Τουρκία στο να διαμορφώσει μια ικανοποιητική οικονομική θέση στην περιοχή ενώ είχε και ένα πολύ μεγάλο δίκτυο επιρροής κρατών.
Ωστόσο, η γεωπολιτική ένταση στην περιοχή, δεν άργησε να βάλει την Τουρκία στο στόχαστρο. Η έξαρση του ισλαμισμού συνέπεσε με την απότομη αλλαγή της πολιτικής του Ερντογάν, ο οποίος αποκάλυψε το πραγματικό ισλαμικό του πρόσωπο και δεν άργησε να ταυτιστεί από όλους με τους Ισλαμιστές.
Οι σχέσεις με τη Ρωσία πέρασαν από πολλά κύματα με ευθείες κατηγορίες και αποδεικτικά στοιχεία για οικογενειακή σχέση του Ερντογάν με τους Ισλαμιστές, ακολούθησε η κατάρριψη του ρωσικού πολεμικού αεροσκάφους, το αποτυχημένο πραξικόπημα και η ομαλοποίηση των σχέσεων με τη Ρωσία.
Όλα δείχνουν ότι το πραξικόπημα ήταν κομβικής σημασίας για το μέλλον της Τουρκίας καθώς οδήγησε σε ταχύτατη οικονομική αποσταθεροποίηση ενώ σταδιακά οδηγεί και σε πολιτική αποσταθεροποίηση με τον Ερντογάν να έχει δημιουργήσει περισσότερους εχθρούς παρά φίλους. Η νέα σύσφιξη των σχέσεων με τη Ρωσία είναι, κατά την άποψή μου, μια εύθραυστη συμφωνία για την οποία μάλλον οι Ρώσοι έχουν δεύτερες σκέψεις πίσω από τη φαινομενική προσπάθεια συμφιλίωσης.
Το πραξικόπημα έδωσε την τέλεια αφορμή στις μεγάλες δυνάμεις να αποτελειώσουν την Τουρκία. Το νόμισμα έχει δεχθεί ισχυρότατες απώλειες έχοντας αποδυναμωθεί πάνω από 25% από την ημέρα του πραξικοπήματος ενώ ακολούθησε και η γενικότερη επιδείνωση βασικών μακροοικονομικών δεικτών.
Η πιστωτική ασφυξία είναι καταστροφική, το κόστος δανεισμού αυξήθηκε, η κεντρική τράπεζα υποχρεώθηκε να διατηρήσει υψηλά επιτόκια για να αντιμετωπίσει την πτώση του TRY ενώ η πρακτική αυτή οδηγεί και σε ακόμα μεγαλύτερη οικονομική αποδυνάμωση. Η Τουρκία τα έβαλε με τους κερδοσκόπους και αυτό ακριβώς ήταν ότι ήθελαν αυτοί που την έχουν βάλει στο στόχαστρο.
Οι πιέσεις στο νόμισμα συνεχίζονται και θα συνεχιστούν και στο μέλλον. Η Τουρκία διαθέτει ακόμα συναλλαγματικά αποθεματικά για να υπερασπιστεί το νόμισμα και στη συνέχεια θα προχωρήσει στο επόμενο βήμα. Θα ξεκινήσει να πουλάει χρυσό, προκειμένου να εισπράξει ρευστό και να μπορέσει είτε να κάνει νέες παρεμβάσεις είτε να προσφέρει ρευστότητα στην τουρκική οικονομία. Με τα αποθεματικά σε χρυσό να βρίσκονται κοντά στα ιστορικά τους υψηλά, το συμπέρασμα είναι ότι η τουρκική λίρα, έχει ακόμα δρόμο προς χαμηλότερα επίπεδα, μέχρι το μεγαλύτερο μέρος του πολύτιμου μετάλλου να αλλάξει χέρια και πιθανόν να καταλήξει στη Ρωσία.
Στην Τουρκία, εφαρμόζεται σιωπηλά η πολιτική που εφαρμόστηκε στον Ιράν (εκεί υπήρξε και εμπάργκο). Η πτώση στο νόμισμα θα οδηγήσει σε πιστωτική ασφυξία, σε πωλήσεις όλου του χρυσού, σε αύξηση του χρέους, σε κλείσιμο κάθε πηγής ρευστότητας και τελικά θα σύρει την Τουρκία σε διαπραγματεύσεις όντας πλήρως εξουθενωμένη.
Ωστόσο, ο Ερντογάν είναι ένας πολιτικός με μίσος, αδιάλλακτος, επιθετικός, απρόβλεπτος και διακατέχεται από το όραμα της μεγάλης Τουρκίας. Αυτό σημαίνει ότι όσο πιέζεται τόσο περισσότερο επικίνδυνος θα γίνεται και τόσο θα υπάρχει ο κίνδυνος να πέσει μαχόμενη εξαπολύοντας επιθέσεις στους γύρω της σε μια απέλπιδα προσπάθεια να παραμείνει στο παιχνίδι.
Ασφαλώς και αυτό είναι κάτι το οποίο δε θα πρέπει να υποτιμήσουμε σε καμία περίπτωση. Άλλωστε είναι φανερό ότι ο Ερντογάν έχει καταφέρει να δημιουργήσει βαθιά ρήγματα στην πολιτική ενότητα της Ευρωζώνης, καθώς κατάφερε να πλημμυρίσει τα ευρωπαϊκά εδάφη με πρόσφυγες (και όχι μόνο), καταφέρνοντας παράλληλα να εισπράξει και τεράστια ευρωπαϊκά κονδύλια, όντας μια χώρα που καμία σχέση δεν έχει με την Ευρώπη.
Επενδυτικά, η Τουρκία θα συνεχίσει να έχει σημαντικό ενδιαφέρον για τους επενδυτές στις ισοτιμίες, καθώς προσφέρει σημαντικές αποδόσεις, ενώ η πτώση αναμένεται ότι θα συνεχιστεί και για το μεγαλύτερο μέρος του 2017, αλλά με σημαντικά υψηλότερες διακυμάνσεις.
Ο χρηματιστηριακός δείκτης της Τουρκίας έχει υποχωρήσει πάνω από 40% από τα υψηλά του (σε όρους δολαρίου) και αναμένουμε ότι θα υπάρξουν και μεγαλύτερες απώλειες πριν αποτελέσει μια πραγματικά σημαντική αγοραστική ευκαιρία.
Μεγάλο ενδιαφέρον υπάρχει και για την τουρκική αγορά ομολόγων κυρίως όμως για το εταιρικό χρέος μεγάλων εταιριών, το οποίο έχει εκδοθεί με ρήτρα δολαρίου. Οι συνθήκες σε κάποιες περιπτώσεις μοιάζουν με τις αντίστοιχες στη Ρωσία κατά την περίοδο της εισβολής στην Κριμαία. Από αυτή την οπτική γωνία, κάποια περισσότερο επιθετικά χαρτοφυλάκια θα προσπαθήσουν να επωφεληθούν.
Η Τουρκία παραμένει μια χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, περικυκλωμένη από γεωστρατηγικά σχέδια μεγάλου βεληνεκούς, από τα οποία προσπαθεί απεγνωσμένα να πιαστεί, ενώ βρίσκεται και κάτω από μια λυσσαλέα οικονομική και χρηματιστηριακή επίθεση. Πρόκειται για μια περιοχή υψηλού επενδυτικού κινδύνου που ακόμα δεν είναι σε θέση να προσφέρει καλές επενδυτικές ευκαιρίες υπολογίσιμου κινδύνου.
Το 2017 δεν αναμένεται ότι θα είναι σημαντικά καλύτερο για την Τουρκία, όμως αναμένονται ακόμα μεγαλύτερες διακυμάνσεις. Αυτό σημαίνει ότι θα αποτελέσει την καλύτερη επιλογή για τους currency traders, οι οποίοι μπορούν να ελιχθούν γρηγορότερα αλλά και να αναλάβουν μικρότερους κινδύνους (liquidity traps και άλλους).
Χρήστος Αλωνιστιώτης,
Chief Market Strategist της Delta Forex Group
17/1/2017
http://www.capital.gr/arthra/3184306/-paixnidia-oloklirotikis-apomonosis-kai-apostatheropoiisis-tis-tourkias
Οι αναταράξεις της τουρκικής οικονομίας, και οι κίνδυνοι για την Ελλάδα:
Το πόκερ Ερντογάν.
Οι συνεχόμενες τρομοκρατικές επιθέσεις στο έδαφος της Τουρκίας, με αποκορύφωμα την πρόσφατη επίθεση στο νυχτερινό club “Reina” της Κωνσταντινούπολης την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, προκαλούν κλυδωνισμούς στην οικονομία της χώρας και θέτουν νέες προκλήσεις στον πρόεδρο Ερντογάν. Τα πολιτικά «απόνερα» αυτών των επιθέσεων μπορούν δυνητικά να επηρεάσουν την Ελλάδα αλλά και την Κύπρο.
Οι επιπτώσεις της τρομοκρατίας στην τουρκική οικονομία
Όπως είναι προφανές, ο πρώτος τομέας που πλήττεται στην Τουρκία απ’ την έξαρση του τρομοκρατικού φαινομένου είναι ο τουρισμός. Ο κλάδος του τουρισμού συμβάλλει κατά 13% στο τουρκικό ΑΕΠ, ενώ επηρεάζει εμμέσως τόσο το τοπικό εμπόριο όσο και τη βιομηχανία μέσω της ζήτησης που δημιουργεί σε άλλες κατηγορίες αγαθών (τρόφιμα, είδη πρώτης ανάγκης, εξοπλισμούς ξενοδοχείων, μεταφορές κλπ.).
Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά το βομβιστικό χτύπημα στο αεροδρόμιο Ατατούρκ τον περασμένο Ιούνιο, οι κρατήσεις μειώθηκαν 69%, ενώ ο αριθμός των τουριστών που έφθασαν στην Τουρκία μειώθηκε κατά 21% το 2016 σε σχέση με το 2015. Η μείωση του τουριστικού ρεύματος θα μειώσει το ΑΕΠ της χώρας που για το 2017 είχε εκτιμηθεί αρχικά στο 3,3%, αλλά και θα αυξήσει την ανεργία που έφθασε το 11,3% το Σεπτέμβριο του 2016.
Σε δεύτερο επίπεδο, τα τρομοκρατικά χτυπήματα, θα προκαλέσουν αύξηση των τουρκικών ιδιωτικών δαπανών (επιδιόρθωση των καταστροφών, ασφαλιστικές αποζημιώσεις και αύξηση ασφαλίστρων) αλλά και αύξηση των δημοσίων δαπανών ασφαλείας, καθώς το καθεστώς έκτακτης ανάγκης στη χώρα παρατάθηκε για τρεις επιπλέον μήνες.
Η τρίτη δυσμενής επίπτωση αφορά την υποτίμηση της λίρας και τις συνέπειες που αυτή θα επιφέρει στην τουρκική οικονομία. Μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στο Reina, η ισοτιμία της λίρας με το δολάριο και το ευρώ βρέθηκε σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, γεγονός που αυξάνει τις πληθωριστικές πιέσεις. Ο πληθωρισμός έχει φτάσει στο 8,53%, γεγονός που ασκεί πιέσεις στην Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας για αύξηση των επιτοκίων. Όμως, ο πρόεδρος Ερντογάν, παραβιάζοντας την ανεξαρτησία της νομισματικής πολιτικής που ανήκει στην Κεντρική Τράπεζα, ζήτησε με ευθεία πολιτική του παρέμβαση να μειωθούν περαιτέρω τα επιτόκια, προκειμένου να διευκολυνθεί ο δανεισμός και να ενταθεί η παραγωγική δραστηριότητα στη χώρα.
Επιπλέον, παρότρυνε τους Τούρκους πολίτες να αγοράζουν λίρες και να πωλούν ξένο συνάλλαγμα για να στηριχθεί το εθνικό τους νόμισμα. Πρακτικά, ο πληθωρισμός θα επιδεινώσει το βιοτικό επίπεδο των φτωχών Τούρκων πολιτών, δημιουργώντας προϋποθέσεις κοινωνικής έντασης. Προβλήματα θα προκληθούν και στη βιομηχανία της χώρας που στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά σε εισαγωγές ενέργειας (καθώς η λίρα έχει υποτιμηθεί περίπου 20% σε σχέση με το δολάριο το τελευταίο έτος), ιδιαίτερα μετά τη διεθνή συμφωνία για μείωση της παραγωγής πετρελαίου που έχει αυξήσει σημαντικά τις τιμές του. Τα τραπεζικά ιδρύματα, επίσης θα αντιμετωπίσουν προκλήσεις, καθώς ο υψηλός πληθωρισμός ευνοεί τους δανειζόμενους έναντι των δανειστών, σε μια χώρα μάλιστα όπου η πίστωση βρίσκεται σε αρκετά υψηλά επίπεδα. Βεβαίως, υπάρχει και μια θετική επίδραση απ’ την υποτίμηση της λίρας, η οποία αφορά στη μείωση των τιμών των τουρκικών εξαγωγών και την αύξηση των τιμών εισαγωγών, δημιουργώντας ευνοϊκές συνθήκες για το τουρκικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.
Τέταρτον και σημαντικότερον, η τρομοκρατική δράση προκαλεί αβεβαιότητα στους διεθνείς επενδυτές, περιορίζοντας την εισροή ξένων επενδυτικών κεφαλαίων στην Τουρκία και αυξάνοντας τις κεφαλαιακές εκροές. Αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για μια χώρα, όπου το ιδιωτικό χρέος είναι σε ποσοστό 32,5% του συνόλου βραχυπρόθεσμο, ενώ ο δανεισμός των επιχειρήσεων έχει γίνει κατά 90% σε ξένο νόμισμα. Αυτά τα δύο στοιχεία κάνουν ευπαθείς τις τουρκικές επιχειρήσεις σε ενδεχόμενες εκροές ξένων επενδυτικών κεφαλαίων και είναι πιθανό να οδηγήσουν σε πτωχεύσεις εταιρειών που δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις δανειακές τους υποχρεώσεις. Η περαιτέρω αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων από την Fed, καθώς και μια νέα πιθανή πιστοληπτική υποβάθμιση της Τουρκίας απ’ τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, θα εντείνουν ακόμη περισσότερο αυτά τα φαινόμενα.
Ο Ερντογάν θα παίξει όλα τα χαρτιά του, η Ελλάδα οφείλει να επαγρυπνεί
Το πολιτικό και οικονομικό κλίμα στην Τουρκία είναι πλέον εξαιρετικά δυσχερές, καθώς:
-τα τρομοκρατικά χτυπήματα πλέον δεν προέρχονται μόνο από κουρδικές οργανώσεις αλλά και από μέλη του ISIS ως απόρροια της συμμετοχής της Τουρκίας στις επιχειρήσεις στη Συρία κατά του Daesh και της αποτυχίας της «πολιτικής των μηδενικών προβλημάτων» με τις γειτονικές χώρες.
-η οικονομία το τελευταίο έτος ζημιώθηκε σοβαρά απ’ τα συνεχή τρομοκρατικά χτυπήματα, απ’ την επιδείνωση των ρωσο-τουρκικών σχέσεων μετά την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους στη Συρία, αλλά και λόγω του αποτυχημένου πραξικοπήματος του Ιουλίου.
-στην τουρκική οικονομία. Η χαλαρή νομισματική πολιτική θα ασκήσει περαιτέρω πληθωριστικές πιέσεις και αν συνδυαστεί με εκροές κεφαλαίων ίσως οδηγήσει μελλοντικά σε «σκάσιμο» φούσκας στον κατασκευαστικό ή και στον τραπεζικό τομέα της χώρας. Παράλληλα, ο εσωτερικός διχασμός εξαιτίας των διώξεων στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα κατά των Γκιουλενιστών και των Κεμαλιστών, θα απαιτήσει απ’ τον Ερντογάν πολιτικές κινήσεις εντυπωσιασμού ή σημαντικές διπλωματικές επιτυχίες που θα συσπειρώσουν τον τουρκικό λαό γύρω απ’ το πρόσωπό του.Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να εστιάσει σε τρία μέτωπα την προσοχή της:
α) στην πιθανότητα πρόκλησης θερμού επεισοδίου στην περιοχή του Ανατολικού Αιγαίου, με σκοπό να επιχειρηθεί «γκριζάρισμα» νέων θαλασσίων ή και νησιωτικών περιοχών που θα εξυπηρετήσουν τη μακροπρόθεσμη (και προσφάτως επαναληφθείσα μέσω των λόγων του Τούρκου Προέδρου) στρατηγική περί αναθεωρήσεως της συνθήκης της Λωζάννης.
β) στην προσπάθεια δημιουργίας αρνητικών τετελεσμένων στο κυπριακό ζήτημα, που θα επαναφέρουν ένα διαφοροποιημένο σχέδιο Ανάν «από την πίσω πόρτα» και θα μονιμοποιήσουν τα αποτελέσματα της τουρκικής εισβολής του 1974.
γ) στην πιθανή υπονόμευση του ελληνικού τουρισμού, είτε μέσω ενεργειών τουρκικής προβοκάτσιας είτε μέσω της προσπάθειας δημιουργίας κλίματος εντάσης με ακραία ισλαμιστικά στοιχεία που βρίσκονται ήδη ή θα εισέλθουν αργότερα στη χώρα μας. Πιθανώς, το προσφυγικό ζήτημα αποτελεί ένα πεδίο μέσω του οποίου θα επιχειρηθεί να καλλιεργηθεί μια τέτοιου είδους ένταση, εν μέσω και των αρνητικών οικονομικών εξελίξεων που διαφαίνεται να προκύπτουν για τη χώρα μας εντός του 2017.
Μιχάλης Διακαντώνης,
οικονομολόγος, διεθνολόγος και συντονιστής έρευνας στον Τομέα Ρωσίας Ευρασίας και Ν/Α Ευρώπης του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων.
17/1/2017
http://newsmotion.gr/2017/01/17/%CE%BF%CE%B9-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%BE%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BA%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82-%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC/
Τα νέο-οθωμανικά οικονομικά του Ερντογάν και η Κύπρος:
Τα μεγάλα προβλήματα της Τουρκίας
Μια λύση στην Κύπρο θα είναι συμβιβασμός, ως αποτύπωση των συντελεστών ισχύος των αντιπάλων π.χ. άμυνας, οικονομίας, συμμαχιών και διεθνών ερεισμάτων, κοινωνικής συνοχής κ.ά. Αυτό διδάσκει ο ρεαλισμός, αυτό θα ισχύσει και στην Κύπρο και τον Ελληνισμό ευρύτερα. Πάντως, στο σύγχρονο περιβάλλον, η οικονομία αποτελεί κυρίαρχη παράμετρο ισχύος με έμφαση στην ενεργειακή ασφάλεια.
Ένας απολογισμός της τουρκικής ισχύος είναι συντριπτικός εναντίον της Κύπρου. Μέχρι πριν 1-2 χρόνια, πολιτικοί, δημοσιογράφοι, … «επιστήμονες» και Μη-Κυβερνητικοί Οργανισμοί ανέλυαν ότι «πρέπει να λύσουμε το Κυπριακό διότι ο Ερντογάν οδηγεί την Τουρκία σε οικονομική και γεωπολιτική δύναμη παγκόσμιας εμβέλειας». Τον τελευταίο καιρό η Τουρκία βρίσκεται μπροστά σε βουνό από προβλήματα, μια κοινωνία δηλητηριασμένη από μίσος ενάντια σε εσωτερικούς και εξωτερικούς «εχθρούς» και την οικονομία να βουλιάζει. Σε όσους προειδοποιούσαν να συνετιστούμε πριν καταστεί η Τουρκία παγκόσμια δύναμη, επικρατεί σιωπή.
Το ανισοζύγιο παραμένει, αλλά η Τουρκία αντιμετωπίζει διογκούμενα προβλήματα από θέματα ασφάλειας μέχρι κοινωνικό και πολιτικό αναβρασμό και την οικονομία να καταποντίζεται. Επιπρόσθετα, οι διεθνείς εξελίξεις (προθέσεις ΗΠΑ και Κεντρικής Τράπεζας για Κούρδους και δολάριο αντίστοιχα, πολιτική Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας) καθιστούν ασφυκτικό το περιβάλλον για χειρότερα. Σε τέτοια κατάσταση, η επιθετικότητα της Τουρκίας δυνατόν να είναι «διέξοδος» στα αδιέξοδα, αλλά αυτό δεν αλλάζει την διαμορφούμενη κατάστασή της.
Ο ίδιος ο Ερντογάν, στην νέο-οθωμανική στρεβλωμένη αντίληψη των πραγμάτων, νομίζει πως μπορεί να καθορίζει τα επιτόκια, την αξία της τουρκικής λίρας, την ροή των ξένων επενδύσεων, που καθορίζουν οι αγορές. Και στην Τουρκία κράτος και επιχειρήσεις είναι βαθιά χρεωμένες κυρίως σε δολάριο που ακριβαίνει επικίνδυνα (10% ήδη από την αρχή της χρονιάς). Ο Ερντογάν σε ξέσπασμα απόγνωσης δήλωσε ότι δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε ένα ένοπλο τρομοκράτη με βόμβες και ένα τρομοκράτη που κρατά δολάρια, ευρώ και επιτόκια, επειδή και οι δύο επιδιώκουν να καταστρέψουν την Τουρκία! Σε αυτή την νέο-οθωμανική Τουρκία, οι οικονομικοί δείκτες προσαρμόζονται στις επιθυμίες του Νεοσουλτάνου με τρανταχτό παράδειγμα την πρόσφατη παραποίηση της οικονομικής κατάστασης. Ενώ η οικονομία συρρικνώνεται σε απότομη μεταστροφή, οι αρχές του Ερντογάν αποφάσισαν ότι η οικονομία … πετάει και αναπτύσσεται. Έτσι, με αλλαγή του τρόπου υπολογισμού, προέκυψε €142 δις πρόσθετος πλούτος στα χαρτιά! Αυτά συμβαίνουν στα νεο-οθωμανικά οικονομικά! Όμως, τα ξεσπάσματα, δεν συνετίζουν τις αγορές, αλλά αποκαλύπτουν την απόγνωση και τα αδιέξοδα.
Παρεμπιπτόντως, αξιόλογα πρόσωπα με εμπειρογνωμοσύνη σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και οικονομίας, παραθέτουν τεκμηριωμένες θέσεις ενάντια στο καθεστώς Ερντογάν. Πρόσφατο παράδειγμα, η Πρόεδρος D. Rohrabacher της Υπο-Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Αμερικανικής Βουλής σε θέματα Ευρώπης, Ευρασίας και Αναδυόμενων Απειλών, η οποία στηλιτεύει την αναξιόπιστη και αλλοπρόσαλλη πολιτική του Ερντογάν που στηρίζει το Ισλ. Κράτος και άλλες τρομοκρατικές οργανώσεις, φυλακίζει αντιφρονούντες με την παραμικρή υποψία, κάνει εκκαθαρίσεις εναντίον Κούρδων και Αλεβιτών και βρίσκεται σε πορεία εκτός των δυτικών συμφερόντων στο νεοοθωμανικό του όραμα.
Στην Κύπρο, που οι εξελίξεις μας αφορούν λόγω της συνεχιζόμενης κατοχής και της επιδίωξης για αποδεκτό συμβιβασμό που θα θέτει την Κύπρο εκτός ελέγχου της Τουρκίας, οι εξελίξεις παραγνωρίζονται. Στην πολιτική επικράτησε η επιδίωξη για την όποια λύση που τυφλωμένη μπροστά σε σεισμικές αλλαγές στην περιοχή μας, εμπιστεύεται τον Ερντογάν. Για αυτό επιμένουμε πως κάθε πλεονέκτημα (π.χ. το φυσικό αέριο και συμμαχίες στην ενέργεια) έχει αξία μόνο εάν η κυβερνώσα ηγεσία το αντιλαμβάνεται και το εντάσσει στην στρατηγική της και όχι απλά στα χαρτιά των προεκλογικών και άλλων ανακοινώσεων που ανακυκλώνονται. Ενώ στην ΕΕ, ΗΠΑ και διεθνώς τόσοι πολλοί επιδιώκουν να προσαρμόσουν την πολιτική τους λαμβάνοντας υπόψην τις τουρκικές πραγματικότητες, η κυπριακή ηγεσία δεν επηρεάζεται.
Κώστας Μαυρίδης,
ευρωβουλευτής του ΔΗΚΟ (S&D)
17/1/2017
http://newsmotion.gr/2017/01/17/%CF%84%CE%B1-%CE%BD%CE%AD%CE%BF-%CE%BF%CE%B8%CF%89%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B5%CF%81%CE%BD%CF%84%CE%BF/
http://www.capital.gr/arthra/3184306/-paixnidia-oloklirotikis-apomonosis-kai-apostatheropoiisis-tis-tourkias
Οι αναταράξεις της τουρκικής οικονομίας, και οι κίνδυνοι για την Ελλάδα:
Το πόκερ Ερντογάν.
Οι συνεχόμενες τρομοκρατικές επιθέσεις στο έδαφος της Τουρκίας, με αποκορύφωμα την πρόσφατη επίθεση στο νυχτερινό club “Reina” της Κωνσταντινούπολης την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, προκαλούν κλυδωνισμούς στην οικονομία της χώρας και θέτουν νέες προκλήσεις στον πρόεδρο Ερντογάν. Τα πολιτικά «απόνερα» αυτών των επιθέσεων μπορούν δυνητικά να επηρεάσουν την Ελλάδα αλλά και την Κύπρο.
Οι επιπτώσεις της τρομοκρατίας στην τουρκική οικονομία
Όπως είναι προφανές, ο πρώτος τομέας που πλήττεται στην Τουρκία απ’ την έξαρση του τρομοκρατικού φαινομένου είναι ο τουρισμός. Ο κλάδος του τουρισμού συμβάλλει κατά 13% στο τουρκικό ΑΕΠ, ενώ επηρεάζει εμμέσως τόσο το τοπικό εμπόριο όσο και τη βιομηχανία μέσω της ζήτησης που δημιουργεί σε άλλες κατηγορίες αγαθών (τρόφιμα, είδη πρώτης ανάγκης, εξοπλισμούς ξενοδοχείων, μεταφορές κλπ.).
Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά το βομβιστικό χτύπημα στο αεροδρόμιο Ατατούρκ τον περασμένο Ιούνιο, οι κρατήσεις μειώθηκαν 69%, ενώ ο αριθμός των τουριστών που έφθασαν στην Τουρκία μειώθηκε κατά 21% το 2016 σε σχέση με το 2015. Η μείωση του τουριστικού ρεύματος θα μειώσει το ΑΕΠ της χώρας που για το 2017 είχε εκτιμηθεί αρχικά στο 3,3%, αλλά και θα αυξήσει την ανεργία που έφθασε το 11,3% το Σεπτέμβριο του 2016.
Σε δεύτερο επίπεδο, τα τρομοκρατικά χτυπήματα, θα προκαλέσουν αύξηση των τουρκικών ιδιωτικών δαπανών (επιδιόρθωση των καταστροφών, ασφαλιστικές αποζημιώσεις και αύξηση ασφαλίστρων) αλλά και αύξηση των δημοσίων δαπανών ασφαλείας, καθώς το καθεστώς έκτακτης ανάγκης στη χώρα παρατάθηκε για τρεις επιπλέον μήνες.
Η τρίτη δυσμενής επίπτωση αφορά την υποτίμηση της λίρας και τις συνέπειες που αυτή θα επιφέρει στην τουρκική οικονομία. Μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στο Reina, η ισοτιμία της λίρας με το δολάριο και το ευρώ βρέθηκε σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, γεγονός που αυξάνει τις πληθωριστικές πιέσεις. Ο πληθωρισμός έχει φτάσει στο 8,53%, γεγονός που ασκεί πιέσεις στην Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας για αύξηση των επιτοκίων. Όμως, ο πρόεδρος Ερντογάν, παραβιάζοντας την ανεξαρτησία της νομισματικής πολιτικής που ανήκει στην Κεντρική Τράπεζα, ζήτησε με ευθεία πολιτική του παρέμβαση να μειωθούν περαιτέρω τα επιτόκια, προκειμένου να διευκολυνθεί ο δανεισμός και να ενταθεί η παραγωγική δραστηριότητα στη χώρα.
Επιπλέον, παρότρυνε τους Τούρκους πολίτες να αγοράζουν λίρες και να πωλούν ξένο συνάλλαγμα για να στηριχθεί το εθνικό τους νόμισμα. Πρακτικά, ο πληθωρισμός θα επιδεινώσει το βιοτικό επίπεδο των φτωχών Τούρκων πολιτών, δημιουργώντας προϋποθέσεις κοινωνικής έντασης. Προβλήματα θα προκληθούν και στη βιομηχανία της χώρας που στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά σε εισαγωγές ενέργειας (καθώς η λίρα έχει υποτιμηθεί περίπου 20% σε σχέση με το δολάριο το τελευταίο έτος), ιδιαίτερα μετά τη διεθνή συμφωνία για μείωση της παραγωγής πετρελαίου που έχει αυξήσει σημαντικά τις τιμές του. Τα τραπεζικά ιδρύματα, επίσης θα αντιμετωπίσουν προκλήσεις, καθώς ο υψηλός πληθωρισμός ευνοεί τους δανειζόμενους έναντι των δανειστών, σε μια χώρα μάλιστα όπου η πίστωση βρίσκεται σε αρκετά υψηλά επίπεδα. Βεβαίως, υπάρχει και μια θετική επίδραση απ’ την υποτίμηση της λίρας, η οποία αφορά στη μείωση των τιμών των τουρκικών εξαγωγών και την αύξηση των τιμών εισαγωγών, δημιουργώντας ευνοϊκές συνθήκες για το τουρκικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.
Τέταρτον και σημαντικότερον, η τρομοκρατική δράση προκαλεί αβεβαιότητα στους διεθνείς επενδυτές, περιορίζοντας την εισροή ξένων επενδυτικών κεφαλαίων στην Τουρκία και αυξάνοντας τις κεφαλαιακές εκροές. Αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για μια χώρα, όπου το ιδιωτικό χρέος είναι σε ποσοστό 32,5% του συνόλου βραχυπρόθεσμο, ενώ ο δανεισμός των επιχειρήσεων έχει γίνει κατά 90% σε ξένο νόμισμα. Αυτά τα δύο στοιχεία κάνουν ευπαθείς τις τουρκικές επιχειρήσεις σε ενδεχόμενες εκροές ξένων επενδυτικών κεφαλαίων και είναι πιθανό να οδηγήσουν σε πτωχεύσεις εταιρειών που δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις δανειακές τους υποχρεώσεις. Η περαιτέρω αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων από την Fed, καθώς και μια νέα πιθανή πιστοληπτική υποβάθμιση της Τουρκίας απ’ τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, θα εντείνουν ακόμη περισσότερο αυτά τα φαινόμενα.
Ο Ερντογάν θα παίξει όλα τα χαρτιά του, η Ελλάδα οφείλει να επαγρυπνεί
Το πολιτικό και οικονομικό κλίμα στην Τουρκία είναι πλέον εξαιρετικά δυσχερές, καθώς:
-τα τρομοκρατικά χτυπήματα πλέον δεν προέρχονται μόνο από κουρδικές οργανώσεις αλλά και από μέλη του ISIS ως απόρροια της συμμετοχής της Τουρκίας στις επιχειρήσεις στη Συρία κατά του Daesh και της αποτυχίας της «πολιτικής των μηδενικών προβλημάτων» με τις γειτονικές χώρες.
-η οικονομία το τελευταίο έτος ζημιώθηκε σοβαρά απ’ τα συνεχή τρομοκρατικά χτυπήματα, απ’ την επιδείνωση των ρωσο-τουρκικών σχέσεων μετά την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους στη Συρία, αλλά και λόγω του αποτυχημένου πραξικοπήματος του Ιουλίου.
-στην τουρκική οικονομία. Η χαλαρή νομισματική πολιτική θα ασκήσει περαιτέρω πληθωριστικές πιέσεις και αν συνδυαστεί με εκροές κεφαλαίων ίσως οδηγήσει μελλοντικά σε «σκάσιμο» φούσκας στον κατασκευαστικό ή και στον τραπεζικό τομέα της χώρας. Παράλληλα, ο εσωτερικός διχασμός εξαιτίας των διώξεων στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα κατά των Γκιουλενιστών και των Κεμαλιστών, θα απαιτήσει απ’ τον Ερντογάν πολιτικές κινήσεις εντυπωσιασμού ή σημαντικές διπλωματικές επιτυχίες που θα συσπειρώσουν τον τουρκικό λαό γύρω απ’ το πρόσωπό του.Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να εστιάσει σε τρία μέτωπα την προσοχή της:
α) στην πιθανότητα πρόκλησης θερμού επεισοδίου στην περιοχή του Ανατολικού Αιγαίου, με σκοπό να επιχειρηθεί «γκριζάρισμα» νέων θαλασσίων ή και νησιωτικών περιοχών που θα εξυπηρετήσουν τη μακροπρόθεσμη (και προσφάτως επαναληφθείσα μέσω των λόγων του Τούρκου Προέδρου) στρατηγική περί αναθεωρήσεως της συνθήκης της Λωζάννης.
β) στην προσπάθεια δημιουργίας αρνητικών τετελεσμένων στο κυπριακό ζήτημα, που θα επαναφέρουν ένα διαφοροποιημένο σχέδιο Ανάν «από την πίσω πόρτα» και θα μονιμοποιήσουν τα αποτελέσματα της τουρκικής εισβολής του 1974.
γ) στην πιθανή υπονόμευση του ελληνικού τουρισμού, είτε μέσω ενεργειών τουρκικής προβοκάτσιας είτε μέσω της προσπάθειας δημιουργίας κλίματος εντάσης με ακραία ισλαμιστικά στοιχεία που βρίσκονται ήδη ή θα εισέλθουν αργότερα στη χώρα μας. Πιθανώς, το προσφυγικό ζήτημα αποτελεί ένα πεδίο μέσω του οποίου θα επιχειρηθεί να καλλιεργηθεί μια τέτοιου είδους ένταση, εν μέσω και των αρνητικών οικονομικών εξελίξεων που διαφαίνεται να προκύπτουν για τη χώρα μας εντός του 2017.
Μιχάλης Διακαντώνης,
οικονομολόγος, διεθνολόγος και συντονιστής έρευνας στον Τομέα Ρωσίας Ευρασίας και Ν/Α Ευρώπης του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων.
17/1/2017
http://newsmotion.gr/2017/01/17/%CE%BF%CE%B9-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%BE%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BA%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82-%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC/
Τα νέο-οθωμανικά οικονομικά του Ερντογάν και η Κύπρος:
Τα μεγάλα προβλήματα της Τουρκίας
Μια λύση στην Κύπρο θα είναι συμβιβασμός, ως αποτύπωση των συντελεστών ισχύος των αντιπάλων π.χ. άμυνας, οικονομίας, συμμαχιών και διεθνών ερεισμάτων, κοινωνικής συνοχής κ.ά. Αυτό διδάσκει ο ρεαλισμός, αυτό θα ισχύσει και στην Κύπρο και τον Ελληνισμό ευρύτερα. Πάντως, στο σύγχρονο περιβάλλον, η οικονομία αποτελεί κυρίαρχη παράμετρο ισχύος με έμφαση στην ενεργειακή ασφάλεια.
Ένας απολογισμός της τουρκικής ισχύος είναι συντριπτικός εναντίον της Κύπρου. Μέχρι πριν 1-2 χρόνια, πολιτικοί, δημοσιογράφοι, … «επιστήμονες» και Μη-Κυβερνητικοί Οργανισμοί ανέλυαν ότι «πρέπει να λύσουμε το Κυπριακό διότι ο Ερντογάν οδηγεί την Τουρκία σε οικονομική και γεωπολιτική δύναμη παγκόσμιας εμβέλειας». Τον τελευταίο καιρό η Τουρκία βρίσκεται μπροστά σε βουνό από προβλήματα, μια κοινωνία δηλητηριασμένη από μίσος ενάντια σε εσωτερικούς και εξωτερικούς «εχθρούς» και την οικονομία να βουλιάζει. Σε όσους προειδοποιούσαν να συνετιστούμε πριν καταστεί η Τουρκία παγκόσμια δύναμη, επικρατεί σιωπή.
Το ανισοζύγιο παραμένει, αλλά η Τουρκία αντιμετωπίζει διογκούμενα προβλήματα από θέματα ασφάλειας μέχρι κοινωνικό και πολιτικό αναβρασμό και την οικονομία να καταποντίζεται. Επιπρόσθετα, οι διεθνείς εξελίξεις (προθέσεις ΗΠΑ και Κεντρικής Τράπεζας για Κούρδους και δολάριο αντίστοιχα, πολιτική Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας) καθιστούν ασφυκτικό το περιβάλλον για χειρότερα. Σε τέτοια κατάσταση, η επιθετικότητα της Τουρκίας δυνατόν να είναι «διέξοδος» στα αδιέξοδα, αλλά αυτό δεν αλλάζει την διαμορφούμενη κατάστασή της.
Ο ίδιος ο Ερντογάν, στην νέο-οθωμανική στρεβλωμένη αντίληψη των πραγμάτων, νομίζει πως μπορεί να καθορίζει τα επιτόκια, την αξία της τουρκικής λίρας, την ροή των ξένων επενδύσεων, που καθορίζουν οι αγορές. Και στην Τουρκία κράτος και επιχειρήσεις είναι βαθιά χρεωμένες κυρίως σε δολάριο που ακριβαίνει επικίνδυνα (10% ήδη από την αρχή της χρονιάς). Ο Ερντογάν σε ξέσπασμα απόγνωσης δήλωσε ότι δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε ένα ένοπλο τρομοκράτη με βόμβες και ένα τρομοκράτη που κρατά δολάρια, ευρώ και επιτόκια, επειδή και οι δύο επιδιώκουν να καταστρέψουν την Τουρκία! Σε αυτή την νέο-οθωμανική Τουρκία, οι οικονομικοί δείκτες προσαρμόζονται στις επιθυμίες του Νεοσουλτάνου με τρανταχτό παράδειγμα την πρόσφατη παραποίηση της οικονομικής κατάστασης. Ενώ η οικονομία συρρικνώνεται σε απότομη μεταστροφή, οι αρχές του Ερντογάν αποφάσισαν ότι η οικονομία … πετάει και αναπτύσσεται. Έτσι, με αλλαγή του τρόπου υπολογισμού, προέκυψε €142 δις πρόσθετος πλούτος στα χαρτιά! Αυτά συμβαίνουν στα νεο-οθωμανικά οικονομικά! Όμως, τα ξεσπάσματα, δεν συνετίζουν τις αγορές, αλλά αποκαλύπτουν την απόγνωση και τα αδιέξοδα.
Παρεμπιπτόντως, αξιόλογα πρόσωπα με εμπειρογνωμοσύνη σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και οικονομίας, παραθέτουν τεκμηριωμένες θέσεις ενάντια στο καθεστώς Ερντογάν. Πρόσφατο παράδειγμα, η Πρόεδρος D. Rohrabacher της Υπο-Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Αμερικανικής Βουλής σε θέματα Ευρώπης, Ευρασίας και Αναδυόμενων Απειλών, η οποία στηλιτεύει την αναξιόπιστη και αλλοπρόσαλλη πολιτική του Ερντογάν που στηρίζει το Ισλ. Κράτος και άλλες τρομοκρατικές οργανώσεις, φυλακίζει αντιφρονούντες με την παραμικρή υποψία, κάνει εκκαθαρίσεις εναντίον Κούρδων και Αλεβιτών και βρίσκεται σε πορεία εκτός των δυτικών συμφερόντων στο νεοοθωμανικό του όραμα.
Στην Κύπρο, που οι εξελίξεις μας αφορούν λόγω της συνεχιζόμενης κατοχής και της επιδίωξης για αποδεκτό συμβιβασμό που θα θέτει την Κύπρο εκτός ελέγχου της Τουρκίας, οι εξελίξεις παραγνωρίζονται. Στην πολιτική επικράτησε η επιδίωξη για την όποια λύση που τυφλωμένη μπροστά σε σεισμικές αλλαγές στην περιοχή μας, εμπιστεύεται τον Ερντογάν. Για αυτό επιμένουμε πως κάθε πλεονέκτημα (π.χ. το φυσικό αέριο και συμμαχίες στην ενέργεια) έχει αξία μόνο εάν η κυβερνώσα ηγεσία το αντιλαμβάνεται και το εντάσσει στην στρατηγική της και όχι απλά στα χαρτιά των προεκλογικών και άλλων ανακοινώσεων που ανακυκλώνονται. Ενώ στην ΕΕ, ΗΠΑ και διεθνώς τόσοι πολλοί επιδιώκουν να προσαρμόσουν την πολιτική τους λαμβάνοντας υπόψην τις τουρκικές πραγματικότητες, η κυπριακή ηγεσία δεν επηρεάζεται.
Κώστας Μαυρίδης,
ευρωβουλευτής του ΔΗΚΟ (S&D)
17/1/2017
http://newsmotion.gr/2017/01/17/%CF%84%CE%B1-%CE%BD%CE%AD%CE%BF-%CE%BF%CE%B8%CF%89%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B5%CF%81%CE%BD%CF%84%CE%BF/