Ενηλικιώθηκε ο διαμελισμός της Σερβίας.Οι βραδυφλεγείς εθνικιστικές βόμβες στα Βαλκάνια.



Εθνικισμός, αλυτρωτισμός, εξτρεμισμός, τρομοκρατία, μειονοτικά ζητήματα, τάσεις αυτοδιάθεσης, είναι φαινόμενα γνωστά στα Βαλκάνια και παραμένουν πάντα επίκαιρα

Μια από τις µεγαλύτερες στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Ευρώπη και στα Βαλκάνια µετά τον Β΄ Παγκόσµιο Πόλεµο ήταν ο βοµβαρδισµός της Γιουγκοσλαβίας η οποία σήµερα συρρικνώθηκε και περιορίσθηκε στην επικράτεια της Σερβίας και µάλιστα χωρίς το Κόσσοβο µετά την απόσχισή του .

Μια χώρα διαµελίσθηκε γεωγραφικά, πολιτικά και κοινωνικά µε τους πολίτες να αναζητούν σε πολλές περιπτώσεις, µε διαµελισµένα τα συναισθήµατα και τις ψυχές τους, την νέα εθνική και πολιτιστική τους ταυτότητα.

Το Βελιγράδι βέβαια ποτέ δεν αποδέχθηκε την ανεξαρτητοποίηση του Κοσσόβου το οποίο θεωρεί τµήµα της Σερβίας και διεκδικεί µε κάθε µέσο την διαφύλαξη του πολιτιστικού πλούτου της περιοχής µε τα χιλιάδες µνηµεία της ορθοδοξίας και προσπαθεί να προστατεύσει τα δικαιώµατα των Σέρβων που ζουν στη περιοχή µε την πλειοψηφία τους να βρίσκονται στο βόρειο τµήµα του Κοσσόβου, στην πόλη Κόσοβσκα Μιτρόβιτσα στα σύνορα µε την Σερβία.

Υπό την αιγίδα της ΕΕ διεξάγονται συνοµιλίες για την διευθέτηση των σχέσεων Βελιγραδίου και Πρίστινας και όσο και να ακούγεται οξύµωρο κάθονται στο ίδιο τραπέζι η ηγεσία της Σερβίας, ο πρόεδρος Τόµισλαβ Νίκολιτς και ο πρωθυπουργός Αλεξάνταρ Βούτσιτς και ο πρόεδρος του Κοσσόβου Χάσιµ Θάτσι, ο πρώην επικεφαλής του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσόβου (UCK) τον οποίο ή Σερβία έχει επικηρύξει για εγκλήµατα πολέµου σε βάρος του σερβικού πληθυσµού στο Κόσσοβο.

Πέρασαν από τότε σχεδόν 18 χρόνια , «ενηλικιώθηκε» το ζήτηµα του Κοσσόβου και ο διαµελισµός της Σερβίας αλλά οι τελευταίες εξελίξεις αντί να οδηγούν σε µια εκτόνωση της κρίσης, όπως θα περίµενε κανείς από κάποιον που «ενηλικιώνεται», προκαλούν νέα ένταση. Η αφορµή δόθηκε µε τα εγκαίνια της σιδηροδροµικής γραµµής Βελιγραδίου - Μιτρόβιτσα µε ένα τρένο που να είναι βαµµένο µε τα εθνικά χρώµατα της Σερβίας και µε επιγραφές σε πολλές γλώσσες «το Κόσσοβο είναι Σερβία» . Επίσης στο εσωτερικό του τρένου υπάρχουν πολλές φωτογραφίες µε αγιογραφίες, µονές και εκκλησίες του Κοσσόβου.

Το τρένο δεν έφτασε ποτέ στην προορισµό του και σταµάτησε σε απόσταση 50 χιλιοµέτρων από τα σύνορα για να µην προκληθούν επεισόδια αλλά έδωσε αφορµή στην Πρίστινα να κατηγορήσει το Βελιγράδι ότι πυροδοτεί την κατάσταση και επιθυµεί την προσάρτηση του βορείου τµήµατος του Κοσσόβου. Μάλιστα ο Χάσιµ Θάτσι έφτασε στο σηµείο να ισχυρισθεί ότι στο τρένο υπήρχαν όπλα και πολεµοφόδια καθώς και ειδικές δυνάµεις του σερβικού στρατού και της αστυνοµίας.

Το Βελιγράδι απάντησε αµέσως στις κατηγορίες χαρακτηρίζοντάς τες γελοιότητες και έσπευσε να δηλώσει µέσω του προέδρου Τ.Νίκολιτς ότι η Σερβία επιθυµεί τη διευθέτηση του προβλήµατος και δεν ενδιαφέρεται για απόσχιση της Κόσοβσκα Μιτρόβιτσα. «Πώς να προσαρτήσεις ένα κοµµάτι εδάφους που ανήκει στην Σερβία», είπε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος Νίκολιτς.

Πολλοί είναι όµως αυτοί που διερωτήθηκαν γιατί να προβεί το Βελιγράδι σε µια τέτοια κίνηση, αυτή την χρονική περίοδο και αν η σε υψηλούς τόνους αντίδραση της Πρίστινα και η έντονη απάντηση του Βελιγραδίου δηµιουργούν προϋποθέσεις για µια νέα ένοπλη σύρραξη στην περιοχή.

Μια πρώτη εκτίµηση που δίνεται είναι ότι το Βελιγράδι βολιδοσκοπεί από την µια πλευρά τις αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας, πρωτίστως των Αµερικανών οι οποίοι παραδοσιακά και κυρίως οι Δηµοκρατικοί υποστηρίζουν τους Αλβανούς του Κοσσόβου και από την άλλη στοχεύει σε µια συσπείρωση στο εσωτερικό της χώρας σε µια πατριωτική βάση προασπίζοντας τα εθνικά συµφέροντα και την κυριαρχία της χώρας, µια παράµετρος σηµαντική για το κυβερνών Σερβικό Προοδευτικό Κόµµα (SNS) ενόψει των κρίσιµων προεδρικών εκλογών στην Σερβία, τον Απρίλιο.

Το τρένο για το Κόσσοβο δεν αποτελεί τίποτε άλλο παρά µόνο ένα τµήµα της προεκλογικής εκστρατείας εκτιµούν πολιτικοί αναλυτές στην σερβική πρωτεύουσα και υπογραµµίζουν ότι το Βελιγράδι δεν έχει ούτε την διάθεση αλλά ούτε και τις δυνάµεις για να εµπλακεί σε µια ένοπλη σύρραξη και αντιπαράθεση για το Κόσσοβο.

Άλλωστε έχει σταθεροποιηθεί η διεθνής εικόνα της Σερβίας και η χώρα παραµένει προσηλωµένη στο στόχο να προσεγγίσει τις ευρωαντλαντικές δοµές ενώ σηµειώνει σηµαντικά αποτελέσµατα τα τελευταία χρόνια και σε οικονοµικό επίπεδο .

Η ανεργία µειώθηκε το 2016 κατά 2,8%, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 2,8 % το 2016 µε προοπτική να αυξηθεί κατά 3% το 2017, οι µεταρρυθµίσεις ολοκληρώνονται µε επιτυχία µε εισροή ξένων κεφαλαίων λόγω των αποκρατικοποιήσεων µε τελευταία την πώληση της µεταλλουργίας του Σµεντέρεβο στους Κινέζους, µια σηµαντική βιοµηχανική µονάδα που εξασφαλίζει περισσότερες από 5.000 θέσεις εργασίας .

Επίσης αυξήθηκαν µέσα στο 2016 οι µισθοί και οι συντάξεις µέχρι 9% στον ιδιωτικό τοµέα , µέχρι 6% στον δηµόσιο και 1,5% στις συντάξεις.

Με σταθεροποιηµένη την πολιτική και οικονοµική κατάσταση η αντιπαράθεση σε προεκλογική περίοδο µπορεί να γίνει µόνο σε πατριωτική και εθνική βάση, εκτιµούν οι πολιτικοί αναλυτές.

Το κυβερνών Προοδευτικό Κόµµα µπορεί να έρχεται πρώτο στις προτιµήσεις των ψηφοφόρων αντιµετώπιζε όµως ένα βασικό πρόβληµα µε την επιλογή του υποψηφίου στις προεδρικές εκλογές διότι οι δηµοσκοπήσεις έδειχναν ότι ο σηµερινός πρόεδρος Τόµισλαβ Νίκολιτς θα δυσκολευόταν να επανεκλεγεί έχοντας ως βασικό αντίπαλο τον πρώην υπουργό Εξωτερικών και εκπρόσωπο της Σερβίας στα Ηνωµένα Έθνη , Βουκ Γέρεµιτς .

Οι δηµοσκοπήσεις έδειχναν βέβαια πρώτο τον Νίκολιτς, δεύτερο τον Γέρεµιτς, τρίτο τον νυν υπουργό Εξωτερικών Ίβιτσα Ντάτσιτς και τέταρτο τον υπερεθνικιστή Βόισλαβ Σέσελι µε την διαφορά όµως πρώτου µε δεύτερο να είναι σχετικά µικρή και αναστρέψιµη στον δεύτερο γύρο.

Ο Βόισλαβ Σέσελι ο πρόεδρος του Σερβικού Ριζοσπαστικού Κόµµατος (στο οποίο τόσο ο Τ.Νίκολιτς όσο και ο Α. Βούτσιτς ήταν ηγετικά στελέχη αλλά αποχώρησαν και δηµιούργησαν το Σερβικό Προοδευτικό Κόµµα όταν ο Σέσελι κατηγορήθηκε για εγκλήµατα πολέµου και βρέθηκε στις φυλακές του Διεθνούς Δικαστηρίου για Εγκλήµατα Πολέµου, στη Χάγη) προσπαθεί να εκµεταλλευτεί την ευρωπαϊκή συγκυρία της ανόδου των ακροδεξιών και εθνικιστικών κοµµάτων και να ανατρέψει τα αποτέλεσµα αν καταφέρει να περάσει στο δεύτερο γύρο. Βέβαια στην περίπτωση αυτή θα δηµιουργηθεί ένα εκρηκτικό µίγµα στη πολιτική σκηνή της Σερβίας µε όλα τα ενδεχόµενα ανοικτά, βέβαιη την διεθνή αποµόνωση της χώρας , χωρίς ακόµη να αποκλείεται κάποια ένοπλη σύρραξη.

Για να µην υπάρχουν τέτοιου είδους δυσάρεστες ανατροπές στο κυβερνών κόµµα της Σερβίας επεξεργάσθηκαν διάφορα σενάρια και τελικά, µε οµόφωνη απόφαση του κόµµατος, επικράτησε η πρόταση αντί του Τόµισλαβ Νίκολιτς να είναι υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές ο νυν πρωθυπουργός Αλεξάνταρ Βούτσιτς ο οποίος έχει µεγάλη δηµοτικότητα και ο οποίος µπορεί να εκλεγεί ακόµη και από τον πρώτο γύρο.

Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να γίνουν και αλλαγές σε επίπεδο κυβέρνησης είτε µε την προκήρυξη, παράλληλα µε τις προεδρικές και πρόωρων βουλευτικών εκλογών, κάτι που όλοι απεύχονται ή µε τον ορισµό εντολοδόχου νέου πρωθυπουργού από το Κοινοβούλιο που θεωρείται η επικρατέστερη εξέλιξη.

Με αυτά τα δεδοµένα το ενδεχόµενο να ξεσπάσουν ένοπλες συγκρούσεις στο νότο της Σερβίας µοιάζει µε κάτι το ουτοπιστικό και ο θόρυβος; που δηµιουργήθηκε µε το τρένο της Μιτρόβιτσα όλα δείχνουν ότι έχει πολιτικές και µόνο διαστάσεις.

Βέβαια αυτό δεν σηµαίνει ότι η περιοχή επανέρχεται σε µια πλήρως οµαλή πολιτική κατάσταση διότι πάντα υπάρχει ο κίνδυνος αποσταθεροποίησης λόγω των πιθανών γεωπολιτικών ανατροπών που µπορούν να συντελεσθούν στην Βοσνία, στο Σαντζάκ της Σερβίας, στην νότιο Σερβία, στο Μαυροβούνιο και στην ΠΓΔΜ .

Η Βοσνία, παραµένει ένα κράτος µε εύθραυστες ισορροπίες όπου συνυπάρχουν µουσουλµάνοι, Κροάτες και Σέρβοι λόγω των υποχρεώσεων που έχει η χώρα από τις ειρηνευτικές συµφωνίες . Στο Σαντζάκ ακούγονται φωνές για αυτονοµία από τους µουσουλµάνους, στο Κόσσοβο οι Σέρβοι επιθυµούν ένα καθεστώς αυτοδιοίκησης στους θύλακες που ελέγχουν, στην νότιο Σερβία, (στο Πρέσεβο , στο Μέντβετζε και στο Μπουγιάνοβατς) οι Αλβανοί επιθυµούν επίσης µεγαλύτερη αυτονοµία όπως και στο Μαυροβούνιο ενώ στην πΓΔΜ δεν είναι λίγοι αυτοί από τους αλβανόφωνους που επιθυµούν την µετατροπή του κράτους σε οµοσπονδία.

Επίσης η επιστροφή στην περιοχή τζιχαντιστών του ISIS, οι οποίοι κατάγονται από χώρες της Βαλκανικής και σήµερα πολεµούν στα µέτωπα της Συρίας και του Ιράκ θα είναι µια ανησυχητική και επικίνδυνη εξέλιξη την οποία δεν πρέπει σε καµία περίπτωση να παραβλέψουµε.

Εθνικισµός , αλυτρωτισµός, εξτρεµισµός, τροµοκρατία, µειονοτικά ζητήµατα, τάσεις αυτοδιάθεσης, είναι φαινόµενα γνωστά στα Βαλκάνια και αποτέλεσαν αποσταθεροποιητικούς παράγοντες µε την προσδοκία να εξαφανισθούν µόνο όταν οι χώρες στις οποίες εµφανίζονται αποδέχονται τις αρχές που διέπουν το διεθνές δίκαιο, το διάλογο, την συνεργασία και δείχνουν αµοιβαίο σεβασµό.

Ας ελπίζουµε ότι δεν θα περιµένουµε η περιοχή της πρώην Γιουγκοσλαβίας , της οποίας τα προβλήµατα «ενηλικιώθηκαν», να φθάσει σε βαθειά γεράµατα µέχρι να βρει τον δρόµο της ανάπτυξης και της ευηµερίας µακριά από εθνικισµούς, πολιτική και θρησκευτική µισαλλοδοξία.

 Μάκης Μουρατίδης
14/3/2017


 Τεύχος 62 - Βαλκάνια



Οι βραδυφλεγείς εθνικιστικές βόμβες στα Βαλκάνια

Αν και πέρασαν δέκα οχτώ χρόνια από την διαµόρφωση του σηµερινού συνοριακού χάρτη στα Βαλκάνια, µε την αιµατηρή απόσχιση από την Σερβία και την κήρυξη στη συνέχεια της ανεξαρτησίας, του Κοσόβου-είχαν προηγηθεί οι άλλες Δηµοκρατίες της Γιουγκοσλαβίας- οι εθνικισµοί παραµένουν αναµµένα κάρβουνα κάτω από την χόβολη µιας εύθραυστης ειρήνης απειλώντας να βάλλουν και πάλι φωτιά στην περιοχή.

Θα περίµενε κανείς πως µετά την δηµιουργία εθνικών κρατών, για τα οποία χύθηκαν ποτάµια αίµατος στην Γιουγκοσλαβία, αυτοί οι εθνικισµοί θα είχαν εκτονωθεί και οι λαοί της δυτικής βαλκανικής θα γύριζαν σελίδα, βαδίζοντας µονοιασµένοι προς ένα καλύτερο και σε κάθε περίπτωση ειρηνικό µέλλον.

Αυτό ήταν και το σχέδιο των ιθυνόντων της πολιτικής της Δύσης. Η παγίωση, δηλαδή, της ειρήνης δια της σταδιακής ένταξης των νέων κρατών στην Ευρωπαϊκή Ένωση οπότε τα σύνορα θα έπεφταν, οι εθνικισµοί θα εξαλείφονταν, και οι άνθρωποι θα ζούσαν χωρίς τα τείχη του µίσους για τον αλλοεθνή γείτονα. Ήταν το όνειρο κάθε Βαλκάνιου µετά την κατάρρευση του ανατολικού µπλοκ και της Γιουγκοσλαβίας, να γίνει µια µέρα Ευρωπαίος πολίτης.

Λίγοι όµως τα έχουν καταφέρει µέχρι τώρα, αφού µόνο τέσσερις χώρες (Βουλγαρία, Ρουµανία, Κροατία, Σλοβενία) έχουν γίνει µέλη της ΕΕ ενώ άλλες έξι περιµένουν (Αλβανία, ΠΓΔΜ, Σερβία, Κόσοβο, Βοσνία-Ερζεγοβινη, Μαυροβούνιο) στον προθαλαµο. Και κατά τα φαινόµενα πολύ δύσκολα θα διαβούν την πόρτα του “παραδείσου”. Η οικονοµική κρίση που µαστίζει την Ευρώπη, ο καλπάζων ευρωσκεπτικισµός, και η αυξανόµενη ευρωπαϊκή τάση επιστροφής στα εθνικά κράτη, περιορίζουν, αν δεν εξανεµίζουν πλήρως, τις ελπίδες ενσωµάτωσης των εκτός ΕΕ βαλκανικών χωρών.

Αποτέλεσµα; οι κοινωνίες ολισθαίνουν στην εσωστρέφεια, οι άνθρωποι αναζητουν “διεξόδους” στους εθνικισµούς, τα “φαντάσµατα των Βαλκανίων” ξεπροβάλλουν.

Οι εθνικισμοί στη βαλκανική και κυρίως στην πρώην Γιουγκοσλαβία παραμένουν ζωντανοί. Οι ακραίος ισλαμισμός φουντώνει και το “όνειρο” για ένταξη στην ΕΕ σβήνει, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, του καλπάζοντος ευρωσκεπτικισμού και των πολλών προβλημάτων της Ευρώπης

Οι εστίες έντασης αρχίζουν να ξαναζεσταίνονται τροφοδοτούµενες από τους υφέρποντες εθνικισµούς και το κακό θα ήταν µικρό εάν οι διευθετήσεις εθνικών και συνοριακών εκκρεµοτήτων αφορούσαν σε κάποια άλλη περιοχή της Ευρώπης.

Στα Βαλκάνια όµως, κυρίως στα δυτικά, οποιαδήποτε αλλαγή συνόρων σηµαίνει πόλεµος. Και γι’ αυτό προκάλεσαν έκπληξη και ανατριχίλα οι πρόσφατες δηλώσεις του Αµερικανού βουλευτή και σύµβουλου του προέδρου Τραµπ, Ντανα Ρόχραµπαχερ, ότι το κράτος της ΠΓΔΜ πρέπει να διαλυθεί και να το µοιραστούν η Αλβανία και η Βουλγαρία!

Ας ξεκινήσουµε, λοιπόν, την “περιήγηση” στις επικίνδυνες στο “βαλκανικό ναρκοπέδιο” από την γειτονική µας ΠΓΔΜ και ας δεχθούµε ως υπόθεση εργασίας το (εφιαλτικό) σενάριο που έχει στο µυαλό του ο σύµβουλος του Τραµπ.

Διάλυση της ΠΓΔΜ και προσάρτηση τµηµάτων της στην Αλβανία και τη Βουλγαρία “γεννάει” αυτοµάτως στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας, στα δυτικά της Τουρκίας και τα νότια της Σερβίας, δυο ισχυρά κράτη, δηλαδή µια Μεγάλη Βουλγαρία και µια ακόµα µεγαλύτερη Αλβανία δεδοµένου ότι το Κόσοβο κινείται ήδη σε τροχιά ενοποίησης µε τα Τίρανα.

Θα έµενε αδιάφορη η Ελλάδα στη νέα γεωπολιτική πραγµατικότητα που θα διαµορφωνόταν στα σύνορά της και αν έκρινε , όπως είναι φυσικό, ότι τα εθνικά της συµφέροντα επέβαλαν την ενεργό εµπλοκή της στον επανασχεδιασµό του συνοριακού χάρτη της νότιας Βαλκανικής; και τι θα έπρατταν η Τουρκία και η Σερβία βλέποντας να ανατρέπονται οι γεωπολιτικές ισορροπίες στη γειτονιά τους; Ποιος θα µπορούσε να αποκλείσει τον πόλεµο σε µια τέτοια εξέλιξη;

Η άλλη κορυφή του “καυτού τριγώνου” της βαλκανικής (Σκόπια, Τίρανα, Πρίστινα), το Κόσοβο, εξακολουθεί να βρίσκεται σε υπερθέρµανση και να αποτελεί δυνάµει τον αποσταθεροποιητικό “πυροκροτητή” για την ευρύτερη περιοχή.

Η κλιµακούµενη διένεξη µε το Βελιγράδι για την σερβοκρατούµενη ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Μητρόβιτσα, συντηρεί επικίνδυνη ένταση.

Και όπως φάνηκε και στην πρόσφατη περίπτωση µε το περιβόητο “τρένο του έθνους” που επιχείρησε να δροµολογήσει προς την Μητρόβιτσα το Βελιγράδι για να απο(δείξει) την σερβική κυριαρχία στο Κόσοβο και την αντίδραση των Αλβανών που ετοιµάστηκαν να το εκτροχιάσουν εάν περνούσε τα σύνορα, τα “αίµατα” µπορεί ν ανάψουν ανά πάσα στιγµή και µε το παραµικρό.

Το µίσος και η καχυποψία µεταξύ Σέρβων και Αλβανών περισσεύουν και τροφοδοτούνται µε θεωρίες, από αλβανικής πλευράς, περί “σεναρίου Κριµαίας”, ότι, δηλαδή, οι Σέρβοι σχεδιάζουν να υφαρπάξουν στρατιωτικά το Βόρειο Κόσοβο!

Την ίδια ώρα πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν ότι παρά την ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου το αλβανικό ζήτηµα δεν έχει κλείσει στα Βαλκάνια.

Επισηµαίνουν, µάλιστα, στοιχεία αλυτρωτισµού στην ρητορική της πολιτικής ελίτ των Τιράνων και προειδοποιούν πως µια τέτοια πολιτική εκ µέρους της Αλβανίας µπορεί να φουντώσει τους εθνικισµούς και να αποσταθεροποιήσει εκ νέου την περιοχή οδηγώντας την σε αιµατηρές συγκρούσεις.

Τα Τίρανα αποφεύγουν επισήµως να µιλούν για την δηµιουργία “Μεγάλης Αλβανίας” µε την ένωση των εδαφών όµορων κρατών (Κόσοβο, Σερβία, ΠΓΔΜ, Μαυροβούνιο, Ελλάδα), καθώς ένας τέτοιος στόχος θα έβαζε φωτιά στην βαλκανική, µια και θα άλλαζε ο συνοριακός χάρτης και µαζί και οι συσχετισµοί δυνάµεων.

Ωστόσο, στη δηµόσια συζήτηση, από την κατάρρευση του καθεστώτος Χότζα και εντεύθεν, το “όραµα” αυτό δεν λείπει από την ατζέντα κανενός πολιτικού κόµµατος, ούτε της πνευµατικής τάξης µε την µορφή της “πολιτικής ενοποίησης” των Αλβανών των Βαλκανίων, ή της “Φυσικής Αλβανίας”.

Το τι σηµαίνει για την βαλκανική η υλοποίηση ενός τέτοιου οράµατος εύκολα µπορεί να φανταστεί κανείς: καχυποψία, αντισυσπειρώσεις από άλλους λαούς (Σλάβους, Έλληνες) και πολέµους αφού κανένα από τα γειτονικά κράτη δεν θα δεχθεί να ακρωτηριαστεί.

Παρά ταύτα και τις υπενθυµίσεις για το που οδήγησαν οι κατά καιρούς βαλκανικοί µικροµεγαλισµοί, η αλβανική “µεγάλη ιδέα” τροφοδοτούµενη από την εθνικιστική ρητορική στα ΜΜΕ, τον κυβερνοχώρο και τα πολιτικά µπαλκόνια, δείχνει να βρίσκει πρόσφορο έδαφος ιδιαίτερα στην αλβανική νεολαία η οποία δεν διστάζει να το επιδεικνύει σε κάθε ευκαιρία και µε καµάρι.

Όπως, π.χ. συνέβη πρόσφατα µε κάποιους νεοσύλλεκτους αλβανικής καταγωγής στο στρατόπεδο εκπαίδευσης του ελληνικού στρατού στο Μεσολόγγι ή πέρυσι στο εθνικό στάδιο του Βελιγραδίου µε την αλβανική σηµαία και τα γνωστά επεισόδια.

Βορειότερα, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη παραµένει ένα ετοιµόρροπο κράτος που κρατιέται στη ζωή χάρη στην βοήθεια της διεθνούς κοινότητας, που έτσι και αποχωρήσει θα διαλυθεί την άλλη µέρα..

Είκοσι δυο χρόνια από την συνθήκη του Ντέητον, το Νοέµβριο του 1995, όπου αποφασίστηκε µαζί µε το τέλος του γιουγκοσλαβικού εµφυλίου η δηµιουργία ανεξάρτητου κράτους της Βοσνίας Ερζεγοβίνης, αποτελούµενου από δυο συνιστώσες, την κροατοµουσουλµανική και την σερβική, οι τρεις εθνότητες, Σέρβοι, Βόσνιοι µουσουλµάνοι και Κροάτες, εξακολουθούν να µην “τρώνε το ψωµί γλυκό”.

Οι πληγές του εµφυλίου δεν έχουν επουλωθεί και το κράτος µε την µορφή που συµφωνήθηκε στο Ντέητον δεν λειτουργεί. Ούτε όµως και µπορεί να διαλυθεί, αφού σε µια τέτοια περίπτωση θα συµπαρασύρει και το ασταθές οικοδόµηµα του Ντεητον στην πρώην Γιουγκοσλαβία !

Βόσνιοι και Κροάτες, επιµένουν ότι πρέπει να ενισχυθεί η κεντρική εξουσία ώστε να κυβερνηθεί η χώρα κάτι που προϋποθέτει αλλαγή της συνθήκης του Ντέητον.

Όµως οι Σέρβοι που διαθέτουν µια µορφή προωθηµένης αυτονοµίας εντός του κράτους, και την δική τους δοµή (Σερβική Δηµοκρατία), απειλούν µε απόσχιση σε περίπτωση που επιχειρηθεί αλλαγή του σηµερινού status και ένωσή τους µε την Σερβία. Μια τέτοια εξέλιξη όµως θεωρείται βέβαιο ότι θα προκαλέσει αλυσιδωτές επιπλοκές µε σχεδόν βέβαιη, σε µια τέτοια περίπτωση την προσάρτηση από την Κροατία των εδαφών της Ερζεγοβίνης όπου ζουν Κροάτες..

Μια Μεγάλη Σερβία και µια Μεγάλη Κροατία θα προκύψουν και- αυτό που οι δυτικοί φοβούνται ίσως περισσότερο- στην καρδιά της Ευρώπης θα προκύψει αίφνης ένα αµιγώς µουσουλµανικό ανεξάρτητο κράτος της Βοσνίας, έρµαιο στις ορέξεις του ισλαµιστικού εξτρεµισµού που διατρέχει ήδη το πληθυσµιακά υπέρτερο µουσουλµανικό στοιχείο.

Μπορούν να ενεργοποιηθούν οι βραδυφλεγείς αυτές εθνικιστικές βόµβες της Βαλκανικής και να βάλουν και πάλι µπουρλότο, µπροστά στο οποίο ο γιουγκοσλαβικός εµφύλιος θα µοιάζει µε παιδικό τσακωµό; Κανείς δεν θέλει να το σκέφτεται, ούτε όµως και µπορεί να το αποκλείσει. Και αν η πόρτα της κολάσεως ανοίξει κανείς δεν θα µείνει απ’ έξω, ούτε φυσικά η Ελλάδα και η γειτονική Τουρκία.

Και ενώ η παγκόσµια και περιφερειακή ρευστότητα, η εντεινόµενη σύγκρουση επιρροής των παραδοσιακών ισχυρών γεωπολιτικών παικτών, καθιστούν ευάλωτη την ήδη εύθραυστη µεταπολεµική αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Βαλκανική, κυρίως στην δυτική, ένας νέος παράγοντας, ο θρησκευτικός, απειλεί µε διχασµό τους λαούς και αποσταθεροποίηση την µέχρι τώρα αρµονική συµβίωση των πληθυσµών.

Το ριζοσπαστικό ισλάµ κερδίζει ταχύτατα έδαφος στους παραδοσιακά φιλήσυχους µουσουλµανικούς πληθυσµούς, στην Αλβανία, Κόσοβο, ΠΓΔΜ, Σερβία, Βοσνία- Ερζεγοβίνη και ανατολικότερα στην Βουλγαρία.

Χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, Υεµένη, Κατάρ, Τουρκία και Αίγυπτος, χρηµατοδοτούν την ανέγερση τεµενών ακόµα και στα πιο ορεινά χωριά, διοχετεύουν άφθονο χρήµα, µοιράζουν υποτροφίες σε νέους, οι οποίοι αντι για γιατροί, µηχανικοί, κ.λ.π, επιστρέφουν…ιµάµηδες για να καταστούν κήρυκες της ακραίας ερµηνείας του Κορανίου σε νόµιµα ή παράνοµα τζαµιά. Ο Ουχαβιτισµός, το πιο εξτρεµιστικό ισλάµ δηλαδή, γοητεύει όλο και περισσότερους φτωχούς νέους που συρρέουν κυρίως σε παράνοµα τζαµιά που λειτουργούν κάτω από την µύτη ή και την ανοχή των αρχών.

Σ’ αυτά εκκολάπτονται και στρατολογούνται επίδοξοι τζιχαντιστές, που φεύγουν για να πολεµήσουν στη Μέση Ανατολή ή φονταµενταλιστές ιεροδιδάσκαλοι που προσηλυτίζουν µικρά παιδιά και µεταλαµπαδεύουν το θρησκευτικό µίσος στους οµόθρησκούς τους στη νοτιοανατολική Ευρώπη, την περιοχή µε τους πιο συµπαγείς µουσουλµανικούς πληθυσµούς στην Γηραιά ‘Ήπειρο.

Συλλήψεις και καταδίκες ιµάµηδων για καλλιέργεια θρησκευτικού µίσους έχουν γίνει σε όλες αυτές τις χώρες απ’ όπου υπολογίζεται ότι περισσότεροι από δυο χιλιάδες νέοι, στρατολογηµένοι από άνθρωπος του Ισλαµικού Κράτους, πολέµησαν ή και εξακολουθούν να µάχονται στη Συρία και το Ιράκ.

Αναλυτές που παρακολουθούν στενά την διείσδυση του ακραίου ισλάµ στην βαλκανική επισηµαίνουν τον κίνδυνο να προκαλέσει η ριζοσπαστικοποίηση των µουσουλµανικών πληθυσµών, την ενστικτώδη αντισυσπείρωση στο χριστιανικό στοιχείο και σε βάθος χρόνου να προκληθεί επικίνδυνο θρησκευτικό χάσµα γεµάτο µίσος. Και η ιστορία µαρτυρεί ότι οι πιο σκληροί, αν υπάρχουν ήπιοι, πόλεµοι ήταν οι θρησκευτικοί.

 10/3/2017

του Σταύρου Τζίμα

 Τεύχος 62 - Βαλκάνια



                     ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ