Η δύσκολη αποστολή Tillerson στην Άγκυρα

 

Δύο μήνες μετά την ανάρρηση του Donald Trump στην εξουσία η Τουρκία εξακολουθεί να τρέφει ελπίδες μιας ουσιαστικής αναβάθμισης των σχέσεών της με την Αμερική: η επίσκεψη σήμερα Πέμπτη του υπουργού Εξωτερικών Rix Tillerson στην Άγκυρα θα φέρει αντιμέτωπες τις προσδοκίες με την πραγματικότητα.

Από τουρκικής πλευράς δύο θέματα στέκουν στην κορυφή της ατζέντας: το πρώτο είναι αν η επικείμενη επιχείρηση εναντίον της Ράκα, οιονεί πρωτεύουσας των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία, θα συμπεριλάβει τον τουρκικό στρατό ή τους πολιτοφύλακες της κουρδικής οργάνωσης PYD και των συμμάχων της. Το δεύτερο είναι το τουρκικό αίτημα έκδοσης του εγκατεστημένου στην Πενσιλβάνια και φερόμενου ως εγκεφάλου της απόπειρας πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου ιεροκήρυκα Fethullah Gülen.

Ωστόσο, το θέμα του Gülen έχει στην πραγματικότητα "καεί” μετά τις καταγγελίες του άλλοτε διευθυντή της CIA και γνωστούς νεοσυντηρητικού James Woolsey ότι ο ήδη παραιτηθείς πρώτος Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου Trump (και έμμισθος λομπίστας τουρκικών συμφερόντων), Michael Flynn διαπραγματευόταν με την Άγκυρα την εξωδικαστική έκδοση του Gülen στην Τουρκία. "Μπορεί να είναι πρώην διευθυντής της CIA, όμως ό,τι λέει αποτελεί απόλυτη ανοησία” απάντησε σε τηλεοπτική συνέντευξή του την Τετάρτη ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Mevlüt Çavuşoğlu. "Δυστυχώς η τρομοκρατική οργάνωση Gülen έχει διεισδύσει όχι μόνο σε τουρκικούς, αλλά και σε αμερικανικούς θεσμούς” πρόσθεσε ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας. Ωστόσο, θα όφειλε να αναμένει, δεδομένων των παλαιών σχέσεων που φέρεται να έχει η CIA με τον Gülen, ότι ένας πρώην διευθυντής της υπηρεσίας θα προστατεύει τον ιεροκήρυκα.

Σε κάθε περίπτωση, ο Tillerson μπορεί να οχυρωθεί πίσω από την δικαιολογία ότι το θέμα αφορά αποκλειστικά τα αμερικανικά δικαστήρια και το υπουργείο Δικαιοσύνης, χωρίς δική του δυνατότητα παρέμβασης.

Σημειώνεται ότι και ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος της Επιτροπής Πληροφοριών της Βουλής των Αντιπροσπώπων των ΗΠΑ ανέφερε πρόσφατα στο Fox News ότι δυσκολεύεται να θεωρήσει τον Gülen ως πραγματικό αρχιτέκτονα του αποτυχημένου πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου.

Στο ζήτημα της Ράκα, πάλι, ο Çavuşoğlu αντιλαμβάνεται ότι το κουρδικό στοιχείο αξιοποιείται από πολλές αντίπαλες πλευρές που θέλουν να έχουν λόγο στο αν η αυριανή Συρία θα είναι ενιαία, ομοσπονδιοποιημένη, διαμελισμένη κ.ο.κ. "Αυτές δεν είναι μακόπνοες πολιτικές για το μέλλον και τη σταθερότητα της Συρίας. Πώς είναι δυνατόν να υποστηρίζουν το PYD και η Ρωσία με tη Συρία;” αναρωτήθηκε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών.

Υπενθυμίζεται ότι στη βόρεια Συρία η πρόσφατη εγκατάσταση στο κουρδικό "καντόνι” του Αφρίν κλιμακίου του ρωσικού Κέντρου Επιτήρησης Εκεχειρίας αποτέλεσε το τελειωτικό μήνυμα προς την Άγκυρα που είδε το τελευταίο διάστημα αμερικανικές δυνάμεις να αναπτύσσονται συμβολικά στα περίχωρα της κουρδικής πόλης Μάνπιτζ και συριακές κυβερνητικές δυνάμεις να παρεμβάλλονται προστατευτικά προς την πλευρά που επιδίωκε να προωθηθεί ο τουρκικός στρατός.

Είναι σε αυτό το τοπίο ουσιαστικής αδυναμίας προέλασης του τουρκικού στρατού προς οποιαδήποτε κατεύθυνση που η Άγκυρα ανακοίνωσε την Τετάρτη, σε συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας υπό τον Tayyip Erdoğan, την "επιτυχή ολοκλήρωση” της επιχείρησης "Ασπίδα του Ευφράτη” που εγκαινιάσθηκε τον Αύγουστο με εισβολή στην συριακή επικράτεια.

Απέναντι σε όλα αυτά, η αμερικανική κυβέρνηση αγοράζει χρόνο έναντι της Τουρκίας εκφράζοντας ευμενείς προθέσεις, αλλά αφήνοντας ανοιχτά τα σχέδιά της για την επιχείρηση της Ράκκα, ενώ οι προετοιμασίες επί του εδάφους κάθε άλλο παρά σε παραμερισμό του κουρδικού στοιχείου παραπέμπουν.

Πλαισιώνει πάντως η αμερικανική πλευρά την διαπραγματευτική της προσπάθεια με τα κατάλληλα "παράπλευρα μηνύματα”. Λ.χ. μία ημέρα πριν από την άφιξη Tillerson στην Άγκυρα, το State Department εξέδωσε ταξιδιωτική οδηγία προς τους Αμερικανούς πολίτες που θα επισκεφθούν την Τουρκία να προσέχουν "λόγω της αυξανόμενης απειλής από τη δράση τρομοκρατικών οργανώσεων".

Παράλληλα, από τις αρχές της Νέας Υόρκης γινόταν γνωστή η σύλληψη του Mehmet Hakan Atilla, αντιπροέδρου της Halkbank, μεγαλύτερης κρατικής τράπεζας της Τουρκίας, με την κατηγορία της διευκόλυνσης των δραστηριοτήτων του τουρκο-ιρανού επιχειρηματία Reza Zarrab. O τελευταίος, που κρατείται στις ΗΠΑ από τον Μάρτιο 2016, θεωρείται κομβικό πρόσωπο στο σχέδιο "φυσικό αέριο έναντι χρυσού” με το οποίο η Τουρκία παρέκαμπτε τις κυρώσεις εναντίον του Ιράν. Το όνομά του πρωτοήρθε στο επίκεντρο της δημοσιότητας τον Δεκέμβριο 2013, όταν η οριστικοποίηση της ρήξης Erdoğan-Gülen, οδήγησε σε αποκαλύψεις για διαφθορά που προκάλεσαν την παραίτηση τεσσάρων υπουργών και άγγιξαν και την οικογένεια του τότε πρωθυπουργού και νυν προέδρου. 

Του Κώστα Ράπτη

30/3/2017

http://www.capital.gr/diethni/3201399/i-duskoli-apostoli-tillerson-stin-agkura