Οι 140 εκατ. δολαρίων offshore περιπέτειες του Γιλντιρίμ.


Αποκαλύψεις πολλών εκατομμυρίων έρχονται από τα περίφημα, πλέον, Malta Files, με τον πρωθυπουργό της Τουρκίας, Μπιναλί Γιλντιρίμ να βρίσκεται στο επίκεντρο μιας πραγματικής θύελλας. Οι ιστοσελίδες mediapart.fr και theblacksea.eu παρουσιάζουν «καυτό» ρεπορτάζ για offshore δραστηριότητες που αγγίζουν τα 140 εκατ. δολάρια.
Αναλυτικά ολόκληρο το ρεπορτάζ όπως δημοσιεύθηκε στα theblacksea.eu και mediapart.fr :
Το 2009 ο τότε υπουργός Μεταφορών και Ναυτιλίας της Τουρκίας, Μπιναλί Γιλντιρίμ, ήταν καλεσμένος μαζί με κορυφαίους εφοπλιστές της χώρας του σε μια τελετή του Συνδέσμου Εφοπλιστών των Μπαρμπέιντος στην Κωνσταντινούπολη.
Μετά το γεύμα ο τωρινός πρωθυπουργός της Τουρκίας μίλησε για ένα σοβαρό θέμα και ανακοίνωσε ότι «Οι Τούρκοι ιδιοκτήτες πλοίων, γιοτ και άλλων σκαφών που έχουν ξένη σημαία θα αντιμετωπίζονται με καχυποψία από την κυβέρνηση» και πρόσθεσε ότι «δώσαμε τρεις μήνες για να αλλάξουν σημαία δωρεάν. Τώρα δεν έχουν καμία δικαιολογία. Εάν επιμείνουν να μην αλλάξουν σημαία, θα θεωρήσουμε ότι δεν έχουν καλές προθέσεις».
Η ιδέα ήταν να δημιουργηθεί ένας ισχυρός εθνικός στόλος και να πληρώνει φόρους στο τουρκικό κράτος.
Λίγα μέτρα πιο πέρα από τον Γιλντιρίμ καθόταν ο 30χρονος γιος του Ερκάμ. Ο Ερκάμ αισθάνθηκε ντροπή από τα όσα είπε ο πατέρας του, καθώς τότε ήταν ιδιοκτήτης τουλάχιστον ενός πλοίου, μέσω της offshore της οικογένειας, το οποίο είχε σημαία από τις Ολλανδικές Αντίλλες. Τα επόμενα χρόνια ο στόλος της οικογένειας με σημαία ξένης χώρας θα μεγαλώσει αρκετά, κάτι που σημαίνει ότι ο λόγος του Μπιναλί Γιλντιρίμ το 2009 ήταν απλά υποκριτικός.

Μπίζνες εκτός συνόρων

Έρευνα για την οικογενειακή επιχείρηση του Γιντιρίμ, που είναι μέρος των Malta Files, τα οποία μελέτησε το ερευνητικό δίκτυο Εuropean Investigative Collaborations, αποκαλύπτει ότι η οικογένεια έχει περιουσιακά στοιχεία αρκετά παραπάνω από 100 εκατ. ευρώ.
Ανάμεσα σε αυτά υπάρχουν έντεκα πλοία με ξένη σημαία, κρυμμένα σε ένα δίκτυο μυστικών εταιρειών σε Μάλτα, Ολλανδία και στις Ολλανδικές Αντίλλες (κυρίως στο Κουρασάο), ενώ υπάρχουν υποψίες πως υπάρχουν κι άλλα στα νησιά Μάρσαλ και τον Παναμά. Τουλάχιστον τέσσερα από τα πλοία χρηματοδοτούνται με δάνεια ελβετικών και τουρκικών τραπεζών, ανάμεσά τους και ένα στο οποίο είναι συνιδιοκτήτης και το τουρκικό κράτος.
Αν και μερικές από τις δραστηριότητες σε φορολογικούς παραδείσους παραμένουν αδιαφανείς, το Black Sea ανακάλυψε ότι ο γιος, η κόρη, ο θείος και τα ανίψια του Γιλντιρίμ έχουν αγοράσει τέσσερα οικήματα στην Ολλανδία, τα οποία αξίζουν 2,5 εκατ. δολάρια. Όλα πληρώθηκαν μετρητά.
Η έρευνα, ακόμη, ανακάλυψε πως η οικογένεια Γιλντιρίμ χρησιμοποίησε μια από αυτές τις ολλανδικές εταιρείες για να δωρίσει ανωνύμως 600.000 ευρώ στον δήμο του Πεντίκ, κοντά στην Κωνσταντινούπολη για την ανίδρυση ενός νέου τζαμιού.
Η έρευνα περιγράφει πώς η offshore εφοπλιστική επιχείρηση της οικογένειας έχει μεγαλώσει παράλληλα με την καριέρα του Γιλντιρίμ, ο οποίος έγινε ο δεύτερος πιο ισχυρός άνθρωπος στην Τουρκία.

Το... οικογενειακό παρελθόν

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Μπιναλί Γιλντιρίμ «μπλέκει» την οικογένεια με τις επιχειρήσεις. Το 1994, στις αρχές της καριέρας του στα ναυτιλιακά, ήταν διευθυντής της εταιρείας φέρι μποτ της Κωνσταντινούπολης, η οποία ανήκε στον δήμο. Από εκεί απολύθηκε το 2000 όταν αποκαλύφθηκε ότι είχε αναθέσει τη διαχείριση των εστιατορίων των πλοίων στον θείο του, Γιλμάζ Ερένς.
Εκείνο το σκάνδαλο δεν έπληξε την καριέρα του Γιλντιρίμ, ο οποίος από το 2001 μπήκε στην πολιτική και είναι ανάμεσα στα κεντρικά πρόσωπα του AKP υπό την καθοδήγηση του Ερντογάν. Όταν ο Ερντογάν ανέλαβε την εξουσία ο Γιλντιρίμ έγινε υπουργός Μεταφορών και κράτησε τη θέση αυτή για δώδεκα χρόνια, με ορισμένα μικρά διαλείμματα.
Καθ' όλη τη διάρκεια της θητείας του υπήρξαν υποψίες για τις δραστηριότητας της οικογένειάς του τόσο στον τουρκικό Τύπο όσο και στις τάξεις της δικαιοσύνης. Αρκετές φορές ο Γιλντιρίμ αρνήθηκε να απαντήσει ερωτήσεις στη Βουλή από βουλευτές της αντιπολίτευσης που ήθελαν να μάθουν πως η οικογένειά του βγάζει κέρδος από τη ναυτιλία.
Μόνο μια φορά, το 2013, μιλώντας στο CNN Türk είχε πει ότι παρέδωσε την οικογενειακή επιχείρηση στα παιδιά του το 2002, χωρίς, όμως να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες.

Περιουσία 140 εκατ. ευρώ σε μόλις δέκα χρόνια;

Τα πρώτα δείγματα για τις offshore περιπέτειες του Γιλντιρίμ εμφανίστηκαν στη Μάλτα το 1998, μέσω μια εταιρείας που «δείχνει» τουρκική προέλευση των μετόχων της. Το όνομά της Tulip Maritime Limited.
Επικεφαλής ήταν ο θείος του Γιλντιρίμ, Γιλμάζ και είχε επαφές με τον πολιτικό και επιχειρηματικό κόσμο της χώρας. Ανάμεσά τους ο Σαλίχ Ζεκί Τσακίρ, γνωστός εφοπλιστής για τον οποίο είχε εργαστεί ο Γιλντιρίμ, ο Αχμέτ Εργκούν, σύμβουλος του Ερντογάν από τις ημέρες που εκείνος ήταν πρόεδρος της Κωνσταντινούπολης και ο πρώην βουλευτής και ανώτατος δικαστικός Αμπάς Γκιοκτσέ. Το πρώτο τους πλοίο ήταν το Silver Fish, ένα φθηνό 23 ετών εμπορικό σκάφος, το οποίο σύντομα διαλύθηκε.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000, η ομάδα δημιούργησε άλλες εταιρείες και αγόρασε κι άλλα πλοία. Αυτά είναι πλέον είτε διαλυμένα είτε έχουν πουληθεί. Έως το 2009 (όταν ο Γιλντιρίμ έκανε τον παθιασμένο λόγο του) το 4.000 τόνων πλοίο με το όνομα City φαινόταν να είναι το μοναδικό περιουσιακό τους στοιχείο εκτός Τουρκίας. Αυτό πουλήθηκε από τον Ερκάμ στην εταιρεία τους στον Παναμά, North Bulkers S.A., προτού και αυτό διαλυθεί.
Από εκείνη την περίοδο η οικογένεια έχει αποκτήσει μια εξαιρετική αγοραστική δύναμη. Έξι από τα έντεκα πλοία αξίζουν μεταξύ 1,9 εκατ. και 33 εκατ. ευρώ και φαίνεται πως έχουν αγοραστεί χωρίς τραπεζικά δάνεια. Εάν ισχύει αυτό, σημαίνει ότι υπάρχει ένα τεράστιο «κομπόδεμα» στην ολλανδική επιχείρηση, παρά το γεγονός ότι στα χαρτιά φαίνεται να είναι μια εταιρεία που χάνει χρήματα.
Τα έντεκα πλοία ανήκουν σε offshore εταιρείες στην Ολλανδία και τη Μάλτα, χώρες που έχουν σημαντικά φορολογικά προνόμια για ναυτιλιακές εταιρείες.

Η σύνδεση με τη Μάλτα

Τον Φεβρουάριο ο Μπιναλί Γιλντιρίμ, ως πρωθυπουργός, επισκέφθηκε τη Μάλτα για να υπογράψει συμφωνία για τους πρόσφυγες με την τοπική κυβέρνηση.
Εάν το ήθελε θα μπορούσε να επισκεφθεί τα γραφεία της Mifsud and Sons Ltd στην Βαλέτα. Η εταιρεία αυτή εκπροσωπεί τις τελευταίες εφοπλιστικές εταιρείες της οικογένειας Γιλντιρίμ στην χώρα, τις Dertel Shipping Limited, Nova Ponza Limited, Rory Malta Limited και Nova Warrior Limited. Η οικογένεια πήρε αυτές τις εταιρείες στις 9 Ιουνίου του 2016, λιγότερο από δύο εβδομάδες αφόρου ο Εντογάν τον διόρισε πρωθυπουργό της Τουρκίας. Διευθυντής αυτών των εταιρειών είναι ο Σουλεϊμάν Βουράλ, ανιψιός του Γιντιρίμ.
Σε τρεις από αυτές τις εταιρείες υπάρχουν τρία πλοία. Το MV Shark (το οποίο δεν έχει εμφανιστεί ποτέ) ιδιοκτησίας της Rory Malta Limited, το MV Ponza, ιδιοκτησίας Nova Ponza Limited, και το MV Frezya S, το οποίο ανήκει στην Nova Warrior Limited. Δύο από αυτά αξίζουν 1,9 και 2 εκατ. και αγοράστηκαν με δάνεια της ελβετικής τράπεζας Cornèr.
Οι Rory Malta και Nova Ponza συνδέονται με την Ceren Danışmanlık Denizcilik στην Τουρκία, μια ναυτιλιακή εταιρεία την οποία έχει συστήσει ο θείος Γιλμάζ με τον γιο του, Ριφάτ Εμρά Ερένς στα τέλη του 2015.
Η βασική μέτοχος της Dertel Shipping Limited, η οποία δεν έχει πλοία, και της Nova Warrior, είναι μια εταιρεία στην ολλανδική Καραϊβική με το όνομα South Seas Shipping NV. Στα χαρτιά δείχνει να είναι «νεκρή» και οδηγεί στην δικηγορική εταιρεία CMT Shipping NV στο Κουρασάο.
Τέτοιες εταιρείες παροχής υπηρεσιών όπως η CMT χρησιμοποιούνται συχνά από επιχειρηματίες, οι οποίοι θέλουν να κρύψουν την εμπλοκή τους. Όταν οι εταιρείες είναι σε φορολογικούς παραδείσους όπως το Κουρασάο έχουν μια συχνά απροσπέλαστη μυστικότητα.
Αρχεία εταιρειών από τη Μάλτα προσφέρουν σοβαρές ενδείξεις για τους πραγματικούς ιδιοκτήτες. Για παράδειγμα ο Ερκάμ Γιλντιρίμ υπογράφει τα έγγραφα σε μια από τις παραπάνω εταιρείες, την South Seas Shipping.
Σήμερα τα πλοία ταξιδεύουν στην Μεσόγειο στο Μπάρι της Ιταλίας, τα ελληνικά νησιά και τις νότιες ακτές της Ισπανίας. Το κάθε ένα από αυτά κοστολογείται ανάμεσα σε δύο και τρία εκατομμύρια δολάρια.
Η οικογένεια Γιλντιρίμ δεν απάντησε σε ερωτήσεις αναφορικά με την South Seas Shipping, αλλά όλα αυτά είναι πολύ μικρά σε σύγκριση με τις ολλανδικές επιχειρήσεις της οικογένειας, όπου τα περιουσιακά στοιχεία φθάνουν τα 130 εκατ. δολάρια.

Στην Ολλανδία ο μεγάλος πλούτος;

Ο Ερκάμ Γιλντιρίμ έχει στενούς εμπορικούς δεσμούς στην Ολλανδία. Αυτές οι δραστηριότητες περιλαμβάνουν σημαντικά περιουσιακά στοιχεία και ακριβά πλοία.
Αναλύοντας την offshore δομή της εταιρείας του Γιλντιρίμ η EIC έμαθε για μια εταιρεία με την ονομασία Castillo Real Estate BV και βάση την πόλη του Αλμέρε, κοντά στο Άμστερνταμ.
Σε αυτή την καινούργια σχετικά πόλη δεν είναι πολύ πιθανό να βρεθούν δεσμοί με κάποια ξένη ελίτ. Εδώ στην περιοχή Γκουάμστραατ ο γιος του Τούρκου πρωθυπουργού έχει στην ιδιοκτησία του δύο κτίρια. Εκεί βρίσκονται τα γραφεία της Castillo Real Estate και της Zealand Shipping, δύο εκ των μεγαλύτερων εταιρειών της οικογένειας.
Εκτός από δύο κτίρια στο Αλμέρε, η Castillo έχει ακόμη τέσσερα ακίνητα στη χώρα, ένα κτίριο στο κέντρο του Σοντχοφεν, δύο σπίτια στην οδό Τζόζεφ Χάιντλαν στην Ουτρέχτη και ένα εργαστήρι παρασκευής παπουτσιών στην Χάγη.
Τα έξι αυτά ακίνητα κοστολογούνται 2,1 εκατ. ευρώ και πληρώθηκαν όλα σε μετρητά. Το έβδομο είναι επίσης στο Αλμέρε και αγοράστηκε από τον Ερκάμ προσωπικά για τον μάνατζερ της Zealand. Κι όμως όλα αυτά είναι «ψιλολόγια».
Τα πραγματικά λεφτά της επιχείρησης εδώ είναι στην Zealand Shipping. Δημιουργήθηκε το 2007 και την διεύθυνε ο Ερκάμ μέχρι το 2014, όταν και πουλήθηκε στην Holland Investments Cooperatif UA.
Αυτή η αλλαγή, βέβαια, δεν σημαίνει τίποτα. Όπως με την South Seas, τα αρχεία στην Ολλανδία αποκαλύπτουν ότι ο Ερκάμ βρίσκεται πίσω και από το νέο ιδιοκτήτη, ο οποίος κατέχει και τα 129.8 εκατ. δολαρίων περιουσιακά στοιχεία της. Μέσω της Holland Investment Cooperatif UA, τα αρχεία της εταιρείας δείχνουν ότι η οικογένεια κατέχει επίσης και το 30% της Q-Shipping BV, η οποία βασίζεται στο Μπάρεντρεχτ. Συνεργάτης σε αυτή την επιχείρηση είναι ο Αμπντουβαχίτ Σιμσέκ, ένας Τούρκος επιχειρηματίας ο οποίος... μοιράζεται ένα γραφείο με την οικογένεια Γιλντιρίμ στην Κωνσταντινούπολη. Τώρα η Q-Shipping BV και οι θυγατρικές της διευθύνουν είκοσι πλοία, κανένα από τα οποία δεν πλέει με τουρκική σημαία. 
Μέχρι πέρυσι η Zealand Shipping είχε δέκα πλοία με ολλανδική σημαία. Το 2016 μια τουρκική κοινοπραξία, με σχέσεις με την κυβέρνηση Ερντογάν, η Kolin Group, αγόρασε δύο από αυτά τα πλοία.
Σήμερα η Zealand Shipping και οι θυγατρικές της έχουν ακόμη οκτώ πλοία.
Το κάθε ένα από αυτά έχει... αμιγώς τουρκικά ονόματα όπως Zealand Almere, MV Zealand Amsterdam και MV Zealand Rotterdam (αγοράστηκαν το 2012 και το 2013), το MV Zealand Ariane και MV Zealand Alexia (αγοράστηκαν μεταχειρισμένα το 2014), τα MV Zealand Beatrix, MV Zealand Delilah, MV Juliana (αγοράστηκαν καινούργια το 2010 και το 2011).
Ο λογαριασμός για αυτά δεν είναι μικρός, καθώς τα Rotterdam, Amsterdam και Almere έχουν κόστος κατασκευής 33 εκατ. ευρώ το καθένα. Όμως τα ολλανδικά αρχεία δείχνουν ότι μόνο για το Amsterdam υπάρχει ένα δάνειο. Το δάνειο έδωσε η Kuveyt Türk, ένας ισλαμικός οικονομικός οργανισμός που ελέγχεται εν μέρει από την τουρκική κυβέρνηση. 
Άλλο ένα δάνειο που έχει πάρει η Zealand είναι για το Juliana. Είναι ύψους 17, 16 εκατομμύρια ευρώ και το έδωσε η τράπεζα Yapı ve Kredi Bank στην Τουρκία.
Συνολικά, τρία από τα πλοία κατασκευάστηκαν από την Sefine, μία εταιρεία με στενές σχέσεις με τον Μπιναλί Γιλντιρίομ. Τη Sefine διεύθυνε μέχρι το 2014 ο Suat Hayri Aka, όταν και αναγκάστηκε από την τουρκική νομοθεσία να μεταφέρει τις μετοχές του στον αδελφό του για να αποδεχθεί κυβερνητική θέση. Και ποια ήταν η θέση του; Γραμματέας στο υπουργείο Μεταφορών. Βοηθός, δηλαδή, του Μπιναλί Γιλντιρίμ.
Παρά την ξεκάθαρη σχέση, το υπουργείο συνέχισε να έχει δοσοληψίες με την Sefine, πιθανότατα παραβιάζοντας τη νομοθεσία.
Δεν πρόκειται βέβαια για κάποια γενναιοδωρία από τον Γιλντιρίμ προς την Sefine. Το 2010, τη χρονιά που η Sefine άρχισε να κατασκευάζει τα πλοία της Zealand, ο Γιλντιρίμ μεσολάβησε για να πουληθούν οι μισές μετοχές της εταιρείας στην Kolin, για να σωθεί η Sefine από οικονομική καταστροφή.
Μετά το δημοψήφισμα για τη συνταγματική μεταρρύθμιση στην Τουρκία, το οποίο ουσιαστικά καταργεί τη θέση του πρωθυπουργού, η καριέρα του Γιλντιρίμ φθάνει στο τέλος της. 
Αλλά στα είκοσι σχεδόν χρόνια στα οποία έχει «παραδώσει τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες» στα παιδιά του, έχουν δημιουργήσει ένα πολύ... μαλακό μαξιλάρι για εκείνον μόλις τελειώσει με την πολιτική.
Φυσικά κανένας από όσους αναφέρονται στο ρεπορτάζ δεν θέλησε να απαντήσει σε σχετικές ερωτήσεις.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
25/5/2017