Σπάζοντας μια βιτρίνα 2 τρισεκατομμυρίων



Το πρώτο ερώτημα είναι απλό: Ποιος φτιάχνει τα ρούχα μου;

Η λίστα της Fashion Revolution με τα πιο «διαφανή» brands της βιομηχανίας ενδυμάτων ίσως κάνει τους καταναλωτές να σκεφθούν δύο φορές προτού κάνουν τις αγορές τους, το σίγουρο όμως είναι ότι πρόκειται για ένα πρώτο βήμα προς τη αλλαγή.

Τα ηθικά ζητήματα που αφορούν τη γρήγορη, μαζική και φθηνή βιομηχανία ενδυμάτων των 2 τρισεκατομμυρίων λιρών έρχονται πλέον στο φως.

Από τη μία πλευρά είναι οι κροίσοι: Έξι από τους 20 πλουσιότερους ανθρώπους του κόσμου δραστηριοποιούνται στο λιανικό εμπόριο, συμπεριλαμβανομένων των δισεκατομμυριούχων Amancio Ortega της Zara, και Bernard Arnault, διευθύνοντα συμβούλου του οίκου πολυτελών προϊόντων LMVH (ο οποίος έχει τη Louis Vuitton).

Από την άλλη πλευρά είναι η ζοφερή αλήθεια: Το 90% των συνολικά 75 εκατ. ανθρώπων οι οποίοι εργάζονται στο χώρο της ένδυσης παγκοσμίως «δεν έχουν καμία δυνατότητα να διαπραγματευθούν τους μισθούς τους ή τις συνθήκες εργασίας τους» σύμφωνα με τη διεθνή ένωση IndustriALL Global Union.


Ποιος φτιάχνει τα ρούχα μου;

Στις 24 Απριλίου 2017 συμπληρώθηκαν τέσσερα χρόνια από την τραγωδία του   Rana Plaza  στο Μπαγκλαντές, όταν το οκταόροφο εργοστάσιο κατασκευής ενδυμάτων, που στέγαζε πέντε υφαντουργίες, κατέρρευσε σκοτώνοντας 1.134 εργάτες και τραυματίζοντας άλλους 2.500.





Ανήμερα της τραγικής επετείου, που έγινε και η αιτία για τη δημιουργία του κινήματος Fashion Revolution, άνοιξε και η Fashion Revolution Week.

Το κίνημα που ξεκίνησε στη Βρετανία κατάφερε από την τραγωδία στο Μπαγκλαντές μέχρι σήμερα, να έχει παρουσία σε περίπου 100 χώρες.

«Από την τραγωδία του Rana Plaza ήταν πολύ λίγα, ελάχιστα, τα σημεία προόδου» παραδέχεται η επικεφαλής της Fashion Revolution, Sarah Ditty στον Ιndependent.

Ο νόμος Modern Slavery Act  που ψηφίστηκε στη Βρετανία το 2015 απαιτεί από τις εταιρείες του Ηνωμένου Βασιλείου με κύκλο εργασιών 36 εκατ. λίρες να δίνουν στη δημοσιότητα μία φορά τον χρόνο έκθεση με τα μέτρα που λαμβάνουν για την πάταξη της καταναγκαστικής εργασίας. Επίσης, οι περισσότερες εταιρείες έχουν αρχίσει να δίνουν στη δημοσιότητα τη λίστα με τους προμηθευτές τους.

«Δεν έχουν αλλάξει πολλά πράγματα για τους εργάτες στα εργοστάσια, αλλά αυτή η διαφάνεια που υποχρεώνει τα brands να λογοδοτούν οδηγεί σταδιακά σε μια αλλαγή» λέει η Ditty.

Ο Δείκτης Διαφάνειας

Στο πλαίσιο της εκστρατείας της για μεγαλύτερη διαφάνεια η ΜΚΟ, Fashion Revolution  έδωσε στη δημοσιότητα στις 23 Απριλίου, νέα λίστα με τις 100 από τις μεγαλύτερες μάρκες παγκοσμίως και τους λιανοπωλητές μόδας -από την Topshop και τους Urban Outfitters μέχρι τον Michael Kors και την Prada.

«Η πολυπλοκότητα και ο κατακερματισμός στην αλυσίδα εφοδιασμού της βιομηχανίας ενδυμάτων έφτασαν σε μένα όταν, μετά την κατάρρευση του εργοστασίου της Rana Plaza, οι ακτιβιστές, προκειμένου να βρουν αποδείξεις για το ποιες μάρκες ρούχων κατασκευάζονταν εκεί, χρειάστηκε να ψάξουν για να βρουν τις ετικέτες των ρούχων μέσα στα ερείπια», λέει ο Carry Somers, ιδρυτής και γενικός διευθυντής της Fashion Revolution.

Ο Δείκτης Διαφάνειας, ο οποίος καταρτίζεται από τον Ιανουάριο έως τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους, κατατάσσει τις εταιρείες ανάλογα με το πόσα αποκαλύπτουν  για τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές πρακτικές τους, αλλά και τις επιπτώσεις της πολιτικής τους.



Ως προς τη Διαφάνεια, τα brands έφτασαν κατά μέσο όρο το 20%, ενώ κανένα δεν πέρασε  το 50%.

Οι εταιρείες Adidas και Reebok ήταν στην κορυφή με δείκτη 121,5 (σε σύνολο 250 σημείων) και πίσω από αυτές τα Marks & Spencer και τα H & M.

Τρεις μάρκες, συμπεριλαμβανομένου του οίκου Dior, ήταν στο μηδέν, καθώς αρνήθηκαν να δώσουν οποιαδήποτε πληροφορία.

Αυτό δεν σημαίνει ότι τα εν λόγω brands κάνουν κατ’ ανάγκη κάτι λάθος (ή, σωστό), γράφει ο Ιndependent, απλώς ότι δεν αναλαμβάνουν δημόσια την ευθύνη για τις συνθήκες εργασίας των εργαζομένων σε κάθε στάδιο της διαδικασίας παραγωγής.

«Οι καταναλωτές έχουν δικαίωμα να γνωρίζουν ότι τα χρήματά τους δεν υποστηρίζουν την εκμετάλλευση, τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την καταστροφή του περιβάλλοντος», λέει ο Somers.

«Εν δεν μπορούμε να δούμε τι πραγματικά συμβαίνει πίσω από τη βιτρίνα, δεν υπάρχει τρόπος να συγκρατήσουμε τις εταιρείες και να κάνουμε τις κυβερνήσεις να λογοδοτήσουν. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η διαφάνεια είναι τόσο σημαντική».



Συνειδητό shopping

Sites όπως το «Project Just» και το νεοεμφανιζόμενο app «Not My Style» επιχειρούν να φέρουν στο φως τις σύνθετες αλυσίδες εφοδιασμού της βιομηχανίας ενδυμάτων και να δώσουν στους καταναλωτές πρακτικές συμβουλές για το πώς να κάνουν τις αγορές τους με γνώμονα της «ηθική».

Στο διαδίκτυο υπάρχει και ένα online shop, τύπου Amazon, το οποίο ονομάζεται «Follow the Things» και εξετάζει το ταξίδι των δημοφιλών brands, από το εργοστάσιο μέχρι τη ντουλάπα μας.

Χάρη στην αυξημένη ευαισθητοποίηση των καταναλωτών, τα ηθικά και βιώσιμα brands με, online shops, όπως το «People Tree» και το «Reformation», έχουν γίνει ιδιαιτέρως δημοφιλή, ειδικά στις γυναίκες γύρω στα τριάντα.

Πρόκειται για brands που δίνουν προτεραιότητα στην αισθητική, αλλά αρνούνται να γίνουν δούλοι στις συνεχώς μεταβαλλόμενες τάσεις της μόδας.

Η Safia Minney, ιδρύτρια του «People Tree» λέει ότι «το μοντέλο της «γρήγορης μόδας» (fast fashion) δεν είναι βιώσιμο. Η προσφορά προϊόντων που δεν είναι διαθέσιμα, ο πιο βιώσιμος σχεδιασμός και ο χρόνος και η ορθή διαχείριση της παραγωγής είναι ο μόνος τρόπος για να είμαστε βέβαιοι ότι οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζονται σωστά και οι περιβαλλοντικοί νόμοι γίνονται σεβαστοί».

Μάλιστα, συμβουλεύει τους καταναλωτές με χαμηλό εισόδημα να ανταλλάσσουν ρούχα με φίλους και να αγοράζουν μεταχειρισμένα, επειδή τουλάχιστον αυτό σημαίνει ότι τα ρούχα ξαναχρησιμοποιούνται αντί να πηγαίνουν στα σκουπίδια.


Όσο για εκείνους που μπορούν και επιμένουν να κάνουν ακριβές αγορές, το Fairtrade και το Παγκόσμιο Πρότυπο για τα Βιολογικά Κλωστοϋφαντουργικά Προϊόντα (GOTS) είναι δύο ετικέτες που αξίζει να έχουν υπόψιν τους τουλάχιστον όταν αγοράζουν βαμβακερά.

Η   Fashion Revolution  καλεί  αυτή την εβδομάδα τους καταναλωτές να τραβήξουν φωτογραφία τις ετικέτες των ρούχων τους και να τις ανεβάσουν στο twitter θέτοντας με το hashtag #whomademyclothes, την ερώτηση «ποιός φτιάχνει τα ρούχα μου;».

Την περασμένη χρονιά κατά τη διάρκεια της Fashion Revolution Week, το hashtag #whomademyclothes έφτασε τα 129 εκατ. tweets.

Περίπου 1200 brands ανταποκρίθηκαν στο ερώτημα, ενώ ορισμένα εξ αυτών έδωσαν λεπτομερείς πληροφορίες, ακόμη και φωτογραφίες των εργαζομένων τους.


Η Βρετανίδα  Orsola de Castro  , διάσημη σχεδιάστρια μόδας και συνιδρύτρια της Fashion Revolution εξηγεί: «Η διαφάνεια ενθαρρύνει τον έλεγχο, την επαγρύπνηση και την υπευθυνότητα. Είναι σαν να ανοίγουμε την μπροστινή πόρτα και να επιτρέπουμε στους άλλους να κοιτάξουν μέσα. Και φυσικά, όσο περισσότερες πόρτες είναι ανοιχτές, τόσο περισσότερο σαφέστερη είναι η εικόνα, τόσο καλύτερα μπορούμε να κατανοήσουμε και να βελτιώσουμε τη ζωή των εργαζομένων στη βιομηχανία του ενδύματος». 

  26 Απρ. 2017