Μάνος Δανέζης:Από την πτώση των πολιτισμών έως τις νέες αλήθειες του Σύμπαντος


Ο Μάνος Δανέζης στο Tvxs.gr: 
Από την πτώση των πολιτισμών έως τις νέες αλήθειες του Σύμπαντος 

Καθηγητής Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει δημοσιεύσει εκατοντάδες επιστημονικές εργασίες σε διεθνή περιοδικά, έχει ένα πλούσιο συγγραφικό έργο βιβλίων φυσικής - αστροφυσικής και φιλοσοφίας των θετικών επιστημών, έχει δώσει - και εξακολουθεί - εκατοντάδες διαλέξεις και τα τελευταία χρόνια οι ρηξικέλευθες απόψεις του γίνανε γνωστότερες από τις τηλεοπτικές σειρές «Το Σύμπαν που αγάπησα» και «Έτσι βλέπω τον κόσμο» στην ΕΤ3. Παρακολουθώντας τον, δεν ξέρω να σας πω αν είναι «ταπεινο-εκκεντρικός», «φευγάτος», ή και υπερ-ευφυής ως επιστήμονας αλλά σίγουρα βαδίζει με δικό του ρυθμό, προσπαθώντας να μας αλλάξει τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο. Ο λόγος για τον Μάνο Δανέζη.


Κύριε Δανέζη, υποστηρίζετε ότι ο πολιτισμός που θεμελιώθηκε από τον 16ο-17ο αιώνα, και σε επίπεδο επιστημονικής γνώσης και ως κοινωνικό σύστημα, έχει κλείσει τον ιστορικό του κύκλο, έχει καταρρεύσει. Μπορείτε να μας εξηγήσετε τι είναι αυτό που σηματοδοτεί το τέλος του στην επιστήμη και αντίστοιχα στο κοινωνικό σύστημα;

Αρχικά θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι ο άνθρωπος δεν δημιουργεί Πολιτισμούς ως μια πολυτέλεια της ζωής του αλλά, προκειμένου να κατασιγάσει τρία βασικά είδη φόβων του. Τον φόβο του σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους, απέναντι στα φυσικά φαινόμενα και τέλος απέναντι στο φαινόμενο του θανάτου και του πόνου. Προκειμένου να κατασιγάσει αυτούς τους φόβους του ο άνθρωπος δημιούργησε τρεις πολιτισμικούς πυλώνες, οι οποίοι αφορούσαν την φιλοσοφία και την πρακτική μιας «κοινωνικής συγκρότησης», της «επιστήμης», και της ευρύτερης έννοιας της «θεολογίας» αντίστοιχα.

Η αδυναμία ενός πολιτισμού να κατασιγάσει αυτούς τους φόβους σηματοδοτεί την αρχή της κατάρρευσής του. Τότε δημιουργείται η ανάγκη συγκρότησης ενός νέου πολιτισμικού ρεύματος μέσω της συγκρότησης νέων πολιτισμικών πυλώνων οι οποίοι, θα μπορούσαν να κατασιγάσουν τους «νέους» ανθρώπινους φόβους.

Το μεγάλο πρόβλημα δημιουργείται όταν αντιληφθούμε ότι η φιλοσοφία και λειτουργία και των τριών προηγούμενων πολιτισμικών πυλώνων στηρίζεται, κατά βάση, πάνω σε τρεις φυσικές έννοιες οι οποίες αποτελούν προνομιακό χώρο των φυσικών επιστημών, τις έννοιες της «Ύλης», του «Χώρου» και του «Χρόνου». Οι έννοιες όμως αυτές, όπως γνωρίζουμε, δεν ήταν ούτε χειροπιαστές ούτε αντικειμενικά προσδιορισμένες, αλλά φιλοσοφικά κατηγορήματα προσδιοριζόμενα με διαφορετικούς τρόπους από διαφορετικούς πολιτισμούς και σε διαφορετικές εποχές.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο, είναι φυσικό επακόλουθο, αν ανατραπεί το εννοιολογικό περιεχόμενο των φυσικών αυτών εννοιών να αλλάξει σιγά-σιγά η επιστημονική, θρησκευτική και κοινωνική βάση του Δυτικού πολιτισμού. Η ανατροπή όμως, και μάλιστα πειραματικά, του εννοιολογικού περιεχομένου αυτών των φυσικών εννοιών έχει ήδη συντελεστεί. Οι κλασικές επιστημονικές θέσεις, πάνω στις οποίες στηρίχθηκε ο σημερινός δυτικός πολιτισμός, έχουν ανατραπεί δραματικά από τα μέσα του 19ου αιώνα. Με τον τρόπο αυτό η κατάρρευση του πυλώνα της κλασικής επιστημονικής σκέψης παρασύρει σε κατάρρευση ολόκληρο το δυτικό πολιτισμικό ρεύμα.

Ευδιάκριτο φαινόμενο της κατάρρευσης ενός πολιτισμού είναι το γιγάντωμα των ανθρώπινων φόβων. Το βασικό αίτιο όμως της δημιουργίας των ανθρώπινων φόβων είναι η έννοια της ανάγκης. Όμως μια κοινωνία που κυριαρχείται από υπέρμετρους φόβους, είναι μια υποταγμένη κοινωνία, μια κοινωνία ανίκανη να αντιδράσει λογικά και ήρεμα στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της. Μια φοβισμένη κοινωνία κυριαρχείται από την αίσθηση του πανικού, της οργής, της ανεξέλεγκτης βίας. Μια φοβισμένη κοινωνία είναι μια εύκολα χειραγωγούμενη κοινωνία. Το γιγάντωμα λοιπόν των αναγκών και των φόβων μας, μας στερεί το υπέρτατο ανθρώπινο αγαθό, την ελευθερία μας. Αυτό σημαίνει ότι την περίοδο κατάρρευσης ενός πολιτισμικού ρεύματος, το φαινόμενο της γιγάντωσης των ανθρώπινων φόβων συνοδεύεται και από ένα αόρατο, αδιευκρίνιστο και πλανόμενο αίσθημα «έλλειψης ελευθερίας» το οποίο συγκεκριμενοποιείται κακώς μεν, αλλά όχι άδικα, στο ευδιάκριτο επίπεδο της υλικής ευμάρειας.

Αυτό στο οποίο συχνά αναφέρομαι, αναγνωρίζοντας βέβαια όλα τα μεγάλα θετικά γεγονότα της μεγάλης επιστημονικής επανάστασης του 16ου -17ου αιώνα, είναι η προσπάθεια αναγόρευσης της ύλης, όπως την αντιμετώπιζε η επιστήμη τότε, ως πρωταρχικό και μοναδικό αξιακό γεγονός του πολιτισμού μας μέχρι και σήμερα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα στο βωμό αυτού του αγαθού και των παραγώγων του, πολλές φορές ολόκληρος ο δυτικός πολιτισμός επί αιώνες, να θυσιάζει το σύνολο των ανθρώπινων αξιών του, ακόμα και την ίδια την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Το πρόβλημα βέβαια δεν είναι επιστημονικό αλλά ευρύτατα κοινωνικό εφόσον η ύλη και τα παράγωγά της, έγιναν, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων η μοναδική επιδίωξη των ανθρώπινων διοικητικών δομών της κοινωνικής, επιστημονικής και θεολογικής συγκρότησης . Μετά όλα τα προηγούμενα πρέπει να είναι εμφανές πλέον γιατί ο δυτικός πολιτισμός, μας δημιούργησε έναν καταιγισμό πλαστών και άχρηστων αναγκών. Όχι για να μας κάνει πιο ευχάριστη τη ζωή. αλλά επειδή αυξάνοντας τις ανάγκες μας, γιγάντωνε πλαστά τους φόβους μας. Μας έκανε υποταγμένους και εύκολα χειραγωγούμενους.

Κάποιοι – προφανώς υπονοείτε η εξουσία – δεν θέλουν να μάθουμε τις νέες κατακτήσεις της νόησης γι αυτό και η μετάβαση στο νέο πολιτισμό δεν θα είναι αναίμακτη. Μπορείτε να μας περιγράψετε λίγο αυτήν τη μάχη με επιστημονικούς και πολιτισμικούς όρους; Τι δεν θέλουνε να μάθουμε και γιατί; Πως μπορεί να αντιστέκονται στην αλλαγή και οι επιστήμονες; Επίσης είναι εύκολο για το μέσο και εκπαιδευμένο με συγκεκριμένο τρόπο νου να υποδεχθεί τις νέες γνώσεις που ανατρέπουν ό,τι μέχρι τώρα ήξερε;

Γενικά δεν πιστεύω σε παγκόσμιες συνωμοσίες, όσον αφορά τα θέματα που με ρωτάτε. Φαινόμενα σαν αυτά που ζούμε σήμερα, τα έχουν ξαναζήσει όλοι οι παλαιότεροι ανθρώπινοι πολιτισμοί. Μην ξεχνάτε ότι χίλια χρόνια πριν τον Χριστό οι άνθρωποι γνώριζαν ότι η Γη είναι στρογγυλή. Με τον χρόνο καταρρέοντας ο τότε ανθρώπινος πολιτισμός η γνώση δεν μεταδόθηκε και φτάσαμε στο σημείο, τον μεσαίωνα,  να πιστεύουν ακόμα και οι «επιστήμονες» ότι η Γη είναι επίπεδη. Χρειάστηκε μια αιματηρότατη επιστημονική, κοινωνική και θεολογική επανάσταση για να ανακαλύψουμε εκ νέου, ότι η Γη είναι στρογγυλή.

Ακόμα ένα παράδειγμα. Σήμερα διδάσκουμε ότι αυτό που λέμε στερεά ύλη, όπως π.χ ένας τοίχος, αποτελείται κατά 99.99 % από κενό χώρο. Αν ρωτήσετε όμως πολλούς μορφωμένους να σας εξηγήσουν, «γιατί τότε δεν βλέπουμε τον τοίχο γεμάτο τρύπες» λίγοι θα σας απαντήσουν. Ο πολιτισμός καταρρέει γιατί δεν προσφέρει «παιδεία» αλλά μόνο «εκπαίδευση» με στόχο την «είσοδο» των πολιτών στον παράδεισο της «ύλης» και των παραγώγων της.

Ο ανθρώπινος βιοϋπολογιστής, όπως κάθε υπολογιστικό σύστημα είναι άχρηστο αν απλά γεμίζεις με πληροφορίες (γνώσεις) τον σκληρό του δίσκο. Για να είναι χρήσιμος πρέπει να εισάγεις και το κατάλληλο λογισμικό καλής διαχείρισης των πληροφοριών. Το λογισμικό αυτό ονομάζεται «συνείδηση» η οποία μπορεί μεν να διδαχθεί, αλλά η διδαχή αυτή δεν προσφέρεται από την οργανωμένη κοινωνική δομή.

Όσον αφορά την εξέλιξη του ανθρώπινου βιοϋπολογιστή. Το πρώτο βήμα ενός νέου πολιτισμού είναι να καταλάβουμε ότι η λεγόμενη «πραγματικότητα» αποτελεί κάτι σαν μια εικόνα ενός παιχνιδιού σε μια οθόνη υπολογιστή. Σε ένα δεύτερο  βήμα πρέπει να αντιληφθούμε  ότι είμαστε οι χειριστές αυτού του υπολογιστή και μπορούμε να χειριστούμε το παιχνίδι πολύ καλύτερα και τέλος σε ένα τρίτο βήμα πρέπει να αντιληφθούμε ότι αποτελούμε τους προγραμματιστές με αποτέλεσμα να μπορούμε να αλλάξουμε το ίδιο το παιχνίδι.

Όσο για το αν είναι εύκολο ο άνθρωπος να αντιμετωπίσει και να κατανοήσει τις νέες αλήθειες η απάντηση είναι όχι. Είναι τόσο δύσκολο όσο ήταν κάποτε να συνειδητοποιήσουμε ότι η Γη δεν είναι επίπεδη αλλά σφαιρική. Πιστεύεται όμως ότι έπρεπε να συνεχίζουμε να λέμε στους ανθρώπους ότι η Γη είναι επίπεδη επειδή θα «ζορίζονταν» ο ψυχισμός τους και θα είχαν αρχικά μαθησιακές δυσκολίες; Τα πάντα είναι δύσκολα στην αρχή και η αρχή αυτή έχει αργήσει πολύ να γίνει. Το πρώτο βήμα πρέπει να γίνει σήμερα άσχετα του οποιουδήποτε κόστους.

Τέλος για την αρνητική θέση κάποιων επιστημόνων στην νέα γνώση έχει απαντήσει ήδη πριν πολλά χρόνια ο Μαξ Πλανκ: «Καμιά νέα επιστημονική γνώση δεν θριάμβευσε επειδή κατάφερε να πείσει τους αντιπάλους της κάνοντάς τους να δουν το φως της αλήθειας, αλλά μάλλον διότι αυτοί που ήταν εναντίον της κάποια στιγμή  πέθαναν, και μια νέα γενιά, περισσότερο εξοικειωμένη μαζί της, μεγάλωσε και πήρε τα ηνία». Αυτή τη νέα γενιά πρέπει να ενημερώσουμε σήμερα έναντι οποιουδήποτε κοινωνικού, οικονομικού ή επαγγελματικού κόστους.

Λέτε ότι τα επιστημονικά πειράματα αποδεικνύουν πως πίσω από την ύλη υπάρχει ένα άλλο γεγονός – γι αυτό και έχουμε τελειώσει με την ύλη άρα και με τον πολιτισμό που η θέωσή της παρήγαγε - ότι το σύμπαν δεν έχει μέσα κι έξω, ότι η μεγάλη έκρηξη δεν είναι η αρχή του σύμπαντος, ότι ζούμε σε ένα matrix. Κάποιοι όμως και μάλιστα επιστήμονες, σας κατηγορούν για θεολογικές, μεταφυσικές αναγνώσεις, διακρίνουν δηλαδή στο λόγο σας κοινό τόπο με το θεολογικό.

Είναι πλέον μια κοινοτοπία όλα αυτά στα οποία αναφέρομαι. Αποτελούν ήδη αντικείμενο της ιστορίας και της φιλοσοφίας των επιστημών και όχι πρωτοποριακές επιστημονικές ιδέες. Γνωρίζουμε προ πολλού ότι οι εντυπώσεις των αισθήσεων, άρα και ο κόσμος που αντιλαμβανόμαστε γύρω μας είναι αποτέλεσμα της δομής του εγκεφάλου μας και όχι μια αντικειμενική πραγματικότητα.

Η σύγχρονη νευροφυσιολογία μάς ενημερώνει εδώ και πολλά χρόνια μας ότι εκεί έξω στο Σύμπαν δεν υπάρχουν μορφές, σχήματα, χρώματα, ακούσματα, οσμές, γεύσεις αλλά ένας κοχλάζον ωκεανός ενέργειας, την οποία ενέργεια επιλεκτικά μετασχηματίζει η ανθρώπινη φυσιολογία, μέσω των αισθητηρίων οργάνων της και του εγκεφάλου, σε μορφές, σχήματα, χρώματα, ακούσματα, οσμές, γεύσεις. Η λεγόμενη «υλική και μετρούμενη πραγματικότητα» δεν υπάρχει εκεί έξω στο Σύμπαν αλλά δημιουργείται μέσα στον εγκέφαλό μας. Ο εγκέφαλός μας δηλαδή λειτουργεί ως ένας υπερεξελιγμένος βιοϋπολογιστής. 

Στο αυτό γεγονός καταλήγει, σε πειραματικό επίπεδο, και η Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας. Μας εξηγεί ότι αυτό το οποίο ονομάζουμε «υλική πραγματικότητα» είναι η προβολή (το είδωλο, το καθρέφτισμα) όσων υπάρχουν στο πραγματικό τετραδιάστατο μη Ευκλείδειο και αθέατο από την ανθρώπινη φυσιολογία Σύμπαν, πάνω σε έναν ψεύτικο τρισδιάστατο και Ευκλείδειο χώρο που φτιάχνουν πλαστά οι αισθήσεις μας. Το Σύμπαν δηλαδή το οποίο αντιλαμβανόμαστε γύρω μας, μαζί κι εμείς, είναι μια ψεύτικη εικόνα μιας άλλης πραγματικότητας.

Τον ψεύτικο αυτόν προβολικό χώρο, η Ειδική θεωρία της Σχετικότητας τον ονομάζει «ψευδοευκλείδειο χώρο Minkowski» και αυτό που ονόμασα καθρέφτισμα τα μαθηματικά το ονομάζουν «ισομορφισμό». Υπάρχει κάποια «μεταφυσική» ή «θεολογική» παρεμβολή σε όλα όσα προανέφερα; Μάλλον όχι. Αυτό σημαίνει ότι οι λόγοι των όποιων αντιδράσεων δεν είναι επιστημονικοί, και ως εκ τούτου με αφήνουν παντελώς αδιάφορο.


Πολλά από αυτά που ξέραμε είναι λάθος δηλαδή. Ποιες άλλες γνώσεις έχουν αποδειχθεί από τη σύγχρονη επιστήμη  fake ή τέλος πάντων έχουν ξεπεραστεί;

Μια άλλη γνώση που γνωρίζουμε πειραματικά εδώ και εκατό σχεδόν χρόνια είναι ότι μέσα στο Σύμπαν κυριαρχεί μια ενιαία και άτμητη δομή το «χωροχρονικό συνεχές». Αν κόψουμε σε κομμάτια αυτό το συνεχές, κανένα από αυτά τα κομμάτια δεν έχει τις ιδιότητες του συνεχούς Συμπαντικού γίγνεσθαι. Για το λόγο αυτό αν κόψουμε το χωροχρονικό συνεχές σε ανθρώπινο χρόνο και χώρο ούτε το ένα ούτε το άλλο περιγράφουν το Σύμπαν.

Συνεπώς ο ανθρωπίνως μετρούμενος χρόνος των ρολογιών και των ημερολογίων στην Θεωρία της Σχετικότητας δεν υπάρχει και δεν ταυτίζεται με την έννοια της 4ης διάστασης, αλλά είναι ένα παράγωγο φαινόμενο κατασκεύασμα του εγκεφάλου μας. Για το γεγονός αυτό ο ίδιος ο Αϊνστάιν λέει: «Για εμάς τους ορκισμένους φυσικούς η διάκριση ανάμεσα στο παρελθόν το παρόν και το μέλλον είναι μόνο μια ψευδαίσθηση ακόμα και αν είναι τόσο επίμονη».

Όμως και ο σπουδαίος μαθηματικός Χέρμαν Μινκόφσκι., περιγράφοντας όλα τα προηγούμενα, ανέφερε ότι: «.. αν χειριστούμε ως ανεξάρτητες οντότητες τον χώρο και τον χρόνο, δεν θα έχουμε μια πραγματική εικόνα του Σύμπαντος, αλλά απλές σκιές της πραγματικότητας, την οποία εκφράζει μόνο η ενότητά τους, δηλαδή το χωροχρονικό συνεχές». Μήπως ο Αϊνστάιν και ο Μινκόφσκι ήταν και αυτοί «μεταφυσικοί» και «θεολογίζοντες»;

Όμως αυτά που πειραματικά πλέον γνωρίζουμε είναι πολύ περισσότερα και επιβάλουν συνεχή ενημέρωση, σκέψη και αφιέρωση. Η μάζα όπως γνωρίζουμε πλέον από την Γενική Θεωρία της Σχετικότητας δεν είναι παρά ένα πύκνωμα ενέργειας και το αντίστροφο και η σχέση αυτή περιγράφεται από την πασίγνωστη εξίσωση Ε=mc2. Αυτό σημαίνει ότι το Νευτώνειο γεγονός της «ύλης» αποτελεί την έκφραση ενός άλλου γεγονότος της ενέργειας στην οποία μπορεί να μετατραπεί με διάφορες πρακτικές, Ομοίως πλέον γνωρίζουμε ότι στο σύμπαν η ενέργεια προϋπήρξε της ύλης. Και το ερώτημα που τίθεται τώρα είναι: Τι προϋπήρχε της ενέργειας;

Ο Α. Αϊνστάιν μας έδωσε μεν την απάντηση αλλά όπως φαίνεται η απάντηση δεν είναι ακόμα political, social και theological correct στην Ελλάδα. Μέσα από μια σχέση αντίστοιχη της Ε=mc2 η Θεωρία της Γενικής Σχετικότητας συνέδεσε την πυκνότητα της Ενέργειας (ρ) (όχι την ποσότητα) η οποία είναι ένα φυσικό μέγεθος με μονάδες μέτρησης, με μια ιδιότητα κάθε σημείου ενός μαθηματικού χώρου την καμπυλότητα (ε) η οποία όμως εκφράζεται με καθαρούς μαθηματικούς αριθμούς χωρίς δηλαδή μονάδες μέτρησης. Η σχέση αυτή είναι: ε=[πkR2/3 (k  ρ /6H2)].[(k  ρ /6H2) -1/2]

Το παράδοξο για την κλασική επιστημονική λογική είναι το πως είναι δυνατόν η φυσική οντότητα Ενέργεια να εκφράζεται ως ένας καθαρός αριθμός χωρίς μονάδες μέτρησης εφόσον υπάρχει ακόμα το επιστημονικό δόγμα ότι, ένας καθαρός αριθμός δεν περιγράφει τίποτα πραγματικό.

Τώρα πλέον όμως γνωρίζουμε ότι, οι καθαροί αριθμοί μπορεί να μην έχουν μονάδες μέτρησης αλλά μπορούν να εκφράζουν μια βασική ιδιότητα του χώρου την μαθηματική καμπυλότητα. Το ενδιαφέρον είναι, και πολλές φορές μας διαφεύγει, ότι η τιμή (καθαρός αριθμός) της καμπυλότητας, αν πάρει κάποιες συγκεκριμένες τιμές οδηγεί σε φαινόμενα αισθητά και μετρούμενα όπως είναι η ενέργεια και η ύλη.

Εδώ πρέπει να αναφέρουμε κάτι πολύ παλιό αλλά πολύ εντυπωσιακό, το οποίο βρίσκεται έξω από τα κλασικά επιστημονικά δόγματα. Αν στην προηγούμενη σχέση τοποθετήσουμε στην θέση της πυκνότητας την πυκνότητα όλων των ουράνιων αντικειμένων, τότε κάθε ουράνιο σώμα αντιστοιχεί σε έναν καθαρό αριθμό. Με τον τρόπο αυτό η Φυσική μετατρέπεται σε Γεωμετρία και ειδικότερα, η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας μετασχηματίζεται σε μια νέα Γεωμετρία η οποία ονομάστηκε από τον δημιουργό της J. A. Weeler, «Γεωμετροδυναμική».

Ο πατέρας αυτής της Γεωμετρίας, John  Wheeler, στο βιβλίο του Superspace and the nature of quantum geometrodynamics (1968) γράφει ότι τώρα πλέον: «...Εκτός από το κενό, καμπυλόγραμμο (μη Eυκλείδειο) διάστημα δεν υπάρχει τίποτα άλλο στον κόσμο. H ύλη, το φορτίο, ο ηλεκτρομαγνητισμός και τα υπόλοιπα πεδία (σημ. όπως το πεδίο βαρύτητας) είναι μόνο οι εκδηλώσεις της κάμψης του χώρου». «H φυσική λοιπόν είναι πλέον Γεωμετρία».


Αυτό που αντιλαμβανόμαστε σαν αισθητή πυκνότητα ύλης και ενέργειας δεν είναι παρά ιδεατές και μη αισθητές γεωμετρικές μορφές και σχήματα χωρίς μονάδες μέτρησης. Και μην ξεχνάτε ότι από ύλη είναι φτιαγμένος και ο άνθρωπος. Από ύλη, η οποία όμως αποτελεί μια παραμορφωμένη εικόνα της πραγματικότητας και όχι την συμπαντική πραγματικότητα. Η γεωμετροδυναμική νομίζω δεν είναι μεταφυσική ή θεολογία και μεταφυσική. Δυστυχώς, όσοι πιστεύουν κάτι τέτοιο απλά πρέπει να μελετήσουν ακόμα περισσότερο μαθηματικά και φυσική.

Είμαστε κάτι παραπάνω από αυτό που αντιλαμβανόμαστε λέει η σύγχρονη φυσική. Έτσι αυτό που αντιλαμβανόμαστε, αυτό που ορίζουμε ως πραγματικότητα είναι ψευδές, είναι ένα matrix. Έχει να κάνει με τις δυνατότητες του βιουπολογιστή που λέγεται άνθρωπος. Σε τι πρέπει να κάνουμε delete, και τι πρέπει να προσθέσουμε; Πέρα από εμάς, εκεί έξω στο σύμπαν, τι «φαίνεται» να υπάρχει που ο υπολογιστής μας δεν αντιλαμβάνεται; Ποιο κλειδί ή εργαλείο ή τρόπο μάς δίνει η γνώση ώστε να πλησιάζουμε την άχρονη αλήθεια;

Για να κατανοήσουμε πρακτικά το τι συμβαίνει γύρω μας ας δούμε μια δασκαλίστικη ταξινόμηση των γεγονότων τα οποία μπορούμε να αναγνωρίσουμε μέσα στο Σύμπαν. Πρώτον υπάρχουν τα φαινόμενα και οι ιδιότητες του πραγματικού σύμπαντος τα οποία θα υπήρχαν έτσι κι αλλιώς, άσχετα με το αν η φύση θα δημιουργούσε τον άνθρωπο. Τον κόσμο αυτό προσπαθεί να καταλάβει και περιγράψει η σύγχρονη επιστημονική σκέψη με αρκετά μεγάλη επιτυχία μέχρι σήμερα. Δεύτερον υπάρχει ο άνθρωπος ως ένας υπερ βιοϋπολογιστής ο οποίος μετατρέπει τις αληθινές ιδιότητες και τα γεγονότα του σύμπαντος, σε ψεύτικες εικόνες τις οποίες ονομάζει «υλική πραγματικότητα». Kαι Τρίτον υπάρχει ο υλικός κόσμος των δημιουργημένων από τον ανθρώπινο βιοϋπολογιστή ψεύτικων εικόνων. Τον κόσμο αυτό μελετάει η κλασική επιστημονική γνώση.

Αρχικά λοιπόν μέσα στο Σύμπαν, όπως ανέφερα προηγουμένως, υπήρχε μόνο η έννοια του μη αισθητού μαθηματικού χώρου, ο οποίος ήταν γεμάτος από μη αισθητούς κυματισμούς «χώρου» τους οποίους δημιούργησε η αρχική παλλόμενη «σημειακή ιδιομορφία του Σύμπαντος». Οι κυματισμοί δημιουργούν συνεχώς μεταβαλλόμενες καμπυλώσεις του χώρου.

Με λίγα λόγια το Σύμπαν είναι μια περιοχή απείρων και συνεχώς μεταβαλλόμενων καμπυλοτήτων όλων των τιμών από τις οποίες όμως ο ανθρώπινος βιοϋπολογιστής μπορεί να αντιληφθεί μόνο ελαχιστότατες. Δηλαδή ο πολυκαμπυλωμένος και παλλόμενος μαθηματικός χώρος αποτελεί την αέναη συμπαντική πραγματικότητα την οποία ο ανθρώπινος βιο-ϋπολογιστής μετατρέπει σε ύλη και ενέργεια αν η τιμή της καμπυλότητας βρίσκεται μεταξύ μιας min και μιας max τιμής. Την μαθηματική έκφραση της μεταβολής των «καμπυλοτήτων» του σύμπαντος, από τον ανθρώπινο βιοϋπολογιστή, σε πυκνότητα ύλης και ενέργεια την έδωσε η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας με την σχέση που ανέφερα στα προηγούμενα.

Σε μια δεύτερη πιο βαθιά ανάγνωση, προκειμένου να κάνουμε πιο κατανοητά τα προηγούμενα, μπορούμε να συνδέσουμε αυτό το μαθηματικό «φάντασμα» που ονομάσαμε «καμπυλότητα», με κάτι πιο γνωστό στην σημερινή τεχνολογική εποχή, την έννοια της «πληροφορίας» που χρησιμοποιεί η επιστήμη της Πληροφορικής. Όπως γνωρίζουμε η έννοια της «πληροφορίας» δεν ταυτίζεται με τις έννοιες της «ενέργειας» ή της «ύλης», είναι κάτι σαν ένα φιλοσοφικό κατηγόρημα. 

Μια προσωπική μου άποψη, την οποία εξέφρασα για πρώτη φορά, πριν λίγες ημέρες σε διάλεξή μου στην Πολυτεχνική Σχολή του ΑΠΘ είναι ότι: «Η έννοια της Πληροφορίας φαίνεται να ταυτίζεται με την έννοια της Μαθηματικής Καμπυλότητας, εφόσον και αυτή εκφράζεται με καθαρούς αριθμούς αλλά επεξεργαζόμενη από κατάλληλο λειτουργικό σύστημα επεξεργασίας μετατρέπεται σε μια εικονική κατάσταση υλικής και ενεργειακής πραγματικότητας.

Μην ξεχνάμε ότι τα δεδομένα ενός υπολογιστή (γλώσσα μηχανής) τα οποία μετατρέπονται (μέσω μιας μηχανής) σε εικόνες και ήχους δεν είναι παρά μια κατάλληλή διάταξη και επανάληψη  δύο καθαρών αριθμών του 0 και του 1. Το αυτό συμβαίνει με την έννοια των καθαρών αριθμών της μαθηματικής καμπυλότητας. Μέσω του ανθρώπινου βιοϋπολογιστή κάποιες από αυτές τις τιμές  μετατρέπονται, όπως οι πληροφορίες, σε αισθητές και μετρούμενες εικονικές πραγματικότητες.

Στόχος των πληροφορικών συστημάτων είναι να βελτιώνουν συνεχώς την δυνατότητά τους, να επεξεργάζονται αλλά και να παράγουν πληροφορίες – καμπυλότητες, αυξάνοντας τις δυνατότητές τους να κατανοήσουν το Σύμπαν. Αυτήν ακριβώς πρέπει να είναι και η προσπάθεια του ανθρώπινου βιοϋπολογιστή, να αυξάνει την δυνατότητά του να επεξεργάζεται και να παράγει όλο και ποιο σύνθετες πληροφορίες – καμπυλότητες ώστε κάποια στιγμή να ταυτιστεί με το Σύμπαν.


Η NASA μας χτύπησε την πόρτα αρκετές φορές τελευταία με ανακοινώσεις που αφορούν δείγματα μορφών ζωής στο σύμπαν. Τόσο συγκεκριμένα όσο και αόριστα. Τελικά κάτι καινούργιο και σημαντικό υπάρχει;

Η σύγχρονη επιστημονική σκέψη σε επίπεδο μαθηματικών πιθανοτήτων είναι σχεδόν σίγουρή ότι πρέπει να υπάρχει ζωή και σε άλλα σημεία του σύμπαντος. Οι ανακαλύψεις όμως της NASA αναφέρονται σε πιθανή ανίχνευση «συνθηκών κάτω από τις οποίες θα μπορούσε να υπάρξει ζωή» και όχι στην ύπαρξή της

Tο αν υπάρχει ζωή στο Σύμπαν, είναι ένα πρόβλημα που δύσκολα μπορεί να μελετηθεί και να λυθεί, γιατί παρουσιάζει αρκετές ιδιομορφίες. Προκειμένου να την αναζητήσουμε στα πέρατα της Δημιουργίας, θα πρέπει να γνωρίζουμε πώς είναι δομημένη αυτή η μορφή ζωής. Aρχικά υποθέταμε ότι θα πρέπει να είναι βιολογικά όμοια με αυτήν της Γης. Γνωρίζουμε όμως τι σημαίνει ζωή, έστω και στο γήινο πεδίο; Eίναι η ζωή μια πολύπλοκη συναρμολόγηση ύλης ή υπάρχει και κάτι άλλο, μέσα και πάνω από αυτήν; Για παράδειγμα, ο βιοχημικός ορισμός της γήινης ζωής, ως ένα σύνολο νουκλεϊνικών οξέων, πρωτεϊνών και άλλων πιο σύνθετων μορίων είναι ουσιαστικά προσαρμοσμένος στα γήινα μέτρα. Άλλωστε, όπως αναφέρει σε άρθρο του (20 Iουλίου1997) ο αναπληρωτής καθηγητής Aστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης Λουκάς Bλάχος, «Στη μοντέρνα γλώσσα των μη-γραμμικών συστημάτων η ζωή είναι μια ξαφνική εμφάνιση οργάνωσης (τάξης) μέσα στο χάος, ένα φαινόμενο πολύ συνηθισμένο στα αριθμητικά μοντέλα πολύπλοκων συστημάτων».

Συνεπώς, τo πρόβλημα σήμερα θεωρείται πιο σύνθετο, εφ’ όσον όλοι πλέον αποδέχονται ότι πολύ πιθανόν η αναζητούμενη εξωγήινη ζωή να είναι βιολογικά διαφορετική από εκείνη της Γης. Tο δύσκολο αυτό πρόβλημα προσπαθεί να λύσει ένας νέος επιστημονικός κλάδος, η «Aστροβιολογία», η οποία έχει την ιδιαιτερότητα να ψάχνει να βρει κάτι που δεν γνωρίζει πώς και τι ακριβώς είναι. Tο πρόβλημα όμως της ζωής δεν έχει βρει την τελική του λύση. Mέσα σ’ ένα Σύμπαν διαρκών φυσικών εκπλήξεων, που ακόμα δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ούτε τη δομή ούτε τη φύση του, δεν μπορούμε να αρνηθούμε τη δυνατότητα ύπαρξης κάτι άλλου «έξω από την ύλη», που έχει τη δυνατότητα να την  δημιουργεί και να της δίνει την ιδιότητα της ζωής. Τελικά όμως το πρόβλημα δεν είναι το να βρούμε ζωή στο Σύμπαν, αλλά αν θα φανούμε αρκετά λογικοί ώστε να μην την καταστρέψουμε πάνω στη Γη, επιδιώκοντας ικανοποίηση των μωροφιλοδοξιών μας σε οικονομικό, πολιτικό, θεολογικό, κοινωνικό και προσωπικό επίπεδο

Ο Τραμπ, ο Κιμ, τα πυρηνικά, η κλιματική αλλαγή, σας «τρομάζουν»; Επίσης, πως βλέπετε όλη αυτήν την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, τα ρομπότ, τα μικροτσίπ, την τάση της σύνδεσης ανάμεσα στον εγκέφαλό μας και την ψηφιακή εκδοχή του εαυτού μας, την «επιστήμη» του biohacking που προσεγγίζει το ανθρώπινο σώμα και, κυρίως, τον ανθρώπινο εγκέφαλο ως ένα ακόμη σύστημα που επιδέχεται μεγάλη βελτίωση. Πρόκειται για νέες χρήσιμες δυνατότητες ή για θρίλερ επιστημονικής φαντασίας;

Δεν με φοβίζει τίποτα, απλά συνειδητοποιώ ότι, αν τα υψηλά τεχνολογικά επιτεύγματα βρεθούν σε χέρια όντων που δεν έχουν ούτε κατά διάνοια κατακτήσει την ιδιότητα του Homo Sapiens οι ημέρες του ανθρώπινου πολιτισμού θα είναι ελάχιστες. Η εφιαλτική κοινωνία που περιγράφει ο Όργουελ θα αποτελεί τότε ένα ευχάριστο παραμύθι όπως «η χιονάτη και οι επτά νάνοι».

Αυτό όμως που με προβληματίζει περισσότερο είναι η αντίδραση πολλών συμπολιτών μας όταν προσπαθείς να τους ενημερώσεις για τις νέες τεχνολογικές εφαρμογές. Η αντίδρασή τους είναι «απογοητευτική» και περισσότερο απογοητευτική είναι όταν οι πολίτες αυτοί κατέχουν τίτλους και δυνατότητες παρέμβασης σε ευαίσθητους κοινωνικούς χώρους. Άμεσος στόχος των ανθρώπινων κοινωνιών πρέπει να είναι η διαμόρφωση μιας ανθρώπινης «Συνείδησης Ύπαρξης», ικανής να διαχειριστεί τα μελλοντικά τεχνολογικά προϊόντα χωρίς τις αμφιβολίες χρήσης τους. Επί τέλους πρέπει να πάψουμε να φοβόμαστε το μέλλον αλλά με συνέπεια και γνώση, θάρρος και κουράγιο, να προσπαθήσουμε να το χτίσουμε, πέρα από προσωπικά συμφέροντα και ανθρώπινες μωροφιλοδοξίες. Ο αγώνας θα είναι πολύ σκληρός αλλά πρέπει να το διεξάγουμε χωρίς φόβους και αναστολές.


Για να κλείσουμε με κάτι αισιόδοξο. Λέτε πως η σύγχρονη επιστημονική γνώση δείχνει – συμμαχώντας με τη θεολογία – ότι δεν θα πεθάνουμε ποτέ, όσο κι αν θέλει η κουφάλα ο νεκροθάφτης. Θα μας το τεκμηριώσετε;

Η επιστήμη, άσχετα με όσα πιθανότατα συμβαίνουν, δεν μπορεί να αποτελεί προπαγανδιστικό μετερίζι ούτε της θεολογίας ούτε της κοινωνικής συγκρότησης. Πρέπει να προσπαθεί, με όσα μέσα διαθέτει, να αποκαλύπτει την συμπαντική αλήθεια. Τις επιστημονικά επιβεβαιωμένες όμως αλήθειες, δεν πρέπει να σταματήσουν να τις αντιμάχονται δογματικά, για καλό τους, όλοι οι –ισμοί.

Όσο για τον νεκροθάφτη. Κατανοούμε ότι η ταφή της ανθρώπινης ύλης αποτελεί  αναγκαία προϋπόθεση οικονομικής του επιβίωσης. Όμως εμείς πλέον γνωρίζουμε, και το αναλύσαμε στα προηγούμενα, ότι η υλική πραγματικότητα είναι μόνο μια στιγμιαία εικόνα, ένα στιγμιαίο γεγονός, ενός βιοϋπολογιστή. Γνωρίζουμε πλέον ότι πίσω από την εικονική ψευδαίσθηση της υλικής ανθρώπινης ύπαρξης, βρίσκεται η αιώνια, άχρονη, άρα αθάνατη, εξατομικευμένη μέσα στην συμπαντική ενότητα ύπαρξη, της πραγματικής «Φύσης» του «Ανθρώπου». Άρα καταλήγουμε σε συμφωνία με το λαϊκό απόφθεγμα: «όσο κι αν το θες, δεν θα πεθάνουμε ποτέ, κουφάλα νεκροθάφτη».

Μαριάνθη Πελεβάνη


30 Μάιος. 2017