Qatar-Gulf Crisis (2)
(1) Η Άνοδος και Πτώση (;) του Κατάρ.
(2) Τι συνδέει Κατάρ και Ιράν.
(3) Το Κατάρ έχει ακόμη αρκετούς φίλους στην αγορά ενέργειας.
1.
Η Άνοδος και Πτώση (;) του Κατάρ.
Το Εμιράτο του Κατάρ, νάνος ως προς την έκταση αλλά Μίδας ως προς τους φυσικούς πόρους, προ ετών παρουσιάστηκε ως διάττων αστέρας στο ουράνιο στερέωμα. Χάρη στην «μαλακή ισχύ» του δικτύου Al Jazeera, το εμιράτο υποστήριξε ενεργά (εάν δεν υποκίνησε ενίοτε) τις ειρηνικές λαϊκές επαναστάσεις στην Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική – ιδίως στην Τυνησία, Αίγυπτο και Λιβύη (στην τελευταία περίπτωση, μάλιστα, εγγυήθηκε την επιτυχία της εκστρατεύοντας υπό την αιγίδα των ΗΠΑ εναντίον του Καντάφι).
Ως ο «πνευματικός ανάδοχος» της Αραβικής Άνοιξης, η δυναστεία των Αλ Θάνι προέκρινε στις παραπάνω χώρες το «πνευματικά τέκνο» της – την Μουσουλμανική Αδελφότητα. Το έτος 2012 το εμιράτο άγγιξε τον κολοφώνα της ισχύος του. Η Μουσουλμανική Αδελφότητα κατέλάβε την «αρχή» (δια της κάλπης) σε Λιβύη, Αίγυπτο και Τυνησία και κυριάρχησε επί της (ένοπλης και μη) αντιπολίτευσης σε Συρία, Ιορδανία και τις μοναρχίες του Περσικού Κόλπου.
Συν τις άλλοις, το εμιράτο ανέλαβε μια διεθνή διαμεσολαβητική αποστολή παρά το μικρό μέγεθός του. Το εμιράτο άνοιξε ένα προξενείο των Ταλιμπάν στο πλαίσιο των ειρηνευτικών συνομιλιών με τις ΗΠΑ το 2013, προσκάλεσε τους ηγέτες του Σουδάν και του Νταρφούρ το 2011 για την υπογραφή της Ειρήνης της Ντόχα και διευκόλυνε τις επαφές μεταξύ Ιράν και της Ομάδας 5+1 για την συνομολόγηση της Συμφωνίας της Λωζάννης το 2013.
Ενώπιον της «Θουκυδίδειας Παγίδας»,[1] ο Οίκος των Σαούντ, ο έτερος διεκδικητής των πρωτείων του Σουνιτικού Ισλάμ, αντέδρασε με μια ολομέτωπη εκστρατεία εναντίον των Αδελφών Μουσουλμάνων ανά την Μέση Ανατολή ως ηγέτης ενός περιφερειακού Σουνιτικού συνασπισμού (με μέλη από το Μαρόκο ως το Πακιστάν και τις Μαλβίδες). Το 2013 ο εν λόγω συνασπισμός υποστήριξε το αιματηρό στρατιωτικό πραξικόπημα εναντίον των Αδελφών Μουσουλμάνων στην Αίγυπτο και προκάλεσε έτσι ένα «φαινόμενο ντόμινο». Στην Τυνησία οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι παρέδωσαν την «αρχή» σε μια κοσμική κυβέρνηση, στην Ιορδανία παρήκμασαν, στη Συρία περιθωριοποιήθηκαν από ισλαμιστές και τζιχαντιστές, στη Λιβύη περιορίστηκαν στην κατοχή της πρωτεύουσας και της δυτικής χώρας ενώ στις μοναρχίες του Περσικού Κόλπου υπέστησαν απηνείς διώξεις.
Τον Σεπτέμβριο του 2014, το Κατάρ απομονώθηκε περιφερειακά όταν οι χώρες του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (GCC) απέσυραν τους πρεσβευτές τους από την Ντόχα σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη συνεχή στήριξη της Ντόχα προς τους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Ύστερα από εννέα μήνες, όμως, ο Οίκος Αλ Θάνι ανέκρουσε πρύμνα. Το 2015, το Κατάρ προστέθηκε στον διεθνή συνασπισμό υπό την αιγίδα των ΗΠΑ εναντίον του ΙΣΙΣ και συναίνεσε στη δημιουργία του «Στρατού της Κατάκτησης» στη βόρεια Συρία ύστερα από τη συνένωση τζιχαντιστών και ισλαμιστών. Εν τω μεταξύ, βέβαια, παραιτήθηκε του θρόνου ο εμίρης υπέρ του υιού του το 2014 εν μέσω ενός, σύμφωνα με αρκετούς επαϊοντες, αναίμακτου πραξικοπήματος με τις ευλογίες του προέδρου Ομπάμα.
Ο «Δεύτερος Γύρος»
Παρά ταύτα, οι διαφορές μεταξύ των Οίκων των Σαούντ και Αλ Θάνι παρέμειναν αγεφύρωτες. Το Al Jazeera συνέχισε ακάθεκτα τα επικριτικά δημοσιεύματα εναντίον των μοναρχιών του Περσικού Κόλπου, ενώ το εμιράτο παρέκκλινε της πεσυμφωνηθείσης πορείας σε ανοιχτά μέτωπα. Το Κατάρ υποστήριξε την «κυβέρνηση της Τρίπολης» έναντι της διεθνώς αναγνωρισμένης εξόριστης «κυβέρνησης του Τομπρούκ» στη Λιβύη, υπέθαλψε τον Μεσάλ (ηγέτης της Χαμάς) και τον Αλ Καράνταγι (εξοστρακισμένος κληρικός της Σαουδικής Αραβίας) και υποστήριξε τη συνένωση του παρακλαδιού της Αλ Κάιντα στη Συρία με 4 τζιχαντιστικές οργανώσεις για την δημιουργία της «Επιτροπής Απελευθέρωσης της Λεβαντίνης».
Οι εν λόγω πρωτοβουλίες συνεπικουρήθηκαν από την Τουρκία του Ερντογάν, του έτερου υποστηρικτή των Αδελφών Μουσουλμάνων απανταχού στην Μέση Ανατολή. Συν τις άλλοις, το Κατάρ εχρίσθη ανάδοχος (από κοινού με την Χεζμπολλάχ) του «Σχεδίου των Τεσσάρων Πόλεων» στη Συρία (ήτοι, εκεχειρίες σε 4 πόλεις υπό αποκλεισμό) ενώ ουδέποτε διέκοψε τις προσοδοφόρες οικονομικές σχέσεις με την Τεχεράνη – όπως πιστοποιεί άλλωστε η συνδιαχείριση του κολοσσιαίου κοιτάσματος φυσικού αερίου στη θαλάσσια ζώνη μεταξύ των δύο χωρών.
Γιατί, όμως, εξερράγη τώρα η διπλωματική κρίση μεταξύ του εμιράτου και των πρώην συμμάχων του – ελάχιστες ημέρες, μάλιστα, μετά την επίσκεψη του προέδρου των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή; Σύμφωνα με νεότερες πληροφορίες, οι πρόσφατες υπόγειες συναλλαγές μεταξύ του Κατάρ και του Ιράν, αφ’ ενός, και της Αλ Κάιντα στη Συρία, αφ’ ετέρου, ήταν οι σταγόνες που υπερχείλισαν το ποτήρι. Η σύλληψη των κυνηγών γερακιών του Οίκου των Αλ Θάνι στο νότιο Ιράκ από την Κιταϊμπ Χεζμπολλάχ αλλά και των μαχητών Επιτροπής Απελευθέρωσης της Λεβαντίνης από την Αλ Κάιντα στη Συρία υποχρέωσε το Κατάρ να πληρώσει λύτρα 700 εκατομμυρίων δολλαρίων στο Ιράν και 300 εκατομμυρίων δολλαρίων στην Αλ Κάιντα.
Οι κατηγορίες που εξαπέλυσε οι Οίκος των Σαούντ πως το Κατάρ ενισχύει το ΙΣΙΣ στη Συρία και τους Χούθι στην Υεμένη δεν ευσταθούν. Το εμιράτο, άλλωστε, συμμετέχει ενεργά στους συνασπισμούς (το διεθνή υπό την αιγίδα των ΗΠΑ και τον περιφερειακό υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας) κατά των ανωτέρω κρατικών δρώντων. Στο Κατάρ, συν τις άλλοις, εδρεύει η CENTOM και το αρχηγείο για τη διεθνή εκστρατεία εναντίον του ΙΣΙΣ.
Η επίσκεψη του προέδρου Τραμπ αποτέλεσε τον καταλύτη για την εκδήλωση της κρίσης. Ο Οίκος των Σαούντ απέσπασε το πολυπόθητο «πράσινο φως» ώστε να εξαπολύσει την ολομέτωπη επίθεση κατά του Κατάρ με δέλεαρ κολοσσιαία εξοπλιστικά συμβόλαια. Όπως αυτάρεσκα δήλωσε μέσω Twitter ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου, η εν λόγω κρίση αποδεικνύει πως αποδίδουν ήδη τους πρώτους καρπούς οι «πιέσεις» του προς τους συμμάχους των ΗΠΑ για την ανάληψη ενεργού δράσης κατά της τρομοκρατίας των τζιχαντιστών. Πρέπει να σημειωθεί, βέβαια, πως ακριβώς το αντίθετο συνέβη.
Ο πρίγκιπας διάδοχος του Άμπου Ντάμπι, Μοχάμαντ Μπιν Ζάγιεντ, και ο αναπληρωτής πρίγκιπας διάδοχος και (νεότερος ανά την υφήλιο) υπουργός άμυνας της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμαντ Μπιν Σαλμάν, πρωτοστατούν στη νέα σκληρή γραμμή εναντίον της Ντόχα έχοντας πείσει τον Τραμπ περί της αναγκαιότητας αυτής. Σταδιακά, εν ολίγοις, αποκρυσταλλώνονται οι προτεραιότητες της Αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στην Μέση Ανατολή: α) ήττα του ΙΣΙΣ και της Αλ Κάιντα στη Συρία και την Υεμένη παντί τρόπω, β) στήριξη των φιλικών καθεστώτων παρά το βεβαρυμένο «ποινικό μητρώο» τους, γ) ανάθεση σε «υποκατασκευαστές – συμμάχους» των ΗΠΑ «εργολαβιών» (π.χ. εναντίον Ιράν ή ΙΣΙΣ).
Το Άγχος του Ταγίπ
Οι επιπτώσεις της δεν θα αργήσουν να διαφανούν και θα αφορούν όχι μόνο το Κατάρ. Ήδη το Ομάν απόσχει επιδεικτικά και το Κουβέιτ έχει αναλάβει πυροσβεστικό ρόλο ως μεσάζων μεταξύ του Οίκου των Σαούντ και του Οίκου Αλ Θάνι, ενώ το Πακιστάν απέφυγε να εφαρμόσει κυρώσεις εναντίον του Κατάρ. Η Τουρκία ήταν, όμως, η χώρα που επιχείρησε δραστήρια να εκτονώσει την κρίση· προς τούτο μάλιστα, ο Ερντογάν επικοινώνησε με 9 ομόλογούς – με πενιχρά αποτελέσματα. Προς τι τέτοια βιασύνη όμως; Mα φυσικά επειδή το Κατάρ αποτελεί τον πολυτιμότερο, τον μοναδικό ενδεχομένως πραγματικό, σύμμαχο του Ερντογάν στην Μέση Ανατολή. Ενώνονται από τις ίδιες απόψεις περί Αδελφών Μουσουλμάνων και τις ίδιες «αμαρτίες» (π.χ. υποστήριξη της Αλ Κάιντα στη Συρία) ενώ η αλληλεπίδραση μεταξύ των δύο έχει αγγίζει νέα ύψη: το Κατάρ αποτελεί τον σημαντικότερο προμηθευτή ισλαμικού «μαύρου χρήματος» στην Τουρκία και, παρομοίως, η Άγκυρα αναδείχθηκε στον υπ’ αριθμόν 1 εργολάβο και τον υπ’ αριθμόν 2 προμηθευτή όπλων της Ντόχα. Προ ολίγων ημερών, μάλιστα, άνοιξε τις πύλες της η στρατιωτική βάση της Τουρκίας στο Κατάρ – μια περαιτέρω εμβάθυνση της αλληλεξάρτησης των δύο χωρών.
Ο Ερντογάν, ως εκ τούτου, δικαίως ανησυχεί για την κρίση στο Κατάρ. Όχι μόνον επειδή η Τουρκία θα απωλέσει τον κύριο «μυστικό» χρηματοδότη της αλλά και πελάτη όπλων και έργων. Αλλά επειδή η εν λόγω κρίση αποδεικνύει την χαμηλή θέση στον νέο καταμερισμό ισχύος και επιρροής στην περιοχή. Οι ΗΠΑ ξεκάθαρα προτιμούν τη Σαουδική Αραβία, το Ισραήλ, την Αίγυπτο και τα ΗΑΕ ως συμμάχους και «εντολοδόχους» στην περιοχή παρά την απρόβλεπτη και «εν πολλές αμαρτίες περιπεσούσα» Τουρκία. Ως εκ τούτου, οι εξελίξεις σε θέματα άμεσου ενδιαφέροντος της Τουρκίας (Συρία, Ιράκ και Κουρδικό) κάθε άλλο παρά θετικές προμηνύονται καθώς δεν υπάρχουν ευήκοα ώτα στον Λευκό Οίκο.
Δρ Σπυρίδων Πλακούδας,
Επίκουρος Καθηγητής Στρατηγικής και Διεθνών Σχέσεων στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο των Εμιράτων και Συνεργάτης του ΚΕΔΙΣΑ (Academia, Research Gate)
[1] Η «Θουκυδίδεια Παγίδα» αναφέρεται στο δίλημμα «πόλεμος ή ειρήνη» που αντιμετωπίζει μια καθιερωμένη δύναμη (π.χ. Σπάρτη) λόγω της αυξανόμενης ισχύος μιας ανερχόμενης δύναμης (π.χ. Αθήνα). Για περισσότερες πληροφορίες, Σπυρίδων Πλακούδας: «Νέες Απειλές Ασφαλείας – Υβριδικός Πόλεμος», Καθημερινή, 4/12/2016.
7/6/2017
2.
Τι συνδέει Κατάρ και Ιράν.
Τι συνδέει Κατάρ και Ιράν.
Ένας από τους λόγους, για τους οποίους ο ανταγωνισμός του Κατάρ με τις λοιπές αραβικές μοναρχίες του Περσικού Κόλπου οδηγήθηκε στο ακραίο σημείο που παρακολουθούμε τις τελευταίες ημέρες, είναι βέβαια η απροθυμία της Ντόχα να ακολουθήσει τις ψυχροπολεμικές εντάσεις που καλλιεργούνται (και με αμερικανική ενθάρρυνση) από το Ριάντ και τους δορυφόρους του έναντι του Ιράν.
Το δε μυστικό της σιωπηρής συνεννόησης που επιδιώκει το Κατάρ με την Ισλαμική Δημοκρατία βρίσκεται... στον βυθό του Περσικού Κόλπου. Το φιλόδοξο Εμιράτο έφθασε να είναι η χώρα με το μεγαλύτερο κατά κεφαλήν εισόδημα στον κόσμο, χάρη στην τεχνολογία της υγροποίησης φυσικού αερίου και την εκμετάλλευση υποθαλάσσιων κοιτασμάτων. Παρότι δε στον Περσικό Κόλπο οι θαλάσσιες δικαιοδοσίες μεταξύ των κρατών αμφισβητούνται σε πολλές περιπτώσεις, μεταξύ Ιράν και Κατάρ επικρατεί πνεύμα συνεννόησης.
Τον περασμένο Απρίλιο, προκειμένου να αντιμετωπίσει αναμενόμενη άνοδο του ανταγωνισμού, το Κατάρ αναίρεσε τον περιορισμό που είχε επιβάλει to 2005 στον εαυτό του ως προς την εκμετάλλευση του μεγαλύτερου κοιτάσματος φυσικού αερίου και πετρελαίου στον κόσμο, του North Field ή North Dome, το οποίο το εμιράτο μοιράζεται με το Ιράν. (Το ιρανικό τμήμα του κοιτάσματος ονομάζεται South Pars).
Σύμφωνα με την Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας, το κοίτασμα περιλαμβάνει κατ' εκτίμηση 1.800 τρισ. κυβικά πόδια φυσικού αερίου και περίπου 50 δισ. βαρέλια υγρών υδρογονανθράκων.
Η αλλαγή στάσης του Κατάρ σχετίζεται με το ότι η αγορά LNG υφίστατο μεγάλες ανακατατάξεις λόγω της αύξησης της προσφοράς, με την εισροή μεγάλων ποσοτήτων από τις ΗΠΑ και την Αυστραλία, ενώ και η Ρωσία του Putin επέμενε στη φιλοδοξία της να γίνει αυτή ο μεγαλύτερος παραγωγός LNG παγκοσμίως.
Το αποτέλεσμα ήταν η παγκόσμια δυναμικότητα παραγωγής LNG να ξεπεράσει τα 300 εκατομμύρια τόνους ετησίως, όταν οι πωλήσεις το 2016 περιορίσθηκαν σε 268 εκατ. τόνους το 2016, σύμφωνα με στοιχεία της Thomson Reuters.
Σύμφωνα με την ισραηλινή εφημερίδα Haaretz, το Ιράν, που δοκιμάζεται από σοβαρές ελλείψεις φυσικού αερίου στην εγχώρια αγορά του, κατέστησε πρώτη προτεραιότητα την ταχεία αύξηση της παραγωγής και υπέγραψε προκαταρκτική συμφωνία με την γαλλική Total τον Νοέμβριο 2016 για την ανάπτυξη του πρότζεκτ South Pars II. Η Total γινόταν έτσι η πρώτη δυτική εταιρεία που συνυπέγραφε μείζονα συμφωνία με το Ιράν, μετά την άρση των διεθνών κυρώσεων κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Επιπλέον, ο Ιρανός υπουργός Πετρελαίου Bijan Namdar Zangeneh υποσχέθηκε αύξηση της παραγωγής από το ιρανικό τμήμα του κοιτάσματος που η χώρα μοιράζεται με το Κατάρ. Όπως δήλωσε στο πρακτορείο Tasnim, "η ιρανική παραγωγή στο South Pars μπορεί να ξεπεράσει την καταριανή προτού λήξει το τρέχον έτος" (τον Μάρτιο του 2018, κατά το ημερολόγιο του Ιράν).
Ο γενικός διευθυντής της Qatar Petroleum, Saad al-Kaabi εμφάνισε ως άσχετη με τις δραστηριότητες του Ιράν, την καταριανή απόφαση για άρση του περιορισμού άντλησης από το North Field. "Αυτό που κάνουμε σήμερα είναι κάτι το εντελώς νέο", είπε, προσθέτοντας πάντως ότι στο μέλλον η καταριανή πλευρά προτίθεται να μοιραστεί σχετικές πληροφορίες με την ιρανική.
Σημειώνεται ότι η πτώση της τιμής του πετρελαίου προκαλεί σοβαρές πιέσεις στην οικονομία του Κατάρ, το οποίο ετοιμάζεται να φιλοξενήσει το Μουντιάλ του 2022. Ήδη από το 2015 η Qatar Petroleum προχώρησε σε απολύσεις χιλιάδων εργαζομένων ενώ προτίθεται να συγχωνεύσει τις δύο θυγατρικές της Qatargas και RasGas, για να εξοικονομήσει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια.
Του Κώστα Ράπτη
7/6/2017
Jordan's King Abdullah II, Saudi Arabia's King Salman, U.S. PresidentTrump,
Abu Dhabi Crown
Abu Dhabi Crown
3.
Το Κατάρ έχει ακόμη αρκετούς φίλους στην αγορά ενέργειας.
Οι αγορές πετρελαίου δείχνουν ανθεκτικές στον γεωπολιτικό κίνδυνο. Όταν τέσσερις αραβικές χώρες επέβαλαν ένα άνευ προηγουμένου εμπάργκο στο Κατάρ τη Δευτέρα, η τιμή του πετρελαίου αυξήθηκε προσωρινά σε ποσοστό 1,6% προτού αρχίσει και πάλι να υποχωρεί. Το καύσιμο, ωστόσο, που πρέπει να παρακολουθεί κανείς δεν είναι το πετρέλαιο, αλλά το φυσικό αέριο. Εάν αυτή η διαφορά δεν επιλυθεί γρήγορα, μπορεί να σημαίνει ένα καυτό καλοκαίρι στον Κόλπο.
Το πρόβλημα σιγόβραζε για μεγάλο χρονικό διάστημα, με τρεις από τους εταίρους του Κατάρ στο Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου να το κατηγορούν για τη στήριξη ισλαμικών ομάδων, συμπεριλαμβανομένης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, αλλά και για την ιδιαίτερα φιλική του στάση απέναντι στο Ιράν. Αλλά σε μια δραματική κλιμάκωση λίγο μετά την επίσκεψη του Προέδρου των ΗΠΑ Donald Trump στη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν, μαζί με την Αίγυπτο, την ασταθή επίσημη κυβέρνηση της Υεμένης και την αμφισβητούμενη ανατολική κυβέρνηση της Λιβύης διέκοψαν τις σχέσεις τους με την Ντόχα και απαγόρευσαν τα ταξίδια δια αέρος, δια θαλάσσης και δια ξηράς. Μεγάλο μέρος των τροφίμων και του βασικού εξοπλισμού του Κατάρ μεταφέρεται δια ξηράς από τη Σαουδική Αραβία, ή με εκ νέου αποστολές από το αεροδρόμιο Jebel Ali του Ντουμπάι.
Το Κατάρ είναι ένας από τους μικρότερους παραγωγούς πετρελαίου εντός του ΟΠΕΚ, με 618.000 βαρέλια την ημέρα, αλλά το "ελαφρύ πετρέλαιο" και τα υγρά του φυσικού αερίου –υποπροϊόντα του γιγάντιου Βόρειου Πεδίου- προσθέτουν επιπλέον 1,3 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Το Κατάρ θα παραμείνει στη συμφωνία του ΟΠΕΚ για διατήρηση των περικοπών στην παραγωγή αλλά ακόμη και αν δεν το κάνει, η συνεισφορά του είναι μικρή. Η πραγματική δύναμή του προέρχεται από το γεγονός ότι είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας υγροποιημένου φυσικού αερίου στον κόσμο.
Οι εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου και πετρελαίου του Κατάρ δεν αναμένεται να επηρεαστούν, ακόμη και αν τα νερά της Σαουδικής Αραβίας και των Εμιράτων είναι απαγορευμένα για τα πλοία του. Μπορούν να πλεύσουν μέσα από ιρανικά χωρικά ύδατα και στη συνέχεια να περάσουν τα Στενά του Ορμούζ, μέσω της συνηθισμένης θαλάσσιας λωρίδας της επικράτειας του Ομάν, ή να παραμείνουν στον ιρανικό τομέα, εάν το Ομάν συμμετάσχει στον αποκλεισμό. Οποιαδήποτε προσπάθεια να διακοπούν οι εξαγωγές του Κατάρ θα επέφερε μεγάλη κρίση και θα προκαλούσε τη σοβαρή αντίδραση των μεγάλων πελατών του LNG στην Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, την Κίνα και την Ινδία. Η κορυφαία ιαπωνική εισαγωγέας, Jera, έχει λάβει τη διαβεβαίωση της Qatargas ότι η προμήθεια θα συνεχιστεί κανονικά. Και για την ώρα το Κατάρ εξακολουθεί να έχει πρόσβαση στη Διώρυγα του Σουέζ, στη διαδρομή που χρησιμοποιεί για τη μεταφορά LNG στην Ευρώπη. Ωστόσο, στο δρόμο τους από ή προς το Κατάρ, τα πλοία δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούν την Fujairah στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το βασικό λιμάνι ανεφοδιασμού της περιοχής.
Με δεδομένο ότι μοιράζεται το Βόρειο Πεδίο, το μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου στον κόσμο, με το Ιράν και ότι έχει αρκετές ευάλωτες υπεράκτιες εγκαταστάσεις έως τα σύνορα με το Ιράν, η Ντόχα δεν έχει άλλη επιλογή από το να διατηρεί λογικές σχέσεις με την Τεχεράνη. Θα μπορούσε επίσης να στραφεί στον ιδεολογικό της εταίρο, την Τουρκία για υποστήριξη ή και στη Ρωσία μετά και τη στήριξη που προσέφερε στην πώληση μετοχών της ρωσικής κρατικής εταιρείας πετρελαίου Rosneft το Δεκέμβριο.
Εάν η διαμάχη κλιμακωθεί περαιτέρω, τα πιο σοβαρά αντίποινα που θα μπορούσε να υποστεί το Κατάρ θα ήταν να απαγορευτούν οι εξαγωγές φυσικού αερίου προς τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα μέσω του αγωγού Dolphin. Το έργο αυτό, στο οποίο συνεργάζονται η Total (24,5%), η Occidental (24,5%) και η εταιρεία στρατηγικών επενδύσεων του Αμπού Ντάμπι, Mubadala (51%), αποδίδει περισσότερα από 2 δισεκατομμύρια κυβικά πόδια ημερησίως, περισσότερο από το ένα τέταρτο της κατανάλωσης της χώρας και επίσης παράγει περίπου 160.000 βαρέλια ημερησίως σε συμπύκνωμα πετρελαίου και υγρά φυσικού αερίου. Περίπου 200 εκατομμύρια κυβικά πόδια ανά ημέρα διέρχονται από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα με κατεύθυνση το Ομάν, το οποίο δεν συμμετέχει -ακόμη- στο εμπάργκο. Με τις θερμοκρασίες του Κόλπου να έχουν ξεπεράσει ήδη τους 40 βαθμούς Κελσίου, η κατανάλωση ενέργειας για κλιματισμό πλησιάζει στο αποκορύφωμά της.
Τα ΗΑΕ έχουν σχετικά περιορισμένες άμεσες επιλογές προς αντικατάσταση του φυσικού αερίου από τον αγωγό Dolphin. Διαθέτουν τερματικούς σταθμούς εισαγωγής LNG στο Ντουμπάι και στην πόλη Ruwais του δυτικού Αμπού Ντάμπι. Η εγκατάσταση στο Ruwais, που ξεκίνησε να λειτουργεί τον περασμένο Αύγουστο, μοιάζει τώρα σαν να ήταν προφητική πρόληψη. Αλλά τα δύο τερματικά πιθανότατα δεν θα δέχονται καταριανά φορτία LNG για κάποιο καιρό, οπότε τα δεξαμενόπλοια θα πρέπει να τροποποιούν τα δρομολόγιά τους από το Ομάν, τη μονάδα υγροποίησης του ίδιου του Αμπού Ντάμπι ή ακόμη μακρύτερα.
Παράλληλα, η ικανότητα εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου εξακολουθεί να μην είναι αρκετή για να καλύψει πλήρως τη διακοπή από τον Dolphin. Τα ΗΑΕ θα πρέπει πιθανώς να προωθήσουν πρόχειρες λύσεις όπως η προσωρινή αύξηση της παραγωγής φυσικού αερίου του Αμπού Ντάμπι, ο περιορισμός της παροχής στις βιομηχανίες και η καύση μεγάλων ποσοτήτων του ακριβού ντήζελ ως υποκατάστατου καυσίμου στα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος.
Η διακοπή της παροχής, ακόμη και προσωρινή, ως μοχλός για να διαπραγματευτεί μια διέξοδο από την κρίση, θα ήταν μια πολύ σοβαρή κίνηση για το Κατάρ, που θα έπληττε τη φήμη του αξιόπιστου προμηθευτή που τόσο δύσκολα κέρδισε.
Όταν η Ιαπωνία χρειάστηκε να βρει έκτακτα ενεργειακά αποθέματα μετά το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα, η Qatargas βγήκε μπροστά. Αλλά αυτό το περιστατικό θα μπορούσε να αναβιώσει τις ανησυχίες του Τόκιο τη δεκαετία του 1970 για την υπερβολικά μεγάλη εξάρτηση από τους εξαγωγείς πετρελαίου ή φυσικού αερίου της Μέσης Ανατολής. Το ίδιο ισχύει και για την Κίνα, η οποία διαφοροποιεί αποφασιστικά τις πηγές καυσίμων.
Μετά από δεκαετίες ανησυχίας για διαταραχές στην ιρανική παραγωγή, η νέα ανησυχία πηγάζει από μια απρόσμενη πηγή. Ευτυχώς, υπάρχει αρκετό πλεόνασμα στις παγκόσμιες αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου, οπότε δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος. Αλλά σε περίπτωση που η διαμάχη είναι παρατεταμένη, το Κατάρ και οι γείτονές του θα δυσκολευτούν να βρουν τις απαραίτητες προμήθειες.
Του Robin M. Mills
http://www.capital.gr/bloomberg-view/3217195/to-katar-exei-akomi-arketous-filous-stin-agora-energeias
7/6/2017
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
Qatar-Gulf Crisis. [
[1. Ποιος ωφελείται από τις αλλαγές στη Μέση Ανατολή;
2. Κρίση στο Κατάρ:
Γιατί οι Σαουδάραβες στοχοποίησαν το μικρό αλλά πλούσιο Εμιράτο;
“Επίκειται και στρατιωτική εισβολή”.
3. Το κοίτασμα αερίου που μοιράζονται το Κατάρ και το Ιράν και η διπλωματική κόντρα στη Μέση Ανατολή.
4. F.T: H συμφωνία του $1 δισ. που εξόργισε τους γείτονες του Κατάρ
5. Οι αερομεταφορές ως πολιτικό όπλο -πώς απομονώνεται το Κατάρ.
6. Ανέλαβε την «ευθύνη» για την απομόνωση του Κατάρ ο D. Trump.
7. Η κρίση γύρω από το Κατάρ:
Ο ηγετικός ρόλος που απαιτεί η Σ. Αραβία και στο βάθος η Τουρκία.
8. Η κρίση, κρίση και η βάση, βάση.
9.Κατάρ-Τουρκία συμμαχία (και μια στρατιωτική βάση να υπάρχει).
10.Qatar: Ο νάνος του Κόλπου με τις γιγάντιες επενδύσεις στην Ευρώπη
11. Τα Γεράκια του Περσικού Κόλπου.
12. VIDEO:Όσα πρέπει να ξέρετε για το «ενοχλητικό» Κατάρ.]