Ο Trump στο Παρίσι: Συμβολισμοί και ουσία
Emmanuel Macron jostles his way to the front of G20 photo
to stand by Donald Trump ( The Telegraph ).
Ο Donald Trump δεν είναι ο πρώτος ξένος ηγέτης τον οποίο θα φανταζόταν κανείς στο πλευρό του νέου, φιλελεύθερου, κοσμοπολίτη Emmanuel Macron κατά την πιο επίσημη περίσταση του γαλλικού ημερολογίου: την στρατιωτική παρέλαση για την Ημέρα της Βαστίλης. Όμως η συμπλήρωση 100 ετών από την είσοδο των ΗΠΑ στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό των δυνάμεων της Entente Cordiale έδωσε την κατάλληλη επετειακή αφορμή.
Ο συμβολισμός είναι ηχηρός: η απόφαση του Woodrow Wilson να έρθει σε σύγκρουση με αρκετές "απομονωτιστικές” φωνές στο εσωτερικό των ΗΠΑ, αποτέλεσε την γενέθλια πράξη της "Αμερικανικής Εποχής” στον κόσμο.
Η νέα "Εγκάρδια Συνεννόηση” στην οποία αποβλέπουν σήμερα οι ένοικοι του Λευκού Οίκου και των Ηλυσίων Πεδίων έχει πάντως μεγαλύτερο βάθος από την απόδοση της δέουσας τιμής στους νεκρούς παλαιότερων κοινών αγώνων.
Αποδεικνύεται αυτό από το γεγονός ότι στην κοινή συνέντευξη Τύπου ο μεν Trump υποσχέθηκε να επανεξετάσει τη στάση του ως προς τη Διεθνή Συμφωνία των Παρισίων για την Κλιματική Μεταβολή, ο δε Macron ανακοίνωσε χωρίς περιστροφές την αλλαγή της γαλλικής πολιτικής για τη Συρία.
Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο Γάλλος πρόεδρος: "Έχουμε πράγματι μια νέα προσέγγιση περί Συρίας διότι θέλουμε να δούμε αποτελέσματα και να εργασθούμε στενά με όλους μας τους εταίρους, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ. Κύριος στόχος μας είναι η εκρίζωση της τρομοκρατίας, κάθε είδους, και η οικοδόμηση μιας βιώσιμης και συμπεριληπτικής πολιτικής λύσης. Η έξοδος του Assad δεν είναι πλέον προαπαιτούμενο για τη Γαλλία. Επί επτά χρόνια δεν έχουμε πρεσβεία στην Δαμασκό – και ακόμη δεν έχουμε μια λύση”.
Στο φόντο αυτών των σημαντικών εξελίξεων, τα διεθνή μέσα ενημέρωσης επιμένουν να επικεντρώνουν στο επιφαινόμενο – στον αν λ.χ. ήταν χονδροειδές το σχόλιο του Trump για την φόρμα στην οποία κρατιέται η κ. Macron.
Είναι βέβαια αλήθεια ότι οι μέχρι τώρα συναντήσεις των δύο προέδρων υπήρξαν αρκετά επεισοδιακές. Η περίφημη επιθετική χειραψία τους στη συνάντηση των G7 (για την οποία μάλιστα ο Macron εκ των υστέρων διευκρίνισε ότι ήταν ηθελημένη, ώστε να καταστήσει σαφές πως δεν εκφοβίζεται από τον Trump) αποτελεί ένα παράδειγμα. Η ανακοίνωση της εξόδου των ΗΠΑ από τη συμφωνία για την κλιματική αλλαγή με τη φράση "εκπροσωπώ το Πίτσμπουργκ όχι το Παρίσι” και η ανταπάντηση Macron "Ας κάνουμε τον πλανήτη μεγάλο ξανά” (κατά παράφραση του κεντρικού προεκλογικού συνθήματος του Trump) είναι άλλο ένα παράδειγμα.
Ωστόσο, παρά την προηγούμενη εικόνα αντιπαράθεσης η επίσκεψη Trump στο Παρίσι δείχνει αρκετά καλά χορογραφημένη ώστε να αμοιβαία επωφελής.
Από γαλλικής πλευράς είναι σημαντικό να εξασφαλίζονται εξωευρωπαϊκά αντίβαρα στην γερμανική πρωτοκαθεδρία και να υπενθυμίζεται ο ρόλος της Γαλλίας ως στρατιωτικής δύναμης (της μεγαλύτερης στην Ε.Ε. μετά την βρετανική έξοδο), μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και ισότιμου απευθείας συνομιλητή των ΗΠΑ. Ο Macron διεκδικεί όχι μόνο την αναθέρμανση του γαλλογερμανικού άξονα ως θεμελίου της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, αλλά και έναν νέο, οιονεί γκωλικής εμπνεύσεως, ηγετικό ρόλο της Γαλλίας στα ευρωπαϊκά και διεθνή πράγματα.
Οι στρατιωτικές δαπάνες της Γαλλίας πλησιάζουν το 2% του ΑΕΠ που αποτελεί τον στόχο για τις χώρες μέλη του ΝΑΤΟ, ενώ η πλήρης ενσωμάτωση των γαλλικών δυνάμεων στις δομές διοίκησης της Συμμαχίας πραγματοποιήθηκε μόλις το 2009. Επιπλέον, η Γαλλία έχει αναλάβει μεγάλο μέρος των επιχειρήσεων στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Αφρικής και της ζώνης του Σαχέλ, όπου και οι ΗΠΑ συμμετέχουν και με δυνάμεις ασφαλείας και με ιδιώτες υπεργολάβους σε επιχειρήσεις μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
Από αμερικανικής πλευράς είναι σημαντική η ύπαρξη συνομιλητών στην Ευρώπη, ιδίως μετά την αντικειμενική υποβάθμιση της ειδικής σχέσης ΗΠΑ-Βρετανίας λόγω του Brexit. Άλλωστε, ο Trump έχει τροποποιήσει κάπως τον προεκλογικό του τόνο, υποστηρίζοντας ότι το σύνθημα "Πρώτα η Αμερική” δεν σημαίνει απαραίτητα και "Μόνη η Αμερική”.
Στην πραγματικότητα, σε ορισμένα κρίσιμα θέματα οι Macron και Trump έχουν πιο κοντινές θέσεις από ό,τι οι προκάτοχοί τους. Αν μη τι άλλο διότι ο "υπέρμαχος της ανοικτής κοινωνίας και της φιλελεύθερης διεθνούς τάξης πραγμάτων Γάλλος πρόεδρος" ξέρει να μιλά και την ωμή γλώσσα της αποικιακής πρώην υπερδύναμης.
Η διόρθωση λ.χ. επί το ρεαλιστικότερο της γαλλικής πολιτικής στη συριακή κρίση, με εγκατάλειψη του στόχου της "άλλαγής καθεστώτος” στη Δαμασκό, είναι μια κίνηση που εκ των πραγμάτων φέρνει τους Macron και Trump πιο κοντά.
Άλλωστε μία από τις πρώτες κινήσεις του Γάλλου προέδρου ήταν να υποδεχθεί τον Ρώσο ομόλογό του στις Βερσαλλίες, προτού καν οι Putin και Trump συναντηθούν στο περιθώριο της συνόδου της G20 και συμφωνήσουν σε ένα σχέδιο εκεχειρίας στη Συρία.
Βέβαια, ο Trump είναι συχνά απρόβλεπτος και σίγουρα δεν θα θέλει με τη σειρά του επισκιάζεται από τον φωτογενή Γάλλο πρόεδρο και την προσπάθειά του να αναδειχτεί σε ηγέτη παγκόσμιας εμβέλειας. Από τη μεριά του ο Macron θα πρέπει να αποφύγει το λάθος του προκατόχου του Nicolas Sarkozy που κάνοντας μεγάλο άνοιγμα προς τον καθόλου δημοφιλή στην Γαλλία Αμερικανό πρόεδρο George W. Bush κατάφερε απλώς τη δική του δημοτικότητα να πλήξει.
Του Κώστα Ράπτη
14/7/2017