Η ρωσοϋστερία ως πολιτικοοικονομικό εργαλείο.
Επικίνδυνες διαστάσεις έχει λάβει η όξυνση στις σχέσεις των ΗΠΑ με τη Ρωσία. Οι νέες οικονομικές κυρώσεις που επέβαλε στον Τραμπ (σχεδόν ομόφωνα) το Κογκρέσο να τις εφαρμόσει, δεν έμειναν αναπάντητες από τη Μόσχα. Ο Πούτιν ανακοίνωσε -ως πρώτη αντίδραση- την απέλαση 755 Αμερικανών διπλωματών. «Οι ΗΠΑ έκαναν μία κίνηση, προκειμένου να επιδεινώσουν τις σχέσεις με τη Ρωσία, χωρίς μάλιστα να έχουν προκληθεί» τόνισε, μεταξύ άλλων, ο Ρώσος πρόεδρος και πρόσθεσε ότι «η κίνηση αυτή περιλαμβάνει και παράνομους περιορισμούς που πλήττουν και τρίτες χώρες συμμάχους της Ρωσίας».
Από πολλούς αναλυτές η απόφαση του Κογκρέσου αναγνωρίστηκε ως μια ισχυρή δοκιμασία για τον Τραμπ. Του ζητούν να αποδείξει πως δεν έχει καμία σχέση με το Κρεμλίνο. Η κατάσταση περιπλέκεται, καθώς από τις κυρώσεις σε βάρος ρωσικών ενεργειακών κολοσσών πλήττονται και τα συμφέροντα χωρών της ΕΕ.
Βρυξέλλες και Βερολίνο δήλωσαν πως αν επιβληθούν τελικά οι εν λόγω κυρώσεις, θα υπάρξει απάντηση, κάτι που έπραξε πρώτη η Μόσχα. Μάλιστα, Ευρωπαίοι κατηγορούν τις ΗΠΑ πως οι κυρώσεις έχουν ως στόχο την προώθηση των αμερικανικών ενεργειακών συμφερόντων. Δηλαδή την εξαγωγή στην ΕΕ υγροποιημένου φυσικού αερίου. Όμως, κάτι τέτοιο είναι δύσκολο να γίνει σε ομαλές συνθήκες, όσο οι αμερικανικές εξαγωγές δεν μπορούν να ανταγωνιστούν, και λόγω κόστους μεταφοράς, το ρωσικό φυσικό αέριο που μεταφέρεται με αγωγούς.
Η ανάγκη για μπαμπούλα
Υπάρχει ένα κρίσιμης σημασίας ερώτημα. Γιατί οι ΗΠΑ μετά την πτώση του κομμουνισμού εξακολουθούν να σημαδεύουν τη Ρωσία ως το μεγαλύτερο αντίπαλό τους; Όσοι έχουν διαβάσει τα βιβλία του Κίσινγκερ “Τάξη πραγμάτων” και το αντίστοιχο του Μπρεζίνσκι “Η μεγάλη σκακιέρα”, έχουν την απάντηση. Το “βαθύ κράτος” των ΗΠΑ και τα συνδεδεμένα με αυτό μεγάλα οικονομικά-στρατιωτικά συμφέροντα χρειάζονται έναν μπαμπούλα. Έτσι, χειραγωγούν ευκολότερα τους αφελείς σε τέτοια ζητήματα Αμερικανούς πολίτες.
Και αυτός ο μπαμπούλας είναι η Μόσχα. Έχουν περικυκλώσει τη Ρωσία με στρατιωτικές βάσεις, από τις Βαλτικές χώρες, την Πολωνία, τη Ρουμανία και την Τουρκία. Υποθέτω ότι θα επιχειρήσουν να εγκαταστήσουν βάσεις και στην Ουκρανία. Και τώρα οργίστηκαν οι κόνγκρεσμεν με την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία. Στην οποία Κριμαία το 90% των κατοίκων της είναι Ρώσοι και η προσάρτηση έγινε κατόπιν δημοψηφίσματος. Η απόσχιση του Κοσόβου από τη Σερβία, δεν πιάνεται διότι το “πιάνεται” το αποφασίζει η Ουάσιγκτον.
Τη στιγμή που εφαρμόζουν μια στρατηγική στρατιωτικής, πολιτικής και οικονομικής ασφυξίας της Ρωσίας, απαιτούν από όλο τον κόσμο να αποδέχεται το δικαίωμα(!) των ΗΠΑ να επεμβαίνουν όπου Γης, όταν θεωρούν ότι απειλούνται τα συμφέροντά τους. Και τι είναι τα αμερικανικά συμφέροντα; Είναι ο νέος καταστατικός χάρτης του κόσμου!
Προειδοποιητικές αντιδράσεις
Όμως, όταν ξεπερνάς τα όρια και θίγεις τα συμφέροντα μεγάλων οικονομιών, όπως είναι σήμερα η Ευρώπη, η Κίνα και η Ρωσία, είναι απολύτως φυσικό να υπάρξουν αντιδράσεις. Αντιδράσεις που μπορεί όχι μόνο να ακυρώσουν τους στρατηγικούς σου σχεδιασμούς, αλλά και να πλήξουν σοβαρά τα δικά σου συμφέροντα.
Διότι -όπως λένε οι Κίσινγκερ και ο Μπρεζίνσκι- η αμερικανική αρχιτεκτονική ελέγχου του κόσμου, πριν τη σύγκρουση με την Κίνα, προβλέπει την απομόνωση της Ρωσίας από την Ευρώπη και τον έλεγχο της ευρωπαϊκής πολιτικής. Όμως, η αποχώρηση της Βρετανίας και η περιθωριοποίηση εντός της ΕΕ των ανατολικοευρωπαϊκών χωρών, που είναι αφοσιωμένες στον αμερικανικό παράγοντα, απελευθερώνουν ιδέες και βούληση για ολοκλήρωση της ΕΕ ακόμα και σε στρατιωτικό επίπεδο.
Άλλωστε, τους σχεδιασμούς αυτούς έχουν λάβει υπόψη τόσο η Μόσχα όσο και το Πεκίνο. Οι Κινέζοι γνωρίζουν ότι αμέσως μετά την απομόνωση της Ρωσίας έρχεται η δική τους σειρά να προσαρμοστούν στις αμερικανικές απαιτήσεις. Και φυσικά δεν θα κάτσουν με σταυρωμένα χέρια. Είναι ενδεικτικό ότι για πρώτη φορά κινεζικά πολεμικά σκάφη έλαβαν μέρος μαζί με ρωσικά σε ασκήσεις στη Βαλτική Θάλασσα!
Τα πεδία των συγκρούσεων
Ο Τραμπ είναι ένα κορόιδο που συρρικνώνει την επιρροή των ΗΠΑ στην Ασία και βοηθά την Κίνα να γίνει σπουδαία ξανά (παράφραση του Make America Great Again)»), έγραψαν οι New York Times. Αναφέρονταν στην απώλεια συμμάχων στην Ασία, ύστερα από την απόφαση του Τραμπ να «σκίσει την συμφωνία TPP την πρώτη κιόλας εβδομάδα στο Οβάλ Γραφείο».
Φοβάμαι ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Το πεδίο σύγκρουσης σήμερα είναι στην Ευρώπη και δεν ήταν καθόλου τυχαία η διακομματική συμφωνία στο Κογκρέσο να θέσουν τον πρόεδρο Τραμπ σε ομηρία. Μετά το πρώτο χαστούκι για το Obamacare, επιβάλλουν μέτρα, που ο ίδιος Τραμπ δεν επιθυμούσε και μάλιστα τα χαρακτήρισε αντισυνταγματικά.
Και λέω ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά, διότι ακόμα και αν η Ευρώπη περιορίσει τις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία, η αχανής χώρα του Πούτιν έχει εναλλακτικές λύσεις. Έχοντας σύνορα με την Ασία και τεράστιες πηγές ενέργειας, μπορεί κάλλιστα να διοχετεύσει το φυσικό της αέριο προς Ανατολάς για να καλύψει μεγάλα κενά στις αναδυόμενες ασιατικές αγορές, όπου κατοικεί το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Προς τις χώρες, όπου οι καταναλωτικές ανάγκες πολλαπλασιάζονται, όσο αυξάνει το ΑΕΠ τους. Το θέμα είναι ότι οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, εκτός από την ενεργειακή συνεργασία, έχουν μεγάλα συμφέροντα στη ρωσική αγορά, που λόγω μεγέθους, δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητη.
Συμπέρασμα
Στην προσπάθεια να τεθεί ο πρόεδρος Τραμπ υπό έλεγχο και να υποχρεωθεί να ακολουθεί τις υποδείξεις του αμερικανικού “βαθέως κράτους” και των διάσπαρτων εξουσιών, οι ΗΠΑ κινδυνεύουν να περιέλθουν σε σχετική απομόνωση. Οι αντιδράσεις για τις νέες οικονομικές κυρώσεις είναι καμπανάκια συναγερμού.
Για ένα κράτος που έχει μάθει να επιβάλει με κάθε μέσο τη θέση του, αυτό θα είναι νέα κατάσταση που ενδέχεται να το εξωθήσει σε απρόβλεπτες αντιδράσεις.
Η παγκόσμια ηγεμονία δεν εξαρτάται μόνον ή κυρίως από στρατιωτικά μέσα και αυτό το έχει κατανοήσει πλήρως το Πεκίνο που απλώνει τα πλοκάμια παντού, μέσω των οικονομικών συναλλαγών.
Δημήτρης Χρήστου,
δημοσιογράφος. Γεννήθηκε στη Χαλκίδα το 1952. Σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός. Ξεκίνησε τη δημοσιογραφική του καριέρα από τον “Ριζοσπάστη” (1980-1985). Στη συνέχεια ήταν αρχισυντάκτης και διευθυντής σύνταξης στην εφημερίδα “Πρώτη”. Την περίοδο 1990-2005 ήταν διευθυντής στην οικονομική εφημερίδα “Εξπρές”. Τη διετία 2006-2008 εργάστηκε για τον ανασχεδιασμό του σαββατιάτικου φύλλου της “Καθημερινής”. Στη συνέχεια, και μέχρι το 2013 ανέλαβε το σχεδιασμό της “Αυγής” και εργάστηκε ως διευθυντής σύνταξης του κυριακάτικου φύλλου. Μέχρι σήμερα είναι σύμβουλος έκδοσης της εφημερίδας και αρθρογράφος της.
δημοσιογράφος. Γεννήθηκε στη Χαλκίδα το 1952. Σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός. Ξεκίνησε τη δημοσιογραφική του καριέρα από τον “Ριζοσπάστη” (1980-1985). Στη συνέχεια ήταν αρχισυντάκτης και διευθυντής σύνταξης στην εφημερίδα “Πρώτη”. Την περίοδο 1990-2005 ήταν διευθυντής στην οικονομική εφημερίδα “Εξπρές”. Τη διετία 2006-2008 εργάστηκε για τον ανασχεδιασμό του σαββατιάτικου φύλλου της “Καθημερινής”. Στη συνέχεια, και μέχρι το 2013 ανέλαβε το σχεδιασμό της “Αυγής” και εργάστηκε ως διευθυντής σύνταξης του κυριακάτικου φύλλου. Μέχρι σήμερα είναι σύμβουλος έκδοσης της εφημερίδας και αρθρογράφος της.
6 Αυγούστου 2017
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Συνεργασία ή μετωπική σύγκρουση;
Πριν φανατιστούμε για ΗΠΑ ή Ρωσία, ας δούμε κάποιες παραμέτρους.
Ζούμε σε ενδιαφέροντες καιρούς. Η υπόθεση των αμερικανορωσικών σχέσεων σχετίζεται με την απάντηση σε ένα θεμελιώδες ερώτημα και η εκτίμηση για την εξέλιξη μετά την απάντησή του: Συνεργασία ή μετωπική σύγκρουση; Και οι δυο «σχολές σκέψης» που έχουν διαμορφωθεί έχουν αμφότερες ισχυρά επιχειρήματα, ακόμα κι αν κανείς αφαιρέσει εντελώς από την εξίσωση κάθε «ανθρωπιστική – ιδεαλιστική» προσέγγιση. Ας προσεγγίσουμε το θέμα όσο πιο εκλαϊκευμένα γίνεται.
Η πρώτη σχολή σκέψης βλέπει τη λύση στη συνεργασία και στην από κοινού αντιμετώπιση – συνδιαχείριση των προβλημάτων ασφαλείας της υφηλίου. Αυτό έχει μικρότερο ρίσκο και για τους δύο, καθώς η καθεμιά πλευρά θα απόσχει σε μεγάλο βαθμό από τον πειρασμό να αξιοποιεί τη δύσκολη θέση του άλλου στα διάφορα μέτωπα για να του αυξήσει το κόστος εμπλοκής.
Η συνεργασία μπορεί να είναι αμοιβαία επωφελής οικονομικά, τόσο μέσω της συμμετοχή π.χ. σε μεγάλα προγράμματα εντοπισμού και αξιοποίησης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, αλλά και από την εξοικονόμηση κονδυλίων από την απεμπλοκή ή απλά τη συνεργασία στα μέτωπα που είναι ανοικτά, όπως αυτό της Συρίας.
Παράλληλα, αυτή η φιλοσοφία αντιμετώπισης ταιριάζει με ένα σύγχρονο σύστημα ισορροπίας ισχύος (balance of power) σε έναν κόσμο που βαδίζει νομοτελειακά σε ένα «πολυπολικό» (multipolar) μέλλον, συνεχίζουν τη σκέψη τους σε γενικές γραμμές οι οπαδοί αυτής της προσέγγισης.
Η δεύτερη σχολή σκέψης είναι η «συγκρουσιακή». Εκκινεί τη σκέψη της από την παραδοχή ότι ΗΠΑ και Ρωσία δεν γίνεται για λόγους κυρίως γεωγραφικούς να γίνουν δυο γνήσια φιλικές χώρες και στο διηνεκές, εάν τα πράγματα παραμένουν ως έχουν, ο ένας θα αποτελεί απειλή για την ασφάλεια του άλλου.
Με αυτό ως δεδομένο, η συγκυρία της δραματικής και παρατεταμένης πτώσης των τιμών των υδρογονανθράκων σε συνδυασμό με τη ζημιά που έχουν κάνει οι κυρώσεις στη ρωσική οικονομία φέρνοντάς την σε δεινή θέση, ασχέτως εάν το Κρεμλίνο κάνει ό,τι μπορεί για να παριστάνει πως είναι ισχυρότερο από όσο πραγματικά είναι, αλλά και το δίπολο τεχνολογικής υστέρησης και συνολικότερης οικονομικής αδυναμίας της Ρωσίας, παρουσιάζει την ευκαιρία ενός ξεκαθαρίσματος των λογαριασμών ανάμεσα στη Μόσχα και την Ουάσιγκτον, επ’ ωφελεία της πρώτης.
Εκτιμάται από κύκλους οικονομολόγων, ότι η ζημιά στη ρωσική οικονομία, εάν οι κυρώσεις παραμείνουν στη σημερινή τους μορφή για ένα έτος ακόμα, θα είναι πολύ μεγάλη και αυτό θα έχει επιπτώσεις στα δυο επίπεδα, το εξωτερικό και το εσωτερικό. Για τον λόγο αυτό, η ρωσική βραχυπρόθεσμη στρατηγική αρχίζει και τελειώνει σε ένα πράγμα: Στον με κάθε δυνατό τρόπο τερματισμό των κυρώσεων που στραγγαλίζουν τη ρωσική οικονομία.
Κατά συνέπεια, ασχέτως του αν κάποιος συμπαθεί ή αντιπαθεί τους Ρώσους, οι διεθνείς σχέσεις θα συνεχίσουν να είναι ένα συγκρουσιακό περιβάλλον στο διηνεκές, όπως ήταν από την πρώτη στιγμή της εμφάνισης του κρατικού φαινομένου, από τη στιγμή που οι χώρες ανταγωνίζονται για την πρόσβαση σε πλουτοπαραγωγικούς πόρους ζωτικής σημασίας για την επιβίωσή τους, πι οποίοι όμως δεν επαρκούν.
Οπότε, θα πρέπει να πιεστεί η Ρωσία όσο περισσότερο γίνεται, καθώς δικαιολογία υπάρχει και δεν είναι άλλη από την «παλιομοδίτικη» απόσπαση και προσάρτηση της χερσονήσου της Κριμαίας από τους Ουκρανούς, άρα η πολιτική των κυρώσεων με αυτό το πρόσχημα, δεν θα αντιμετωπίζει πρόβλημα πολιτική νομιμοποίησης.
Παράλληλα, δείχνουν να πιστεύουν, ενώ το χείριστο σενάριο δεν είναι άλλο από το να κερδίσουν οι ΗΠΑ κάποια θεαματική κίνηση της Μόσχας με την οποία θα προσπαθήσει να διαπραγματευθεί την έξοδο… από το αδιέξοδο, όπως για παράδειγμα ένα καθεστώς «διεθνοποίησης» της χερσονήσου της Κριμαίας. Η διπλωματία όταν θέλει κάνει θαύματα…
Όπως αναφέρθηκε στην εισαγωγική παράγραφο, ποια θα είναι η εξέλιξη εάν επικρατήσουν αυτές οι δυο «σχολές σκέψης»; Πού θα οδηγήσει η συνεργασία; Πόσα χρόνια σχετικής ηρεμίας θα «αγοράσει» και τι μπορεί αυτό να αλλάξει στον κόσμο μας;
Είναι άραγε νομοτελειακή η επιστροφή στο ανταγωνιστικό μοντέλο εάν η Ρωσία πατήσει ξανά στα πόδια της, με αποτέλεσμα οι ΗΠΑ να έχουν να αντιμετωπίσουν στο μέλλον τον ίδιο αντίπαλο, τον οποίον θα μπορούσαν να έχουν εξουδετερώσει εάν δεν παρασύρονταν από ιδεαλιστικά περί συνεργασίας ιδεολογήματα;
Πού θα οδηγήσει η επιλογή της μετωπικής σύγκρουσης; Είναι ο μύχιος πόθος των υποστηρικτών της άποψης αυτής η διάλυση – συρρίκνωση της Ρωσικής Ομοσπονδίας, ποντάροντας σε μια νέα γεωγραφία που δεν θα έχει μέσα μια κολοσσιαία κρατική οντότητα από τα Ουράλια μέχρι τον Ειρηνικό, η υποστήριξη – υπεράσπιση της οποίας είναι τόσο δύσκολη ώστε αυτό το κράτος αφενός δεν μπορεί να κυβερνηθεί δημοκρατικά, με το νόημα που δίνει στην έννοια ο σύγχρονος δυτικός κόσμος;
Ακόμα και αν είχαμε ανάδυση ενός τέτοιου σεναρίου, πόσο βέβαιοι είμαστε ότι η επόμενη ημέρα θα είναι ευκολότερη σε σύγκριση με τη διαχείριση της κατάστασης σήμερα; Η απάντηση είναι πολύ σημαντική, αφού παρόμοια ζητήματα εσωτερικής σταθερότητας θα μπορούσε κανείς να εγείρει και για την Κίνα.
Εν κατακλείδι, πέραν της θεωρητικής κατάληξης από την υιοθέτηση των απόψεων οποιασδήποτε από τις δυο σχολές σκέψης, υπάρχει το μέγιστο ερώτημα του ενδιάμεσου διαστήματος. Διότι πρόκειται για ουτοπία να πιστεύει κανείς ότι ο μεγάλος αντίπαλος θα διαπιστώνει την ελεύθερη πτώση του και δεν θα κάνει κάτι για να το σταματήσει, ή δεν θα ακολουθήσει τη Θουκυδίδεια λογική.
Αν μακροπρόθεσμα η πρόβλεψη είναι ότι δεν μπορούμε να αποφύγουμε τη ζημιά και αυτό γίνεται με συνειδητή στρατηγική επιλογή εκ μέρους του αντιπάλου μας, τότε ο πειρασμός να αντιμετωπίσουμε μετωπικά αυτόν που επιδιώκει την καταστροφή μας είναι μια απόλυτα ορθολογική επιλογή…
Άρα ο κίνδυνος δραματικής αποσταθεροποίησης και καταφυγής ακόμα και στα μοναδικά οπλοστάσια που εξασφαλίζουν τη βεβαιότητα αμοιβαίας καταστροφής, τα πυρηνικά, δεν μπορεί να αποκλειστεί. Οπότε, πριν φανατιστούμε υπέρ του ενός ή του άλλου, ας το ξανασκεφτούμε ψύχραιμα και ορθολογικά…
Ζαχαρίας Μίχας,
διευθυντής μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας (ΙΑΑΑ/ISDA)
http://mignatiou.com/2017/08/sinergasia-i-metopiki-sigkrousi-prin-fanatistoume-gia-ipa-i-rosia-as-doume-kapies-parametrous/
8 Αυγούστου 2017
Πριν φανατιστούμε για ΗΠΑ ή Ρωσία, ας δούμε κάποιες παραμέτρους.
Ζούμε σε ενδιαφέροντες καιρούς. Η υπόθεση των αμερικανορωσικών σχέσεων σχετίζεται με την απάντηση σε ένα θεμελιώδες ερώτημα και η εκτίμηση για την εξέλιξη μετά την απάντησή του: Συνεργασία ή μετωπική σύγκρουση; Και οι δυο «σχολές σκέψης» που έχουν διαμορφωθεί έχουν αμφότερες ισχυρά επιχειρήματα, ακόμα κι αν κανείς αφαιρέσει εντελώς από την εξίσωση κάθε «ανθρωπιστική – ιδεαλιστική» προσέγγιση. Ας προσεγγίσουμε το θέμα όσο πιο εκλαϊκευμένα γίνεται.
Η πρώτη σχολή σκέψης βλέπει τη λύση στη συνεργασία και στην από κοινού αντιμετώπιση – συνδιαχείριση των προβλημάτων ασφαλείας της υφηλίου. Αυτό έχει μικρότερο ρίσκο και για τους δύο, καθώς η καθεμιά πλευρά θα απόσχει σε μεγάλο βαθμό από τον πειρασμό να αξιοποιεί τη δύσκολη θέση του άλλου στα διάφορα μέτωπα για να του αυξήσει το κόστος εμπλοκής.
Η συνεργασία μπορεί να είναι αμοιβαία επωφελής οικονομικά, τόσο μέσω της συμμετοχή π.χ. σε μεγάλα προγράμματα εντοπισμού και αξιοποίησης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, αλλά και από την εξοικονόμηση κονδυλίων από την απεμπλοκή ή απλά τη συνεργασία στα μέτωπα που είναι ανοικτά, όπως αυτό της Συρίας.
Παράλληλα, αυτή η φιλοσοφία αντιμετώπισης ταιριάζει με ένα σύγχρονο σύστημα ισορροπίας ισχύος (balance of power) σε έναν κόσμο που βαδίζει νομοτελειακά σε ένα «πολυπολικό» (multipolar) μέλλον, συνεχίζουν τη σκέψη τους σε γενικές γραμμές οι οπαδοί αυτής της προσέγγισης.
Η δεύτερη σχολή σκέψης είναι η «συγκρουσιακή». Εκκινεί τη σκέψη της από την παραδοχή ότι ΗΠΑ και Ρωσία δεν γίνεται για λόγους κυρίως γεωγραφικούς να γίνουν δυο γνήσια φιλικές χώρες και στο διηνεκές, εάν τα πράγματα παραμένουν ως έχουν, ο ένας θα αποτελεί απειλή για την ασφάλεια του άλλου.
Με αυτό ως δεδομένο, η συγκυρία της δραματικής και παρατεταμένης πτώσης των τιμών των υδρογονανθράκων σε συνδυασμό με τη ζημιά που έχουν κάνει οι κυρώσεις στη ρωσική οικονομία φέρνοντάς την σε δεινή θέση, ασχέτως εάν το Κρεμλίνο κάνει ό,τι μπορεί για να παριστάνει πως είναι ισχυρότερο από όσο πραγματικά είναι, αλλά και το δίπολο τεχνολογικής υστέρησης και συνολικότερης οικονομικής αδυναμίας της Ρωσίας, παρουσιάζει την ευκαιρία ενός ξεκαθαρίσματος των λογαριασμών ανάμεσα στη Μόσχα και την Ουάσιγκτον, επ’ ωφελεία της πρώτης.
Εκτιμάται από κύκλους οικονομολόγων, ότι η ζημιά στη ρωσική οικονομία, εάν οι κυρώσεις παραμείνουν στη σημερινή τους μορφή για ένα έτος ακόμα, θα είναι πολύ μεγάλη και αυτό θα έχει επιπτώσεις στα δυο επίπεδα, το εξωτερικό και το εσωτερικό. Για τον λόγο αυτό, η ρωσική βραχυπρόθεσμη στρατηγική αρχίζει και τελειώνει σε ένα πράγμα: Στον με κάθε δυνατό τρόπο τερματισμό των κυρώσεων που στραγγαλίζουν τη ρωσική οικονομία.
Κατά συνέπεια, ασχέτως του αν κάποιος συμπαθεί ή αντιπαθεί τους Ρώσους, οι διεθνείς σχέσεις θα συνεχίσουν να είναι ένα συγκρουσιακό περιβάλλον στο διηνεκές, όπως ήταν από την πρώτη στιγμή της εμφάνισης του κρατικού φαινομένου, από τη στιγμή που οι χώρες ανταγωνίζονται για την πρόσβαση σε πλουτοπαραγωγικούς πόρους ζωτικής σημασίας για την επιβίωσή τους, πι οποίοι όμως δεν επαρκούν.
Οπότε, θα πρέπει να πιεστεί η Ρωσία όσο περισσότερο γίνεται, καθώς δικαιολογία υπάρχει και δεν είναι άλλη από την «παλιομοδίτικη» απόσπαση και προσάρτηση της χερσονήσου της Κριμαίας από τους Ουκρανούς, άρα η πολιτική των κυρώσεων με αυτό το πρόσχημα, δεν θα αντιμετωπίζει πρόβλημα πολιτική νομιμοποίησης.
Παράλληλα, δείχνουν να πιστεύουν, ενώ το χείριστο σενάριο δεν είναι άλλο από το να κερδίσουν οι ΗΠΑ κάποια θεαματική κίνηση της Μόσχας με την οποία θα προσπαθήσει να διαπραγματευθεί την έξοδο… από το αδιέξοδο, όπως για παράδειγμα ένα καθεστώς «διεθνοποίησης» της χερσονήσου της Κριμαίας. Η διπλωματία όταν θέλει κάνει θαύματα…
Όπως αναφέρθηκε στην εισαγωγική παράγραφο, ποια θα είναι η εξέλιξη εάν επικρατήσουν αυτές οι δυο «σχολές σκέψης»; Πού θα οδηγήσει η συνεργασία; Πόσα χρόνια σχετικής ηρεμίας θα «αγοράσει» και τι μπορεί αυτό να αλλάξει στον κόσμο μας;
Είναι άραγε νομοτελειακή η επιστροφή στο ανταγωνιστικό μοντέλο εάν η Ρωσία πατήσει ξανά στα πόδια της, με αποτέλεσμα οι ΗΠΑ να έχουν να αντιμετωπίσουν στο μέλλον τον ίδιο αντίπαλο, τον οποίον θα μπορούσαν να έχουν εξουδετερώσει εάν δεν παρασύρονταν από ιδεαλιστικά περί συνεργασίας ιδεολογήματα;
Πού θα οδηγήσει η επιλογή της μετωπικής σύγκρουσης; Είναι ο μύχιος πόθος των υποστηρικτών της άποψης αυτής η διάλυση – συρρίκνωση της Ρωσικής Ομοσπονδίας, ποντάροντας σε μια νέα γεωγραφία που δεν θα έχει μέσα μια κολοσσιαία κρατική οντότητα από τα Ουράλια μέχρι τον Ειρηνικό, η υποστήριξη – υπεράσπιση της οποίας είναι τόσο δύσκολη ώστε αυτό το κράτος αφενός δεν μπορεί να κυβερνηθεί δημοκρατικά, με το νόημα που δίνει στην έννοια ο σύγχρονος δυτικός κόσμος;
Ακόμα και αν είχαμε ανάδυση ενός τέτοιου σεναρίου, πόσο βέβαιοι είμαστε ότι η επόμενη ημέρα θα είναι ευκολότερη σε σύγκριση με τη διαχείριση της κατάστασης σήμερα; Η απάντηση είναι πολύ σημαντική, αφού παρόμοια ζητήματα εσωτερικής σταθερότητας θα μπορούσε κανείς να εγείρει και για την Κίνα.
Εν κατακλείδι, πέραν της θεωρητικής κατάληξης από την υιοθέτηση των απόψεων οποιασδήποτε από τις δυο σχολές σκέψης, υπάρχει το μέγιστο ερώτημα του ενδιάμεσου διαστήματος. Διότι πρόκειται για ουτοπία να πιστεύει κανείς ότι ο μεγάλος αντίπαλος θα διαπιστώνει την ελεύθερη πτώση του και δεν θα κάνει κάτι για να το σταματήσει, ή δεν θα ακολουθήσει τη Θουκυδίδεια λογική.
Αν μακροπρόθεσμα η πρόβλεψη είναι ότι δεν μπορούμε να αποφύγουμε τη ζημιά και αυτό γίνεται με συνειδητή στρατηγική επιλογή εκ μέρους του αντιπάλου μας, τότε ο πειρασμός να αντιμετωπίσουμε μετωπικά αυτόν που επιδιώκει την καταστροφή μας είναι μια απόλυτα ορθολογική επιλογή…
Άρα ο κίνδυνος δραματικής αποσταθεροποίησης και καταφυγής ακόμα και στα μοναδικά οπλοστάσια που εξασφαλίζουν τη βεβαιότητα αμοιβαίας καταστροφής, τα πυρηνικά, δεν μπορεί να αποκλειστεί. Οπότε, πριν φανατιστούμε υπέρ του ενός ή του άλλου, ας το ξανασκεφτούμε ψύχραιμα και ορθολογικά…
Ζαχαρίας Μίχας,
διευθυντής μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας (ΙΑΑΑ/ISDA)
http://mignatiou.com/2017/08/sinergasia-i-metopiki-sigkrousi-prin-fanatistoume-gia-ipa-i-rosia-as-doume-kapies-parametrous/
8 Αυγούστου 2017