Η σημασία της συμφωνίας Μέρκελ - Πούτιν


 Σχετικά με την τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν τη Δευτέρα ο Vladimir Putin και η Angela Μerkel, κατόπιν πρωτοβουλίας της γερμανικής πλευράς, τα δυτικά μέσα ενημέρωσης στάθηκαν κυρίως στις διαφορετικές προσεγγίσεις Μόσχας και Βερολίνου ως προς την βορειοκορεατική κρίση, με την καγκελάριο να επιμένει στην υιοθέτηση περαιτέρω κυρώσεων εναντίον της Πιονγκγιανγκ και τον Ρώσο πρόεδρο να υπογραμμίζει κυρίως την ανάγκη διαλόγου με το καθεστώς των Kim.

Όμως, πολύ πιο σημαντικές από αυτές τις αποκλίσεις ήταν οι συγκλίσεις των δύο συνομιλητών σε ένα άλλο κρίσιμο μέτωπο: την ουκρανική κρίση.

H γερμανική πλευρά συμφώνησε με προηγούμενη πρόταση του ενοίκου του Κρεμλίνου για ανάπτυξη διεθνούς δύναμης στην Ουκρανία, με ορισμένες τροποποιήσεις, τις οποίες με τη σειρά του αποδέχθηκε ο Vladimir Putin.

Πρόκειται για ένα σχέδιο, το οποίο θα κατατεθεί προς έγκριση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και προβλέπει την πλαισίωση των παρατηρητών του ΟΑΣΕ στην Ουκρανία από κυανόκρανους, ώστε να αποτραπεί τυχόν κλιμάκωση της σύγκρουσης ανάμεσα στις δυνάμεις του Κιέβου και το φιλορωσικό αποσχιστικό κίνημα των αυτοανακηρυχθεισών "Λαϊκών Δημοκρατιών” του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ.

Η κύρια τροποποίηση που επέρχεται με τις προτάσεις Merkel αφορά την επέκταση του πεδίου ανάπτυξης της εν λόγω διεθνούς δύναμης και σε σημεία πέραν της γραμμής αντιπαράταξης στην ανατολική Ουκρανία.

Καταθέτοντας αιφνιδιαστικά πριν από μερικές ημέρες την πρότασή του, ο Putin είχε κατά νού το γεγονός ότι η ουκρανική κυβέρνηση προετοιμαζόταν να παρουσιάσει δικό της σχέδιο, με αφορμή την ετήσια σύγκληση της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών.

Ωστόσο, το Κίεβο θα επιθυμούσε την ανάπτυξη της διεθνούς δύναμης στα εξωτερικά σύνορα της Ουκρανίας με τη Ρωσία, με την ανάθεση ιδεεωδώς αυτού του καθήκοντος στο ΝΑΤΟ. Πρόκειται, εμφανώς για ένα σενάριο ψυχροπολεμικής κλιμάκωσης.

Η πρόταση Putin, αντίθετα, αναφέρεται σε μία δύναμη ευρύτερης σύνθεσης, η οποία θα αποτελέσει οιονεί ασπίδα των "Λαϊκών Δημοκρατιών” απέναντι στις ουκρανικές δυνάμεις, αλλά και εργαλείο πολιτικής νομιμοποίησής τους, εφόσον η ανάπτυξή της προϋποθέτει συνεννόηση με τις αντιμαχόμενες πλευρές.

Όλα αυτά συμβαίνουν ενώ αφενός οι ΗΠΑ διαμηνύουν, ήδη με την επίσκεψη του επικεφαλής του Πενταγώνου James Mattis στο Κίεβο τον Αύγουστο, ότι προσανατολίζονται στην χορήγηση ("αμυντικού” αλλά "φονικού”) οπλισμού στην Ουκρανία και αφετέρου οι "Λαϊκές Δημοκρατίες” προεξαγγέλλουν την ίδρυση μέσω δημοψηφίσματος ενός νέου κράτους που θα ονομάζεται "Μικρορωσία” (Malorossiya), με συμπρωτεύουσες το Ντονιέτσκ και το Κίεβο.

Στην δε πολιτική σκηνή της Ουκρανίας η ακραία σύγκρουση του προέδρου Poroshenko με τον πρώην κυβερνήτη της Οδησσού (και πρώην πρόεδρο της Γεωργίας) Mikheil Saakashvili ευνοεί την εξαγωγή των εντάσεων με πολεμικοπύς τυχοδιωκτισμούς.

Ο James Mattis επέμεινε στον αμυντικό χαρακτήρα του εξοπλισμού της ουκρανικής πλευράς, εφόσον αυτή υπεραμύνεται της δικής της επικράτειας, ενώ ο Putin παρατήρησε, στη συνέντευξη τύπου που έδωσε στην Σύνοδο Κορυφής των Brics, ότι η διοχέτευση όπλων σε εμπόλεμη περιοχή εγγυάται τον πολλαπλασιασμό των θυμάτων, μολονότι "δεν θα αλλάξει κάτι επί της ουσίας”. Πρόσθεσε δε την συγκεκαλυμμένη απειλή ότι κατόπιν αυτού ενδέχεται οι αυτονομιστές να στραφούν σε άλλες περιοχές ευαίσθητες για τους αντιπάλους τους.

Το κρίσιμο ζήτημα, πάντως, είναι ότι με τον ελιγμό του ο Ρώσος πρόεδρος βρίσκει ήδη χώρο να παρεμβληθεί ανάμεσα στις ΗΠΑ και τις ευρωπαϊκές δυνάμεις που απεύχονται μία κλιμάκωση – ιδίως την Γερμανία, που άλλωστε διανύει προεκλογική περίοδο.

Προτού μάλιστα η καγκελάριος επικοινωνήσει τηλεφωνικά με τον Putin ο Σοσιαλδημοκράτης υπουργός Εξωτερικών Sigmar Gabriel είχε προλάβει να διακρίνει ελπίδα εξόδου από τις κυρώσεις και αντικυρώσεις μεταξύ Ρωσίας και Ε.Ε.

Αντίστοιχα, ο υπουργός Εξωτερικών (και επίδοξος καγκελάριος) της Αυστρίας Sebastian Kurz καλωσόρισε ως προεδρεύων του ΟΑΣΕ την συνομιλία Putin-Merkel.

Το Βερολίνο, δεν έχει λόγους να παρασυρθεί σε ένα ψυχροπολεμικό καθοδικό σπιράλ: ιδίως όταν η Ουάσιγκτον υπό την τωρινή της ηγεσία δεν του εμπνέει καμία εμπιστοσύνη και όταν απειλούνται τα γερμανικά συμφέροντα (από την υπεράσπιση του γερμανορωσικού αγωγού φυσικού αερίου NordStream 2 μέχρι την αντιμετώπιση της πολιτικής του μαλακού δολαρίου).  

Του Κώστα Ράπτη


13/9/2017