Mεταβολή συνόρων στη Μέση Ανατολή;
Mεταβολή συνόρων στη Μέση Ανατολή;
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:
(1) Δημοψήφισμα Κουρδιστάν:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:
(1) Δημοψήφισμα Κουρδιστάν:
Ιδού τα μέτρα που εξετάζει να πάρει η Τουρκία.
(2) Το «κουβάρι» του Δημοψηφίσματος για Κουρδικό Κράτος.
(3) Σε κλοιό πιέσεων ΗΠΑ - Τουρκίας - Ιράν οι Κούρδοι του Ιράκ.
(4) Προειδοποιήσεις της Άγκυρας για «παγκόσμια σύρραξη».
(5) 'Ενα δημοψήφισμα... απέναντι στον κόσμο όλο.
(6) Δημοψήφισμα Κουρδιστάν:
Τι πραγματικά σημαίνει για την ανεξαρτησία των Κούρδων.
(7) Η κουρδική ανεξαρτησία και τα μαθήματα ιστορίας.
(8) Οι πολιτικές περί το δημοψήφισμα για την κουρδική ανεξαρτησία.
Πώς η ψηφοφορία θα μπορούσε να προκαλέσει κρίσεις και να φιμώσει τις διαφωνίες.
(6) Δημοψήφισμα Κουρδιστάν:
Τι πραγματικά σημαίνει για την ανεξαρτησία των Κούρδων.
(7) Η κουρδική ανεξαρτησία και τα μαθήματα ιστορίας.
(8) Οι πολιτικές περί το δημοψήφισμα για την κουρδική ανεξαρτησία.
Πώς η ψηφοφορία θα μπορούσε να προκαλέσει κρίσεις και να φιμώσει τις διαφωνίες.
Mεταβολή συνόρων στη Μέση Ανατολή;
Το λίαν υψηλής πιθανότητας ενδεχόμενο μετατροπής της de facto αυτονομίας του κουρδικού Βορείου Ιράκ σε de jure ανεξαρτησία προκαλεί σοβαρή ανησυχία σε διάφορους κύκλους, καθώς για πολλά χρόνια το μόνο στοιχείο συμφωνίας μεταξύ τεσσάρων κρατών με σημαντικές διαφορές και συχνές αντιπαραθέσεις, όπως η Συρία, η Τουρκία, το Ιράκ και το Ιράν, όλες χώρες με ευμεγέθεις κουρδικούς πληθυσμούς στο έδαφός τους, ήταν η σχεδόν με κάθε τρόπο αποτροπή δημιουργίας κουρδικού κράτους σε οποιοδήποτε σημείο της περιοχής.
Η δημιουργία κουρδικού κράτους θα διόρθωνε μια παλιά αδικία, καθώς οι Κούρδοι είναι η μεγαλύτερη εθνοτική ομάδα (25-35 εκατ.) στον κόσμο χωρίς το δικό τους κράτος. Αλλά θα άνοιγε ενδεχομένως τον ασκό του Αιόλου καθώς θα προκαλούσε την έντονη αντίδραση Τουρκίας και Ιράν, θα επιτάχυνε τη διάλυση του Ιράκ (ενισχύοντας την ιρανική περιφερειακή επιρροή) και θα δυσκόλευε ακόμη περισσότερο την επαναφορά της κατακερματισμένης Συρίας στο status quo ante. Θα ενίσχυε δε ένα προηγούμενο το οποίο ενδεχομένως θα έσπευδαν μελλοντικά να εκμεταλλευθούν και άλλες εθνοτικές ομάδες στη Μέση Ανατολή και αλλού.
Η Τουρκία έχει λόγους να ανησυχεί, καθώς μετά την πολιτικά θαρραλέα προσπάθεια Ερντογάν για πολιτική λύση στο κουρδικό της πρόβλημα και τη συνακόλουθη κατάρρευση των συνομιλιών της ως αποτέλεσμα δικής του επιλογής (για να κερδίσει τις επαναληπτικές εκλογές του Νοεμβρίου 2015), η χώρα βρίσκεται και πάλι σε περίοδο υψηλής έντασης με τους Κούρδους. Η δημιουργία κουρδικού κράτους θα αναβίωνε τα «φαντάσματα» της Συνθήκης των Σεβρών. Εμπόδια για την εκπλήρωση του εθνικού ονείρου των Κούρδων αποτελούν η δυσκολία εξαγωγής ενεργειακών πόρων και η γενικότερη οικονομική εξάρτηση μιας περίκλειστης περιοχής όπως το Κουρδιστάν, το «αγκάθι» του Κιρκούκ, οι φυλετικού χαρακτήρα ανταγωνισμοί και διαφωνίες μεταξύ των Κούρδων στις τέσσερις χώρες της περιοχής, καθώς και η αναμενόμενη αντίδραση γειτονικών χωρών και μεγάλων δυνάμεων (προσωρινή; αντίδραση ΗΠΑ, αλλά διακριτική στήριξη Ρωσίας και ανοιχτή υποστήριξη Ισραήλ στο πλαίσιο της «περιφερειακής» του στρατηγικής). Αν και η δημιουργία μεγάλου Κουρδιστάν δεν αποτελεί μονόδρομο ή αυτόματη διαδικασία, το δημοψήφισμα της 25ης Σεπτεμβρίου, εφόσον τελικά πραγματοποιηθεί, θα οδηγήσει σε τεκτονικές ανακατατάξεις στην περιοχή.
.
ΘΑΝΟΣ Π. ΝΤΟΚΟΣ,
γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.
20/9/2017
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
1.
Δημοψήφισμα Κουρδιστάν:
Δημοψήφισμα Κουρδιστάν:
Ιδού τα μέτρα που εξετάζει να πάρει η Τουρκία.
Η Τουρκία, θορυβημένη από τις εξελίξεις που θα δρομολογηθούν μετά το δημοψήφισμα της 25ης Σεπτεμβρίου που θα γίνει στο βόρειο Ιράκ για την ανεξαρτησία του Κουρδιστάν, αφού με τις απειλές που εκτόξευσε εναντίον του Μπαρζανί δεν πέτυχε να ματαιώσει ή να αναβάλει το δημοψήφισμα, τώρα εξετάζει μια σειρά από μέτρα που θα λάβει για να έχει αυτή τον έλεγχο της κατάστασης.
Τα μέτρα αυτά είναι τα εξής:
Γενικό προξενείο της Τουρκίας στην Ερμπίλ:
Προβλέπεται το κλείσιμο για όσο διάστημα απαιτηθεί.
Προβλέπεται το κλείσιμο για όσο διάστημα απαιτηθεί.
Συνοριακή πύλη Χαμπούρ:
Το Κουρδιστάν, λόγω έλλειψης παραγωγικών υποδομών, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές που κάνει μέσω της πύλης αυτής. Εξετάζεται ο περιορισμός της διακίνησης προϊόντων, ακόμα και το κλείσιμο της συνοριακής πύλης. Αν κλείσει τις πύλες και το Ιράν, τότε το Κουρδιστάν θα αντιμετωπίσει πρόβλημα λιμού.
Το Κουρδιστάν, λόγω έλλειψης παραγωγικών υποδομών, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές που κάνει μέσω της πύλης αυτής. Εξετάζεται ο περιορισμός της διακίνησης προϊόντων, ακόμα και το κλείσιμο της συνοριακής πύλης. Αν κλείσει τις πύλες και το Ιράν, τότε το Κουρδιστάν θα αντιμετωπίσει πρόβλημα λιμού.
Αγωγοί πετρελαίου:
Η Τουρκία εξετάζει να περιορίσει τη ροή ή και να κλείσει τον αγωγό Κιρκούκ-Τζεϊχάν, από τον οποίο το Κουρδιστάν εξάγει σχεδόν το σύνολο του πετρελαίου του στις διεθνείς αγορές. Αν κλείσει ο αγωγός, το Κουρδιστάν θα κινδυνεύσει με οικονομικό θάνατο.
Η Τουρκία εξετάζει να περιορίσει τη ροή ή και να κλείσει τον αγωγό Κιρκούκ-Τζεϊχάν, από τον οποίο το Κουρδιστάν εξάγει σχεδόν το σύνολο του πετρελαίου του στις διεθνείς αγορές. Αν κλείσει ο αγωγός, το Κουρδιστάν θα κινδυνεύσει με οικονομικό θάνατο.
Επίσης η Τουρκία εξετάζει το ενδεχόμενο ματαίωσης της κατασκευής του αγωγού φυσικού αερίου Ερμπίλ-Σιρνάκ.
Στρατιωτική εκπαίδευση:
Η Τουρκία παρείχε στρατιωτική εκπαίδευση και βοήθεια στους πεσμεργκά, για την αντιμετώπιση του Ισλαμικού Κράτους. Εξετάζεται η πλήρης διακοπή.
Η Τουρκία παρείχε στρατιωτική εκπαίδευση και βοήθεια στους πεσμεργκά, για την αντιμετώπιση του Ισλαμικού Κράτους. Εξετάζεται η πλήρης διακοπή.
Περιορισμός του εμπορίου:
Τα προϊόντα που πωλούνται στις αγορές του Κουρδιστάν προέρχονται κατά 50% από την Τουρκία. Οι τουρκικές επενδύσεις είναι μέσα στις πρώτες πέντε. Εξετάζεται ο περιορισμός όλων αυτών αλλά και των διευκολύνσεων που παρέχει η Τουρκία στο Κουρδιστάν.
Τα προϊόντα που πωλούνται στις αγορές του Κουρδιστάν προέρχονται κατά 50% από την Τουρκία. Οι τουρκικές επενδύσεις είναι μέσα στις πρώτες πέντε. Εξετάζεται ο περιορισμός όλων αυτών αλλά και των διευκολύνσεων που παρέχει η Τουρκία στο Κουρδιστάν.
Στρατιωτική επέμβαση:
Η Τουρκία έχει έτοιμα σχέδια και εξετάζει το ενδεχόμενο στρατιωτικής επέμβασης στο Κουρδιστάν, σε περίπτωση που θιγούν τα συμφέροντα και παραβιαστούν τα δικαιώματα των Τουρκομάνων.
Η Τουρκία έχει έτοιμα σχέδια και εξετάζει το ενδεχόμενο στρατιωτικής επέμβασης στο Κουρδιστάν, σε περίπτωση που θιγούν τα συμφέροντα και παραβιαστούν τα δικαιώματα των Τουρκομάνων.
Σημειώνεται ότι όλοι αυτοί οι σχετικοί φάκελοι θα εξεταστούν στην έκτακτη σύσκεψη του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας που συγκάλεσε ο Ερντογάν για τις 22 Σεπτεμβρίου 2017.
ΣΑΒΒΑΣ ΚΑΛΕΝΤΕΡΙΔΗΣ
ΣΑΒΒΑΣ ΚΑΛΕΝΤΕΡΙΔΗΣ
21/9/2017
2.
Το «κουβάρι» του Δημοψηφίσματος για Κουρδικό Κράτος.
Το «κουβάρι» του Δημοψηφίσματος για Κουρδικό Κράτος.
Άρχισε η αντίστροφη μέτρηση στην Μέση Ανατολή καθώς απομένουν μόλις εννιά ημέρες για το δημοψήφισμα στο ιρακινό Κουρδιστάν της 25ης Σεπτεμβρίου και το εάν θα ανοίξουν κανονικά οι κάλπες και κυρίως εάν ο κούρδος ηγέτης Μπαρζανί επιμείνει ή όχι στην κήρυξη της Ανεξαρτησίας, θα κρίνουν πολλά για το μέλλον ολόκληρης της περιοχής, τις περιφερειακές ισορροπίες αλλά και την τύχη του αγώνα για το ξερίζωμα του ISIS στην Μέση Ανατολή.
Μέχρι και τώρα καταβάλλονται ύστατες προσπάθειες ώστε να πεισθεί ο κούρδος ηγέτης Μπαρζανί να αναβάλλει το δημοψήφισμα, και στο πλαίσιο αυτό αντιπροσωπεία από τα Ηνωμένα Έθνη τις ΗΠΑ και την Βρετανία έφθασε στο Duhok του ιρακινού Κουρδιστάν σε απόσταση μόλις 5 χλμ. από το μέτωπο εναντίον του ISIS για να κάνει μια τελική «προσφορά» στον Μπαρζανί.
Η προσφορά «εναλλακτικών» δεν έγινε αποδεκτή καθώς ο Μπαρζανι γνωστός για την επιδεξιότητα των ελιγμών και των παζαριών, δήλωσε ότι «δεν είναι αυτός που αποφασίζει για την αναβολή του δημοψηφίσματος αλλά όλη η κουρδική ηγεσία» και επέμεινε ότι οποιαδήποτε «εναλλακτική» θα πρέπει να προταθεί από τις ηγεσίες των Ηνωμένων Εθνών, των ΗΠΑ, της Ε.Ε. και των άλλων διεθνών παραγόντων, οι οποίοι και θα δεσμευθούν και θα εγγυηθούν την εφαρμογή της.
Ο ίδιος ο Μπαρζανί πριν μερικές ημέρες είχε δηλώσει ότι αυτή η «εναλλακτική, θα πρέπει να είναι καλύτερη επιλογή για την επίτευξη του δικαιώματος των Κουρδών για αυτοδιάθεση από ότι το δημοψήφισμα.»
Το Ιράκ, η Τουρκία, το Ιράν, οι ΗΠΑ τάχθηκαν για διαφορετικούς λόγους η κάθε μια εναντίον του δημοψηφίσματος. Το Κουρδικό Ζητημα, το ενιαίο μέτωπο εναντίον του ISIS, η σταθεροποίηση του Ιράκ, η ειρήνευση στην Συρία, ο κίνδυνος Βαλκανιοποίησης και άτακτης αλλαγής συνόρων σε όλη την Μέση Ανατολή, είναι θέματα που έχουν εμπλακεί σε ένα πραγματικό γεωπολιτικό κουβάρι, με αφορμή το δημοψήφισμα για την ανεξαρτητοποίηση του Ιρακινού Κουρδιστάν
Η Ανεξαρτητοποίηση θα σημάνει το τέλος του Ιράκ ως ενιαίου κράτους, για την Τουρκία θα ξυπνήσει τον «κουρδικό εφιάλτη» που δεν περιορίζεται μόνο στο Ιράκ αλλά εκτείνεται και στην Συρία και στις νοτιοανατολικές επαρχίες της χώρας, για το Ιράν θα δημιουργήσει ένα ανάχωμα στην προσπάθεια του να συγκροτήσει σιϊτικό άξονα προς την Δαμασκό και την Βηρυτό, και για τις ΗΠΑ δημιουργεί ένα σοβαρό πρόβλημα καθώς πάγια θέση είναι η διατήρηση της ακεραιότητας του Ιράκ και η Ανεξαρτητοποίηση θα θέσει σε κίνδυνο το ενιαίο μέτωπο εναντίον του ISIS στην πιο κρίσιμη στιγμή. Αίσθηση προκάλεσε φυσικά η ανοικτή στήριξη που προσέφερε στο Ερπίλ αλλά και στην προοπτική δημιουργίας ανεξάρτητου κουρδικού κράτους, ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μ. Νετανιάχου. Για το Ισραήλ ένα Κουρδικό κράτος θα δημιουργούσε συνθήκες αποδυνάμωσης των άλλων παικτών της περιοχής (Τουρκία, Συρία, Ιράκ) και συγχρόνως θα αποτελούσε ισχυρό ανάχωμα στην προσπάθεια επέκτασης της ιρανικής επιρροής έως τα ανατολικά και βόρεια σύνορα του.
Το Κιρκούκ αποτελεί κομβικό σημείο, καθώς ο κυβερνήτης της πόλης και το περιφερειακό συμβούλιο αποφάσισαν την συμμέτοχή στο Δημοψήφισμα, ενώ τυπικά το Κιρκούκ που κατοικείται όχι μόνο από Κούρδους αλλά και από Τουρκμένους και Άραβες δεν ανήκει στην κουρδική περιοχή KRG. Οι Πεσμεργκά, οι ένοπλες δυνάμεις της KRG έχουν καταλάβει το Κιρκούκ από το 2014 όταν και απέκρουσαν το ISIS την ώρα που ο ιρακινός Στρατός είχε καταρρεύσει. Το Κιρκούκ με τα πλούσια κοιτάσματα σε υδρογονάνθρακες αποτελεί το μήλο της έριδος καθώς ούτε η Βαγδάτη θα το εγκαταλείψει αμαχητί, αλλά και παραδοσιακά διατηρεί βλέψεις για την συγκεκριμένη περιοχή η Άγκυρα.
Ο Μπαρζανί ο πιο σταθερός μέχρι σήμερα σύμμαχος και των ΗΠΑ αλλά και του Ερντογάν, καθώς αποτελούσε ανάχωμα στο ΡΚΚ και στο συριακό κουρδικό κόμμα PYD, αναδεικνύεται αυτή την στιγμή σε απρόβλεπτο παράγοντα, με όλους να θέλουν να πιστεύουν ότι στο τέλος θα βρει έναν τρόπο να αποφύγει την σύγκρουση αποσπώντας κάποια έστω και σημαντικά ανταλλάγματα. Είτε για να αναβάλλει το δημοψήφισμα είτε για να μην ενεργοποιήσει άμεσα την διαδικασία για την Ανεξαρτητοποίηση.
Τουρκία
Το Τουρκικό ΥΠΕΞ προειδοποίησε τους κούρδους του Ιράκ ότι «θα πληρώσουν το τίμημα» για την απόφαση τους να προχωρήσουν στο δημοψήφισμα ενώ και ο ίδιος ο Ερντογάν εκτόξευσε συγκαλυμμένες προς το παρόν απειλές, λέγοντας ότι ο Μπαρζανί και η κυβέρνηση του Iraqi Kurdish Regional Government (IKRG) θα διαπιστώσουν μετά τις 22 Σεπτεμβρίου πόσο σημαντικό είναι για την Τουρκία το θεμα του Δημοψηφίσματος. Την ημέρα εκείνη έχει προγραμματισθεί η ειδική συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας της Τουρκίας με αποκλειστικό θέμα το Δημοψήφισμα. Αλλά και ο πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ έκανε λόγο για «τεράστιο λάθος», επαναλαμβάνοντας την «φιλική έκκληση» προς τον Μπαρζανί να «διορθώσει αυτό το λάθος όσο ακόμη υπάρχει καιρός.»
Ο κ. Γιλντιρίμ μάλιστα δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο και επιβολής κυρώσεων εναντίον του Αρμπίλ, ένα θέμα που οι επιλογές της Τουρκίας είναι περιορισμένες και όχι χωρίς κόστος για την ίδια.
Η μεθοριακή διάβαση Habur στα σύνορα της Τουρκίας με το Ιράκ αποτελεί τον μοναδικό εμπορικό διάδρομο του ιρακινού Κουρδιστάν προς τον εξ κόσμο ενώ και ο πετρελαιαγωγοί προς το τουρκικό λιμάνι Σεϋχαν στην Μεσόγειο από το οποίο εξάγουν πετρέλαιο οι Κούρδοι αυτόνομα από την Βαγδάτη, προσφέρει τον πιο σημαντικό πόρο της αυτόνομης σήμερα περιοχής.
Όμως η διάβαση Habur αποτελεί σήμερα και την μοναδική διέξοδο και της ίδιας της Τουρκίας προς την Μέση Ανατολή, καθώς όλες οι μεθοριακές διαβάσεις προς την Συρία παραμένουν κλειστές, ενώ και ο αγωγός από το Ιρακινό Κουρδιστάν μέσω του οποίου μεταφέρεται και το πετρέλαιο του Κιρκούκ προσφέρει οικονομικά και στρατηγικά οφέλη στην ίδια την Τουρκία. Οποιαδήποτε σκέψη για κυρώσεις που αφορούν είτε την μεθοριακή διάβαση είτε τον πετρελαιαγωγό είναι προφανες ότι θα πλήξουν και την Τουρκία.
Και φυσικά κάθε κίνηση εναντίον του Ιρακινού Κουρδιστάν θα στερήσει την Τουρκία από έναν παράξενο και ιδιόρρυθμο μεν, αλλά σημαντικό «σύμμαχο», τον Μπαρζανί, η σιωπηρή ανοχή του οποίου έδωσε την ευκαιρία στην Τουρκία να εξαπολύει τα τελευταία χρόνια επιθέσεις εναντίον των δυνάμεων του ΡΚΚ στο όρος Καντίλ στα τουρκοιρακινά σύνορα.
Επίσης για τον Ερντογάν μια ανοικτή σύγκρουση με τους Κούρδους του Ιράκ, που θεωρούνται μετριοπαθείς, θα έχει αντίθετα αποτελέσματα στους Κούρδους της Νοτιοανατολικής Τουρκίας και αυτό θα εχει και «εκλογικές» επιπτώσεις, καθώς ο Ερντογάν ενόψει των εκλογών του 2019 δεν θα ήθελε να έχει καμία απώλεια ειδικά όταν σχεδόν των 10% των ψήφων υπέρ του κόμματος του ΑΚΡ προέρχονται από τις κουρδικές περιοχές.
Του Νίκου Μελέτη
17/9/2017
3.
Σε κλοιό πιέσεων ΗΠΑ - Τουρκίας - Ιράν οι Κούρδοι του Ιράκ.
Σε κλοιό πιέσεων ΗΠΑ - Τουρκίας - Ιράν οι Κούρδοι του Ιράκ.
Προτού ακόμη ολοκληρωθεί η συντριβή του Ισλαμικού Κράτους, το Ιράκ απειλείται από νέο κύκλο αιματηρών, εμφύλιων συγκρούσεων. Αφορμή το δημοψήφισμα που έχουν εξαγγείλει για τις 25 Σεπτεμβρίου οι Αρχές του ιρακινού Κουρδιστάν με το ερώτημα της ανεξαρτησίας.
Η κεντρική κυβέρνηση της Βαγδάτης, υπό τον πρωθυπουργό Χάιντερ αλ Αμπάντι, έχει διαμηνύσει στον ηγέτη των Κούρδων, Μασούντ Μπαρζανί, ότι δεν θα διστάσει να χρησιμοποιήσει στρατιωτική βία για να εμποδίσει τον διαμελισμό της χώρας. Σύμφωνα με αραβικά Μέσα, η Βαγδάτη θα μπορούσε ενδεχομένως να συζητήσει με τους Κούρδους, σε κάποια φάση, την προοπτική ενός συναινετικού διαζυγίου, αλλά εκείνο που αποτελεί «κόκκινη γραμμή» είναι η απόφαση των Κούρδων να συμπεριλάβουν το Κιρκούκ.
Η πόλη-κλειδί
Η στρατηγικής σημασίας και πλούσια σε πετρέλαια πόλη με τον μεικτό πληθυσμό (Κούρδοι, Αραβες, Τουρκμένιοι κ.ά.) δεν περιλαμβανόταν στα όρια της αυτόνομης περιοχής που ελέγχει η υπό τον Μπαρζανί Περιφερειακή Κουρδική Κυβέρνηση (KRG). Εγκαταλείφθηκε όμως από τον ιρακινό στρατό στα χέρια του Ισλαμικού Κράτους το καλοκαίρι του 2014. Οι Κούρδοι μαχητές (Πεσμεργκά) κατάφεραν να εκπορθήσουν τους τζιχαντιστές και δεν είναι πρόθυμοι να παραδώσουν στη Βαγδάτη ό,τι κέρδισαν με αίμα και κόπο.
Το δημοψήφισμα του Μπαρζανί προκαλεί μεγάλη ανησυχία σε Τουρκία και Ιράν, δύο χώρες που έχουν μεγάλες κουρδικές μειονότητες με πλούσια ιστορία αλυτρωτικών προσπαθειών. Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών προειδοποίησε τους Κούρδους του Ιράκ ότι «θα πληρώσουν το τίμημα» εάν επιμείνουν στο δημοψήφισμα – και μάλλον δεν εννοούσε μόνο βαριά οικονομικά αντίποινα, όπως θα ήταν ο τερματισμός της διοχέτευσης του κουρδικού πετρελαίου μέσω του τουρκικού τερματικού σταθμού στο Τσεϊχάν.
Οσο για το Ιράν, αν και δεν θεωρείται πιθανή η άμεση στρατιωτική ανάμειξή του, δεν αποκλείεται να εμπλακεί σε έναν «πόλεμο μέσω αντιπροσώπων», δηλαδή μέσω σιιτικών, φιλοϊρανικών φατριών που διατηρούν παραστρατιωτικές οργανώσεις στο Ιράκ.
Ηδη η Ταξιαρχία του Ιμάμη Αλι, που ελέγχεται από τον πρώην πρωθυπουργό Νούρι αλ Μαλίκι, προειδοποίησε ότι θα επιτεθεί στους Κούρδους για να καταλάβει το Κιρκούκ αν δεν ματαιωθεί το δημοψήφισμα στην πόλη. Ανάλογη προειδοποίηση απηύθυνε η Οργάνωση Μπαντρ, το μεγαλύτερο ιρακινό πολιτικό κόμμα, που έχει στενούς δεσμούς με την Τεχεράνη.
Το ζωηρό ενδιαφέρον του Ιράν υπογράμμισε και η πρόσφατη επίσκεψη του στρατηγού Κασέμ Σολεϊμανί, επικεφαλής των Φρουρών της Επανάστασης, στη Βαγδάτη και στις κουρδικές πόλεις Αρμπίλ και Σουλεϊμανίγια. Οπως ανέφεραν αραβικά και κουρδικά Μέσα, ο Ιρανός στρατηγός είπε στους Κούρδους συνομιλητές του: «Μέχρι τώρα εμποδίζαμε τις Μονάδες Λαϊκής Κινητοποίησης (PUM) να σας επιτεθούν, αλλά δεν θα συνεχίσουμε να το κάνουμε. Δείτε τι έγινε στο Μαντάλι. Ηταν μόνο η αρχή». Στις 11 Σεπτεμβρίου, φιλοϊρανοί παραστρατιωτικοί κατέλαβαν το Μαντάλι, καθαίρεσαν τον Κούρδο δήμαρχο και ανακοίνωσαν ότι η πόλη δεν θα συμμετάσχει στο δημοψήφισμα.
Ταυτόχρονα με τον Σολεϊμανί περιόδευσε στις ίδιες πόλεις ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, Μπρετ Μακ Γκουρκ, ο οποίος ξεκαθάρισε στους Κούρδους ηγέτες ότι, αν επιμείνουν στο δημοψήφισμα, δεν θα έχουν καμία βοήθεια από τις ΗΠΑ και τους πίεσε να το αναβάλουν. Η μόνη υπολογίσιμη στήριξη στον Μπαρζανί ήρθε από τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Νετανιάχου, ο οποίος εξέφρασε επισήμως την ανοιχτή υποστήριξη της χώρας του στη δημιουργία ανεξάρτητου κουρδικού κράτους.
Οταν έκλειναν αυτές οι σελίδες, υπήρχαν ενδείξεις για ενδεχόμενη αναβολή του δημοψηφίσματος, κάτι για το οποίο πίεζαν το κουρδικό κόμμα Γκοράν και άλλες δυνάμεις της αντιπολίτευσης. Ακόμη κι αν συμβεί κάτι τέτοιο, η δυναμική προς την κουρδική ανεξαρτησία που έχουν δημιουργήσει οι εξελίξεις στο Ιράκ και στη Συρία φαίνεται πολύ δύσκολο, μεσοπρόθεσμα, να αντιστραφεί.
ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
17.09.2017
Η Άγκυρα, εξέφρασε για ακόμη μια φορά την αντίθεσή της στο δημοψήφισμα που έχει κηρύξει η αυτόνομη περιοχή του Ιρακινού Κουρδιστάν - kirkuk/AP Photo/Hadi Mizban
4.
Προειδοποιήσεις της Άγκυρας για «παγκόσμια σύρραξη»
Προειδοποιήσεις της Άγκυρας για «παγκόσμια σύρραξη»
Κορυφώνονται οι πιέσεις προς τον ηγέτη των Κούρδων του Ιράκ, Μασούντ Μπαρτζανί, να αναβληθεί το δημοψήφισμα της 25ης Σεπτεμβρίου για την ανεξαρτησία του Ιρακινού Κουρδιστάν. Η Τουρκία εξαπολύει νέες προειδοποιήσεις και έμμεσες απειλές υποστηρίζοντας πως η διάλυση των γειτονικών χωρών της μπορεί να οδηγήσει σε παγκόσμια σύρραξη, ανεβάζοντας ακόμα περισσότερο το θερμόμετρο στη Μέση Ανατολή.
«Λάδι στη φωτιά»
Η Άγκυρα, εξέφρασε για ακόμη μια φορά την αντίθεσή της στο δημοψήφισμα που έχει κηρύξει η αυτόνομη περιοχή του Ιρακινού Κουρδιστάν, πραγματοποιώντας στρατιωτικά γυμνάσια με πυροβόλα όπλα και εκτοξευτήρες πυραύλων κατά το μήκος των νότιων συνόρων της.
Ο υπουργός Άμυνας Νουρετίν Τσανικλί δήλωσε στην τουρκική πρωτεύουσα ότι το δημοψήφισμα της 25ης Σεπτεμβρίου εγείρει έναν μεγάλο κίνδυνο, σημειώνοντας ότι η Τουρκία θα λάβει «κάθε απαραίτητο μέτρο» για να αποτρέψει παρόμοια βήματα στις νοτιοανατολικές περιοχές της χώρας της όπου κατοικούν κυρίως Κούρδοι.
«Μια αλλαγή που θα σημάνει τη παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητας του Ιράκ εγείρει μια μεγάλη απειλή για την Τουρκία», επισήμανε ο Τσανικλί.
«Η διατάραξη της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας και του Ιράκ θα πυροδοτήσει μια μεγαλύτερη, παγκόσμια απειλή, χωρίς ορατό τέλος», είπε χαρακτηριστικά.
«Θα πάρουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα»
Στο μεταξύ, ο αντιπρόεδρος της Τουρκικής κυβέρνησης Μπεκίρ Μποζντάγ, κινούμενος στο ίδιο μήκος κύματος με τον Τσανικλί, είπε πως δεν θα επιστρέψει τετελεσμένα στο Βόρειο Ιράκ. «Παγκοσμίως όλοι είναι αντίθετοι και εμείς είμαστε αντίθετοι» δήλωσε την Τρίτη, αναφερόμενος στο δημοψήφισμα.
«Οι Άραβες και οι Τουρκμένοι το έχουν απορρίψει ακόμη και οι Κούρδοι της περιοχής είναι κατά. Τέτοια βήματα στην περιοχή θα καταστρέψουν την περιφερειακή ασφάλεια και θα διαλύσουν την ειρήνη και τη σταθερότητα», τόνισε.
Προχωρώντας το συλλογισμό του ένα βήμα παρακάτω, τόνισε πως «όχι μόνο η περιοχή, αλλά όλες οι γύρω χώρες θα επηρεαστούν αρνητικά (σ.σ. από την ανεξαρτησία) και κανείς δε μπορεί να το δεχθεί αυτό».
Προειδοποίησε, απειλώντας εμμέσως του Κούρδους, πως «εάν προχωρήσουν στο δημοψήφισμα τότε βεβαίως θα υπάρξει απάντηση», επικαλούμενος τις δηλώσεις προέδρου Ερντογάν για σύγκληση του υπουργικού συμβουλίου «αμέσως μετά το συμβούλιο εθνικής ασφάλειας της Παρασκευής» προκειμένου να καθοριστούν τα επόμενα βήματα. «Θα πάρουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα και θα τα εφαρμόσουμε αποφασιστικά», κατέληξε.
Και άλλες φωνές
Αν και το κλίμα που έχει δημιουργηθεί στο AKP είναι κατά του δημοψηφίσματος, δε λείπουν και οι φωνές αμφισβήτησης από βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος που πιστεύουν πως τέτοιου είδους αντιδράσεις είναι υπερβολικές και πως η περιοχή του Κιρκούκ (διαθέτει πετρέλαια) θα είναι καλύτερα να βρεθεί στα χέρια των Κούρδων παρά των Αράβων και πως μπορεί ακόμα και σε αυτή την περίπτωση να συνεχιστεί το εμπόριο πετρελαίου.
Η Βαγδάτη απειλεί το Ερμπίλ
Την Κυριακή, ο ειδικός εκπρόσωπος του ΟΗΕ για το Ιράκ κατέθεσε πρόταση στον πρόεδρο Μπαρτζανί να ακυρωθεί το δημοψήφισμα και να αναλάβει ο ΟΗΕ τη διαμεσολάβηση με τη Βαγδάτη για την επίλυση όλων των εκκρεμών ζητημάτων.
Η Βαγδάτη απειλεί το Ερμπίλ και αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ακόμη και ανάληψης στρατιωτικής δράσης, εάν προχωρήσει στην ανεξαρτησία.
Πέρα από το ζήτημα του δημοψηφίσματος, διακυβεύεται στην πράξη και η τύχη του Κιρκούκ, της αποκαλούμενης «Κουρδικής Ιερουσαλήμ», περιοχή η οποία έχει κουρδική πλειοψηφία πληθυσμού και τεράστια πετρελαϊκά αποθέματα, αλλά βρίσκεται εκτός των διοικητικών ορίων του Ιρακινού Κουρδιστάν.
Την περασμένη εβδομάδα ο κυβερνήτης του Κιρκούκ παύθηκε από τα καθήκοντά του με απόφαση του ιρακινού Κοινοβουλίου, καθώς τάχθηκε υπέρ του δημοψηφίσματος, ενώ και το συμβούλιο της πόλης του Κιρκούκ είχε αποφασίσει με πλειοψηφία τη συμμετοχή στη διαδικασία.
Το Ιράν από την πλευρά του αντιτίθεται σφόδρα στο δημοψήφισμα και ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών χαρακτήρισε τη συμμετοχή του Κιρκούκ στη διαδικασία «σοβαρή προβοκάτσια».
19/9/2017
Ο ηλικιωμένος στην κεντρική πλατεία του Ερμπίλ προβληματίζεται καθώς το πανό στο φόντο τον καλεί να ψηφίσει «Ναι» στην ανεξαρτησία του Ιρακινού Κουρδιστάν στο επικείμενο δημοψήφισμα που όλες οι χώρες επιθυμούν την αναβολή του, αν όχι την ακύρωσή του | AP Photo/Balint Szlanko
5.
'Ενα δημοψήφισμα... απέναντι στον κόσμο όλο.
'Ενα δημοψήφισμα... απέναντι στον κόσμο όλο.
Kορυφώνονται οι πιέσεις προς τον ηγέτη των Κούρδων του Ιράκ, Μασούντ Μπαρτζανί, να αναβληθεί το δημοψήφισμα της 25ης Σεπτεμβρίου για την ανεξαρτησία του Ιρακινού Κουρδιστάν. Στο Ερμπίλ συρρέουν εκπρόσωποι των ΗΠΑ, Ιράν, Τουρκίας και Ηνωμένων Εθνών, προκειμένου να αποτρέψουν την κουρδική ανεξαρτησία, ενώ η ιρακινή κυβέρνηση αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ακόμη και για χρήση βίας.
Χθες, ο ειδικός εκπρόσωπος του ΟΗΕ για το Ιράκ κατέθεσε πρόταση στον πρόεδρο Μπαρτζανί να ακυρωθεί το δημοψήφισμα και να αναλάβει ο ΟΗΕ τη διαμεσολάβηση με τη Βαγδάτη για την επίλυση όλων των εκκρεμών ζητημάτων.
Η Βαγδάτη απειλεί το Ερμπίλ και αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ακόμη και ανάληψης στρατιωτικής δράσης, εάν προχωρήσει στην ανεξαρτησία.
Το ιρακινό Κοινοβούλιο ψήφισε στις 12 Σεπτεμβρίου απόφαση με την οποία ζητά από την κυβέρνηση να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να διατηρηθεί η εδαφική ακεραιότητα του Ιράκ.
Πέρα από το ζήτημα του δημοψηφίσματος, διακυβεύεται στην πράξη και η τύχη του Κιρκούκ, της αποκαλούμενης «Κουρδικής Ιερουσαλήμ», περιοχή η οποία έχει κουρδική πλειοψηφία πληθυσμού και τεράστια πετρελαϊκά αποθέματα, αλλά βρίσκεται εκτός των διοικητικών ορίων του Ιρακινού Κουρδιστάν.
Την περασμένη εβδομάδα ο κυβερνήτης του Κιρκούκ παύθηκε από τα καθήκοντά του με απόφαση του ιρακινού Κοινοβουλίου, καθώς τάχθηκε υπέρ του δημοψηφίσματος, ενώ και το συμβούλιο της πόλης του Κιρκούκ είχε αποφασίσει με πλειοψηφία τη συμμετοχή στη διαδικασία.
Ο κυβερνήτης διαμήνυσε στη Βαγδάτη ότι δεν θα αποχωρήσει από τη θέση του και η ένταση ανέβηκε όταν η σιιτική πολιτοφυλακή «Ιμάμης Αλι», που βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από την πόλη, απείλησε με επέμβαση. Ηδη, οι Κούρδοι πεσμεργκά έχουν ενισχύσει τις θέσεις τους στην περίμετρο του Κιρκούκ, σε μια περιοχή όπου βρίσκονται πολύ κοντά και δυνάμεις του «Ισλαμικού κράτους». Ο πρόεδρος Μπαρτζανί είχε δηλώσει στις 9 Σεπτεμβρίου ότι οι Κούρδοι είναι έτοιμοι να υπερασπιστούν την πόλη σε περίπτωση εισβολής.
Το Ιράν από την πλευρά του αντιτίθεται σφόδρα στο δημοψήφισμα και ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών χαρακτήρισε τη συμμετοχή του Κιρκούκ στη διαδικασία «σοβαρή προβοκάτσια».
Στο Ερμπίλ έχει μεταβεί για συνομιλίες και ο ηγέτης των «Φρουρών της Επανάστασης», στρατηγός Κασέμ Σουλεϊμανί, ενώ στην πρωτεύουσα των Κούρδων του Ιράκ βρέθηκε για τον ίδιο λόγο και ο ειδικός απεσταλμένος της Ουάσινγκτον στη διεθνή συμμαχία κατά του «Ισλαμικού κράτους», Αμερικανός Μπρετ ΜακΓκουρκ.
Οι μεθοδεύσεις των ΗΠΑ
Σύμφωνα με κουρδικές πηγές, ο ΜακΓκουρκ είπε σε συνομιλία του με ανώτατο Κούρδο αξιωματούχο πως οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούν να εμποδίσουν μια επίθεση των φιλο-ιρανών σιιτών πολιτοφυλάκων κατά του Ιρακινού Κουρδιστάν, αλλά αν προχωρήσει η διαδικασία του δημοψηφίσματος δεν θα μπορεί να το αποτρέψει. Ανάλογες απειλές εκφράστηκαν και από τον στρατηγό Σουλεϊμανί. Ωστόσο, ο Μασούντ Μπαρτζανί φαίνεται αποφασισμένος να προχωρήσει στο δημοψήφισμα και σε προεκλογική ομιλία του στην πόλη Ακρε τόνισε πως η ψηφοφορία δεν πρόκειται να αναβληθεί παρά τις πιέσεις που δέχεται και ότι οι Κούρδοι του Ιράκ «τείνουν χείρα συνεργασίας και αδελφοσύνης προς όλους, αλλά αν κάποιος θέλει να μας πολεμήσει, ας το προσπαθήσει».
Χθες, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε πως θα συναντηθεί στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, με τον πρωθυπουργό του Ιράκ, Χάιντερ αλ Αμπάντι, και υπογράμμισε πως Αγκυρα και Βαγδάτη αντιτίθενται στο δημοψήφισμα το οποίο «θα διαιρέσει το Ιράκ».
Σε χθεσινή του συνέντευξη ο πρωθυπουργός Αμπάντι υποστήριξε ότι αν το κουρδικό δημοψήφισμα καταλήξει σε βία, ο ιρακινός στρατός θα επέμβει.
Στο περιθώριο του δημοψηφίσματος, όμως, διεξάγεται και μια άλλη, αθέατη μάχη, μεταξύ των μυστικών υπηρεσιών. Κουρδικές πηγές αναφέρουν ότι μετέβη στη Σουλεϊμανίγια, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Ιρακινού Κουρδιστάν στην οποία κυριαρχούν οι δυνάμεις της Πατριωτικής Ενωσης Κουρδιστάν (PUK), ο αρχηγός των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών (ΜΙΤ), Χακάν Φιντάν. Ο Φιντάν προσπαθεί να πετύχει την απελευθέρωση δύο σημαντικών στελεχών της ΜΙΤ, τα οποία συνελήφθησαν στην περιοχή από δυνάμεις του Εργατικού Κόμματος Κουρδιστάν (ΡΚΚ) και κρατούνται σε κρησφύγετο στο βουνό Καντίλ, στα σύνορα με την Τουρκία. Κουρδικά ΜΜΕ αναφέρουν ότι οι δύο Τούρκοι πράκτορες είχαν μεταβεί στη Σουλεϊμανίγια για να οργανώσουν μαύρη επιχείρηση αλλά έγιναν αντιληπτοί και έπεσαν σε ενέδρα όπου και συνελήφθησαν.
Νικόλας Ζηργάνος
18/9/2017
6.
Δημοψήφισμα Κουρδιστάν:
Τι πραγματικά σημαίνει για την ανεξαρτησία των Κούρδων.
6.
Δημοψήφισμα Κουρδιστάν:
Τι πραγματικά σημαίνει για την ανεξαρτησία των Κούρδων.
Το δημοψήφισμα της ανεξαρτησίας του Κουρδιστάν, που αναμένεται να διεξαχθεί τις 25 Σεπτεμβρίου 2017, στην κυριολεξία έχει συνταράξει τα θεμέλια του τουρκικού κράτους. Παρακολουθώντας κανείς τις δηλώσεις του Ερντογάν, του πρωθυπουργού Γιλντιρίμ, διαφόρων αξιωματούχων αλλά και απόστρατων αξιωματικών που διετέλεσαν αρχηγοί κλάδων των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΤΕΔ), διαπιστώνει ότι και η επιφανειακή και η βαθιά Τουρκία βλέπει πλέον τον κίνδυνο όχι προ, αλλά εντός των πυλών.
Ο λόγος είναι εξαιρετικά απλός, άσχετα αν δεν μπορούν να τον κατανοήσουν ορισμένοι στην Ελλάδα.
Αν κυκλοφορήσει διαβατήριο με τη λέξη Κουρδιστάν, αν έξι εκατομμύρια Κούρδοι αποκτήσουν κράτος που θα αναγνωριστεί από τη διεθνή κοινότητα, αν έξι εκατομμύρια Κούρδοι βροντοφωνάξουν «είμαστε επιτέλους ελεύθεροι», τότε καμία δύναμη δεν θα μπορέσει να συγκρατήσει τα άλλα τριάντα εκατομμύρια Κούρδους που κατοικούν στη Συρία, την Τουρκία και το Ιράν να αγωνιστούν, για να μπορέσουν κάποια μέρα να βροντοφωνάξουν κι αυτοί και να πουν «είμαστε κι εμείς επιτέλους ελεύθεροι».
Μετά το δημοψήφισμα της 25ης Σεπτεμβρίου θα δημιουργηθούν σταδιακά τέτοιες συνθήκες, που κανένα τουρκικό άρμα Μ-60, αεροσκάφος F-16 ή επανδρωμένο αεροσκάφος Μπαϊρακτάρ δεν θα μπορεί να σκοτώνει ελεύθερα τους Κούρδους στο τουρκοκρατούμενο Κουρδιστάν.
Από τις 26 Σεπτεμβρίου αλλάζουν όλα όχι μόνο στην περιοχή της Μεσοποταμίας, αλλά και στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο. Η διαδικασία θα είναι μακρά και δύσκολη για τους Κούρδους, και ιδιαιτέρως βασανιστική για την Τουρκία.
Σε αυτήν την πολύπλοκη διαδικασία, που θα αποτελέσει τη μεγαλύτερη γεωπολιτική ανατροπή του 21ου αιώνα, εκτός από τα κράτη και τους λαούς της περιοχής εμπλέκονται μεγάλες και μεσαίες δυνάμεις, καθώς και τεράστια οικονομικά συμφέροντα.
Όμως η κατεύθυνση των εξελίξεων θα είναι αυτή που περιγράψαμε. Και ειλικρινά αξίζει τον κόπο να τις παρακολουθούμε εμείς οι Έλληνες, γιατί από αυτές επηρεάζεται η ισορροπία και ο συσχετισμός δυνάμεων στην ευρύτερη περιοχή, με ευνοϊκό τρόπο για την Κύπρο και την Ελλάδα. Για άλλη μια φορά καλώ τους Έλληνες στρατηγιστές να πάρουν τα μολύβια και να αρχίσουν δουλειά.
20/9/2017
https://kurdishissue.wordpress.com/2016/05/04/1-323/
7.
Η κουρδική ανεξαρτησία και τα μαθήματα ιστορίας.
Οι Κούρδοι χρειάζονται φίλους για να διασφαλίσουν την ανεξαρτησία τους, αλλά δεν έχουν κανέναν. Το κρίσιμο δημοψήφισμα και πώς μπορεί να μετατραπεί από ευκαιρία σε μια ακόμα πληγή.
Μάλλον δεν θα έχετε ακούσει ποτέ για τη Δημοκρατία του Μαχαμπάντ ( Republic of Mahabad ), του κουρδικού κράτους που υπήρξε για λίγο το 1946 σε μια γωνιά του σημερινού Ιράν. Αν είστε Κούρδος, ωστόσο, το Μαχαμπάντ είναι χαραγμένο στο μυαλό σας, με τους γονείς ή τους παππούδες να σας έχουν αφηγηθεί τις ιστορίες της εθνικιστικής του αίγλης. Ίσως έχετε εξιδανικεύσει τη φευγαλέα ανεξαρτησία του και ονειροπολείτε την επαναδημιουργία του.
Κανείς δεν έχει μείνει πιο πιστός στην ιδέα του Μαχαμπάντ από τον Μασούντ Μπαρζανί, τον πρόεδρο του Κουρδιστάν, του ημιαυτόνομου θύλακα στο βόρειο τμήμα του Ιράκ, που σχεδιάζει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος ανεξαρτησίας την επόμενη εβδομάδα.
Ο 71χρονος Μπαρζανί γεννήθηκε στο Μαχαμπάντ στη διάρκεια της βραχύβιας ύπαρξής του. Ο πατέρας του, Κούρδος εθνικιστής ηγέτης, αγωνίστηκε για την ίδρυση του Μαχαμπάντ.
Αλλά αν το Μαχαμπάντ ενσαρκώνει το όνειρο του Μπαρζανί, η ταχύτατη πτώση του συνιστά μια προειδοποιητική ιστορία. Όπως και στο Μαχαμπάντ, οι Κούρδοι εκμεταλλεύονται μια ιστορική ευκαιρία για να αποκτήσουν κρατική υπόσταση. Όπως και στο Μαχαμπάντ, χρειάζονται φίλους για να διασφαλίσουν ότι αυτό το κράτος θα επιβιώσει. Προς το παρόν, δεν έχουν ούτε έναν.
Η Δημοκρατία του Μαχαμπάντ στο βορειοδυτικό Ιράκ σηματοδοτεί μια σπάνια στιγμή αυτοδιάθεσης μιας εθνικής ομάδας που ήταν διασκορπισμένη στο Ιράκ, στο Ιράν, στη Συρία και στην Τουρκία. Πριν και μετά το Μαχαμπάντ, οι προσπάθειες των Κούρδων να διαμορφώσουν τη μοίρα τους είχαν ανατραπεί επανειλημμένως, αφήνοντάς τους ευάλωτους στις διακρίσεις, στην καταπίεση και, στο Ιράκ της δεκαετίας του 1980, στις χημικές επιθέσεις του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεΐν.
Το Μαχαμπάντ γεννήθηκε αφότου οι σύμμαχοι εισέβαλαν στο Ιράν το 1941 και η Σοβιετική Ένωση και η Βρετανία μοίρασαν τη χώρα μεταξύ τους. Στις 22 Ιανουαρίου του 1946, οι Κούρδοι κήρυξαν τη δημοκρατία, με σκοπό τη δημιουργία μιας αυτόνομης περιοχής μέσα σε ένα δημοκρατικό Ιράν.
Αλλά η επιβίωση του Μαχαμπάντ βασιζόταν στη διαρκή σοβιετική παρουσία στο Ιράν. Όταν οι Σοβιετικοί, υποκύπτοντας στις αμερικανικές πιέσεις, αποχώρησαν από το Ιράν λίγους μήνες αργότερα, αρνούμενοι στο Μαχαμπάντ τη μοναδική του οικονομική σανίδα σωτηρίας, το Ιράν ανέκτησε τον έλεγχο και η δημοκρατία κατέρρευσε.
Δεν αποτελεί έκπληξη που ο Μπαρζανί προσπαθεί τώρα να εξασφαλίσει στήριξη για την κουρδική ανεξαρτησία. Οι πόλεμοι στη Συρία και στο Ιράκ έχουν αναταράξει την πολιτική τάξη που σχεδιάστηκε με τη Συμφωνία Σάικς-Πικό, το γαλλοβρετανικό σύμφωνο του 1916 που ορίζει τα σύνορα της σύγχρονης Μέσης Ανατολής.
Μετά τον πρώτο πόλεμο του Κόλπου -οπότε οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Γαλλία θέσπισαν μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων πάνω από το βόρειο Ιράκ για να προστατεύσουν τους Κούρδους-, ο λαός του Κουρδιστάν διαχειρίζεται μόνος τις υποθέσεις του -ένα status που ενισχύθηκε μετά την αμερικανική εισβολή το 2003. Κατά συνέπεια, μια γενιά Κούρδων του Ιράκ νιώθει ελάχιστα συνδεδεμένη με τη Βαγδάτη. Πολλοί δεν έχουν πατήσει ποτέ το πόδι τους στην πρωτεύουσα.
Η προσπάθεια για ανεξαρτησία παγιώθηκε αφότου το Ισλαμικό Κράτος απείλησε το Κουρδιστάν το 2014 και οι Κούρδοι ηγέτες αισθάνθηκαν ότι δεν ακούστηκαν ποτέ, ούτε υποστηρίχθηκαν από τη Βαγδάτη. Κάτι κρίσιμο, καθώς απέκρουαν το Ισλαμικό Κράτος, οι Κούρδοι ανέκτησαν την εξουσία τους επί του Κιρκούκ, της πλούσιας σε πετρέλαιο και επίμαχης περιοχής που επιμένουν να συμμετάσχει στο δημοψήφισμα. Η Βαγδάτη, ήδη αντίθετη στο δημοψήφισμα, έχει εξαγριωθεί από την αρπαγή της εξουσίας στο Κιρκούκ.
Το δημοψήφισμα που έχει προγραμματιστεί για τις 25 Σεπτεμβρίου έχει πολλούς ακόμη αντιπάλους: η Τουρκία και το Ιράν ανησυχούν ότι θα τονώσει τις φιλοδοξίες των δικών τους κουρδικών μειονοτήτων. Οι ΗΠΑ και άλλες δυνάμεις της Δύσης φοβούνται πως θα πυροδοτήσει νέα κουρδοαραβική σύγκρουση στο Ιράκ, ακριβώς τη στιγμή που έσβησε η φωτιά του ISIS.
Στο ίδιο το Κουρδιστάν, δεν συμφωνούν όλοι για το timing του δημοψηφίσματος, ακόμη κι αν κάθε Κούρδος λαχταρά την ανεξαρτησία. Η κουρδική οικονομία, άλλοτε ένα υποσχόμενο νέο σύνορο στο πετρέλαιο, έχει γονατίσει, η κυβέρνηση βαρύνεται από μεγάλο χρέος. Κάποια τοπικά κόμματα, στο μεταξύ, υποψιάζονται πως το δημοψήφισμα οδηγείται πάνω απ’ όλα από προσωπική φιλοδοξία: ο Μπαρζανί έχει παραμείνει παραπάνω από τη θητεία του στην προεδρία και είναι αποφασισμένος να διεκδικήσει μια νίκη για τους Κούρδους πριν αποσυρθεί.
Ακόμα και ελάχιστες μέρες πριν το δημοψήφισμα, ο Μπαρζανί μπορεί να υποκύψει στις αυξανόμενες διεθνείς πιέσεις και να το αναβάλει. Αν το προχωρήσει, η πρόθεσή του, υποστηρίζει, δεν είναι τόσο να κηρύξει την ανεξαρτησία, όσο να ενισχύσει τη διαπραγματευτική του θέση απέναντι στη Βαγδάτη.
Μπορεί να είναι κι έτσι. Αλλά η επιμονή του στο δημοψήφισμα θα μπορούσε να περιπλέξει τη σχέση του με το υπόλοιπο Ιράκ, να αναζωπυρώσει τις κουρδοαραβικές εντάσεις και να παρεμποδίσει την επιδίωξη του Κουρδιστάν να αποκτήσει ανεξάρτητο κράτος.
Το δημοψήφισμα μπορεί να φέρει τους Κούρδους του Ιράκ πιο κοντά στο να ξαναζήσουν το όνειρο του Μαχαμπάντ -ή να κινδυνεύσει να θάψει το όνειρο ακόμη πιο βαθιά στην κουρδική ιστορία.
της Roula Khalaf
FT.COM
http://www.euro2day.gr/ftcom/ftcom_gr/article-ft-gr/1567292/h-koyrdikh-anexarthsia-kai-ta-mathhmata-istorias.html
21 Σεπτεμβρίου 2017
AZAD LASHKARI / REUTERS
8.
Οι πολιτικές περί το δημοψήφισμα για την κουρδική ανεξαρτησία.
Πώς η ψηφοφορία θα μπορούσε να προκαλέσει κρίσεις και να φιμώσει τις διαφωνίες.
Παρόλο που ορισμένοι, ιδιαίτερα μεταξύ της παλαιότερης γενιάς, πιστεύουν πραγματικά ότι η ψηφοφορία θα ανταμείψει τους Κούρδους για την δεκαετή προσπάθεια αυτονομίας τους, άλλοι, κυρίως μεταξύ της νεότερης γενιάς, την θεωρούν κυνικό παίγνιο των Κούρδων ηγετών για να παραμείνουν στην εξουσία.
Στις 25 Σεπτεμβρίου, ο Ιρακινός Κούρδος ηγέτης Massoud Barzani σχεδιάζει να διεξαγάγει δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία των Κούρδων [1]. Τα αποτελέσματα δεν θα είναι νομικά δεσμευτικά, αλλά με το να καλεί σε ψηφοφορία, η κουρδική ηγεσία έχει θέσει δεσμεύσεις στην δική της κοινωνία και τους ξένους εταίρους της. Παρόλο που η ψηφοφορία μπορεί να παρατείνει την διάρκεια ζωής μιας κουρδικής ηγεσίας που κατά τα άλλα βρίσκεται σε παρακμή, καλεί για ενότητα που σβήνει τις εγχώριες διαφωνίες και κινδυνεύει να προκαλέσει κρίσεις που θα αφήσουν το Κουρδιστάν [2] εκτεθειμένο στο εξωτερικό.
ΚΟΜΜΑΤΑ ΥΠΕΡΑΝΩ ΘΕΣΜΩΝ
Η συμμετοχή των ιρακινών κουρδικών δυνάμεων στην εκστρατεία εναντίον του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) [3] κατά τα τελευταία χρόνια προσέδωσε στους ηγέτες της περιοχής πρωτοφανή εξωτερική στρατιωτική βοήθεια και επέκτεινε τον έλεγχο επί των εθνικά μικτών αμφισβητούμενων εδαφών κατά μήκος των εσωτερικών συνόρων του [ISIS] με το υπόλοιπο Ιράκ. Με την κορύφωση της εκστρατείας στην ανακατάληψη της Μοσούλης φέτος το καλοκαίρι, ωστόσο, η εξωτερική στρατιωτική υποστήριξη και η διεθνής προσοχή μπορεί να μειωθούν. Για παράδειγμα, το Πεντάγωνο αναγνώρισε πρόσφατα [4] ότι παρότι τα συμμαχικά στρατεύματα αναμένεται να παραμείνουν στο Ιράκ μετά την ήττα του ISIS [5], το αμερικανικό αποτύπωμα θα είναι μικρότερο και θα περιλαμβάνει λιγότερες βάσεις. Μερικοί Κούρδοι ηγέτες πιστεύουν ότι έχουν μια περιορισμένης χρονικής διάρκειας ευκαιρία να διοργανώσουν ένα δημοψήφισμα, την δεύτερη τέτοια απόπειρα από το 2005.
Το προτεινόμενο δημοψήφισμα προκάλεσε εντόνως μικτές αντιδράσεις μεταξύ των Ιρακινών Κούρδων. Παρόλο που ορισμένοι, ιδιαίτερα μεταξύ της παλαιότερης γενιάς, πιστεύουν πραγματικά ότι η ψηφοφορία θα ανταμείψει τους Κούρδους για την δεκαετή προσπάθεια αυτονομίας τους, άλλοι, κυρίως μεταξύ της νεότερης γενιάς, την θεωρούν κυνικό παίγνιο των Κούρδων ηγετών για να παραμείνουν στην εξουσία. Πολλοί -ίσως η πλειοψηφία- αισθάνονται ανήσυχοι, διχασμένοι μεταξύ της επιθυμίας να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία που το δημοψήφισμα ισχυρίζεται ότι προσφέρει, και την δυσπιστία απέναντι στην ηγεσία που το προώθησε. Εξέχοντες ηγέτες της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων δημοσιογράφων και ακτιβιστών, έχουν αντιταχθεί δημόσια στο δημοψήφισμα, και ορισμένες πολιτικές δυνάμεις έχουν παραμείνει σιωπηλές ή έχουν προσφέρει στήριξη μόνο υπό όρους.
Φαίνεται προφανές ότι η παλιά φρουρά -η γενιά των ηγετών που ήταν η αιχμή του δόρατος στην ένοπλη πάλη για την κουρδική αυτονομία [6] εδώ και πολλές δεκαετίες- έχει παραμείνει υπερβολικά πολύ στην εξουσία και αποτελεί σήμερα το κύριο εμπόδιο στην εμφάνιση ενός ισχυρού και ανεξάρτητου Κουρδιστάν.
Αυτοί οι ηγέτες αποκόμισαν τα οφέλη από τον αγώνα τους αφότου ο Σαντάμ Χουσεΐν [7] απέσυρε τις δυνάμεις του από το βόρειο Ιράκ το 1991. Στο σημείο εκείνο, τα κουρδικά πολιτικά κόμματα άρχισαν να εγκαθιστούν τα θεμέλια της αυτοδιαχείρισης. Διεξήγαγαν εκλογές, δημιούργησαν την Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν και άρχισαν να επαγγελματικοποιούν τις αντίστοιχες στρατιωτικές δυνάμεις, τους Peshmerga. Ωστόσο, το γεγονός ότι τα κόμματα είχαν γεννήσει τα θεσμικά όργανα της περιοχής αποδείχτηκε ότι είναι μια Αχίλλειος πτέρνα, δημιουργώντας μια ανθυγιεινή εξάρτηση μεταξύ των δύο. Οι εσωτερικές συγκρούσεις ανάμεσα στα δύο βασικά κόμματα -το Δημοκρατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (KDP) και την Πατριωτική Ένωση του Κουρδιστάν (PUK)- σύντομα οδήγησαν στην εμφάνιση αντιμαχόμενων διοικήσεων στο Κουρδιστάν που έσκισαν το ιστορικό επίτευγμα στα δύο.
Μετά την πτώση του Σαντάμ το 2003, το ιρακινό Κουρδιστάν κέρδισε πολλά, κάτι που ενθάρρυνε την συνεργασία μεταξύ των κομμάτων και έναν βαθμό σεβασμού των δημοκρατικών ελευθεριών. Ωστόσο, ορισμένοι κομματικοί ηγέτες αντιστάθηκαν στην άρση του ελέγχου από τα θεσμικά όργανα, τα οποία παρέμειναν όμηροι στις συνεχώς μεταβαλλόμενες σχέσεις τους. Για παράδειγμα, το Υπουργείο Υποθέσεων Peshmerga, το οποίο ασχολείται με τα ζητήματα άμυνας, υποσκάπτεται από μυριάδες δυνάμεις ασφαλείας που λειτουργούν ανεξάρτητα από αυτό και αναφέρονται αντί σε αυτό, σε αντίπαλες κομματικές προσωπικότητες. Οι μονάδες αυτές, έχουν γίνει πιο ισχυρές από τις κοινές μονάδες KDP-PUK Peshmerga που αναφέρονται στο Υπουργείο. Εμφανίστηκαν νέες πολιτικές δυνάμεις, αλλά δεν κατόρθωσαν να εκτοπίσουν το μονοπώλιο KDP-PUK ή να προσφέρουν μια βιώσιμη πορεία προς την θεσμική μεταρρύθμιση.
Το 2012, οι περιφερειακές αναταραχές ανέτρεψαν την όποια πρόοδο είχε σημειωθεί μεταξύ του KDP και του PUK. Η άνοδος του ISIS άφησε τα κόμματα εσωτερικά διαιρεμένα και πιο εξαρτημένα από τους ανταγωνιζόμενους περιφερειακούς προστάτες τους, την Τουρκία (KDP) και το Ιράν (PUK). Αυτή η ξένη στρατιωτική υποστήριξη έχει ωφελήσει δυσανάλογα πολύ τα κόμματα σε σύγκριση με τα θεσμικά όργανα, επιδεινώνοντας το βασικό πρόβλημα της περιοχής. Το κοινοβούλιο, το οποίο είχε παραλύσει λόγω διαφωνιών σχετικά με τα όρια της προεδρικής περιόδου, μόλις πρόσφατα συγκλήθηκε για πρώτη φορά μετά από σχεδόν δύο χρόνια.
Παράλληλα, η οικονομία του ιρακινού Κουρδιστάν έχει εξαντληθεί: Από την εποχή της απότομης πτώσης των τιμών του πετρελαίου [8] το 2014, η Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν, που κυριαρχείται από το KDP, έχει επανειλημμένα αποτύχει στις πληρωμές μισθών προς τον υπερμεγέθη δημόσιο τομέα της περιοχής. Εν τω μεταξύ, η ιδιωτική και η ανεπίσημη οικονομία έχουν αμφότερες συρρικνωθεί. Χιλιάδες [9] νέοι Κούρδοι εντάχθηκαν στα κύματα της μετανάστευσης προς την Ευρώπη, αναζητώντας καλύτερη ζωή, ρίχνοντας μια ψήφο μη εμπιστοσύνης στο σύστημα που έχτισαν οι πρεσβύτεροι.
ΚΑΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ
Αντί να αντιμετωπίσουν την κρίση της νομιμοποίησης, οι ηγέτες πίσω από το δημοψήφισμα προωθούν τον διπλασιασμό ενός στοιχήματος ενώ κρατούν αδύναμα τραπουλόχαρτα. Το δημοψήφισμα υποστηρίζει ότι προσφέρει μια επιλογή, αλλά στην πραγματικότητα κάνει το αντίθετο. Επικαλούμενοι την αδιαμφισβήτητη αιτία της κουρδικής ανεξαρτησίας, οι υποστηρικτές της ψηφοφορίας θέτουν τους αντιπάλους τους -πολιτικούς, νεολαία, κοινωνία των πολιτών ή αναλυτές- σε δεσμά: Στηρίξτε το δημοψήφισμα και, προφανώς, την ηγεσία που το πρότεινε, ή αποκηρύξτε το εκθέτοντας τον εαυτό σας σε κατηγορίες για προδοσία του κουρδικού εθνικισμού. Ορισμένοι που τόλμησαν να αντιταχθούν στο δημοψήφισμα ήδη αισθάνονται ότι απειλούνται. Ένας τέτοιος ακτιβιστής μάς είπε πρόσφατα ότι αισθάνεται ότι θα πρέπει να εγκαταλείψει την χώρα υπό τον φόβο αντιποίνων από ψηφοφόρους υπέρ του «ναι», αν το δημοψήφισμα επιτύχει.
Το δημοψήφισμα κινδυνεύει επίσης να εντείνει τις εξωτερικές απειλές, οι οποίες, με την σειρά τους, θα συρρικνώσουν ακόμη περισσότερο τον χώρο για εγχώριες διαφωνίες. Αν και οι Κούρδοι ηγέτες έχουν αναφέρει [10] ότι το δημοψήφισμα δεν θα οδηγήσει αυτομάτως στην ανεξαρτησία, εξαπλώνεται η αντίληψη ότι η κουρδική περιφερειακή κυβέρνηση προσπαθεί να αποσχισθεί -ένα προηγούμενο που τα γειτονικά κράτη, όπου κατοικούν μεγάλοι κουρδικοί πληθυσμοί, θα είναι αποφασισμένα να ανατρέψουν. Η Τουρκία και το Ιράν [11] μπορούν να εκμεταλλευτούν την εύθραυστη ασφάλεια και [την εξίσου εύθραυστη] οικονομία του Ιρακινού Κουρδιστάν για να βάλουν τους αντιστοίχους Κούρδους συμμάχους τους τον έναν εναντίον του άλλου. Για παράδειγμα, η Τεχεράνη θα μπορούσε να ενισχύσει τους ηγέτες [που τάσσονται] κατά του KDP στην Σουλεϊμανίγια και την Βαγδάτη, βάζοντάς τους εναντίον προσωπικοτήτων του KDP και υπέρ του KDP στην Dohuk και την Erbil, οι οποίοι έχουν ισχυρούς δεσμούς με την Άγκυρα. Μια τέτοια παρέμβαση θα μπορούσε επίσης να επιδεινώσει τις αποσχιστικές πιέσεις εντός των κομμάτων, καθιστώντας πιο πιθανούς τους εσωτερικούς διχασμούς.
Αυτά είναι ρίσκα που, μετά από έναν μακρύ αγώνα για κρατική υπόσταση, ορισμένοι Κούρδοι ηγέτες ίσως να είναι πρόθυμοι να αναλάβουν. Όμως, εκείνοι που προώθησαν αυτό το δημοψήφισμα δεν είναι αυτοί που θα ζήσουν με τα αποτελέσματά του. Το δημοψήφισμα ενδέχεται να μεγεθύνει την εξωτερική πίεση και, μαζί με αυτήν, τα εσωτερικά δεινά του ιρακινού Κουρδιστάν, τα οποία όλα θα επηρεάσουν κυρίως τη νεότερη γενιά. Στο χειρότερο σενάριο, κάποιοι Κούρδοι ηγέτες θα μπορούσαν να επικαλεστούν αυξημένες εξωτερικές απειλές για να δικαιολογήσουν μια πιο κατασταλτική κυριαρχία εγχωρίως, και πάλι πρωτίστως εις βάρος των νέων που θα αισθάνονται ανίκανοι να αμφισβητήσουν ένα status quo που δεν τους εξυπηρετεί.
Το δημοψήφισμα θα μπορούσε επίσης να δεσμεύσει τους εταίρους του Κουρδιστάν, ιδιαίτερα τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εάν οι ηγέτες των Κούρδων χρησιμοποιήσουν ένα αποτέλεσμα υπέρ του «ναι» για να ενισχύσουν τις διεκδικήσεις τους σε αμφισβητούμενες περιοχές, ο Ιρακινός πρωθυπουργός Χαϊντάρ αλ-Αμπαντί μπορεί να έχει λίγες επιλογές εκτός από το να στηριχθεί στις σιιτικές παρατάξεις που υποστηρίζονται από την Τεχεράνη και έχουν ισχυρή στρατιωτική παρουσία στις περιοχές αυτές, για να αμφισβητήσει το «πάνω χέρι» του Erbil. Σε αυτό το σενάριο, οι αμφισβητούμενες περιοχές θα γίνουν εύφορο έδαφος για ένα νέο κεφάλαιο συγκρούσεων μετά το ISIS. Οι σιιτικές παρατάξεις θα μπορούσαν να καταστρέψουν την αξιοπιστία τους ως υπερασπιστές της ενότητας του Ιράκ σε αυτήν την μάχη, υπονομεύοντας περαιτέρω την εξουσία της Βαγδάτης. Μια μετατόπιση της ενδο-σιιτικής ισορροπίας δυνάμεων στο Ιράκ υπέρ της Τεχεράνης, βολικά για την κουρδική ηγεσία, θα αφήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες με λίγους εταίρους εκτός από τους Κούρδους.
Ένα ισχυρό και ανεξάρτητο ιρακινό Κουρδιστάν είναι αυτό που μπορεί να σταθεί στα πόδια του ανεξάρτητα από το τι κάνουν οι γείτονές του. Για να το επιτύχουν αυτό, οι ηγέτες των Κούρδων, με την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών [12] και άλλων διεθνών εταίρων, θα πρέπει να ακολουθήσουν την πορεία που ξεκίνησαν μετά το 2003, ενισχύοντας τους θεσμούς και όχι τα κομματικά τους γραφεία. Θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι το κοινοβούλιο και η Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν, συμπεριλαμβανομένου του Υπουργείου των Peshmerga, θα αποτελέσουν μια πλατφόρμα για την ενδο-κουρδική συνεργασία και έναν έλεγχο επί της εξουσίας των δύο κυρίαρχων πολιτικών κομμάτων. Ταυτόχρονα, θα είναι σημαντικό για την περιοχή να διαφοροποιήσει την οικονομία της -για παράδειγμα, επανεπενδύοντας στην γεωργία και ενθαρρύνοντας την νεανική επιχειρηματικότητα- για να απελευθερωθεί από την δυσλειτουργική δυναμική του πελατειακού κράτους που ενθαρρύνει τις εσωτερικές διαιρέσεις και δημιουργεί εξάρτηση από εξωτερικές δυνάμεις.
Πιο επιτακτικά, οι Κούρδοι ηγέτες πρέπει να είναι πρόθυμοι να μεταβιβάσουν την εξουσία σε μια νεότερη γενιά. Ο κουρδικός εθνικισμός δεν ήταν ποτέ απλώς ο σχεδιασμός των συνόρων ενός κράτους, αλλά, όπως οι σημερινοί ηγέτες του κατανοούν καλά και όπως έχουν από καιρό υποστηρίξει, οι θεμελιώδεις πολιτικές αξίες αυτού του κράτους. Μια κοινή αίσθηση εθνότητας σε όλες τις τοποθεσίες και γενιές αποτελεί προϋπόθεση για την εμφάνιση ενός ιρακινού Κουρδιστάν ικανού να προσφέρει διακυβέρνηση και ασφάλεια στους ανθρώπους του, είτε αυτή η περιοχή μαρκάρεται από σκληρά σύνορα είτε όχι.
Στα αγγλικά:
https://www.foreignaffairs.com/articles/2017-09-19/politics-kurdish-independence-referendum
Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/middle-east/2015-01-12/kurds-big...
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/middle-east/2017-08-25/what-iraq...
[3] https://www.foreignaffairs.com/tags/isis
[4] https://www.defense.gov/News/Transcripts/Transcript-View/Article/1244058...
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/iraq/2017-05-22/future-iraqs-shi...
[6] https://www.foreignaffairs.com/articles/2017-04-12/iraqi-kurds-trump-bri...
[7] https://www.foreignaffairs.com/articles/iraq/2016-01-12/saddams-isis
[8] https://www.foreignaffairs.com/articles/saudi-arabia/2015-12-03/beyond-b...
[9] http://www.al-monitor.com/pulse/fr/contents/articles/originals/2015/10/i...
[10] http://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-iraq-kurds-idUSKBN17817Q
[11] https://www.foreignaffairs.com/articles/turkey/2012-03-21/turkey-vs-iran
[12] https://www.foreignaffairs.com/regions/united-states
Maria Fantappie και Cale Salih
(Η MARIA FANTAPPIE είναι ανώτερη αναλυτής στο Πρόγραμμα Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής του International Crisis Group.Η CALE SALIH είναι ερευνητής στο Κέντρο Πολιτικών Ερευνών του Πανεπιστημίου των Ηνωμένων Εθνών. Οι απόψεις που εκφράζονται εδώ είναι προσωπικές)
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ:
http://www.foreignaffairs.gr/articles/71428/maria-fantappie-kai-cale-salih/oi-politikes-peri-to-dimopsifisma-gia-tin-koyrdiki-aneksartisia?page=show
20/9/2017
Οι απόψεις,που δημοσιεύονται στα εκάστοτε-χάριν ενημέρωσης και προβληματισμού-αναρτώμενα άρθρα,ή κάθε είδους κείμενα,του ιστολογίου μου, εκφράζουν αποκλειστικά και μόνο τους αρθρογράφους που επώνυμα τις διατυπώνουν. Οι ''υπογραμμίσεις'' -χρώμα,μέγεθος γραμματοσειράς και οι εικονογραφήσεις-με εικόνες από το World Wide Web-στις αναρτήσεις γίνονται με ευθύνη του blogger.
Στο αρχικό πρωτότυπο κείμενο παραπέμπεστε μέσω των επισυναπτόμενων ενεργών συνδέσμων.