Από τη Βιέννη στην Πράγα: η δεξιά στροφή συνεχίζεται.
Το αφήγημα που κυριάρχησε διεθνώς στη δημόσια συζήτηση κατά το πρώτο εξάμηνο του 2017 ήταν αυτό της πολιτικής επανασταθεροποίησης των δυτικών χωρών και της απόκρουσης του δεξιού λαϊκισμού, ο οποίος το προηγούμενο έτος είχε εισβάλει ορμητικά στο προσκήνιο.
Η ήττα του ακροδεξιού υποψήφιου στις (επαναληπτικές) προεδρικές εκλογές της Αυστρίας, η νίκη του απερχόμενου πρωθυπουργού της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε επί του Χεερτ Βίλντερς στις βουλευτικές εκλογές του Μαρτίου και κυρίως οι πενιχρές επιδόσεις της Μαρίν Λεπέν και του Εθνικού Μετώπου στις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές της Γαλλίας αποτέλεσαν εξελίξεις που έμοιαζαν να αντιστρέφουν το ρεύμα που προηγουμένως είχε φέρει την Βρετανία να επιλέγει την έξοδο από την Ε.Ε., είχε οδηγήσει τον Ντόναλντ Τραμπ στο Λευκό Οίκο και είχε βυθίσει την Ιταλία στην πολιτική κρίση, μετά την απόρριψη των συνταγματικών μεταρρυθμίσεων Ρέντσι στο δημοψήφισμα του Δεκεμβρίου.
Και όμως: η αποδυνάμωση των άκρων δεν έμελλε να διαρκέσει πολύ. Η Ευρώπη βρίσκεται και πάλι σε φάση πολιτικής αβεβαιότητας, αποστοίχισης των δυσαρεστημένων ψηφοφόρων από τα mainstream κόμματα και ενδυνάμωσης όσων προβάλλουν λογικές εθνικής αναδίπλωσης. Το πρόσφατο αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών έδειξε ότι το πολιτικό τίμημα πληρώνει πλέον ακόμη και η ηγέτιδα δύναμη της ευρωζώνης – ενώ οι ομοσπονδιακές εκλογές της ομόγλωσσης Αυστρίας έδειξαν να επιβεβαιώνουν την τάση αυτή.
Παρά τη διαφορά των μεγεθών και των συνθηκών η κύρια ομοιότητα είναι εμφανής: οι "μεγάλοι συνασπισμοί” κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς δεν έχουν πλέον μέλλον – όχι μόνο στη Γερμανία, όπου έχουν σποραδικά δοκιμαστεί ως λύση ανάγκης, αλλά ακόμη και στην Αυστρία, όπου έχουν ιστορικό βάθος δεκαετιών.
Ο μόλις 31 ετών Σεμπάστιαν Κουρτς, μέχρι τώρα υπουργός Εξωτερικών, επιβραβεύτηκε στην επιλογή του να διεκδικήσει την αρχηγία της κεντροδεξιάς, να την αναμορφώσει στα μέτρα του, μετονομάζοντάς την σε "Νέο Λαϊκό Κόμμα”, και να προκαλέσει τις πρόωρες εκλογές που διεξήχθησαν την Κυριακή, με κύριο στόχο τον τερματισμό της συγκυβέρνησης με τους Σοσιαλδημοκράτες του καγκελαρίου Κρίστιαν Κερν.
Το αποτέλεσμα ήταν, αντί για την δημοσκοπική τρίτη θέση στην οποία βρισκόταν προ μηνών, το κόμμα του Κουρτς να κατακτήσει την πρωτιά και ο ίδιος αυτοδικαίως να διεκδικεί την καγκελαρία, ως επικεφαλής ενός νέου κυβερνητικού συνασπισμού με το ακροδεξιό Κόμμα των Ελευθέρων, που κατέκτησε το 26% της ψήφου, σχεδόν όσο και το ιστορικό υψηλό του του 1999.
Αυστριακές ιδιαιτερότητες
Ωστόσο οι ιδιαιτερότητες της αυστριακής περίπτωσης είναι πολλές και θεαματικές, καθώς (σε αντίθεση λ.χ. με τη Γερμανία όπου η ακροδεξιά μόλις εξασφάλισε κεντρική κοινοβουλευτική εκπροσώπηση και πάντως βρίσκεται σε πολιτική "καραντίνα”) το Κόμμα των Ελευθέρων χρονολογείται από το 1956 και αντιμετωπίζεται ως "απενοχοποιημένη” επιλογή. Αρκεί και μόνο να σημειωθεί ότι ένα από τα μετεκλογικά σενάρια αφορά την κυβερνητική του συνεργασία με τους Σοσιαλδημοκράτες (όπως έχει ήδη συμβεί σε τοπικό επίπεδο) ή ότι οι τωρινές του εκλογικές επιδόσεις θεωρούνται έως και απογοητευτικές, σε σχέση με τον πρώτο γύρο της περιπετειώδους περσινής προεδρικής εκλογής, οπότε η ακροδεξιά παρ' ολίγον να κατακτήσει το ανώτατο αξίωμα.
Υπενθυμίζεται, άλλωστε, ότι το Κόμμα των Ελευθέρων έχει θητεύσει στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση, ως εταίρος του Λαϊκού Κόμματος, ήδη από την περίοδο2000-2006, οπότε δέσποζε η φιγούρα του -μακαρίτη πλέον- ιστορικού του ηγέτη, Γεργκ Χάιντερ. Η εμπειρία εκείνη άφησε εντέλει το Κόμμα των Ελευθέρων διασπασμένο και εκλογικά συρρικνωμένο.
Είχαν προηγηθεί, τους πρώτους μήνες του 2000, οι διπλωματικές κυρώσεις που είχαν ατύπως θεσπίσει, πρωτοστατούσης της Γαλλίας του Ζακ Σιράκ, τα υπόλοιπα (14 τότε) κράτη-μέλη της Ε.Ε. εναντίον της Αυστρίας, για την παραβίαση του μεταπολεμικού ταμπού της κυβερνητικής συνεργασίας με ακροδεξιό κόμμα. Η περιπέτεια εκείνη μάλλον ενίσχυσε τα ευρωσκεπτικιστικά αισθήματα στην Αυστρία μέχρι και σήμερα.
Μία άλλη ιδιαιτερότητα του αυστριακού κομματικού σκηνικού είναι η απουσίααμιγώς φιλελεύθερου κόμματος, όπως λ.χ. το FDP στη Γερμανία, αλλά και οι κατά παράδοση άκρως φιλικές προς την αγορά τοποθετήσεις της ακροδεξιάς, σε αντίθεση προς τις προστατευτικές πολιτικές ανάλογων σχηματισμών σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Σε κάθε περίπτωση, το Κόμμα των Ελευθέρων χρειάστηκε να "καταπιεί'προεκλογικά τις αντιευρωπαϊκές τοποθετήσεις του, την ώρα που ο Κουρτς, με τις "δάφνες” του πρωταγωνιστή του κλεισίματος του "Βαλκανικού Διαδρόμου”, ενσωμάτωνε μέγα μέρος της αντιμεταναστευτικής ατζέντας, ενώ το κόμμα του Κερν επιβεβαίωνε, μετά και το προηγούμενο του Μάρτιν Σουλτς στην Γερμανία, ότι η ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία μοιάζει παραδομένη σε ένα ντόμινο συρρίκνωσης από χώρα σε χώρα.
Ο κομβικός ρόλος της Αυστρίας, πολύ μεγαλύτερος απ' ό,τι φανερώνουν εκ πρώτης όψεως τα αντικειμενικά της μεγέθη, προκύπτει από το γεγονός ότι συχνά"βγάζει τον λαγό" για λογαριασμό της Γερμανίας (όπως συνέβη στην προσφυγική κρίση) αλλά και διότι τοποθετείται σε ρόλο "οδηγού" ενός ρεύματος δεξιάς ευρωσκεπτικιστικής αναδίπλωσης που κυριαρχεί στις Χώρες Visegrad, δηλ. την άλλοτε αυτοκρατορία των Αψβούργων. Η μάλλον βέβαιη είσοδος του Κόμματος των Ελευθέρων στην κυβέρνηση θα προσφέρει δυνατότητες μεγαλύτερης επικοινωνίας της Βιέννης με την Βαρσοβία και τη Βουδαπέστη, όπου κυριαρχούν συντηρητικές δυνάμεις με προβληματική σχέση με τις Βρυξέλλες και ιδιαίτερη προσήλωση στην έννοια της εθνικής ταυτότητας και κυριαρχίας.
Η γενικότερη τάση στην περιοχή αναμένεται να επιβεβαιωθεί από τις εκλογές της Τσεχικής Δημοκρατίας που διεξάγονται σήμερα και αύριο και εκτιμάται ότι θα αναδείξουν νικητή τον εκατομμυριούχο ευρωσκεπτικιστή Αντρέι Μπάμπις, ηγέτη του κινήματος ANO 2011, σε βάρος των Σοσιαλδημοκρατών που ηγούνται του τρικομματικού συνασπισμού του Μπόχουσλαβ Σουμπότκα. Αρκεί και μόνο να σημειωθεί ότι η υποχρέωση της Τσεχικής Δημοκρατίας να υιοθετήσει, μόλις θα πληροί τις προϋποθέσεις, το ευρώ έχει πια την ανοικτή υποστήριξη μόνο του κεντρώου κόμματος ΤΟΡ 09, που συγκεντρώνει μόλις 6% της πρόθεσης ψήφου.
Του Κώστα Ράπτη
20/10/2017
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Η "εξ Ανατολών απειλή" για τη συνοχή της Ε.Ε.
Το τρισέλιδο κείμενο που άφησε αποχωρών ο Wolfagang Schaeuble ως "προίκα” στο Eurogroup, με κεντρική ιδέα την αντικατάσταση των κοινοτικών οργάνων από τον διακρατικό ESM στην επιτήρηση των οικονομιών της ευρωζώνης, αποτελεί άλλο ένα βήμα προς την Ε.Ε. των πολλών ταχυτήτων που ως γνωστόν αποτελεί το νέο σημείο σύγκλισης μεταξύ Παρισιού και Βερολίνου.
Όμως η μελλοντική ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική δεν πρόκειται τόσο να κριθεί στους συσχετισμούς εντός της ευρωζώνης, όσο στις αντιστάσεις που προεξοφλείται ότι θα προβάλλουν οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης προς ό,τι θα θεωρούν ως παραγκωνισμό τους.
Πράγματι, η δοκιμασία της συνοχής της Ε.Ε. προέρχεται εξ Ανατολών, καθώς η "δεύτερη ταχύτητα” στην οποία ούτως ή άλλως ανήκουν αντικειμενικά τα εκτός ευρώ κράτη-μέλη συναντάται με μία επίμονη υπεράσπιση της εθνικής κυριαρχίας και με πολιτικές επιλογές που αποκλίνουν ολοένα και περισσότερο από το κοινοτικό mainstream.
Οι τριβές των Βρυξελλών για θέματα σεβασμού του κράτους δικαίου με την Πολωνία και την Ουγγαρία (δύο προπύργια του δεξιού λαϊκισμού, που πλέον λειτουργούν ως δίδυμο σε όλα τα θέματα πλην των σχέσεων με τη Ρωσία) είναι ήδη χαρακτηριστικές.
Σε πρόσφατο άρθρο του Politico.eu κατηγοριοποιούνται οι ανατολικές χώρες της Ε.Ε. ανάλογα με τον βαθμό προσχώρησής τους στα σενάρια των πολλαπλών ταχυτήτων (που συνήθως παρουσιάζονται ως κινήσεις περαιτέρω εμβάθυνσης της ενοποίησης των "προθύμων” και δυναμένων).
Τα νεώτερα κράτη-μέλη της Ε.Ε. στα Βαλκάνια (Βουλγαρία, Ρουμανία, Κροατία) αποτελούν την πιο εύκολη περίπτωση: βρίσκονται ακόμη σε έναν "εξώτερο κύκλο”, εφόσον δεν έχουν γίνει δεκτά στην ευρωζώνη ή τον Χώρο Schengen, επιδιώκουν την πληρέστερη ενσωμάτωσή τους και για αυτό πλειοδοτούν σε ευρωπαϊσμό. Είναι λ.χ. χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, η κοινή γνώμη της Ρουμανίας δηλώνει ότι εμπιστεύεται τους ευρωπαϊκού θεσμούς σε ποσοστό 57%, ένα από τα υψηλότερα στην Ε.Ε.
Οι χώρες αυτές ενθαρρύνθηκαν από την ομιλία του Jean Claude Juncker τον Σεπτέμβριο για την Κατάσταση της Ένωσης, όπου ο πρόεδρος της Κομισιόν έθεσε τον στόχο της υιοθέτησης του ευρώ από όλα τα κράτη-μέλη και ζήτησε την άμεση εισδοχή της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας στον Χώρο Schengen.
Όμως οι σχεδιασμοί του γαλλογερμανικού άξονα γεννούν στις χώρες αυτές φόβους ότι οι φιλοδοξίες τους μπορεί να συναντήσουν εμπόδια – όπως και η μελλοντική πρόσβασή τους στα διαρθρωτικά κονδύλια της Ε.Ε.
Εντελώς διαφορετική κατάσταση πνευμάτων επικρατεί στην Πολωνία και την Ουγγαρία, όπου αντιμετωπίζονται παγίως με σκεπτικισμό οι προτάσεις για μεγαλύτερη εκχώρηση κυριαρχίας στο κοινοτικό επίπεδο.
Ο Πολωνός πρόεδρος Andrzej Duda προειδοποίησε ότι μια Ευρώπη πολλαπλών ταχυτήτων θα οδηγήσει στη διάρρηξη της Ε.Ε., ενώ από την άλλη πλευρά ο ευρωβουλευτής του κυβερνώντος Κόμματος Νόμου και Δικαιοσύνης Ryszard Czarnecki υποστήριξε ότι "το ευρώ είναι μια ιδέα καλή για τις πλουσιότερες χώρες” και όχι για την Πολωνία που εξακολουθεί να συγκαταλέγεται στις επτά φτωχότερες.
Οι Ούγγροι εμφανίζονται περισσότερο θετικοί στην ιδέα προσχώρησης της χώρας τους στο ευρώ, ωστόσο η κυβέρνηση Orban κάθε άλλο παρά δείχνει να βιάζεται – άλλωστε η διατήρηση κυβερνητικού ελέγχου επί της κεντρικής τράπεζας έχει τα πλεονεκτήματά της.
Μιλώντας πάντα στο Politico.eu, ο ευρωβουλευτής του κυβερνώντος κόμματος Fidesz, György Schöpflin επιμένει ότι κατά τη Βουδαπέστη η μεγαλύτερη ενοποίηση δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά θα πρέπει να προχωρά όπου και όταν είναι χρήσιμη.
Στην Τσεχία, πάλι, οι ψηφοφόροι διέπονται από ευρωσκεπτικιστικά αισθήματα (μόλις το 29% των πολιτών επιθυμεί την ένταξη στο ευρώ και μόλις το 30% εμπιστεύεται τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, κατά το Ευρωβαρόμετρο), ενώ η κυβέρνηση επιθυμεί η συζήτηση για το μέλλον του ευρώ να διεξάγεται στο επίπεδο των "27”, με συμμετοχή στο Eurogroup ως παρατηρητών και των κρατών που δεν συμμετέχουν στην νομισματική ένωση.
Ούτως ή άλλως, πολλά πρόκειται να αλλάξουν με τις βουλυετικές εκλογές στις 20-21 Οκτωβρίου, όπου φαβορί είναι ο λαϊκιστής εκατομμυριούχος Andrej Babiš, πολέμιος της ένταξης στην ευρωζώνη.
Μόνη η Σλοβακία από τις χώρες Visegrad συμμετέχει στην ευρωζώνη και αισθάνεται άνετα με την περαιτέρω ευρωπαϊκή ενοποίηση.
Ένα ερμηνευτικό κλειδί για τη δυσφορία που επικρατεί στα ανατολικά της Ε.Ε. δίνει πάντως η παρατήρηση του Sebastian Dullien του European Council on Foreign Relations ότι η πορεία σύγκλισης των νέων κρατών-μελών με τα παλαιά έχει προ πολλού φρενάρει. Λ.χ. από το 2007 δεν έχει υπάρξει καμία πρόοδος στο κλείσιμο της ψαλίδας των μισθών της Τσεχίας και της Γερμανίας και οι μισθοί στο τσεχικό εργοστάσιο της Volkswagen κυμαίνονται στο ένα τρίτο του αντίστοιχου γερμανικού εργοστασίου, σε συνθήκες παραπλήσιες παραγωγικότητας. Σε αντίθεση με την παλαιότερη προθυμία υποδοχής ξένων επενδύσεων, η Γερμανία αντιμετωπίζεται από όλο και περισσότερους Τσέσχους ως αποικιακή δύναμη.
Ο Dullien υπενθυμίζει ότι το σύνολο του χρηματοπιστωτικού τομέα και το ήμισυ της μεταποίησης της Τσεχίας είναι ξένης ιδιοκτησίας, γεγονός που διογκώνει την δυσαρέσκεια που αναμένεται να ξεσπάσει στις βουλευτικές εκλογές.
Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγουν σε πρόσφατη μελέτη τους οι Filip Novokmet, Thomas Piketty και Gabriel Zucman χαρακτηρίζοντας τα ανατολικο-ευρωπαϊκά κράτη ως "χώρες υπό ξένη ιδιοκτησία”. Το ποια "υπεραναπλήρωση” σε ψυχολογικό επίπεδο έρχεται να προσφέρει η έξαρση του εθνικισμού είναι σαφές.
Του Κώστα Ράπτη
http://www.capital.gr/diethni/3246987/i-ex-anatolon-apeili-gia-ti-sunoxi-tis-e-e
13/10/2017
Το τρισέλιδο κείμενο που άφησε αποχωρών ο Wolfagang Schaeuble ως "προίκα” στο Eurogroup, με κεντρική ιδέα την αντικατάσταση των κοινοτικών οργάνων από τον διακρατικό ESM στην επιτήρηση των οικονομιών της ευρωζώνης, αποτελεί άλλο ένα βήμα προς την Ε.Ε. των πολλών ταχυτήτων που ως γνωστόν αποτελεί το νέο σημείο σύγκλισης μεταξύ Παρισιού και Βερολίνου.
Όμως η μελλοντική ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική δεν πρόκειται τόσο να κριθεί στους συσχετισμούς εντός της ευρωζώνης, όσο στις αντιστάσεις που προεξοφλείται ότι θα προβάλλουν οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης προς ό,τι θα θεωρούν ως παραγκωνισμό τους.
Πράγματι, η δοκιμασία της συνοχής της Ε.Ε. προέρχεται εξ Ανατολών, καθώς η "δεύτερη ταχύτητα” στην οποία ούτως ή άλλως ανήκουν αντικειμενικά τα εκτός ευρώ κράτη-μέλη συναντάται με μία επίμονη υπεράσπιση της εθνικής κυριαρχίας και με πολιτικές επιλογές που αποκλίνουν ολοένα και περισσότερο από το κοινοτικό mainstream.
Οι τριβές των Βρυξελλών για θέματα σεβασμού του κράτους δικαίου με την Πολωνία και την Ουγγαρία (δύο προπύργια του δεξιού λαϊκισμού, που πλέον λειτουργούν ως δίδυμο σε όλα τα θέματα πλην των σχέσεων με τη Ρωσία) είναι ήδη χαρακτηριστικές.
Σε πρόσφατο άρθρο του Politico.eu κατηγοριοποιούνται οι ανατολικές χώρες της Ε.Ε. ανάλογα με τον βαθμό προσχώρησής τους στα σενάρια των πολλαπλών ταχυτήτων (που συνήθως παρουσιάζονται ως κινήσεις περαιτέρω εμβάθυνσης της ενοποίησης των "προθύμων” και δυναμένων).
Τα νεώτερα κράτη-μέλη της Ε.Ε. στα Βαλκάνια (Βουλγαρία, Ρουμανία, Κροατία) αποτελούν την πιο εύκολη περίπτωση: βρίσκονται ακόμη σε έναν "εξώτερο κύκλο”, εφόσον δεν έχουν γίνει δεκτά στην ευρωζώνη ή τον Χώρο Schengen, επιδιώκουν την πληρέστερη ενσωμάτωσή τους και για αυτό πλειοδοτούν σε ευρωπαϊσμό. Είναι λ.χ. χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, η κοινή γνώμη της Ρουμανίας δηλώνει ότι εμπιστεύεται τους ευρωπαϊκού θεσμούς σε ποσοστό 57%, ένα από τα υψηλότερα στην Ε.Ε.
Οι χώρες αυτές ενθαρρύνθηκαν από την ομιλία του Jean Claude Juncker τον Σεπτέμβριο για την Κατάσταση της Ένωσης, όπου ο πρόεδρος της Κομισιόν έθεσε τον στόχο της υιοθέτησης του ευρώ από όλα τα κράτη-μέλη και ζήτησε την άμεση εισδοχή της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας στον Χώρο Schengen.
Όμως οι σχεδιασμοί του γαλλογερμανικού άξονα γεννούν στις χώρες αυτές φόβους ότι οι φιλοδοξίες τους μπορεί να συναντήσουν εμπόδια – όπως και η μελλοντική πρόσβασή τους στα διαρθρωτικά κονδύλια της Ε.Ε.
Εντελώς διαφορετική κατάσταση πνευμάτων επικρατεί στην Πολωνία και την Ουγγαρία, όπου αντιμετωπίζονται παγίως με σκεπτικισμό οι προτάσεις για μεγαλύτερη εκχώρηση κυριαρχίας στο κοινοτικό επίπεδο.
Ο Πολωνός πρόεδρος Andrzej Duda προειδοποίησε ότι μια Ευρώπη πολλαπλών ταχυτήτων θα οδηγήσει στη διάρρηξη της Ε.Ε., ενώ από την άλλη πλευρά ο ευρωβουλευτής του κυβερνώντος Κόμματος Νόμου και Δικαιοσύνης Ryszard Czarnecki υποστήριξε ότι "το ευρώ είναι μια ιδέα καλή για τις πλουσιότερες χώρες” και όχι για την Πολωνία που εξακολουθεί να συγκαταλέγεται στις επτά φτωχότερες.
Οι Ούγγροι εμφανίζονται περισσότερο θετικοί στην ιδέα προσχώρησης της χώρας τους στο ευρώ, ωστόσο η κυβέρνηση Orban κάθε άλλο παρά δείχνει να βιάζεται – άλλωστε η διατήρηση κυβερνητικού ελέγχου επί της κεντρικής τράπεζας έχει τα πλεονεκτήματά της.
Μιλώντας πάντα στο Politico.eu, ο ευρωβουλευτής του κυβερνώντος κόμματος Fidesz, György Schöpflin επιμένει ότι κατά τη Βουδαπέστη η μεγαλύτερη ενοποίηση δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά θα πρέπει να προχωρά όπου και όταν είναι χρήσιμη.
Στην Τσεχία, πάλι, οι ψηφοφόροι διέπονται από ευρωσκεπτικιστικά αισθήματα (μόλις το 29% των πολιτών επιθυμεί την ένταξη στο ευρώ και μόλις το 30% εμπιστεύεται τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, κατά το Ευρωβαρόμετρο), ενώ η κυβέρνηση επιθυμεί η συζήτηση για το μέλλον του ευρώ να διεξάγεται στο επίπεδο των "27”, με συμμετοχή στο Eurogroup ως παρατηρητών και των κρατών που δεν συμμετέχουν στην νομισματική ένωση.
Ούτως ή άλλως, πολλά πρόκειται να αλλάξουν με τις βουλυετικές εκλογές στις 20-21 Οκτωβρίου, όπου φαβορί είναι ο λαϊκιστής εκατομμυριούχος Andrej Babiš, πολέμιος της ένταξης στην ευρωζώνη.
Μόνη η Σλοβακία από τις χώρες Visegrad συμμετέχει στην ευρωζώνη και αισθάνεται άνετα με την περαιτέρω ευρωπαϊκή ενοποίηση.
Ένα ερμηνευτικό κλειδί για τη δυσφορία που επικρατεί στα ανατολικά της Ε.Ε. δίνει πάντως η παρατήρηση του Sebastian Dullien του European Council on Foreign Relations ότι η πορεία σύγκλισης των νέων κρατών-μελών με τα παλαιά έχει προ πολλού φρενάρει. Λ.χ. από το 2007 δεν έχει υπάρξει καμία πρόοδος στο κλείσιμο της ψαλίδας των μισθών της Τσεχίας και της Γερμανίας και οι μισθοί στο τσεχικό εργοστάσιο της Volkswagen κυμαίνονται στο ένα τρίτο του αντίστοιχου γερμανικού εργοστασίου, σε συνθήκες παραπλήσιες παραγωγικότητας. Σε αντίθεση με την παλαιότερη προθυμία υποδοχής ξένων επενδύσεων, η Γερμανία αντιμετωπίζεται από όλο και περισσότερους Τσέσχους ως αποικιακή δύναμη.
Ο Dullien υπενθυμίζει ότι το σύνολο του χρηματοπιστωτικού τομέα και το ήμισυ της μεταποίησης της Τσεχίας είναι ξένης ιδιοκτησίας, γεγονός που διογκώνει την δυσαρέσκεια που αναμένεται να ξεσπάσει στις βουλευτικές εκλογές.
Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγουν σε πρόσφατη μελέτη τους οι Filip Novokmet, Thomas Piketty και Gabriel Zucman χαρακτηρίζοντας τα ανατολικο-ευρωπαϊκά κράτη ως "χώρες υπό ξένη ιδιοκτησία”. Το ποια "υπεραναπλήρωση” σε ψυχολογικό επίπεδο έρχεται να προσφέρει η έξαρση του εθνικισμού είναι σαφές.
Του Κώστα Ράπτη
http://www.capital.gr/diethni/3246987/i-ex-anatolon-apeili-gia-ti-sunoxi-tis-e-e
13/10/2017