Τα σκοτάδια που παγιώνονται.
Φίλη και συνάδελφος επισκέφθηκε πρόσφατα το νέο κτίριο του Αρχαιολογικού Μουσείου Θηβών που εγκαινιάστηκε επίσημα τον Ιούνιο του 2016. Οταν ολοκλήρωσε την περιήγησή της στα πολύ ενδιαφέροντα εκθέματα, ακολούθησε την ένδειξη «Προς καφενείο» για μικρή ανάπαυλα. Εκπληξη! Η αίθουσα ήταν κενή. Ο χώρος είχε μεν προβλεφθεί, αλλά τίποτα δεν είχε εγκατασταθεί. Αναζητώντας λύση, της πρότειναν ένα καφενείο έξω από την ευρύτερη περιοχή του μουσείου. Εκεί, στα ευάερα και ευήλια, έπιασε κουβέντα με τον καφετζή και διατύπωσε και το παράπονό της ότι «θα ήθελε να πιει τον καφέ της στο μουσείο». «Μα, κυρία μου, τι νόημα έχει να καθήσετε ανάμεσα στα μάρμαρα; Ενώ εδώ, παίρνετε και μια γεύση από την πόλη, βλέπετε και λίγο κίνηση!..». Περίπου αυτός ήταν ο διάλογος, που επανέφερε τη, νωπή ακόμα, στη μνήμη μας συνέντευξη της Ασπασίας Λούβη (τέως προέδρου του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων) στη Γιούλη Επτακοίλη στην «Κ» (4/09):
«Τα αναψυκτήρια είναι 80 σε όλη τη χώρα. Παρουσιάζουν όμως ουσιαστικό εμπορικό ενδιαφέρον μόνο τα 15 που βρίσκονται στους μεγάλους αρχαιολογικούς χώρους και συγκεντρώνουν περίπου το 80% των επισκεπτών. Αυτά, με ελάχιστες εξαιρέσεις, εκμισθώνονται σε τρεις οικογένειες εδώ και δεκαετίες. Αμετακίνητες. Συμμετείχαν στους διαγωνισμούς και κέρδιζαν με μισθώματα εξωπραγματικά». Και συνεχίζει η κ. Λούβη: «Καταλάβαμε λοιπόν ότι πρέπει να γίνει διαγωνισμός και να ανοίξει η βεντάλια. Πρέπει να σας πω ότι έχω στο αρχείο μου έγγραφο ανθρώπου ο οποίος προσπάθησε να πάρει μέρος στον διαγωνισμό και καταγγέλλει ότι υπέστη ξυλοδαρμό προκειμένου να αποσυρθεί».
Τα διαφυγόντα κέρδη του ΤΑΠ από τα αναψυκτήρια δεν είναι τα μόνα που (θα) παραμένουν διαφυγόντα για το ΥΠΠΟ. Η εφαρμογή του ηλεκτρονικού εισιτηρίου στα μουσεία και στους αρχαιολογικούς έχει «παγώσει» (αν και σε ορισμένα εξ αυτών, όπως στο νέο κτίριο στη Θήβα, υπάρχει η σχετική υποδομή), ο αριθμός των «δωρεάν» εισιτηρίων συνεχίζει να είναι ανεξήγητα μεγάλος, το ΤΑΠ παραμένει ακέφαλο από τον Αύγουστο και, βέβαια, δεν ελέγχεται από το υπουργείο Οικονομικών (όπως όλα τα δημόσια ταμεία). Σε γκρίζα οικονομική ζώνη ανήκει και το Ταμείο Αλληλοβοήθειας Υπαλλήλων Υπουργείου Πολιτισμού (ΤΑΥΠΥΠΠΟ), για το οποίο διενεργήθηκε οικονομικός έλεγχος (των ετών 2005 - 2016) από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Το ΥΠΠΟ μάλιστα την περασμένη Πέμπτη έσπευσε να ανακοινώσει ότι ο εν λόγω οικονομικός έλεγχος ολοκληρώθηκε και το υπουργείο... παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις (!). Αυτό, με λίγα λόγια.
Γιατί ασχολούμαστε όμως με ένα θέμα το οποίο έχει επανειλημμένως συζητηθεί, με αποκορύφωμα, τεκμηριωμένης δημόσιας καταγραφής των ανομολόγητων της δυσλειτουργίας και διαπλοκής των υπηρεσιών, τη συνέντευξη της κ. Λούβη; Γιατί, έκτοτε, η προσποίηση πάει σύννεφο. Το πολιτικό σύστημα προσποιείται ότι ασχολείται με τη διαλεύκανση των σκοτεινών σημείων, η υπουργός Πολιτισμού κάνει ό,τι μπορεί για να παρακάμψει το θέμα και να μην πιτσιλιστεί –κωφεύει και ταξιδεύει, και τα δυο με αξιομνημόνευτη συνέπεια–, ένα πέπλο προστασίας έχει απλωθεί πάνω από την ανομία και τη συναλλαγή. Οσοι καταγγέλλουν, δε, τα αδιανόητα, δεν καταγράφεται στο βιογραφικό τους ότι λειτουργούν υπέρ της εξυγίανσης αλλά εναντίον της κυβέρνησης...
Τα σκοτάδια παγιώνονται στον δημόσιο βίο της χώρας, στον δημόσιο τομέα, στην κοινωνία. Υπόγειες διαδρομές, ανεξιχνίαστες επί δεκαετίες, μηχανισμοί που εξακολουθούν να λειτουργούν ζημιογόνα για το κράτος με περισσότερο θράσος, βρίσκοντας στήριξη στη συνενοχή, στην αδιαφορία ή στην αδυναμία των δημόσιων λειτουργών. Εδραιωμένα συστήματα αδιαφάνειας που επιβιώνουν όχι μόνο γιατί κανείς δεν τολμά να τα ενοχλήσει αλλά και γιατί προστατεύονται, επίσημα ή ανεπίσημα. Κρατικοί λειτουργοί ή υπάλληλοι, αρμόδιοι να διαχειρίζονται το δημόσιο συμφέρον, που το αξιοποιούν προς ίδιον όφελος. H ιδιοποίηση του κράτους από ολίγους και εκλεκτούς είναι η μόνη «ιδιωτικοποίηση» που ολοκληρώνεται με επιτυχία και χωρίς παρενέργειες.
Μαρία Κατσουνάκη
29/10/2017