Τα κόκκινα σχολεία της Κίνας.

  

Αλλαγές σε βιβλία και μαθήματα, μεγαλύτερη δόση κομμουνιστικού κόμματος και κινεζικού ένδοξου παρελθόντος, ποινές σε εκπαιδευτικούς. Επιδιώκοντας μεγαλύτερο έρεισμα στη νέα γενιά, το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας απαντά με τα σχολεία του Κόκκινού Στρατού, αλλά και μία γερή αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος. Γονείς και εκπαιδευτικοί ανησυχούν. Αναλυτές εκτιμούν ότι οι περιορισμοί στην ελευθερία του λόγου στα σχολεία και τα πανεπιστήμια είναι οι πιο σοβαροί από την εποχή της σφαγής στην πλατεία Τιενανμέν το 1989. 

Το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας προωθούσε επί δεκαετίες ένα σκληρό πρόγραμμα ιδεολογικής εκπαίδευσης, με πολύωρα μαθήματα ιδεολογικής καθοδήγησης, με επίκεντρο τον Μάο και ηχογραφημένες διαλέξεις για τις αρετές του πατριωτισμού και της πίστης. Τώρα, εν μέσω ανησυχίας ότι το κόμμα χάνει την επιρροή που είχε στους νέους, ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ αναδιαμορφώνει την εκπαίδευση στα περισσότερα από 283.000 σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας.

Όπως γράφουν οι New York Times, τα βιβλία εμπλουτίζονται με μια μεγαλύτερη δόση κομμουνιστικού κόμματος, όπως μεταξύ άλλων, οι ένδοξες ιστορίες για τις μάχες του εναντίον των ξένων εισβολέων -βλέπε  Ιαπωνία. Στο αναλυτικό πρόγραμμα προστίθενται μαθήματα για την παραδοσιακή κινεζική ιατρική και τη σκέψη του Κομφούκιου μέσα από τη φιλοσοφία του οποίου αναδεικνύονται τα μεγάλα επιτεύγματα του κινεζικού πολιτισμού. Ο διάλογος γύρω από το έργο εικονοκλαστικών συγγραφέων, όπως ο Lu Xun (ο οποίος θεωρείται από αρκετούς ως ο θεμελιωτής της σύγχρονης κινεζικής λογοτεχνίας) περιορίζεται, με το επιχείρημα ότι η «έκθεση» των μαθητών στην άσκηση κριτικής μπορεί να… εμπνεύσει την ανυπακοή.

Πριν από έναν μήνα, το κόμμα εξέδωσε αυστηρή οδηγία ζητώντας από τα σχολεία να εντείνουν τις προσπάθειες για την προώθηση της «κινεζικής παραδοσιακής και σοσιαλιστικής κουλτούρας», ένα μίγμα κομματικής πίστης και πατριωτικής υπερηφάνειας  για το παρελθόν της Κίνας. Σύμφωνα με τη νέα αυτή διατύπωση, το κόμμα παρουσιάζεται λιγότερο ως εμπροσθοφυλακή της «προλεταριακής επανάστασης» και περισσότερο ως δύναμη για την αναγέννηση της Κίνας και την αποκατάστασή της στη «σωστή θέση» ως  παγκόσμιας δύναμης.

Όμως, οι οδηγίες αντιμετωπίστηκαν με σκεπτικισμό από γονείς και εκπαιδευτικούς. Σε μια εποχή κατά την οποία οι περισσότεροι από 181 εκατ. μαθητές της απέραντης χώρας χρειάζονται περισσότερο από ποτέ μια σύγχρονη εκπαίδευση στις θετικής επιστήμες και τις τέχνες, πολλοί Κινέζοι βλέπουν στην πολιτική κατήχηση έναν αναχρονισμό. 

Αντιτείνουν δε, ότι ο Σι Τζινπίνγκ,  οποίος βγαίνει πιο ισχυρός από το 19ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας που άνοιξε τις εργασίες του στις 18 Οκτωβρίου, μετατρέπει τη δημόσια εκπαίδευση σε πεδίο προπαγάνδας. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι ο πρόεδρος φαίνεται να ανησυχεί περισσότερο για την υπεράσπιση της νομιμοποίησης του κόμματος από την εκπαίδευση ενός ικανού, εξειδικευμένου δυναμικού το οποίο χρειάζεται η Κίνα προκειμένου να παραμείνει ανταγωνιστική στην παγκόσμια οικονομία.

Αντιδράσεις τέτοιου τύπου, είδαν πρόσφατα το φως της δημοσιότητας στην περιοχή Zhejiang, μια πλούσια παράκτια περιφέρεια, όπου οι γονείς διαμαρτυρήθηκαν έντονα για την απόφαση των εκπαιδευτικών να συμπεριλάβουν την παραδοσιακή κινεζική ιατρική στη λίστα με τα υποχρεωτικά μαθήματα για τους μαθητές της πέμπτης τάξης.

Ο 40χρονος Deng Zhiguo, προγραμματιστής υπολογιστών και πατέρας δύο παιδιών που πηγαίνουν στο δημοτικό σχολείο της Zhejiang δήλωσε ότι ανησυχεί επειδή οι αλλαγές γίνονται σε βάρος μαθημάτων όπως η βιολογία και η χημεία. «Είναι σαν το πρωί να διδάσκονται Δαρβίνο και Θεωρία της Εξέλιξης και το απόγευμα ότι ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο. Πώς περιμένει κανείς ότι τα παιδιά είναι σε θέση να το επεξεργαστούν;».

Η «εκστρατεία» του Σι Τζινπίνγκ έφτασε και στα πανεπιστήμια, όπου απαγορεύτηκαν συγγράμματα που προωθούν τις «Δυτικές αξίες» και τιμωρούνται καθηγητές οι οποίοι παρεκκλίνουν της γραμμής του κόμματος. Αναλυτές εκτιμούν ότι οι περιορισμοί στην ελευθερία του λόγου στα σχολεία και τα πανεπιστήμια είναι οι πιο σοβαροί από την εποχή της σφαγής στην πλατεία Τιενανμέν το 1989.

Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι ο Σι Τζινπίνγκ ανεβάζει τους τόνους σε ό,τι αφορά την «πατριωτική εκπαίδευση» επειδή φοβάται ότι το μήνυμα του κόμματος θα αγνοηθεί από τις νεότερες γενιές οι οποίες «εμβαπτίζονται» στο Διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μελέτη, που διενεργήθηκε εφέτος από Κινέζους και Αμερικανούς ερευνητές, διαπίστωσε ότι οι φοιτητές δεν συντονίζονται με την προπαγάνδα.

Η έρευνα, βασισμένη στα αποτελέσματα εθνικής δημοσκόπησης του 2010, διαπίστωσε ότι η «αδιάκοπη ιδεολογική κατήχηση αποδεικνύεται αντιπαραγωγική». Ο ειδικός στην Κίνα, Carl Minzner, από το Πανεπιστήμιο Fordham της Νέας Υόρκης, σημειώνει ότι «το κόμμα της επανάστασης είναι τώρα το κόμμα των πλουσίων και ισχυρών» και ότι «τα μέλη του κόμματος ανησυχούν για το κενό ηθικής στον πυρήνα της κινεζικής κοινωνίας». 

Από την πλευρά του, ο Σι Τζινπίνγκ υπερασπίζεται με πάθος τη θετική απεικόνιση του παρελθόντος, επιβάλλοντας ποινές σε σχολεία που αφαίρεσαν αρχαία ποιήματα από το πρόγραμμα σπουδών και χαρακτηρίζοντας τον πολιτισμό και την παράδοση ως «κομμάτι από το αίμα και τα γονίδια του κινεζικού έθνους». Το κινεζικό Υπουργείο Παιδείας τύπωσε εφέτος νέα σχολικά βιβλία για την ιστορία, τη γλώσσα και το δίκαιο, τόσο για την πρωτοβάθμια, όσο και για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Τα νέα βιβλία περιλαμβάνουν μελέτες για τη δράση 40 ηρώων της επανάστασης, γραπτά του αναμορφωτή της Κίνας, Μάο Τσε Τουνγκ, όπως η ομιλία του «Serve the People» του 1944, αλλά και μαθήματα για τους εδαφικούς ισχυρισμούς της Κίνας στην αμφισβητούμενη Θάλασσα της Νότιας Κίνας (πυλώνα της εξωτερικής πολιτικής του Σι Τζινπίνγκ).

Στη «νέα γραμμή» περίοπτη θέση έχουν επίσης, τα αντι-ιαπωνικά αισθήματα, τακτική που εντάσσεται στο πλαίσιο της καμπάνιας του Τζινπίνγκ να δοξάσει τις πρώτες ημέρες του κόμματος και τον ρόλο του στην υπεράσπιση της Κίνας από τους εισβολείς. Για παράδειγμα, υπάρχει μάθημα που αναφέρεται την ιστορία του «μικρού ήρωα» Wang Erxiao, ενός 13χρονου βοσκού, ο οποίος πέθανε το 1942 προσπαθώντας να προστατεύσει τα γραφεία μιας κομμουνιστικής εφημερίδας από τους Ιάπωνες στρατιώτες.

ΚΚΚ: Θέλει να δικαιολογήσει την παραμονή του στην εξουσία; 

Αναλυτές εκτιμούν ότι το κόμμα αναζητά τρόπους για να δικαιολογήσει την παραμονή του στην εξουσία σε μια εποχή που έχει απομακρυνθεί οριστικά από τον ιδρυτικό του στόχο, αυτόν της προλεταριακής επανάστασης.

Παρότι ο Τζινπίνγκ  δεν είναι ο πρώτος ηγέτης της Κίνας που στρέφεται στον πατριωτισμό χρησιμοποιώντας τον ως υποκατάστατο, είναι ωστόσο εκείνος που προωθεί την εκδοχή ότι ο ρόλος του κόμματος είναι να αποκαταστήσει το μεγαλείο της Κίνας. «Οι θεωρίες του κόμματος χαρακτηρίζονται από έλλειψη ζωτικότητας και καινοτομίας», λέει ο ιστορικός και γνωστός επικριτής του ΚΚΚ, Zhang Lifan. «Συνεπώς, το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να προσπαθήσουν να χρησιμοποιήσουν το παρελθόν για να κερδίσουν τη νέα γενιά». Σε αυτό το πλαίσιο, σημειώνουν οι επικριτές, η κυβέρνηση προχώρησε στην ίδρυση 231 σχολείων του Κόκκινου Στρατού. 

Μαθηματικά με... Μάο και εθνικισμός 

Ακόμη και το μάθημα των Μαθηματικών εμπλουτίζεται και με ολίγη ιστορία της επανάστασης. Για παράδειγμα, οι μαθητές καλούνται να απαντήσουν σε ερωτήσεις, όπως να υπολογίσουν την απόσταση που κάλυψε  ο Μάο και ο Κόκκινος Στρατός στη «Μεγάλη Πορεία», μεταξύ 1934 -1936, κατά τη διάρκεια της οποίας διέσχισε περπατώντας τη μισή Κίνα (η απάντηση είναι περίπου 6.000 μίλια).

Οι δάσκαλοι λένε στους μαθητές ότι η πίστη στο κόμμα μπορεί να τους βοηθήσει να ξεπεράσουν τις προσωπικές δυσκολίες και να ζήσουν μια ουσιαστική ζωή. Στις τάξεις των σχολείων του Κόκκινου Στρατού το μάθημα ξεκινά με τραγούδια του Κόκκινου Στρατού και τους μαθητές να απαγγέλλουν ιστορίες της επανάστασης στις οποίες οι Ιάπωνες εμφανίζονται ως κατάσκοποι και κακοποιοί.

"Οι Κινέζοι ονειρεύονται για 1.000 χρόνια,
Οι Κινέζοι ονειρεύονται για 100 χρόνια,
Το όνειρο συνεχίζεται, το όνειρο τα αγκαλιάζει όλα,
Για την αναγέννηση της Κίνας, για την αναγέννηση της Κίνας!"

Ο πρόεδρος της Κίνας, γιος κομμουνιστή επαναστάτη, μιλώντας για τις σχολές του Κόκκινου Στρατού, τις χαρακτήρισε «πρότυπο για το έθνος». Το κόμμα υποστηρίζει ότι τα σχολεία, τα οποία εξυπηρετούν δεκάδες χιλιάδες παιδιά στις πρώην επαναστατικές βάσεις του σε 28 επαρχίες, λειτουργούν ως φιλανθρωπικά προγράμματα που βοηθούν τα μειονεκτούντα παιδιά.

Παρά το γεγονός ότι οι εκκλήσεις στον πατριωτισμό έχουν βρει πρόσφορο έδαφος, κυρίως στην κινεζική εργατική τάξη, ειδικοί προειδοποιούν ότι η έμφαση στην εθνικιστική εκπαίδευση εγκυμονεί κινδύνους. Ο Jiang Xueqin, εκπαιδευτικός σύμβουλος στο Πεκίνο, είπε ότι «η εθνική υπερηφάνεια μπορεί να μεταλλαχθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα σε σκληρό εθνικισμό», οι επιπτώσεις του οποίου είναι γνωστές και άκρως επικίνδυνες.




26/10/2017