Για να βελτιώσετε τους στρατούς της Ευρώπης, κοιτάξτε βόρεια.Το φινλανδικό μοντέλο.
Εκπαίδευση Φινλανδών στρατιωτών, τον Σεπτέμβριο του 2015.
FINNISH DEFENCE FORCES
Η Φινλανδία έχει δείξει ότι το μυστικό για να γίνουν δημοφιλείς οι ένοπλες δυνάμεις είναι να εξασφαλίζεται ότι οι στρατιώτες χαμηλά στην ιεραρχία και οι υπαξιωματικοί που αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της δύναμης, είναι ικανοποιημένοι.
Όταν ο Mikael Granlund κλήθηκε να υπηρετήσει στον στρατό της Φινλανδίας [1] πριν από επτά χρόνια, θα μπορούσε να προσπαθήσει να τύχει απαλλαγής. Για έναν κορυφαίο παίκτη του χόκεϋ επί πάγου, όπως ο Granlund, ο οποίος παίζει τώρα για την ομάδα χόκεϊ Minnesota Wild στην εθνική κατηγορία, ένα έτος στις ένοπλες δυνάμεις [2] θα μπορούσε να φέρει σοβαρά αθλητικά εμπόδια. Αλλά ο Granlund δεν προσπάθησε να εξαιρεθεί.
«Για έναν Φινλανδό, είναι τιμή να κάνει στρατιωτική θητεία», είπε ο 25χρονος Granlund αυτόν τον μήνα. «Είναι κάτι που κάνεις αν θέλεις η χώρα σου να παραμείνει ανεξάρτητη». Τι γίνεται με τους αθλητές; «Οι επαγγελματίες αθλητές το κάνουν επίσης», πρόσθεσε ο Granlund. «Είναι απλώς κάτι που θέλεις να κάνεις».
Ο Granlund δεν είναι ο μόνος. Κάθε χρόνο, αρκετοί Φινλανδοί κορυφαίοι αθλητές συμμετέχουν στις Φινλανδικές Αμυντικές Δυνάμεις (Finnish Defence Forces, FDF) ως στρατιώτες. Το ίδιο και οι αστέρες της μουσικής, οι οποίοι θα μπορούσαν εξίσου να προσπαθήσουν να εξαιρεθούν. Παρόλο που οι FDF –όπως και οι περισσότεροι στρατοί- απαλλάσσουν τους δυνητικούς στρατευθέντες μόνο για λόγους που σχετίζονται με την υγεία, σε πολλές χώρες νέοι άνδρες δηλώνουν ψεύτικες ασθένειες για να αποφύγουν να υπηρετήσουν. Και οι νεαροί εξέχοντες αθλητές και καλλιτέχνες θα μπορούσαν, μπορεί να σκεφθεί κάποιος, να έχουν έναν καλό λόγο για να αποφύγουν την στράτευση, καθώς η σταδιοδρομία τους θα μπορούσε να υποστεί ανεπανόρθωτη ζημιά από έναν χρόνο μακριά από το προσκήνιο. (Η σειρά στράτευσης του επόμενου έτους θα περιλαμβάνει έναν από τους μεγαλύτερους ποπ-σταρ της χώρας, τον Robin, ο οποίος θα εισέλθει στο ναυτικό).
Πράγματι, όπως δείχνει η στράτευση των Granlund και Robin, οι FDF κατάφεραν να επιτύχουν έναν άθλο που θα μπορούσαν να διδάξει άλλες ένοπλες δυνάμεις [3]: Έχουν γίνει ένας ελκυστικός προορισμός τόσο για στρατευμένους όσο και για επαγγελματίες στρατιώτες. Αυτό εξηγεί γιατί οι ένοπλες δυνάμεις συνήθως έχουν περισσότερους υποψηφίους από όσες ανοιχτές θέσεις για υπαξιωματικούς. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του Ευρωβαρόμετρου τον Μάιο [4], το 95% των Φινλανδών εμπιστεύονται τον στρατό τους, ποσοστό υψηλότερο από οπουδήποτε αλλού στην Ευρωπαϊκή Ένωση. (Στην Γερμανία [5], το 66% εμπιστεύονται τον στρατό˙ σε ολόκληρη την ΕΕ, ο μέσος όρος είναι 75%).
Ο Granlund και πολλοί άλλοι Φινλανδοί μπορεί να θεωρούν ως πατριωτικό καθήκον την στρατολόγηση, αλλά οι στρατοί δεν μπορούν να υπολογίζουν στην αγάπη των πολιτών προς την χώρα για να συμπληρώσουν τις τάξεις τους. Δείτε την περίπτωση της Ρωσίας: Παρόλο που μια δημοσκόπηση τον Ιούνιο διαπίστωσε ότι το 87% των πολιτών της χώρας [6] υποστηρίζει τους χειρισμούς του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στις εξωτερικές υποθέσεις, μόνο το 37% των νεαρών ανδρών [7] εκτελεί στρατιωτική θητεία [8], η οποία θεωρητικά είναι υποχρεωτική για όλους.
Η ελκυστικότητα του στρατού της Φινλανδίας εκτείνεται πέρα από τον πατριωτισμό και εξαρτάται εν μέρει από την προθυμία του να ακούει τους στρατιώτες του [9]. Το 2002, οι FDF εισήγαγαν ένα σύστημα που παρακολουθεί και αξιολογεί τις εμπειρίες στρατιωτών και αξιωματικών. «Έχει αλλάξει το πώς αντιμετωπίζουμε τους στρατιώτες μας και πώς οι στρατιώτες βλέπουν τις FDF», δήλωσε ο ταξίαρχος Jukka Sonninen, επικεφαλής της εκπαίδευσης στις FDF.
Σύμφωνα με αυτό το σύστημα, το οποίο οι FDF ονομάζουν «Μετασχηματιστική Ηγεσία» (Transformational Leadership), ο στρατός της Φινλανδίας εκτελεί τακτικά δημοσκοπήσεις στρατιωτών καθ’ όλη την διάρκεια της υπηρεσίας τους σε θέματα όπως οι διευθετήσεις για τον ύπνο, η ηγεσία των ανωτέρων, η διαχείριση άγχους, η συνοχή των μονάδων και οι επικοινωνίες από τα κεντρικά γραφεία. Οι FDF διεξάγουν την έρευνα σε όλα τα επίπεδα: Ομάδα, λόχο, τάγμα και ταξιαρχία.
Η μονάδα του Sonninen παρακολουθεί και αξιολογεί τα αποτελέσματα, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στις αλλαγές στις βαθμολογίες. «Το θέμα δεν είναι να διεξάγουμε έρευνες και να βαθμολογούμε καλά και να πούμε, "Αυτό είναι σπουδαίο˙ μας αγαπούν", μου είπε ο Sonninen». «Το θέμα είναι ότι αναλύουμε τα αποτελέσματα και στην συνέχεια ψάχνουμε για την ρίζα της αιτίας: Ήταν ένα συγκεκριμένο γεγονός που προκάλεσε μια συγκεκριμένη βαθμολόγηση; Ένα συγκεκριμένο άτομο; Ορισμένες διαδικασίες όπως η υγειονομική περίθαλψη; Όταν οι άνθρωποι καταλάβουν ότι η διαδικασία λειτουργεί, αυτό αλλάζει δραματικά την στάση τους».
Οι Φινλανδοί στρατιώτες, με άλλα λόγια, γνωρίζουν ότι δεν χρειάζεται να καλέσουν ένα ειδικό τηλέφωνο (hot line) ή να επικοινωνήσουν με έναν ανώτερο για να μιλήσουν για τα προβλήματά τους. Το προσωπικό του Sonninen θα πηγαίνει τακτικά σε αυτούς και θα παρακολουθεί τα αποτελέσματα.
Αυτό το φθινόπωρο, οι στρατιώτες έδωσαν στην συνοχή των μονάδων τους ένα μέσο σκορ 4,2 στα 5, και έδωσαν στους αξιωματικούς που ήταν υπεύθυνοι για την εκπαίδευσή τους την ίδια βαθμολογία. Αυτές οι βαθμολογίες και όλες οι άλλες έχουν βελτιωθεί τα τελευταία 15 χρόνια. Σε μια έρευνα στρατευμένων που διεξήχθη επίσης αυτό το φθινόπωρο, το 66% βαθμολόγησαν την στρατιωτική τους υπηρεσία με θετικό τρόπο˙ το 2002, λιγότερο από το ήμισυ έκανε το ίδιο.
Εκπαίδευση Φινλανδών στρατιωτών, τον Σεπτέμβριο του 2016.
FINNISH DEFENCE FORCES
Οι ικανότητες ηγεσίας των αξιωματικών των FDF βελτιώθηκαν γρήγορα χάρη στο σχέδιο. Παρόλο που οι Φινλανδοί αξιωματικοί δεν αντιμετώπιζαν ποτέ βίαια τους στρατιώτες τους, βασίζονταν κυρίως στην εξουσία τους για να κάνουν τα πράγματα να συμβαίνουν. Τώρα, ο Sonninen μου είπε ότι η επιτυχία βασίζεται σε έναν αμοιβαίο δεσμό εμπιστοσύνης μεταξύ διοικητών και υφισταμένων. Η ευημερία των Φινλανδών στρατιωτών έχει επίσης αυξηθεί. «Ο δεσμός μεταξύ του στρατιώτη και του διοικητή του δεν μπορεί να αφορά μόνο στην εξουσία», είπε ο Sonninen. «Δεν φωνάζεις στους υφισταμένους σου˙ μιλάς όπως μιλάς με έναν κανονικό άνθρωπο. Ακούστε τους ανθρώπους των οποίων ηγείστε˙ μην δίνετε μόνο εντολές».
Η Φινλανδία έχει δείξει ότι το μυστικό για να γίνουν δημοφιλείς οι ένοπλες δυνάμεις είναι να εξασφαλίζεται ότι οι στρατιώτες χαμηλά στην ιεραρχία και οι υπαξιωματικοί που αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της δύναμης, είναι ικανοποιημένοι.
Αυτή η προσέγγιση λειτουργεί. Στην πιο πρόσφατη έρευνα για αποστρατευθέντες κληρωτούς που πραγματοποιήθηκε αυτό το φθινόπωρο, το 80% υποστήριξε να διατηρηθεί η στράτευση [10]˙ το 42% δήλωσε ότι θα υπηρετούσε ακόμη και αν η στρατολόγηση δεν ήταν υποχρεωτική˙ και το 22% ήταν ουδέτερο. Μόνο το 36% δήλωσε ότι δεν θα υπηρετούσε. Εάν οι Φινλανδοί που υποχρεώνονται να υπηρετήσουν λένε ότι θα το έκαναν ακόμη και αν δεν έπρεπε, τότε οι FDF κατάφεραν να επιτύχουν έναν άθλο από τον οποίο μπορούν να μάθουν άλλες χώρες. Ο Charly Salonius-Pasternak, αναλυτής ασφαλείας στο Φινλανδικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων (ο οποίος επίσης υπηρέτησε ως στρατιώτης), ισχυρίστηκε ότι υπάρχουν πολλά που μπορούν να αντιγράψουν και άλλες χώρες. «Μην υπερβάλετε», είπε. «Δεν πρέπει να έχετε εντυπωσιακά βίντεο στρατιωτών που πηδούν έξω από τα αεροπλάνα αν δεν μπορείτε να το κάνετε. Αλλά επίσης, μην υποτιμάτε». Μόλις στρατολογηθούν οι στρατιώτες, οι στρατιωτικοί πρέπει να κάνουν την υπηρεσία τους να αξίζει τον κόπο. «Κάντε τους να μαθαίνουν δεξιότητες που μπορούν να χρησιμοποιήσουν και αλλού», είπε ο Salonius-Pasternak. «Υπάρχει μια διαφορά μεταξύ του να αποκτάς ανθρώπους και να τους παρακινείς. Με αυτόν τον τρόπο αποκτάς τους καλύτερους ανθρώπους αντί για ένα μεγάλο ποσοστό που δεν θα μπορούσε να βρει δουλειά κάπου αλλού». (Ο στρατός των ΗΠΑ έχει ταλαιπωρηθεί με τους νεοστρατολογηθέντες που αποτυγχάνουν στην εκπαίδευσή τους [11] αφού χαλάρωσε τις προϋποθέσεις εισόδου τους).
Ένας Φινλανδός στρατιώτης στην Καμπούλ, στο Αφγανιστάν, τον Ιούλιο του 2006. AHMAD MASOOD / REUTERS
Οι ένοπλες δυνάμεις σε άλλες χώρες έχουν διοικητές που αντιμετωπίζουν τους υφισταμένους τους με σεβασμό, τους εμπνέουν και τους βοηθούν να αναπτυχθούν. Η Φινλανδία διακρίθηκε με την συστηματοποίηση αυτών των αρετών.
Παρόλο που οι δημοσκοπήσεις στον στρατό μπορεί να φαίνονται σαν μια πολύ ήπια προσέγγιση που δεν είναι κατάλληλη για μια μαχητική δύναμη, είναι στην πραγματικότητα ένας έξυπνος τρόπος να ενθαρρύνουν οι στρατιώτες να δώσουν ό,τι καλύτερο έχουν. Καθώς οι στρατοί στην Ευρώπη και την Βόρεια Αμερική επιδιώκουν να διευρύνουν τις τάξεις τους, η διατήρηση υψηλού ηθικού θα είναι καθοριστική για την ικανότητά τους να προσλαμβάνουν και να διατηρούν στρατιώτες. Θα πρέπει να σημειώσουν το παράδειγμα της Φινλανδίας.
Elisabeth Braw,
εξωτερική ανώτερη συνεργάτις στο Atlantic Council.
**********
Στα αγγλικά:
Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/regions/finland
[2] https://www.foreignaffairs.com/press/2016-08-15/tomorrow-s-military-sept...
[3] https://www.foreignaffairs.com/reviews/capsule-review/2000-05-01/postmod...
[4] https://twitter.com/IikkaKorhonen/status/902488375705391104
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/europe/2016-01-19/bundeswehr-bac...
[6] http://www.telegraph.co.uk/news/2017/06/22/overwhelming-majority-russian...
[7] http://puolustusvoimat.fi/documents/1948673/2015525/The+Russian+demograp...
[8] https://www.foreignaffairs.com/articles/russia-fsu/2015-08-25/russias-co...
[9] https://www.foreignaffairs.com/articles/iran/2016-09-07/soldiers-revolution
[10] https://www.foreignaffairs.com/articles/israel/2017-04-19/how-israeli-co...
[11] https://www.usatoday.com/story/news/politics/2017/02/12/army-spend-300-m...
[2] https://www.foreignaffairs.com/press/2016-08-15/tomorrow-s-military-sept...
[3] https://www.foreignaffairs.com/reviews/capsule-review/2000-05-01/postmod...
[4] https://twitter.com/IikkaKorhonen/status/902488375705391104
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/europe/2016-01-19/bundeswehr-bac...
[6] http://www.telegraph.co.uk/news/2017/06/22/overwhelming-majority-russian...
[7] http://puolustusvoimat.fi/documents/1948673/2015525/The+Russian+demograp...
[8] https://www.foreignaffairs.com/articles/russia-fsu/2015-08-25/russias-co...
[9] https://www.foreignaffairs.com/articles/iran/2016-09-07/soldiers-revolution
[10] https://www.foreignaffairs.com/articles/israel/2017-04-19/how-israeli-co...
[11] https://www.usatoday.com/story/news/politics/2017/02/12/army-spend-300-m...
*************
ANAΔΗΜΟΣΙΕΥΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ:
10/10/2017