Γιατί ο Draghi χρειάσθηκε να επαναλάβει το περίφημο "whatever it takes"
Οι χρηματιστηριακές αγορές είναι μεσο-βραχυπρόθεσμα πολύ ευτυχείς με τις αποφάσεις της ΕΚΤ από την περασμένη εβδομάδα. Και δεν έχουν άδικο, πολύ περισσότερο που αυτές οι αποφάσεις δρομολογήθηκαν λίγο πριν από το κλείσιμο της χρονιάς και μπορούν να "φουσκώσουν" λίγο παραπάνω από τις αρχικές προσδοκίες τα "μπόνους" των μεγάλων παικτών στις χρηματαγορές.
Η βασική απόφαση όπως είναι γνωστό είναι διπλή: από την μία επιβεβαιώθηκε ότι θα αγορασθούν τίτλοι κάπου 180 δισ. ευρώ για το υπόλοιπο του 2017 και άλλα 270 δισ. το 2018 και από την άλλη ο κ. Ντράγκι επαναβεβαίωσε τις αγορές ότι ακόμα και μετά το τέλος των αγορών που (όπως προαναφέρθηκε μπορεί να πάει και πέραν των 270 δισ.), τα επιτόκια θα μείνουν χαμηλά.
Με άλλα λόγια η ΕΚΤ διαβεβαιώνει τις αγορές κεφαλαίου του πλανήτη πως ό,τι και να συμβεί στις ΗΠΑ με τη νέα διοίκηση της FED, οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα συνεχίσουν να τροφοδοτούνται με κεφάλαια από την ΕΚΤ δίνοντας έτσι μία τάξη μεγέθους για τη συνεχιζόμενη κεφαλαιακή πλημμυρίδα κοντά στο μισό τρισ. ευρώ, όταν έχει ήδη "ξοδέψει" για τον ίδιο σκοπό κάπου δύο τρισ. ευρώ.
Η "πράξη" αυτή της ΕΚΤ μοιάζει καθησυχαστική αλλά εμπεριέχει δύο φόβους - απειλές, που επιχειρεί να αντιμετωπίσει:
* Η μία συμπυκνώθηκε στην φράση του προέδρου της ΕΚΤ που ελάχιστα προσέχθηκε στα εκ των υστέρων σχόλια, ότι δηλαδή η σταθεροποίηση της οικονομίας της Ευρωζώνης τα τελευταία λίγα χρόνια οφείλεται στην πρακτική της ΕΚΤ, ήτοι στην τροφοδοσία της οικονομίας μέσω των τραπεζών με τα τρισεκατομμύρια που τυπώνονται από το 2014 και διοχετεύονται στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα. Η διακοπή αυτής της τροφοδοσίας θα μπορούσε να προκαλέσει μία πρωτοφανή κεφαλαιακή άμπωτη που θα αποκαλύψει το ποιος κολυμπάει σ’ αυτή την κρίση των τελευταίων ετών "γυμνός". Και ήδη οι ιδέες γι’ αυτό είναι αρκετά γνωστές καθώς η "γύμνια" του ενός τρισ. ευρώ "κόκκινων δανείων" δείχνει με το... δάχτυλο τον άμεσο κίνδυνο.
Να θυμίσουμε εδώ ότι ακριβώς αυτή η κεφαλαιακή άμπωτη μετά το ξέσπασμα της κρίσης το 2008 αποκάλυψε την "γύμνια" της ελληνικής οικονομίας και οδήγησε στη χρεοκοπία.
* Η δεύτερη ανησυχία πίσω από την κίνηση της ΕΚΤ έχει να κάνει με τις εξελίξεις στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Είναι προφανές από όσα έγιναν την περασμένη εβδομάδα ότι ο Τραμπ κινείται πλέον σε οριστική αντικατάσταση της Γέλλεν με άδηλο το μέλλον της νομισματικής πολιτικής στις ΗΠΑ. Οι πιθανές επιλογές των διαδόχων της Γέλλεν είναι ήδη γνωστό ότι δεν μπορούν να συνδεθούν με μία σταθερή πρόβλεψη όσον αφορά την κυβέρνηση Τραμπ. Με άλλα λόγια η "συνεργασία" Fed – ΕΚΤ μπαίνει σε αχαρτογράφητα νερά και αυτό δεν είναι άνευ σημασίας καθώς σχεδόν το σύνολο του τρίτου προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της Fed είχε άμεσα και έμμεσα τροφοδοτήσει τα χαρτοφυλάκια των μεγάλων ευρωτραπεζών μεταξύ των οποίων η Deutsche Bank κ.α. Και αυτή η αχαρτογράφητη πορεία μέλλει να ξεκινήσει μέσα σε συνθήκες που η τραπεζική ενοποίηση της Ευρώπης είναι ακόμα γεμάτη "τρύπες". Η διαβεβαίωση Ντράγκι ότι θα συνεχίσει να τυπώνει χρήμα για τις ευρω-τράπεζες μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2018 "αλλά και για όσο ακόμα χρειασθεί..." και ότι τα επιτόκια θα μείνουν χαμηλά, θυμίζει λιγάκι το whatever it takes του 2012… Όχι άδικα αφού πραγματικά, το τοπίο αλλάζει και ο ίδιος δεν έχει πλέον "καινούργια" εργαλεία για να αμυνθεί απέναντι στον επερχόμενο – κατά το σχόλιο συνεργάτη του κ. Γιουνκέρ στο Capital.gr – νέο κύκλο κρίσης στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα.
Του Γ. Αγγέλη
30/10/2017
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
1.
Με το μυαλό στο χρέος του Νότου και στις τράπεζες
οι αποφάσεις του Ντράγκι/ΕΚΤ.
Είναι φανερό ότι οι κάτοχοι ομολόγων του ιταλικού δημοσίου του οποίου το χρέος ξεπερνά τα 2 τρισ. ευρώ είναι πλέον ήσυχοι μετά τις χθεσινές ανακοινώσεις του κ. Ντράγκι ότι η ΕΚΤ και η Κεντρική Τράπεζα της Ιταλίας θα συνεχίσουν να αγοράζουν τα κρατικά ομόλογα που θα εκδοθούν για την αναχρηματοδότηση του χρέους.
Και έχουν ήδη στα χαρτοφυλάκιά τους τέτοιους τίτλους πάνω από 300 δισ. ευρώ. Αντίστοιχη είναι η κατάσταση και οι προοπτικές για το αυξημένο γαλλικό χρέος.
Και όχι μόνο αυτό. Ο πρόεδρος της ΕΚΤ επιβεβαίωσε επίσης ότι αφ’ ενός θα συνεχίσει να επανεπενδύει τα ποσά που θα προκύπτουν από τις λήξεις των τίτλων που έχουν οι κεντρικές τράπεζες, για αρκετό χρόνο μετά, όπως επίσης ότι θα διατηρήσει τα χαμηλά επιτόκια αρκετό χρόνο μετά την λήξη του QE, το οποίο επιμήκυνε για άλλους εννέα μήνες μέσα στο 2018.
Η επιμήκυνση που έδωσε χθες είναι σαφές ότι έχει στόχο να εξασφαλίσει την αγορά κρατικών τίτλων που με την σειρά της θα εξασφαλίζει για τις χώρες με μεγάλο χρέος – όπως η Ιταλία, η Γαλλία, κ.λ.π. – ότι δεν θα έχουν πρόβλημα να το αναχρηματοδοτήσουν εύκολα και φθηνά.
Μόνο για την Ιταλία οι δυνατότητες απορρόφησης κρατικού χρέους με την νέα επιμήκυνση του QE ξεπερνούν το 50% των συνολικών εκδόσεών της για το 2018…
Είναι φανερό ότι σε ένα τέτοιο περιβάλλον ευνοείται και η θετική επίδραση στο ελληνικό χρέος όταν αυτό ενταχθεί στο QE, δηλαδή λίγο μετά τον Μάρτιο κατά τις προβλέψεις που κυκλοφορούν μεταξύ των ενδιαφερόμενων μεγάλων επενδυτικών τραπεζών. Και αυτή η προοπτική θα προεξοφλείται ολοένα και περισσότερο όσο οι διαδικασίες της αξιολόγησης δείχνουν να κινούνται σε καλό κλίμα…
Η μείωση των αγορών τίτλων στα 30 δισ. ευρώ τον μήνα από την ΕΚΤ μετά τον Ιανουάριο του 2018 στην πραγματικότητα επεκτείνει τις αγορές με άλλα 270 δισ. ευρώ μέσα στο 2018 καθώς το QE κανονικά έληγε στις 31/12/2017. Επιπλέον στις διευκρινίσεις που έδωσε ο Ντράγκι στην συνέντευξή του άφησε απολύτως ανοικτό το ενδεχόμενο να επεκτείνει περισσότερο το πρόγραμμα εάν και εφ’ όσον χρειασθεί όταν θα έρθει η ώρα της εξάντλησης του περιθωρίου που έδωσε.
Το μεγάλο ερώτημα όμως στο οποίο ο κ. Ντράγκι απάντησε σύντομα και… διακριτικά είναι το γιατί χρειάζεται να κάνει αυτή την επιμήκυνση, και ότι μπορεί και να συνεχισθεί περισσότερο αφού η ευρω-οικονομία έχει αρχίσει να ξεπερνά ακόμα και τις ΗΠΑ σε ρυθμούς ανάπτυξης. Η επισήμανση που έκανε και πέρασε στα "ψιλά" είναι ότι κατά την εκτίμηση της ΕΚΤ η βελτίωση αυτή είναι αποτέλεσμα της νομισματικής πολιτικής… που σημαίνει ότι αν αυτή σταματήσει είναι πολύ πιθανή η αναστροφή της τάσης. Εκείνο που απέφυγε να αναφέρει ο κ. Ντράγκι αλλά το έχει επισημάνει τελευταία αρκετές φορές με τον γνωστό διακριτικό του τρόπο είναι ότι μία τέτοια αντιστροφή της τάσης στην ευρω-οικονομία δεν είναι κάτι που μπορεί να αντιμετωπίσει ομαλά το τραπεζικό σύστημα της ευρωζώνης. Πολύ περισσότερο αν αυτό συμβεί σε ένα διεθνές περιβάλλον στο οποίο η FED αρχίζει να σφίγγει την νομισματική της πολιτική.
Του Γ. Αγγέλη
http://www.capital.gr/oikonomia/3250335/me-to-mualo-sto-xreos-tou-notou-kai-stis-trapezes-oi-apofaseis-tou-ntragki-ekt
28/10/2017
2.
Η ΕΚΤ θα αγοράζει ομόλογα για πάντα!
Ποια στοιχεία βλέπει η κεντρική τράπεζα και δεν συμμερίζεται την υπέρμετρη αισιοδοξία για την οικονομία. Γιατί είναι κρίσιμο το μέγεθος του ισολογισμού της ΕΚΤ. Η Ιταλία και το ορόσημο της λήξης της θητείας Ντράγκι.
Κυκλικές ανακάμψεις συμβαίνουν ακόμα και στις χειρότερες οικονομίες. Το ΑΕΠ της ευρωζώνης αυξάνεται με εύρωστα ποσοστά τα τελευταία λίγα τρίμηνα, αλλά οι φήμες για επιστροφή της οικονομικής υγείας είναι υπερβολικές. Στηρίζονται σε μια διανοητική τεμπέλικη συνήθεια να αγνοείται η ιστορία και να παρατηρούνται μόνο τα πλέον πρόσφατα οικονομικά στοιχεία.
Ευτυχώς η ΕΚΤ δεν ανήκει σε αυτό το στρατόπεδο. Οι προσεκτικές αποφάσεις νομισματικής πολιτικής της προηγούμενης εβδομάδας στηρίζονται σε πολύ πιο ρεαλιστικές παραδοχές για την υγεία της οικονομίας της ευρωζώνης σε σύγκριση με την άποψη που είναι της μόδας.
Όταν η ΕΚΤ εξετάζει τις συνισταμένες της οικονομίας, μια από τις μεταβλητές στην οποία εστιάζει είναι ο ευρύτερος δείκτης ανεργίας, γνωστός ως U6, που περιλαμβάνει όχι μόνο τον επίσημα καταγεγραμμένο δείκτη ανεργίας αλλά και άλλες κατηγορίες κρυμμένης ανεργίας. Ο δείκτης U6 βρίσκεται στο 18% στην ευρωζώνη και στο 9% στις ΗΠΑ.
Μια άλλη σημαντική μεταβλητή είναι ο δομικός πληθωρισμός, εξαιρουμένης της ενέργειας και των τροφίμων. Εχει σημασία ως ο βασικός δείκτης πρόγνωσης για τον μελλοντικό πληθωρισμό. Δεν ξεπέρασε το 2% από το 2008. Αυτός ο δομικός δείκτης είναι κολλημένος: αν και αυξήθηκε λίγο πρόσφατα, θα χρειαστούν αρκετά χρόνια μέχρι να πλησιάσει το 2%.
Η ονομαστική σταθμισμένη συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ -έναντι ενός καλαθιού νομισμάτων- επίσης δεν δείχνει σε καλή κατάσταση. Εχει αυξηθεί 5,5% από την αρχή της χρονιάς. Οι μεγάλες οικονομίες φυσιολογικά δεν εξαρτώνται από τις εξαγωγές όσο οι μικρότερες, αλλά η ευρωζώνη είναι μια εξαίρεση. Είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στις ισοτιμίες.
Οι Eυρωπαίοι κεντρικοί τραπεζίτες μπορεί επίσης να ανησυχούν για πολιτικές αβεβαιότητες, από το Brexit έως την πιθανότητα μιας βίαιης αντιπαράθεσης μεταξύ Ισπανίας και Καταλονίας.
Αυτοί είναι κάποιοι, αλλά όχι όλοι, από τους λόγους που η ΕΚΤ υπήρξε επίμονα περισσότερο «περιστέρι» (dovish) από άλλους αναλυτές. Ενώ υπάρχει περισσότερος ρεαλισμός σήμερα, θα κατηγοριοποιούσα ακόμα τις προσδοκίες της αγοράς στον χώρο των «γερακιών» (hawkish).
Περισσότερο σημαντική από την ευρέως αναμενόμενη απόφαση της ΕΚΤ να μειώσει τις καθαρές αγορές ομολόγων ήταν η ψήφος να μην τεθεί ημερομηνία τέλους για το QE.
Ο Μάριο Ντράγκι έχει δύο ακόμα χρόνια θητείας ως πρόεδρος της ΕΚΤ. Θα υπολόγιζα ότι οι αγορές ενεργητικού μπορούν να συνεχιστούν έως τα τέλη της θητείας του, ή πιθανότατα και μετά. Μόλις το πρόγραμμα ολοκληρωθεί, θα υπάρξει μια μακρά περίοδο ενός ή δύο ετών, κατά τη διάρκεια των οποίων η ΕΚΤ θα συνεχίσει να επανεπενδύει τα χρήματα από τα ομόλογα που θα λήγουν.
Αυτό θα αφήσει το συνολικό μέγεθος του ισολογισμού της ΕΚΤ αμετάβλητο. Από οικονομική σκοπιά, είναι το μέγεθος του ισολογισμού που μετρά, όχι οι μηνιαίες αγορές. Με άλλα λόγια, το απόθεμα είναι πιο σημαντικό από τις ροές. Αν οι καθαρές αγορές συνεχιστούν μέχρι το 2019, ο ισολογισμός της ΕΚΤ δεν θα αρχίσει να μειώνεται πολύ πριν από το 2021. Αυτή είναι περίπου η περίοδος που κάποιος μπορεί να περιμένει ότι τα επιτόκια θα αυξηθούν από τα σημερινά εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα.
Αυτές οι ακραίες πολιτικές χρειάστηκαν γιατί η οικονομία της ευρωζώνης είναι σε τόσο κακή κατάσταση. Σίγουρα βελτιώνεται, αλλά κοιτάμε μια δεκαετή ανάκαμψη. Δεν έχει έτσι νόημα να συγκρίνουμε τους σχετικά υψηλούς σημερινούς ρυθμούς ανάπτυξης στην ευρωζώνη με αυτούς στη Μεγάλη Βρετανία ή τις ΗΠΑ. Καμία εκ των δύο δεν βίωσε ένα οικονομικό σοκ του μεγέθους της ευρωζώνης. Ένα βίαιο Brexit μπορεί να κάνει τη δουλειά, αλλά αυτό εξακολουθεί να είναι μικρή πιθανότητα.
Υπάρχει ένας ακόμα, ανομολόγητος λόγος αναφορικά με το γιατί η ΕΚΤ συνεχίζει τις αγορές. Αν σταματούσε η κρίση στην ευρωζώνη ίσως επέστρεφε. Σε αυτό το σημείο οι επενδυτές θα έπρεπε να αξιολογήσουν αν η Ιταλία έχει την ικανότητα να εξυπηρετήσει το δημόσιο χρέος της, που είναι πάνω από 130% του ΑΕΠ.
Αν οι υφιστάμενες πολιτικές τάσεις συνεχιστούν, οι εκλογές της επόμενης χρονιάς μπορεί να οδηγήσουν σε ένα κοινοβούλιο που δεν θα υπάρχει αυτοδυναμία και μια συμμαχία μεταξύ των δύο μεγαλύτερων κομμάτων, του κεντροαριστερού και του κεντροδεξιού. Μπορώ να δω πολλά αρνητικά αποτελέσματα από αυτές τις εκλογές, αλλά ούτε ένα με βάση το οποίο η επόμενη ιταλική κυβέρνηση θα προχωρήσει σε δομικές μεταρρυθμίσεις και αύξηση της μακροπρόθεσμης παραγωγικότητας.
Σκεφτείτε επίσης ότι η νέα γερμανική κυβέρνηση θα πιέσει για ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο (ΕΝΤ). Σε αντίθεση με την υφιστάμενη ομπρέλα προστασίας, ένα ΕΝΤ θα έχει την ικανότητα να διασώσει την Ιταλία, αν αυτό κριθεί απαραίτητο. Αλλά το αντιστάθμισμα θα είναι μια αυτόματη ή ημιαυτόματη αναδιάρθρωση χρέους. Η απλή σκέψη θα μπορούσε να προκαλέσει οικονομική κρίση.
Εδώ βρίσκεται η πραγματική τραγωδία της αγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ. Εξαρτώμενη από την πολιτική, η κεντρική τράπεζα ίσως να μην καταφέρει ποτέ να τις σταματήσει. Αν το κάνει, θα προκαλέσει χρηματοπιστωτική και οικονομική αστάθεια. Μια αναδιάρθρωση του ιταλικού χρέους θα έχει σοβαρή αποπληθωριστική επίδραση για την ευρωζώνη και η ΕΚΤ έχει νομική υποχρέωση να μην το επιτρέψει.
Αν η ευρωζώνη είναι τυχερή, οι αγορές της ΕΚΤ τελειώσουν το 2019, δεν υπάρξει πτώχευση και όλα θα πάνε καλά μέχρι την επόμενη κρίση. Αν όχι, οι αγορές μπορεί να συνεχιστούν και να συνεχιστούν…
Του Wolfgang Münchau
FT.COM
http://www.euro2day.gr/ftcom/ftcom_gr/article-ft-gr/1574970/h-ekt-tha-agorazei-omologa-gia-panta.html
31 Οκτωβρίου 2017
Με το μυαλό στο χρέος του Νότου και στις τράπεζες
οι αποφάσεις του Ντράγκι/ΕΚΤ.
Είναι φανερό ότι οι κάτοχοι ομολόγων του ιταλικού δημοσίου του οποίου το χρέος ξεπερνά τα 2 τρισ. ευρώ είναι πλέον ήσυχοι μετά τις χθεσινές ανακοινώσεις του κ. Ντράγκι ότι η ΕΚΤ και η Κεντρική Τράπεζα της Ιταλίας θα συνεχίσουν να αγοράζουν τα κρατικά ομόλογα που θα εκδοθούν για την αναχρηματοδότηση του χρέους.
Και έχουν ήδη στα χαρτοφυλάκιά τους τέτοιους τίτλους πάνω από 300 δισ. ευρώ. Αντίστοιχη είναι η κατάσταση και οι προοπτικές για το αυξημένο γαλλικό χρέος.
Και όχι μόνο αυτό. Ο πρόεδρος της ΕΚΤ επιβεβαίωσε επίσης ότι αφ’ ενός θα συνεχίσει να επανεπενδύει τα ποσά που θα προκύπτουν από τις λήξεις των τίτλων που έχουν οι κεντρικές τράπεζες, για αρκετό χρόνο μετά, όπως επίσης ότι θα διατηρήσει τα χαμηλά επιτόκια αρκετό χρόνο μετά την λήξη του QE, το οποίο επιμήκυνε για άλλους εννέα μήνες μέσα στο 2018.
Η επιμήκυνση που έδωσε χθες είναι σαφές ότι έχει στόχο να εξασφαλίσει την αγορά κρατικών τίτλων που με την σειρά της θα εξασφαλίζει για τις χώρες με μεγάλο χρέος – όπως η Ιταλία, η Γαλλία, κ.λ.π. – ότι δεν θα έχουν πρόβλημα να το αναχρηματοδοτήσουν εύκολα και φθηνά.
Μόνο για την Ιταλία οι δυνατότητες απορρόφησης κρατικού χρέους με την νέα επιμήκυνση του QE ξεπερνούν το 50% των συνολικών εκδόσεών της για το 2018…
Είναι φανερό ότι σε ένα τέτοιο περιβάλλον ευνοείται και η θετική επίδραση στο ελληνικό χρέος όταν αυτό ενταχθεί στο QE, δηλαδή λίγο μετά τον Μάρτιο κατά τις προβλέψεις που κυκλοφορούν μεταξύ των ενδιαφερόμενων μεγάλων επενδυτικών τραπεζών. Και αυτή η προοπτική θα προεξοφλείται ολοένα και περισσότερο όσο οι διαδικασίες της αξιολόγησης δείχνουν να κινούνται σε καλό κλίμα…
Η μείωση των αγορών τίτλων στα 30 δισ. ευρώ τον μήνα από την ΕΚΤ μετά τον Ιανουάριο του 2018 στην πραγματικότητα επεκτείνει τις αγορές με άλλα 270 δισ. ευρώ μέσα στο 2018 καθώς το QE κανονικά έληγε στις 31/12/2017. Επιπλέον στις διευκρινίσεις που έδωσε ο Ντράγκι στην συνέντευξή του άφησε απολύτως ανοικτό το ενδεχόμενο να επεκτείνει περισσότερο το πρόγραμμα εάν και εφ’ όσον χρειασθεί όταν θα έρθει η ώρα της εξάντλησης του περιθωρίου που έδωσε.
Το μεγάλο ερώτημα όμως στο οποίο ο κ. Ντράγκι απάντησε σύντομα και… διακριτικά είναι το γιατί χρειάζεται να κάνει αυτή την επιμήκυνση, και ότι μπορεί και να συνεχισθεί περισσότερο αφού η ευρω-οικονομία έχει αρχίσει να ξεπερνά ακόμα και τις ΗΠΑ σε ρυθμούς ανάπτυξης. Η επισήμανση που έκανε και πέρασε στα "ψιλά" είναι ότι κατά την εκτίμηση της ΕΚΤ η βελτίωση αυτή είναι αποτέλεσμα της νομισματικής πολιτικής… που σημαίνει ότι αν αυτή σταματήσει είναι πολύ πιθανή η αναστροφή της τάσης. Εκείνο που απέφυγε να αναφέρει ο κ. Ντράγκι αλλά το έχει επισημάνει τελευταία αρκετές φορές με τον γνωστό διακριτικό του τρόπο είναι ότι μία τέτοια αντιστροφή της τάσης στην ευρω-οικονομία δεν είναι κάτι που μπορεί να αντιμετωπίσει ομαλά το τραπεζικό σύστημα της ευρωζώνης. Πολύ περισσότερο αν αυτό συμβεί σε ένα διεθνές περιβάλλον στο οποίο η FED αρχίζει να σφίγγει την νομισματική της πολιτική.
Του Γ. Αγγέλη
http://www.capital.gr/oikonomia/3250335/me-to-mualo-sto-xreos-tou-notou-kai-stis-trapezes-oi-apofaseis-tou-ntragki-ekt
28/10/2017
2.
Η ΕΚΤ θα αγοράζει ομόλογα για πάντα!
Ποια στοιχεία βλέπει η κεντρική τράπεζα και δεν συμμερίζεται την υπέρμετρη αισιοδοξία για την οικονομία. Γιατί είναι κρίσιμο το μέγεθος του ισολογισμού της ΕΚΤ. Η Ιταλία και το ορόσημο της λήξης της θητείας Ντράγκι.
Κυκλικές ανακάμψεις συμβαίνουν ακόμα και στις χειρότερες οικονομίες. Το ΑΕΠ της ευρωζώνης αυξάνεται με εύρωστα ποσοστά τα τελευταία λίγα τρίμηνα, αλλά οι φήμες για επιστροφή της οικονομικής υγείας είναι υπερβολικές. Στηρίζονται σε μια διανοητική τεμπέλικη συνήθεια να αγνοείται η ιστορία και να παρατηρούνται μόνο τα πλέον πρόσφατα οικονομικά στοιχεία.
Ευτυχώς η ΕΚΤ δεν ανήκει σε αυτό το στρατόπεδο. Οι προσεκτικές αποφάσεις νομισματικής πολιτικής της προηγούμενης εβδομάδας στηρίζονται σε πολύ πιο ρεαλιστικές παραδοχές για την υγεία της οικονομίας της ευρωζώνης σε σύγκριση με την άποψη που είναι της μόδας.
Όταν η ΕΚΤ εξετάζει τις συνισταμένες της οικονομίας, μια από τις μεταβλητές στην οποία εστιάζει είναι ο ευρύτερος δείκτης ανεργίας, γνωστός ως U6, που περιλαμβάνει όχι μόνο τον επίσημα καταγεγραμμένο δείκτη ανεργίας αλλά και άλλες κατηγορίες κρυμμένης ανεργίας. Ο δείκτης U6 βρίσκεται στο 18% στην ευρωζώνη και στο 9% στις ΗΠΑ.
Μια άλλη σημαντική μεταβλητή είναι ο δομικός πληθωρισμός, εξαιρουμένης της ενέργειας και των τροφίμων. Εχει σημασία ως ο βασικός δείκτης πρόγνωσης για τον μελλοντικό πληθωρισμό. Δεν ξεπέρασε το 2% από το 2008. Αυτός ο δομικός δείκτης είναι κολλημένος: αν και αυξήθηκε λίγο πρόσφατα, θα χρειαστούν αρκετά χρόνια μέχρι να πλησιάσει το 2%.
Η ονομαστική σταθμισμένη συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ -έναντι ενός καλαθιού νομισμάτων- επίσης δεν δείχνει σε καλή κατάσταση. Εχει αυξηθεί 5,5% από την αρχή της χρονιάς. Οι μεγάλες οικονομίες φυσιολογικά δεν εξαρτώνται από τις εξαγωγές όσο οι μικρότερες, αλλά η ευρωζώνη είναι μια εξαίρεση. Είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στις ισοτιμίες.
Οι Eυρωπαίοι κεντρικοί τραπεζίτες μπορεί επίσης να ανησυχούν για πολιτικές αβεβαιότητες, από το Brexit έως την πιθανότητα μιας βίαιης αντιπαράθεσης μεταξύ Ισπανίας και Καταλονίας.
Αυτοί είναι κάποιοι, αλλά όχι όλοι, από τους λόγους που η ΕΚΤ υπήρξε επίμονα περισσότερο «περιστέρι» (dovish) από άλλους αναλυτές. Ενώ υπάρχει περισσότερος ρεαλισμός σήμερα, θα κατηγοριοποιούσα ακόμα τις προσδοκίες της αγοράς στον χώρο των «γερακιών» (hawkish).
Περισσότερο σημαντική από την ευρέως αναμενόμενη απόφαση της ΕΚΤ να μειώσει τις καθαρές αγορές ομολόγων ήταν η ψήφος να μην τεθεί ημερομηνία τέλους για το QE.
Ο Μάριο Ντράγκι έχει δύο ακόμα χρόνια θητείας ως πρόεδρος της ΕΚΤ. Θα υπολόγιζα ότι οι αγορές ενεργητικού μπορούν να συνεχιστούν έως τα τέλη της θητείας του, ή πιθανότατα και μετά. Μόλις το πρόγραμμα ολοκληρωθεί, θα υπάρξει μια μακρά περίοδο ενός ή δύο ετών, κατά τη διάρκεια των οποίων η ΕΚΤ θα συνεχίσει να επανεπενδύει τα χρήματα από τα ομόλογα που θα λήγουν.
Αυτό θα αφήσει το συνολικό μέγεθος του ισολογισμού της ΕΚΤ αμετάβλητο. Από οικονομική σκοπιά, είναι το μέγεθος του ισολογισμού που μετρά, όχι οι μηνιαίες αγορές. Με άλλα λόγια, το απόθεμα είναι πιο σημαντικό από τις ροές. Αν οι καθαρές αγορές συνεχιστούν μέχρι το 2019, ο ισολογισμός της ΕΚΤ δεν θα αρχίσει να μειώνεται πολύ πριν από το 2021. Αυτή είναι περίπου η περίοδος που κάποιος μπορεί να περιμένει ότι τα επιτόκια θα αυξηθούν από τα σημερινά εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα.
Αυτές οι ακραίες πολιτικές χρειάστηκαν γιατί η οικονομία της ευρωζώνης είναι σε τόσο κακή κατάσταση. Σίγουρα βελτιώνεται, αλλά κοιτάμε μια δεκαετή ανάκαμψη. Δεν έχει έτσι νόημα να συγκρίνουμε τους σχετικά υψηλούς σημερινούς ρυθμούς ανάπτυξης στην ευρωζώνη με αυτούς στη Μεγάλη Βρετανία ή τις ΗΠΑ. Καμία εκ των δύο δεν βίωσε ένα οικονομικό σοκ του μεγέθους της ευρωζώνης. Ένα βίαιο Brexit μπορεί να κάνει τη δουλειά, αλλά αυτό εξακολουθεί να είναι μικρή πιθανότητα.
Υπάρχει ένας ακόμα, ανομολόγητος λόγος αναφορικά με το γιατί η ΕΚΤ συνεχίζει τις αγορές. Αν σταματούσε η κρίση στην ευρωζώνη ίσως επέστρεφε. Σε αυτό το σημείο οι επενδυτές θα έπρεπε να αξιολογήσουν αν η Ιταλία έχει την ικανότητα να εξυπηρετήσει το δημόσιο χρέος της, που είναι πάνω από 130% του ΑΕΠ.
Αν οι υφιστάμενες πολιτικές τάσεις συνεχιστούν, οι εκλογές της επόμενης χρονιάς μπορεί να οδηγήσουν σε ένα κοινοβούλιο που δεν θα υπάρχει αυτοδυναμία και μια συμμαχία μεταξύ των δύο μεγαλύτερων κομμάτων, του κεντροαριστερού και του κεντροδεξιού. Μπορώ να δω πολλά αρνητικά αποτελέσματα από αυτές τις εκλογές, αλλά ούτε ένα με βάση το οποίο η επόμενη ιταλική κυβέρνηση θα προχωρήσει σε δομικές μεταρρυθμίσεις και αύξηση της μακροπρόθεσμης παραγωγικότητας.
Σκεφτείτε επίσης ότι η νέα γερμανική κυβέρνηση θα πιέσει για ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο (ΕΝΤ). Σε αντίθεση με την υφιστάμενη ομπρέλα προστασίας, ένα ΕΝΤ θα έχει την ικανότητα να διασώσει την Ιταλία, αν αυτό κριθεί απαραίτητο. Αλλά το αντιστάθμισμα θα είναι μια αυτόματη ή ημιαυτόματη αναδιάρθρωση χρέους. Η απλή σκέψη θα μπορούσε να προκαλέσει οικονομική κρίση.
Εδώ βρίσκεται η πραγματική τραγωδία της αγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ. Εξαρτώμενη από την πολιτική, η κεντρική τράπεζα ίσως να μην καταφέρει ποτέ να τις σταματήσει. Αν το κάνει, θα προκαλέσει χρηματοπιστωτική και οικονομική αστάθεια. Μια αναδιάρθρωση του ιταλικού χρέους θα έχει σοβαρή αποπληθωριστική επίδραση για την ευρωζώνη και η ΕΚΤ έχει νομική υποχρέωση να μην το επιτρέψει.
Αν η ευρωζώνη είναι τυχερή, οι αγορές της ΕΚΤ τελειώσουν το 2019, δεν υπάρξει πτώχευση και όλα θα πάνε καλά μέχρι την επόμενη κρίση. Αν όχι, οι αγορές μπορεί να συνεχιστούν και να συνεχιστούν…
Του Wolfgang Münchau
FT.COM
http://www.euro2day.gr/ftcom/ftcom_gr/article-ft-gr/1574970/h-ekt-tha-agorazei-omologa-gia-panta.html
31 Οκτωβρίου 2017