Οι τρεις στόχοι του Τραμπ.

 

Για την κατάσταση στη Μέση Ανατολή, έπειτα από την απόφαση της Ουάσινγκτον να μεταφερθεί στην Ιερουσαλήμ η πρεσβεία των ΗΠΑ στο Ισραήλ, ο Αλέξανδρος Κούτσης, μίλησε Στο Κόκκινο και τον Διονύση Ελευθεράτο.

Ερωτηθείς για τους στόχους της κίνησης του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ο κ. Κούτσης προέταξε τρεις.

Ο πρώτος, ανέφερε, σχετίζεται με την εσωτερική κατάσταση στις ΗΠΑ και την κατακόρυφη πτώση της δημοτικότητας του Ντ. Τράμπ, ο οποίος «θέλει να συσπειρώσει την εκλογική και κοινωνική του βάση». Σύμφωνα με τον καθηγητή, σε αυτήν την επιδίωξη  του Αμερικανού προέδρου, μία παράμετρος που δεν πρέπει να υποτιμάται είναι το στοιχείο της θρησκοληψίας των νεοσυντηρητικών- ευαγγελιστών, οι οποίοι απαρτίζουν σημαντικότατο βήμα της εκλογικής βάσης του Τραμπ. Τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Κούτσης:

«Το 30% του αμερικανικού πληθυσμού είναι Ευαγγελιστές. Ξέρετε τι περιμένουν  αυτοί; Μια Δευτέρα Παρουσία του Χριστού, έπειτα από έναν Αρμαγεδδώνα στη Μέση Ανατολή. Ε, ο Τραμπ είναι σαν να  λέει στους φανατικότερους πως φροντίζει για αυτό…».

«Ο Τραμπ πυροδοτεί, για να συσπειρώσει την ακροδεξιά, πίσω του»

Στενά συνδεδεμένος με τον πρώτο λόγο, συνέχισε ο κ. Κούτσης, είναι και ο δεύτερος, που επίσης σχετίζεται με την επιδίωξη του Τραμπ να συσπειρώσει ένα σκληρό, δεξιό κοινωνικό φάσμα. Επεσήμανε ο καθηγητής Μεσανατολικών Σπουδών.

«Ο Τραμπ πυροδοτεί μια επικίνδυνη κατάσταση, για να την αξιοποιήσει. Ξέρει ότι τώρα οι Μουσουλμάνοι ανά τον κόσμο θα συσπειρωθούν. Ευελπιστεί ότι, ως αντίδραση σε αυτό, θα συσπειρωθεί η ακροδεξιά, πίσω του. Προκαλεί πρόβλημα εκεί που δεν υπάρχει, για να το εκμεταλλευτεί».

Ο τρίτος λόγος, πρόσθεσε ο κ. Κούτσης, σχετίζεται με το σχέδιο του Τραμπ για το Παλαιστινιακό. Είπε συγκεκριμένα:

«Ο Τραμπ επιδιώκει να αλλάξει το καθεστώς της Ιερουσαλήμ, προτού επιτευχθεί συμφωνία με τους Παλαιστινίους. Έχει λόγο που το κάνει. Θέλει να πάει στους Άραβες και να τους πει: ‘Αυτό είναι το σχέδιό μου για το Παλαιστινιακό. Αν δεν το δεχθείτε θα υπάρξουν αυτές κι αυτές οι συνέπειες. Αν το δεχθείτε, θα το επιβάλλουμε στους Παλαιστινίους’. Ποιο είναι, κατά τα φαινόμενα το σχέδιο του Τραμπ; Πρώτα απ’ όλα πως παραμένουν στη θέση τους οι εποικισμοί. Αυτό σημαίνει πως δεν θα υπάρχει ενιαία εδαφική βάση για τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους. Μόνον παλαιστινιακά τμήματα, γειτονιές, που θα ελέγχονται από την ισραηλινή κυβέρνηση. Επίσης, σύμφωνα με το διαφαινόμενο σχέδιο Τραμπ, ο ισραηλινός στρατός θα ελέγχει και τη Δυτική Όχθη».

«Οι  Παλαιστίνιοι ίσως να αναζητήσουν άλλο δρόμο»

Ο καθηγητής διατύπωσε την εκτίμηση ότι ο Τραμπ, κάνοντας αυτήν την επίδειξη αποφασιστικότητας κι επιθετικότητας στο θέμα της Ιερουσαλήμ, φέρνει σε δύσκολη θέση τις κυβερνήσεις χωρών – συμμάχων των ΗΠΑ, όπως της Σαουδικής Αραβίας και των κρατών του Κόλπου. Είπε:

«Νομίζω πως αν δεν το έκανε αυτό, με την Ιερουσαλήμ, θα εξασφάλιζε ευκολότερα τη συναίνεσή τους στο συνολικό σχέδιό του για το Παλαιστινιακό. Οι πληθυσμοί αυτών των χωρών σε ποσοστά άνω του 70% υποστηρίζουν τους Παλαιστινίους. Και τώρα είναι πεπεισμένοι πως ο Τραμπ κηρύσσει πόλεμο συνολικά εναντίον των Αράβων, των μουσουλμάνων. Οι κυβερνήσεις που θα επιλέξουν να ευθυγραμμιστούν, τώρα, με τον Τραμπ και να αγνοήσουν την κοινή γνώμη των χωρών τους θα διατρέξουν τον κίνδυνο να αποδυναμωθούν».

Ο κ. Κούτσης έκανε μία σύντομη αναδρομή στο θέμα της Ιερουσαλήμ (με σταθμούς το 1947, το 1967, το 1980 και το 1995), υπενθυμίζοντας ότι ο ΟΗΕ έχει απορρίψει τις θέσεις του Τελ Αβίβ. Αναφέρθηκε ακόμη στη διαχρονική στάση της Ευρώπης στο παλαιστινιακό, χαρακτηρίζοντάς την «πλούσια στα λόγια και φτωχή στις πράξεις».

Ο καθηγητής επεσήμανε ακόμη ότι η ειρηνευτική διαδικασία «έχει καταρρεύσει και ο λόγος είναι πως δεν τηρήθηκε η συμφωνία του Όσλο, του 1993». Εκτίμησε δε πως «το παλαιστινιακό δεν πρόκειται να επιλυθεί, όσο οι ΗΠΑ κατέχουν το ‘μονοπώλιο’ στις διαπραγματεύσεις».

Μιλώντας για πιθανά σενάρια, είπε:

«Πολύ φοβάμαι ότι οι Παλαιστίνιοι μπορεί να φθάσουν στο σημείο να καταργήσουν την Αρχή τους (…) Δεν αποκλείεται ο Τραμπ να απειλήσει με διακοπή της οικονομικής βοήθειας προς την Παλαιστινιακή Αρχή, όπως ακριβώς προειδοποίησε ότι θα κλείσει τα γραφεία της στις ΗΠΑ. Αν το κάνει αυτό, τότε δεν αποκλείεται οι Παλαιστίνιοι να καταφύγουν σε άλλη διέξοδο. Να πουν, δηλαδή: ‘Ωραία, ας αναλάβει το Ισραήλ τα έξοδα για τη διοίκηση των κατεχόμενων. Πάμε για ένα κράτος και διεκδικούμε ίσα δικαιώματα’. Αν το Ισραήλ τα αρνηθεί, τότε θα βρεθεί αντιμέτωπο με την κατηγορία ότι εφαρμόζει ανοικτό απαρτχάιντ. Και η ιστορία έχει δείξει ότι κράτη – απαρτχάιντ δεν αντέχουν για πάντα. Εάν δώσει ίσα δικαιώματα, με την εξέλιξη που έχει το δημογραφικό, σε τριάντα χρόνια το Ισραήλ θα έχει Άραβα πρόεδρο. Και θα αποσαθρωθεί εκ των ένδον».

«Πολιτικές τύπου Νετανιάχου ναρκοθετούν την προοπτική του ισραηλινού πληθυσμού»

Ο κ. Κούτσης αναφέρθηκε επίσης στην πολιτική διαδρομή και τις θέσεις του σημερινού Ισραηλινού πρωθυπουργού, του Μπ. Νετανιάχου, που αρνείται μανιωδώς το δικαίωμα των Παλαιστινίων να δημιουργήσουν κράτος.

«Δυστυχώς, μέχρι στιγμής δεν υπάρχει στη χώρα πολιτική προσωπικότητα ικανή να τον αποκαθηλώσει από την εξουσία» είπε και διευκρίνισε:

«Όταν λέω ‘δυστυχώς’, εννοώ και την ίδια την προοπτική του Ισραήλ, που έχει ανάγκη την ειρήνευση. Έχουν δικαίωμα κι αυτοί οι άνθρωποι να ζήσουν ειρηνικά, στο μέρος όπου – καλώς ή κακώς, δεν είναι η ώρα να εξεταστεί- ιδρύθηκε το κράτος του Ισραήλ (…). Ηγέτες όπως ο Νετανιάχου ναρκοθετούν αυτήν την προοπτική και αυτό, τελικά, αποβαίνει σε βάρος του Ισραήλ (…)  Ο Γιτζάκ Ράμπιν το κατάλαβε, ήλθε σε συμφωνία με τους Παλαιστίνιους το 1993 και δολοφονήθηκε για αυτό, το 1995. Επαναλαμβάνω: Πολιτική τύπου Νετανιάχου καταδικάζει τον πληθυσμό του Ισραήλ σε αιώνια αδυναμία να ησυχάσει, να ζήσει ειρηνικά. Διότι οι Παλαιστίνιοι, όσα χρόνια κι αν περάσουν, εκεί θα είναι…».     

* Ο Αλέξανδρος Κούτσης είναι ομότιμος καθηγητής Μεσανατολικών Σπουδών  στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.


 10/12/2017


                ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ                


ΣΚΙΤΣΟ ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΓΚΟΥΜΑ

Ο Τραμπ και η Ιερουσαλήμ: 
Η κατακόρυφη πτώση της δημοτικότητας του Αμερικανού Προέδρου πίσω από την απόφαση. 

Η απόφαση του Αμερικανού Προέδρου Τραμπ για την αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ μπορεί να ξενίζει ως προς τον χρονισμό της. Έρχεται, όμως, να επιβεβαιώσει τη ρήση ενός μεγάλου Αμερικανού πολιτικού που εκπροσώπησε για δεκαετίες την πολιτεία της Μασαχουσέτης στο αμερικανικό Κογκρέσο (1953-1987) και διετέλεσε και Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων (1977-1987), του Tip O’Neil, πως η κάθε πράξη ενός πολιτικού –και ως συνέπεια η πολιτική γενικά– πηγάζει από εσωτερικούς παράγοντες – τον τοπικισμό. «All politics is local», είναι ο τρόπος που ο Tip O’Neil διατύπωσε αυτή την πραγματικότητα. 

Ποιο υπήρξε το πολιτικό κίνητρο του Τραμπ για μια τόσο ριζοσπαστική κίνηση, η οποία έχει σημαντικές διεθνείς διαστάσεις και την οποία κανένας Αμερικανός Πρόεδρος δεν αποτόλμησε να υλοποιήσει, παρά την έντονη και πολύ καλά οργανωμένη πίεση των φίλων του εβραϊκού κράτους στις ΗΠΑ, την ύπαρξη σχετικού ψηφίσματος του Κογκρέσου (Jerusalem Embassy Act of 1995) όπως και την πίεση από την κυβέρνηση του Νετανιάχου;

Η απάντηση βρίσκεται, κατά την άποψή μου, στην κατακόρυφη πτώση της δημοτικότητας του Αμερικανού Προέδρου λόγω της εσωτερικής του πολιτικής, καθώς επίσης και των συνεχόμενων σκανδάλων που χαρακτηρίζουν την πολιτεία του μέχρι τώρα.

Σύμφωνα με διάφορες δημοσκοπήσεις (Gallup κ.λπ.), εννέα μήνες μετά την εκλογή του, η αποδοχή του Τραμπ (approval rate) από τους Αμερικανούς έχει πέσει στο 37,5%, ενώ κάποιες δημοσκοπήσεις δίνουν και 33%. Έστω και με το 37,5%, η δημοτικότητα του Αμερικανού Προέδρου είναι η χειρότερη από κάθε άλλο Πρόεδρο από την εποχή που άρχισαν να καταγράφονται τέτοιου είδους δημοσκοπήσεις.

Πολλοί παράγοντες συμβάλλουν στην άνοδο και πτώση της δημοτικότητας ενός Προέδρου. Στην περίπτωση του Τραμπ οι προσπάθειές του να καταργήσει το πρόγραμμα ιατρικής περίθαλψης του προκάτοχού του Ομπάμα –το λεγόμενο Obamacare– που προσέφερε, για πρώτη φορά, ιατρική περίθαλψη και συναφή κοινωνική ασφάλεια σε εκατομμύρια δεινοπαθούντες Αμερικανούς, συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στην πτώση της δημοτικότητάς του. Άλλοι παράγοντες είναι οι συμπεριφορές του σε πολλά ζητήματα, κυρίως μέσω του Τουίτερ στα κοινωνικά μέσα επί παντός «επιστητού», που παραπέμπουν σε μια «αλλοπρόσαλλη» και «διχασμένη» κατά πολλούς προσωπικότητα, που ξεφεύγει του «ελέγχου» των «δημοσιοσχετιστών» (minders) του Λευκού Οίκου.

Επιπλέον, στους εννέα μήνες της προεδρίας Τραμπ, είχαμε και μια σειρά από ενέργειές του που ερμηνεύονται ως προσπάθειες να αποφύγει τυχόν ποινικές διώξεις που στην περίπτωσή του, θεωρητικά τουλάχιστον, θα μπορούσαν να ενισχύσουν προσπάθειες ακόμη και για καθαίρεσή του (impeachment) από την Προεδρία. Κάτι τέτοιο είναι βέβαια εξαιρετικά δύσκολο. Προσπάθειες όμως για την αποπομπή του γίνονται από πολιτικούς παράγοντες αλλά και από οργανωμένες ομάδες, που δεν χώνεψαν τη νίκη του στις εκλογές του 2016.

Τέλος, και σε συνάφεια με τα παραπάνω, είναι και οι διάφορες αποφάσεις του όπως η αποπομπή του διευθυντή της FBI, ο υπόγειος πόλεμος που μαίνεται με τον ειδικό ανακριτή Robert Muller που εντάλθηκε να διερευνήσει το λεγόμενο Russiagate, δηλ. τη φερόμενη ανάμειξη της Ρωσίας στις εκλογές του 2016 υπέρ του υποψήφιου Τραμπ, καθώς επίσης και τις κατηγορίες εναντίον του πρώην συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας Michael Flynn για παραβίαση της αμερικανικής νομοθεσίας. Ο τελευταίος κατηγορείται πως, κατά τη διάρκεια της εκλογικής περιόδου και ως σύμβουλος του Τραμπ, επικοινωνούσε με Ρώσους αξιωματούχους παράνομα.

Έτσι με έναν σμπάρο ο Τραμπ προσδοκεί να κτυπήσει όχι δύο αλλά τέσσερα τρυγόνια: Να αυξηθεί η παραπαίουσα δημοτικότητά του, να παρουσιαστεί ως πολιτικός που «τηρεί τον λόγο» του, να μετατρέψει σε μια, κυριολεκτικά, νύχτα την πιο καλά οργανωμένη ομάδα ιδεολόγων στις ΗΠΑ –τους Νεοσυντηρητικούς– από πολέμιους σε σύμμαχούς του και έτσι να οχυρωθεί κατά τυχόν μελλοντικών προσπαθειών για την πολιτική του αποδόμηση (Πιθανόν η εξουδετέρωση των Νεοσυντηρητικών να οδηγήσει και στην αποκατάσταση των σχέσεων Ουάσινγκτον – Μόσχας, που παραμένει διακαής πόθος του Τραμπ).

Αποφάσεις κάλυψης

Συμπερασματικά: Η απόφαση του Τραμπ για την Ιερουσαλήμ δεν έχει να κάνει τίποτα με τη διαδικασία ειρήνης ή πολέμου στη Μέση Ανατολή, όπως κοινώς πιστεύεται και παρουσιάζεται, και έχει να κάνει τα πάντα με την προστασία των «πολιτικών οπίσθιων» του Αμερικανού Προέδρου «τοπικά» (locally), μέσα στις ΗΠΑ.

Οι Neocons είναι οι πιο φανατικοί πολέμιοι

Οι πιο σημαντικοί πολέμιοι του Τραμπ σε επίπεδο ελίτ στις ΗΠΑ είναι η ομάδα που είναι γνωστή στο αμερικανικό πολιτικό σύστημα ως «Νεοσυντηρητικοί» (Neocons). Οι Νεοσυντηρητικοί τον κατηγορούν ως πράκτορα, κυριολεκτικά, των Ρώσων και του Προέδρου Πούτιν. Τον χαρακτηρίζουν, μάλιστα, ως «χρήσιμο ηλίθιο» στους φερόμενους σχεδιασμούς του Πούτιν για παγκόσμια κυριαρχία – μια φράση που αποδίδεται στον Λένιν και την οποία ο Λένιν ποτέ δεν είπε. Στο σύνολό τους οι Νεοσυντηρητικοί είναι υπέρμαχοι του Ισραήλ και πρωτοστατούν σε κάθε τι που το αφορά. Μάλιστα οι επικριτές τους τούς χαρακτηρίζουν ως «Israeli-firsters», δηλ. άτομα που θέτουν τα συμφέροντα του Ισραήλ υπεράνω όλων. Ως «Israeli-firster» θεωρείται και ο γαμπρός του Τραμπ (παντρεύτηκε την κόρη του, Ιβάνκα, που αποδέχτηκε την εβραϊκή πίστη), ο Jarred Kusher. «Δικαιολογώντας» την απόφασή του, ο Τραμπ επικαλέστηκε τον προαναφερθέν νόμο του Κογκρέσου, αλλά και την προεκλογική του υπόσχεση. Και προχώρησε λέγοντας πως με την απόφασή του θα αυξηθούν οι προοπτικές ειρήνευσης στη Μέση Ανατολή – μια θέση που μόνο αυτός και ο Νετανιάχου συμμερίζονται.


Όμως, κατά τη δική μου άποψη, η κίνηση του Τραμπ αποσκοπεί στον κατευνασμό των Νεοσυντηρητικών, την άμεση πολιτική τους εξουδετέρωση και τη μελλοντική υποστήριξή τους. Κατά γενική παραδοχή, οι τελευταίοι έχουν πολύ μεγάλη επιρροή στα πανεπιστήμια, στις «δεξαμενές σκέψης» των ΗΠΑ, όπως επίσης και στα ΜΜΕ με συνέπεια τον επηρεασμό της κοινής γνώμης.