Στις κάλπες σήμερα οι Καταλανοί.





Στις δημοκρατίες δεν υπάρχουν αδιέξοδα. Στα καθεστώτα έκτακτης ανάγκης όμως;

Οι Καταλανοί ψηφοφόροι προσέρχονται σήμερα στις κάλπες για την ανάδειξη νέου περιφερειακού κοινοβουλίου, σε μία εκλογική αναμέτρηση που προκάλεσε ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Mariano Rajoy, στο πλαίσιο της ενεργοποίησης (για πρώτη φορά στα χρονικά) του άρθρου 155 του ισπανικού Συντάγματος, με το οποίο καταλύθηκαν οι αιρετές περιφερειακές αρχές της Καταλωνίας, μετά τη μονομερή διοργάνωση από μέρους τους δημοψηφίσματος απόσχισης, και αναλήφθηκε η διοίκηση της περιοχής απευθείας από τη Μαδρίτη.

Η διενέργεια των εκλογών, και μάλιστα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα από την ενεργοποίηση του άρθρου 155, απέβλεπε σε μίαν "επανεκκίνηση”, ώστε η μεν κεντρική κυβέρνηση να μην επωμίζεται το πολιτικό κόστος της επί μακρόν εφαρμογής έκτακτων μέτρων, οι δε αποσχιστικές δυνάμεις της Καταλωνίας να αναδιπλωθούν, όσες τουλάχιστον το επιθυμούσαν, από την άμεση επιδίωξη της ανεξαρτησίας, εφόσον, όπως αποδείχθηκε, δεν είχαν κανένα σχέδιο για την "επόμενη μέρα” του δημοψηφίσματος.

Το πρόβλημα ωστόσο είναι ότι η κάλπη ενδέχεται να μην προσφέρει λύση: τόσο διότι οι συσχετισμοί είναι κατά τις δημοσκοπήσεις οριακοί, όσο και γιατί η ίδια η δημοκρατία έχει τραυματισθεί. Αρκεί κανείς να σημειώσει ότι ακόμη και το κίτρινο χρώμα (σύμβολο των αυτονομιστών) δείχνει να έχει οιονεί ”ποινικοποιηθεί” στο καθεστώς καταστολής που έχει εγκαθιδρυθεί.

Οι εμφανείς εντάσεις έχουν περιορισθεί όμως η Καταλωνία παραμένει κοινωνία διχασμένοι. Η προσέλευση στις κάλπες εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει το 80%, καθώς, μεταξύ άλλων, δείχνουν μεγαλύτερη πολιτική κινητοποίηση τα κοινωνικά στρώματα που προέρχονται από την εσωτερική μετανάστευση από άλλα μέρη της Ισπανίας.

Την πρώτη θέση διεκδικεί με τις περισσότερες αξιώσεις η Ρεπουμπλικανική Αριστεράς Καταλωνίας (ERC), με ηγέτη τον προφυλακισμένο πρώην αντιπρόεδρο της περιφερειακής κυβέρνησης Oriol Junqueras. Το ιστορικό αυτό κόμμα της αποσχιστικής και αντιμοναρχικής καταλανικής κεντροαριστεράς απέφυγε να επαναλάβει το πείραμα του 2015, οπότε συμμετείχε στις εκλογές συγκροτώντας κοινό ψηφοδέλτιο με το κεντροδεξιό κόμμα PdeCat του αυτεξόριστου πλέον στο Βέλγιο Carles Puigdemont. Η αυτονομιστική κεντροδεξιά πάντως επιμένει στη λογική του ευρέος μετώπου, συγκροτώντας για αυτές τις εκλογές το ψηφοδέλτιο JxCat με εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών. Οι παλινωδίες της πάντως στο θέμα της απόσχισης αναμένεται να τις κοστίσουν εκλογικά.

Απώλειες περίπου δύο εδρών αναμένεται να καταγράψει και το αντικαπιταλιστικό, αποσχιστικό Ψηφοδέλτιο Λαϊκής Ενότητας (CUP), που έδινε ψήφο ανοχής στην κυβέρνηση Puigdemont. Με αυτή την έννοια, είναι αμφίβολο αν το σύνολο των αποσχιστικών δυνάμεων θα μπορέσει να συγκεντρώσει τον μαγικό αριθμό των 68 εδρών που αντιστοιχούν στην απόλυτη πλειοψηφία. Εάν το καταφέρει, πάντως, θα πρόκειται για πλήρη επαναφορά στην αφετηρία του πολιτικού αδιεξόδου με τη Μαδρίτη.

Στον χώρο των αντιπάλων της ανεξαρτητοποίησης, κερδίζει διαρκώς έδαφος το φιλελεύθερο κόμμα των Πολιτών (Ciutatans), που διεκδικεί και την πρώτη θέση, καθώς και οι Σοσιαλιστές, που φιλοδοξούν να παίξουν ρόλο μπαλαντέρ την επόμενη μέρα. Αντίθετα, το Λαϊκό Κόμμα δείχνει να συρρικνώνεται περαιτέρω.

Το αριστερό μέτωπο Podem/Catalunya en Comu, το οποίο κατήγγειλε ταυτοχρόνως την απόπειρα απόσχισης και την ενεργοποίηση του άρθρου 155, καταλαμβάνοντας μια "κεντρώα” θέση στο δίλημμα "ναι ή όχι στην ανεξαρτησία” συμπιέζεται από όλες τις πλευρές.

Στο καταλανικό πολιτικό καλειδοσκόπιο μοιάζει λοιπόν σαν να πλειοψηφούν αθροιστικά οι δυνάμεις που τοποθετούνται αριστερότερα του κέντρου (Σοσιαλιστές, ERC, CeC, CUP), καθώς και οι δυνάμεις που καταγγέλλουν την ενεργοποίηση έκτακτης νομοθεσίας (JxCat, ERC, CeC, CUP), ενώ το αν πλειοψηφούν οι αντίπαλοι ή οι υπέρμαχοι της ανεξαρτησίας μάλλον θα κριθεί στο νήμα. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι απλές αριθμητικές πράξεις της πρόσθεσης δεν είναι διόλου εύκολο να μετατραπούν σε συμφωνίες πολιτικής συνεργασίας.

Του Κώστα Ράπτη


21/12/2017