Το πολιτικό θρίλερ της ενδεχόμενης αποπομπής του Rex Tillerson.


Μπορεί ο Donald Trump να διέψευσε (και μάλιστα με εμφατική ανάρτηση στο προσφιλές του Twitter ότι πρόκειται για "FAKE NEWS!”) τις πληροφορίες ότι προετοιμάζει την αποπομπή του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Rex Tillerson, όμως όλα δείχνουν ότι κάθε άλλο παρά δεδομένη είναι η παραμονή του πρώην γενικού διευθυντή της ExxonMobil στην κορυφή της αμερικανικής διπλωματίας. Άλλωστε, στο ίδιο tweet του ο Αμερικανός πρόεδρος όχι μόνο υπογράμμισε ότι σε κάποια θέματα όντως διαφωνούν με τον Tillerson αλλά και ότι ο τελευταίος λόγος ανήκει πάντα στον ίδιο: "I call the shots” κατά την αμερικανική έκφραση.

Η υπόθεση ήρθε στο προσκήνιο από δημοσιεύματα στον αμερικανικό Τύπο που υποστήριζαν ότι ο πρόεδρος Trump μεθοδεύει την απομάκρυνση του Tillerson από το State Department και την αντικατάστασή του από τον διευθυντή της CIA Mike Pompeo, που περιγράφεται ως κάποιος με όλο και πιο μεγάλη απήχηση στη Δυτική Πτέρυγα του Λευκού Οίκου. Τη θέση του τελευταίου, πάλι, θα καταλάμβανε ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής του Άρκανσο, Tom Cotton. Οι ίδιες πληροφορίες ήθελαν ενορχηστρωτή του όλου σχεδίου τον πανίσχυρο προσωπάρχη του Λευκού Οίκου, στρατηγό John Kelly.

Παρά τις διαψεύσεις, η υπόθεση αφήνει την αίσθηση ότι διαθέτει πραγματικό βάθος. Εκ πρώτης όψεως, ο Tillerson φάνταζε ως ιδανική επιλογή για το επιτελείο του Trump, καθότι προερχόμενος από το χώρο των επιχειρήσεων (και δη εξορυκτικής βιομηχανίας την οποία ο Trump θέλει να απαλλάξει από τους περιορισμούς των συμφωνιών για το παγκόσμιο κλίμα) και όχι από την πολιτική κονίστρα της Ουάσιγκτον. Επιπλέον, λόγω και των προηγούμενων συναλλαγών του, είχε περισσότερο ρεαλιστική στάση απέναντι στη Ρωσία. Γιατί λοιπόν περιέπεσε τόσο σύντομα σε σχετική δυσμένεια;

Καταρχάς, ο Tillerson συνάντησε εξαρχής μιαν ιδιαίτερα επιθετική αντιμετώπιση από τον διπλωματικό μηχανισμό του State Department - το παραδοσιακά πιο κοντινό στους Δημοκρατικούς τμήμα της αμερικανικής κρατικής μηχανής. Ήδη πριν από τις εκλογές του 2016, 51 διπλωμάτες με πρωτοφανές υπόμνημά τους που διέρρευσε στον Τύπο απηύθυναν έκκληση για μια πιο επιθετική πολιτική εναντίον του καθεστώτος Assad στη Συρία, αντικρούοντας τις θέσεις που εξέφραζε ο Trump στην προεκλογική του εκστρατεία.

Με την ανάρρηση της νέας κυβέρνησης, πλήθος υπαλλήλων του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών διαμαρτυρήθηκαν για την εμπλοκή του υπουργείου τους στα σχέδια περιορισμού της εισόδου μεταναστών στις ΗΠΑ. Πρόσφατα διπλωμάτες κατήγγειλαν τον υπουργό επειδή αφαίρεσε το Ιράκ, το Αφγανιστάν και τη Μιανμάρ από τον κατάλογο των χωρών που στρατολογούν παιδιά-στρατιώτες.

Την ίδια στιγμή, ο Tillerson προσωπικά θα βρεθεί με πολλές αφορμές στο στόχαστρο. Θα κατηγορηθεί ότι αποδιαρθρώνει το State Department, που αποψιλώνεται από προσωπικό, ενώ οι γερουσιαστές John McCain και Jeanne Shaheen με επιστολή τους υποστήριξαν ότι επί των ημερών του "η διπλωματική δύναμη της Αμερικής υποχωρεί εσωτερικά, την ώρα που οι σύνθετες παγκόσμιες κρίσεις εντείνονται στο εξωτερικό”.

Οι προτάσεις Tillerson για μια συνολική αναδιάρθρωση και αναμόρφωση του μηχανισμού του υπουργείου ούτως ή άλλως συναντούσαν την αντίδραση των διπλωματών.

Σε όλα αυτά, ήρθαν να προστεθούν και οι εμφανείς αποκλίσεις ανάμεσα στις θέσεις του Trump και την διπλωματία του Tillerson. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, η απόκλιση ανάμεσα στη θέση του Trump ότι χρειάζεται να απειληθεί πραγματικά η Βόρεια Κορέα με "απόλυτη καταστροφή” και την περισσότερο διπλωματική τοποθέτηση του Tillerson που διαβεβαίωνε την Πιονγκγιάνγκ ότι οι ΗΠΑ δεν μεθοδεύουν "αλλαγή καθεστώτος”.

Παρότι δημοσιογραφικές πληροφορίες ανέφεραν ότι μία από τις αιτίες της δυσμένειας στην οποία έχει υποπέσει ο Tillerson οφείλεται και στο ότι αποκάλεσε "ηλίθιο” τον πολιτικό του προϊστάμενο, οι πραγματικές αιτίες της όλης αντιπαράθεσης πρέπει να βρίσκονται στη σταδιακή μετατόπιση της ίδιας της κεντρικής γραμμής της εξωτερικής πολιτικής του Trump.

Η διαρκής αναβάθμιση ανθρώπων προερχόμενων από το αμυντικό κατεστημένο που το εκπροσωπούν οι τρεις στρατηγοί σε θέσεις-κλειδιά της κυβέρνησης (o προσωπάρχης του Λευκού Οίκου John Kelly, ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας H.R. McMaster, και ο υπουργός Άμυνας James Mattis), όσο και ο Pompeo στη CIA (που θήτευσε στον στρατό πριν αναδειχθεί πολιτικά στους κόλπους του Tea Party), η απομάκρυνση των όποιων "ετερόδοξων” προεδρικών συμβούλων, όπως ο Steve Bannon, το γεγονός ότι η έρευνα για τις προεκλογικές επαφές με Ρώσους αξιωματούχους πλησιάζει τον στενό πυρήνα του επιτελείου Trump (και την απόφαση του αποπεμφθέντος πρώην Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας Michael Flynn να δηλώσει ενοχή ως προς την απόκρυψη πληροφοριών από το FBI), όλα αυτά μεταφράζονται και σε διαρκή πίεση για αλλαγή προσώπων, αλλά και πολιτικής σε μια πιο κλασική επιθετική "νεοσυντηρητική" κατεύθυνση.


Του Κώστα Ράπτη


3/12/2017