Το δυσεπίλυτο πρόβλημα του Πακιστάν.
«Σήμερα μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι αναστέλλουμε τη χορήγηση στρατιωτικής οικονομικής βοήθειας στο Πακιστάν, έως ότου η πακιστανική κυβέρνηση λάβει αποφασιστική δράση ενάντια σε οργανώσεις, μεταξύ των οποίων οι Αφγανοί Ταλιμπάν και το δίκτυο Χακάνι.» Η βαρυσήμαντη ανακοίνωση ήρθε από τα χείλη της Χέδερ Νάουερτ, την επικεφαλής του Στέϊτ Ντιπάρτμεντ. Με ένα ιδιαίτερα αυστηρό μήνυμα στο twitter ο Ντόναλντ Τραμπ είχε προαναγγείλει την συγκεκριμένη απόφαση.
Ο Αμερικανός πρόεδρος σημείωνε σε ιδιαίτερα σκληρό ύφος πως «το Πακιστάν παρέχει καταφύγιο σε τρομοκράτες του Αφγανιστάν εδώ και χρόνια, αντιμετωπίζοντας τους ηγέτες των ΗΠΑ ως ηλίθιους«. Η πρεσβευτής των ΗΠΑ στον ΟΗΕ Νίκι Χέιλι έδωσε τον πιο εύστοχο χαρακτηρισμό στην πολιτική που ασκείται εδώ και χρόνια από το Ισλαμαμπάντ. Μίλησε για «διπλό παιχνίδι» του Πακιστάν με τις ακραίες ισλαμικές οργανώσεις της περιοχής.
Είναι το δεύτερο σουνιτικό κράτος, μετά το εμιράτο του Κατάρ, που κατηγορείται ευθέως από τον Ντόναλντ Τραμπ ως «υποστηρικτής της τρομοκρατίας». Το Πακιστάν υπήρξε παραδοσιακός σύμμαχος των ΗΠΑ εδώ και δεκαετίες, σε αντίθεση με την Ινδία που θεωρούνταν «συνοδοιπόρος» των Σοβιετικών. Ιδρύθηκε ως ανεξάρτητο κράτος από τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς της Ινδίας το 1947, σε καθαρά θρησκευτική βάση.
Η ακραία ισλαμοποίηση στο Πακιστάν ξεκίνησε από την χούντα του στρατηγού Ζία ουλ Χακ που κατέλαβε πραξικοπηματικά την εξουσία το 1979. Πηγή έμπνευσης για το σύνταγμα της χώρας ήταν η Σαρία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η αυστηρή ποινικοποίηση της βλασφημίας κατά του Μωάμεθ, που προχώρησε το στρατιωτικό καθεστώς του Ζία.
Ισλαμικά σχολεία, οι «μεντρεσέδες», ιδρύθηκαν σε όλη την αχανέστατη επικράτεια της χώρας, με αμέτρητους νέους να προσηλυτίζονται στις πιο ακραίες διδαχές του Ισλάμ. Σύμβουλος του δικτάτορα Ζία ήταν ο ισλαμιστής θεολόγος Μαουντούντι. Μαζί με τον Αιγύπτιο Σαγίντ Κουτμπ θεωρείται ο θεμελιωτής του «επαναστατικού», σουνιτικού Ισλάμ. Οι μυστικές υπηρεσίες του Πακιστάν, οι διαβόητες ISI, μαζί με την CIA και τα «πετρελαιοδολλάρια» των Σαουδαράβων ήταν αυτές που οργάνωσαν τις στρατιές των μουτζαχεντίν στο Αφγανιστάν, εναντίον των σοβιετικών δυνάμεων κατοχής.
Το πανίσχυρο σύμπλεγμα
Ενώ οι Αμερικανοί εγκατέλειψαν το Αφγανιστάν μετά την αποχώρηση των σοβιετικών το 1989, το Πακιστάν συνέχισε να ασκεί επιρροή στα εσωτερικά του. Ήταν οι μυστικές υπηρεσίες του Ισλαμαμπάντ που συνέβαλαν την δεκαετία του ’90 στην δημιουργία του κινήματος των Ταλιμπάν.
Οι οργανώσεις των παλιών μουτζαχεντίν είχαν εμπλακεί σε έναν αιματηρό εμφύλιο για την κατάκτηση της εξουσίας. Οι περισσότεροι από αυτούς είχαν χάσει την υποστήριξη του Πακιστάν, μιας και είχαν εκφυλιστεί σε αιμοσταγείς λήσταρχους. Ο στρατηγός Ζία δημιούργησε ένα δαιδαλώδες σύμπλεγμα που ασκεί την πραγματική εξουσία στο Πακιστάν ακόμα και μετά τον μυστηριώδη θάνατο του δικτάτορα το 1989. Ήταν αυτό το σύμπλεγμα που στήριξε τους Ταλιμπάν και τους στηρίζει ακόμα και σήμερα.
Αποτελείται από τον στρατό, τις μυστικές υπηρεσίες ISI και τις ισλαμικές οργανώσεις του Πακιστάν. Έχει τέτοια δύναμη, που στην κυριολεξία μπορεί και ανεβοκατεβάζει κυβερνήσεις. Ασκεί την εξουσία από το παρασκήνιο, οι εκλεγμένες κυβερνήσεις της χώρας είναι μαριονέτες του. Απόδειξη της ισχύος του είναι τα αιματηρά επεισόδια που σημειώθηκαν τον περασμένο Νοέμβριο στο Ισλαμαμπάντ.
Τα Πακιστάν βρέθηκε στα πρόθυρα γενικευμένης εξέγερσης φανατικών ισλαμιστών, που είχαν οργανώσει βίαιες διαδηλώσεις κατηγορώντας τον υπουργό δικαιοσύνης για «βλασφημία». Η αστυνομία έχασε γρήγορα τον έλεγχο, με την κυβέρνηση έντρομη να ζητάει την επέμβαση του στρατού.
Ο στρατός όμως έμεινε στους στρατώνες του. Σε ανακοίνωση του το Γενικό Επιτελείο δήλωσε πως «η κρίση πρέπει να επιλυθεί ειρηνικά«, ενώ είχαν χάσει ήδη την ζωή τους αρκετοί αστυνομικοί από επιθέσεις ισλαμιστών. Το μήνυμα ελήφθη για την κυβέρνηση του Πακιστάν και ο υπουργός δικαιοσύνης απομακρύνθηκε με συνοπτικές διαδικασίες.
Διπλό παιχνίδι
Οι εκκοσμικευμένες θεωρίες του εθνικισμού και του σοσιαλισμού δεν είχαν ποτέ την παραμικρή επιρροή στους αξιωματικούς του πακιστανικού στρατού, σε αντίθεση με τους αξιωματικούς των αραβικών ενόπλων δυνάμεων. Το «διπλό παιχνίδι» του Πακιστάν με τις ακραίες ισλαμικές οργανώσεις δεν είναι απλά ένας τυχοδιωκτισμός, όπως ήταν η στάση του Τούρκου προέδρου Ερντογάν έναντι του ISIS, τα πρώτα χρόνια του εμφυλίου πολέμου στην Συρία.
Οι ισλαμιστές είναι πολύτιμοι σύμμαχοι του στρατού έναντι του μεγαλύτερου εχθρού του Πακιστάν, της γειτονικής Ινδίας. «Μήλο της έριδος» μεταξύ των δύο χωρών είναι η κοιλάδα του Κασμίρ. Για το Νέο Δελχί είναι «τμήμα της Ινδίας», για το Καράτσι είναι «αμφισβητούμενη περιοχή», μιας και το 60% του πληθυσμού του Κασμίρ είναι μουσουλμάνοι. Κοινό μυστικό είναι ότι η ISI στρατολογεί φανατικούς ισλαμιστές τους οποίους αποστέλλει στο μέτωπο του Κασμίρ, με την ανοχή του πακιστανικού στρατού.
Όταν ο πρωθυπουργός του Πακιστάν Ναουάζ Σαρίφ είχε διατάξει την απομάκρυνση των ισλαμικών παραστρατιωτικών οργανώσεων από το Κασμίρ, στο πλαίσια της εξομάλυνσης των σχέσεων της χώρας του με την Ινδία, υπέγραψε το τέλος της κυβέρνησης του. Ανατράπηκε με αναίμακτο πραξικόπημα του στρατού τον Οκτώβριο του 1999, υπό τον Περβέζ Μουσάραφ.
Ο Σαρίφ επέστρεψε στην πρωθυπουργία μετά την πτώση του Μουσάραφ, αλλά αποπέμφηκε ξανά το καλοκαίρι του 2017. Το Ανώτατο Δικαστήριο του Πακιστάν απήγγειλε εις βάρος του κατηγορίες για «διαφθορά». Η διαφθορά είναι γενικευμένο φαινόμενο στο πολιτικό προσωπικό του Πακιστάν, διεφθαρμένος δεν ήταν μόνο ο Σαρίφ.
Βαθύ κράτος
Οι πραγματικοί λόγοι πρέπει να σχετίζονται με τις θαραλλέες προσπάθειες της κυβέρνησής του για την επίτευξη ειρήνης με την Ινδία. Μόλις όμως ο εκλεγμένος πρωθυπουργός κατάλαβε τι τον περιμένει υπέβαλλε άμεσα την παραίτηση του. Ο Σαρίφ δεν είχε την δύναμη να συγκρουστεί με το «βαθύ κράτος» που προαναφέραμε.
Το «βαθύ κράτος» του Πακιστάν υποστηρίζει τις ακραίες, ισλαμικές οργανώσεις που θεωρεί πως μπορεί να αξιοποιήσει στην αντιπαράθεσή του με την Ινδία. Μία από αυτές είναι το δίκτυο Χακάνι, που δραστηριοποιείται στα σύνορα Πακιστάν-Αφγανιστάν.
Είναι υπεύθυνο για μία σειρά αιματηρών επιθέσεων εις βάρος των αμερικανικών δυνάμεων στο Αφγανιστάν, με πιο χαρακτηριστική από αυτές την επίθεση εναντίον της αμερικανικής πρεσβείας της Καμπούλ τον Σεπτέβριο του 2011. Ανώτατοι αξιωματικοί του αμερικανικού στρατού αποκαλούσαν από τότε το δίκτυο Χακάνι, «παράρτημα της ISI και των ενόπλων δυνάμεων του Πακιστάν».
Το Πακιστάν συνέβαλε στην εξάθρωση της Αλ Καϊντα, γιατί η συγκεκριμένη τρομοκρατική οργάνωση δεν εξυπηρετούσε τους στόχους του «βαθέως κράτους» της χώρας. Ο πακιστανικός στρατός δεν επιδιώκει την ανατροπή των διεφθαρμένων, αραβικών κυβέρνησεων, όπως ο Οσάμα Μπιν Λάντεν. Είναι ξεκάθαρο πως η δράση του Σαουδάραβα τρομοκράτη είχε φέρει το Πακιστάν σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση. Δεν μοιάζει τυχαίο ότι ο Οσάμα Μπιν Λάντεν εκτελέστηκε από Αμερικανούς πεζοναύτες σε μία έπαυλη που γειτνίαζε με μία πακιστανική στρατιωτική βάση.
Ανίσχυρος ο Τραμπ
Ο Ντόναλντ Τραμπ σε διάγγελμα του τον περασμένο Αύγουστο ανακοίνωσε την απόφαση του να στείλει επιπλεόν αμερικανικές, στρατιωτικές δυνάμεις στο Αφγανιστάν. Σε αυτό το διάγγελμα είχε εξαπολύσει για πρώτη φορά σκληρή επίθεση εναντίον του Πακιστάν για το «διπλό παιχνίδι» που παίζει διαχρονικά με τις ισλαμικές ομάδες. Η κλιμάκωση της βίας στο Αφγανιστάν που σημειώθηκε τις προηγούμενες μέρες οδήγησε τον Αμερικανό πρόεδρο στην αναστολή της οικονομικής βοήθειας στο Ισλαμαμπάντ.
Το «βαθύ κράτος» του Πακιστάν αν είναι να επιλέξει μεταξύ των Αμερικανικών δολαριών και των φανατικών του Ισλάμ, θα προτιμήσει τους δεύτερους. Δεν πρόκειται ποτέ να εγκαταλείψουν τους Ταλιμπάν, οι οποίοι είναι σουνίτες Παστούν, όπως και η πλειοψηφία των αξιωματικών του πακιστανικού στρατού.
Από την στιγμή που οι Ταλιμπάν δεν οργανώνουν επιθέσεις στο εξωτερικό, όπως ο ISIS, θα εξακολουθήσουν να έχουν την υποστήριξη του πακιστανικού στρατού. Οι Ταλιμπάν ελέγχουν την συντριπτική επικράτεια του Αφγανιστάν, οι εκλεκτοί των Αμερικάνών είναι οχυρωμένοι στην πρωτεύουσα Καμπούλ.
Ηθικός αυτουργός
Η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ είναι σωστή, δεν είναι δυνατόν η Αμερική να συνεχίσει να χρηματοδοτεί ένα κράτος που είναι ηθικός αυτουργός για αιματηρές επιθέσεις εις βάρος Αμερικανών στρατιωτών. Το πρόβλημα για τον Αμερικανό πρόεδρο είναι πως δεν θα καταφέρει να σπάσει το «τρομοκρατικό σύμπλεγμα» που εξουσιάζει το Πακιστάν.
Το Πακιστάν έχει άριστες σχέσεις με την Τουρκία και την Κίνα, είναι βέβαιο πως θα σπεύσουν να καλύψουν το κενό που άφησε η περικοπή της Αμερικανικής βοήθειας. Σε στρατιωτικό επίπεδο οι ΗΠΑ δεν μπορούν να κάνουν πολλά για να απειλήσουν το Πακιστάν, μία αχανέστατη χώρα εκατομμυρίων μουσουλμάνων, που κατέχει ατομικά όπλα.
Το «τρομοκρατικό σύμπλεγμα» ασκεί την εξουσία εδώ και δεκαετίες, δεν πρόκειται να την εγκαταλείψει επειδή θα στερηθεί μία χούφτα εκατομμύρια δολλάρια. Ο Ντόναλντ Τραμπ ίσως αναγκαστεί να διαπραγματευτεί μελλοντικά με τμήμα των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, για μην εγκλωβιστεί στο αδιέξοδο που δημιούργησαν οι προκάτοχοι του. Στο κάτω κάτω αυτή ήταν μία βασική προεκλογική του υπόσχεση.
8/1/2018
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Η λανθασμένη πολιτική του Τραμπ για το Πακιστάν.
Γιατί η Islamabad είναι απίθανο να αλλάξει.
Στις 4 Ιανουαρίου, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν [2] την αναστολή σχεδόν όλης της σχετικής με την ασφάλεια βοήθειας στο Πακιστάν έως ότου η Ισλαμαμπάντ αποδείξει την δέσμευσή της για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας [3] και διακόψει τους δεσμούς της με μαχητικές ομάδες όπως οι Ταλιμπάν. Η απόφαση αυτή ήρθε λίγες μόλις ημέρες αφότου ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ ,κατηγόρησε το Πακιστάν, στο Twitter, ότι έδωσε «ασφαλές καταφύγιο στους τρομοκράτες που κυνηγάμε στο Αφγανιστάν». Πακιστανοί ηγέτες απάντησαν [4] με μια γνωστή επωδό, ισχυριζόμενοι ότι έχουν κινηθεί εναντίον όλων των μαχητικών ομάδων χωρίς διάκριση και επισήμαναν το τεράστιο κόστος με χρηματικούς όρους (άνω των 120 δισεκατομμυρίων δολαρίων) και όρους ζωών (σχεδόν 80.000 νεκροί πολίτες και στρατιωτικοί) που υφίσταται το Πακιστάν στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας από το 2001.
Ο Τραμπ ίσως να νιώθει καλά με το να δημοσιοποιεί τις απογοητεύσεις του για το Πακιστάν, ειδικά τώρα που η διοίκησή του είναι απελπισμένη να περισώσει κάτι από την παρατεταμένη και τείνουσα στην ήττα σύγκρουση των Ηνωμένων Πολιτειών στο Αφγανιστάν. Αυτές οι νέες κυρώσεις, ωστόσο, είναι απίθανο να επηρεάσουν την πακιστανική συμπεριφορά, η οποία βασίζεται στην επί τόπου πραγματικότητα, την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ελάχιστη ικανότητα να αλλάξουν.
Το Πακιστάν είναι μια περίπλοκη χώρα σε μια σκληρή γειτονιά. Οι κύριοι στρατηγικοί του προβληματισμοί είναι να περιορίσει την υπερβολική δύναμη της γείτονος και αντιπάλου του, Ινδίας, και να καταπολεμήσει την ισλαμική μαχητικότητα εντός των δικών του συνόρων -ειδικότερα, θέλει να πολεμήσει τους Πακιστανούς Ταλιμπάν, οι οποίοι τώρα επιχειρούν από καταφύγια στο Αφγανιστάν. Το Πακιστάν ξεκίνησε μια στρατιωτική επιχείρηση το 2014 για να εκκαθαρίσει τις Ομοσπονδιακά Οργανωμένες Φυλετικές Περιοχές (Federally Administered Tribal Areas) [5] των ανταρτών, συμπεριλαμβανομένων των Πακιστανών Ταλιμπάν, πολλοί από τους οποίους διέφυγαν πέρα από τα σύνορα στο Αφγανιστάν. Το Πακιστάν, ωστόσο, είναι απρόθυμο να ευχαριστήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες, τις οποίες θεωρεί ως απομακρυσμένο και άστατο σύμμαχο, με το να κινηθεί κατά της ηγεσίας των Αφγανών Ταλιμπάν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, από την πλευρά τους, θεωρούν το Πακιστάν ως διπρόσωπο εταίρο [6] που είναι διατεθειμένος να παίρνει τα αμερικανικά κεφάλαια αλλά δεν επιθυμεί να διακόψει τις σχέσεις του με μαχητικές ομάδες ή να εκτοπίσει ηγέτες των Αφγανών Ταλιμπάν, ιδιαίτερα εκείνους που συνδέονται με το δίκτυο Haqqani, μια φατρία εδρεύουσα στο Πακιστάν η οποία έχει ενορχηστρώσει επιθέσεις υψηλού προφίλ στο Αφγανιστάν, ιδιαίτερα δε στην Καμπούλ.
Η εξασθενημένη και τώρα σχετικά μικρή οικονομική βοήθεια που παρέχουν σήμερα οι Ηνωμένες Πολιτείες στο Πακιστάν είναι ένας άλλος λόγος να υποψιαζόμαστε ότι οι απειλές τους θα είναι αναποτελεσματικές. Οι Πακιστανοί αξιωματούχοι ήταν ανένδοτοι. Ο Miftah Ismail, σύμβουλος του πρωθυπουργού για τα οικονομικά, τα έσοδα και τις οικονομικές υποθέσεις, δήλωσε στο Reuters [7] ότι «οι περικοπές της βοήθειας δεν θα μας βλάψουν», αφού οι κρατικές ενισχύσεις των ΗΠΑ «μειώθηκαν δραστικά κατά την διάρκεια των ετών». (Η ετήσια βοήθεια των ΗΠΑ στο Πακιστάν κορυφώθηκε στα περίπου 3,5 δισεκατομμύρια δολάρια το 2011, πριν μειωθεί σε περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια το 2016).
Το Πακιστάν έχει επίσης μόχλευση έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών. Η Ισλαμαμπάντ θα μπορούσε, για παράδειγμα, να απειλήσει να διακόψει τις αεροπορικές και τις επίγειες διαδρομές εφοδιασμού των Ηνωμένων Πολιτειών στο Αφγανιστάν. Αυτή η μόχλευση μειώθηκε κάπως τα τελευταία χρόνια, τόσο λόγω της μείωσης των αμερικανικών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν (που μείωσε έτσι την ανάγκη για προμήθειες) όσο και από την αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα του δικτύου διανομής του Βορρά (Northern Distribution Network, NDN), το οποίο μεταφέρει τις προμήθειες μέσω της Ρωσίας και της Κεντρικής Ασίας. Το 2011, για παράδειγμα, όταν το Πακιστάν έκλεισε τους διαδρόμους εδάφους στις Ηνωμένες Πολιτείες, το NDN επέτρεψε στον διοικητή της Διεθνούς Δύναμης Ασφάλειας (International Security Assistance Force), στρατηγό John Allen, να αποθηκεύσει εφεδρικά αποθέματα σχεδόν έξι μήνες εντός του Αφγανιστάν. Ωστόσο, η ικανότητα του Πακιστάν να απειλεί την εφοδιαστική [αλυσίδα] των ΗΠΑ εξακολουθεί να είναι τρομακτική: Το 2015, η Ρωσία έκλεισε το NDN και υπάρχει πάντα η πιθανότητα η Μόσχα να αποφασίσει να παίξει σκληρά εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώξουν να το ξανανοίξουν. Το 2014, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχασαν την χρήση της αεροπορικής βάσης Manas [8] στο Κιργιστάν, την τελευταία βάση των ΗΠΑ στην Κεντρική Ασία, καθώς η κυβέρνηση του Κιργιστάν προσπάθησε να κερδίσει την εύνοια της Ρωσίας. Μια άλλη επιλογή είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες να χρησιμοποιήσουν μια ιρανική χερσαία διαδρομή που να περνάει από το λιμάνι του Chabahar, αλλά αυτό είναι πιθανόν να μην είναι στο τραπέζι δεδομένου του εντεινόμενου ρητορικού πολέμου μεταξύ της διοίκησης Trump και της Τεχεράνης. Η στέρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από τις αεροπορικές τους διαδρομές στο Αφγανιστάν, εξάλλου, θα τερματίσει την ικανότητα της Ουάσινγκτον να πραγματοποιεί αεροπορική υποστήριξη με μαχητές και βομβαρδιστικά που έχουν βάση στον Κόλπο.
Η σημερινή ακινησία περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από το εκλογικό ημερολόγιο του τρέχοντος έτους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν μεσοπρόθεσμες εκλογές τον Νοέμβριο, το Πακιστάν έχει κοινοβουλευτικές εκλογές τον Ιούνιο και το Αφγανιστάν τον Ιούλιο. Η Ινδία, επίσης, θα μπορούσε να φέρει τις εκλογές της, που έχουν προγραμματιστεί για το 2019, φέτος. Σε όλες αυτές τις χώρες, λοιπόν, η εσωτερική πολιτική θα κυριαρχεί στην λήψη αποφάσεων για το προσεχές μέλλον. Τα φιλοπόλεμα, ταχυβόλα tweets του Πακιστανού υπουργού Εξωτερικών Khwaja Asif [9] σχετικά με τις κυρώσεις των ΗΠΑ, τα οποία διακήρυξαν τον θάνατο της συμμαχίας, αποτελούν μια καλή εικόνα του τρόπου με τον οποίο αυτή η εστίαση στο εσωτερικό [της χώρας] θα μπορούσε να κάνει τον συμβιβασμό με τις Ηνωμένες Πολιτείες δύσκολο. Ο Τραμπ, εν τω μεταξύ, επιθυμεί να δείξει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες κερδίζουν στο Αφγανιστάν, γεγονός που μπορεί να τον οδηγήσει σε αύξηση της πίεσης στο Πακιστάν επιβάλλοντας πρόσθετες κυρώσεις. (Όπως υποστηρίζει το πρόσφατο βιβλίο του στρατηγικού στοχαστή Harlan Ullman με τίτλο Anatomy of Failure, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν κέρδισαν ποτέ έναν πόλεμο που [οι ίδιες] ξεκίνησαν). Εν τω μεταξύ, το Αφγανιστάν και η Ινδία θα μπορούσαν να υποστηρίξουν τις προσπάθειες των ΗΠΑ να επηρεάσουν το Ισλαμαμπάντ. Αυτό με την σειρά του θα ενισχύσει την αντίληψη του Πακιστάν περί μιας διεθνούς συνωμοσίας εναντίον του.
Ένα τελευταίο εμπόδιο ώστε το Πακιστάν να αλλάξει την πολιτική του είναι το γεγονός ότι σήμερα έχει μια τεχνική κυβέρνηση που διευθύνεται από έναν ικανό, αλλά αδύναμο, πρωθυπουργό, τον Shahid Khaqan Abbasi. Ο Αμπάσι δεν έχει καμία πολιτική επιρροή στο κόμμα του, τον Πακιστανικό Μουσουλμανικό Σύνδεσμο-Ναουάζ, το οποίο εξακολουθεί να φέρει το όνομα του πρώην πρωθυπουργού Ναουάζ Σαρίφ [10], ο οποίος αναγκάστηκε να παραιτηθεί λόγω ισχυρισμών περί διαφθοράς τον Ιούλιο, αλλά εξακολουθεί να κινεί τα νήματα. Οι πολιτικές νεποτισμού στο Πακιστάν αποδυναμώνουν την πολιτική διακυβέρνηση και την δημοκρατική νομιμοποίηση, επιτρέποντας στον καλά οργανωμένο στρατό να κυριαρχεί στην χάραξη πολιτικής και να λαμβάνει ισχυρή θέση εναντίον των αιτημάτων των ΗΠΑ. Από το 2001, εξάλλου, οι Ηνωμένες Πολιτείες ενεπλάκησαν με διαδοχικές αντιδημοκρατικές, αυταρχικές και διεφθαρμένες διοικήσεις στο Πακιστάν, συμπεριλαμβανομένου του δικτάτορα Pervez Musharraf. Με αυτόν τον τρόπο απέτυχαν να οικοδομήσουν μια σχέση με τα 200 εκατομμύρια κατοίκους του Πακιστάν, η πλειοψηφία των οποίων, ακόμη και στην κορύφωση του πολέμου στο Αφγανιστάν και τα χτυπήματα με αμερικανικά drones στην χώρα τους, εύχονταν να είχαν καλύτερες σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες [ 11].
Σε αυτό το πλαίσιο, είναι απίθανο ότι οι απειλές για την περικοπή της χρηματοδότησης από τις ΗΠΑ -ή τα εμπρηστικά tweets του Trump- θα έχουν πολύ μεγάλη επίδραση όσον αφορά τη μεταβολή της συμπεριφοράς του Πακιστάν. Αντίθετα, θα προκαλέσουν μόνο εντάσεις μεταξύ των δύο [χωρών], και θα επιδεινώσουν την κατάσταση στο Πακιστάν. Στο κάτω-κάτω, την τελευταία φορά που πραγματοποιήθηκε μια τέτοια διακοπή των σχέσεων ήταν στην δεκαετία του 1990, μετά την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων από τον Πακιστάν και την αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από το αφγανικό θέατρο μετά το τέλος της σοβιετικής κατοχής. Το Πακιστάν αφέθηκε μόνο για να αντιμετωπίσει τις μετασεισμούς του αφγανικού πολέμου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες σταμάτησαν επίσης όλα τα βασισμένα στις ΗΠΑ εκπαιδευτικά προγράμματα για τους αξιωματικούς του Πακιστάν, ξεκινώντας με την Τροπολογία Pressler το 1985 κάτι που διήρκεσε και στην δεκαετία του 1990. Αυτή η «χαμένη γενιά» στερήθηκε της επαφής με τους Αμερικανούς ομολόγους της, οδηγώντας τους Πακιστανούς αξιωματικούς να αναπτύξουν μια άποψη περί των Ηνωμένων Πολιτειών ως αναξιόπιστου σύμμαχου. Ωστόσο, σήμερα, περισσότεροι από 200 από τους λαμπρότερους Πακιστανούς αξιωματικούς έρχονται στις Ηνωμένες Πολιτείες για εκπαιδευτικούς σκοπούς κάθε χρόνο. Εάν οι σχέσεις ΗΠΑ-Πακιστάν εξακολουθούν να επιδεινώνονται, αυτό το εκπαιδευτικό πρόγραμμα μπορεί να εξαφανιστεί ξανά.
Πράγματι, οι σημερινές δημόσιες αναποδιές πιθανόν θα προκαλέσουν εκτροχιασμό στην σχέση ΗΠΑ-Πακιστάν, εκτός εάν επαναληφθεί ο ουσιαστικός διάλογος. Είναι σημαντικό οι συζητήσεις μεταξύ των δύο να καθοδηγούνται από διπλωμάτες και όχι από πολιτικούς, ώστε να βρεθούν λύσεις που να οικοδομούν στην αλληλεξάρτηση των δύο χωρών και να εξυπηρετούν τα συμφέροντα αμφοτέρων. Είναι επίσης σημαντικό για την Ουάσινγκτον να ενημερώνει και να εμπλέκεται με τον λαό του Πακιστάν σε αυτές τις ανταλλαγές. Η Ουάσιγκτον έχει δίκιο να υποστηρίζει την βοήθεια βάσει αποτελεσμάτων. Γιατί να μην επιτρέψουμε στο Πακιστάν να θέσει εφικτούς στόχους για την βοήθεια, και να συμφωνήσει με τις Ηνωμένες Πολιτείες σχετικά με αυτούς πριν από την εκταμίευση της βοήθειας, αντί να στρεψοδικεί για επιστροφές [χρημάτων], όπως συμβαίνει τώρα; Οι Ηνωμένες Πολιτείες, εν τω μεταξύ, θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν την επιρροή τους στην Ινδία και το Αφγανιστάν για να αναπτύξουν ένα πιο βιώσιμο, μακροπρόθεσμο περιφερειακό σχέδιο για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της μαχητικότητας. Εάν ο Τραμπ μπορεί να το καταφέρει αυτό, θα μπορεί να ανακηρύξει νίκη πριν βγει από το Αφγανιστάν. Αν όχι, η τρέχουσα διαμάχη θα μπορούσε να προμηνύει μια άτακτη ήττα.
Στα αγγλικά:
https://www.foreignaffairs.com/articles/pakistan/2018-01-10/trumps-flawed-pakistan-policy
Σύνδεσμοι:
[1] https://www.amazon.com/Crossed-Swords-Pakistan-Within-Paperbacks/dp/0195...
[2] https://www.dawn.com/news/1380876/america-suspends-entire-security-aid-t...
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/pakistan/2018-01-08/pakistan-and...
[4] https://tribune.com.pk/story/860790/80000-pakistanis-killed-in-us-war-on...
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/pakistan/2017-10-06/how-war-alte...
[6] https://www.foreignaffairs.com/articles/afghanistan/2017-07-14/calling-p...
[7] https://af.reuters.com/article/worldNews/idAFKBN1ET1G0
[8] https://thediplomat.com/2014/06/the-united-states-just-closed-its-last-b...
[9] https://www.dawn.com/news/1380568
[10] https://www.foreignaffairs.com/articles/pakistan/2017-07-31/pakistan-aft...
[11] http://www.pewglobal.org/2010/07/29/concern-about-extremist-threat-slips...
Shuja Nawaz
Ο SHUJA NAWAZ είναι ο συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο Crossed Swords: Pakistan, its Army, and the Wars Within [1] (2017, 2η έκδοση, Oxford). Ήταν ο ιδρυτικός διευθυντής του Κέντρου Νότιας Ασίας στο Atlantic Council στην Ουάσιγκτον.
http://www.foreignaffairs.gr/articles/71597/shuja-nawaz/i-lanthasmeni-politiki-toy-tramp-gia-to-pakistan?
12/01/2018