Ερμήνευσαν το 50% του Δίσκου της Φαιστού.
Βρετανός γλωσσολόγος ανακοινώνει ότι διάβασε ένα από τα μεγαλύτερα αρχαιολογικά αινίγματα του κόσμου. Γιατί το χαρακτηρίζει ως «Ευαγγέλιο της Μινωικής Κρήτης», τι μυστικά κρύβει και σε ποια θεότητα αναφέρεται;
Ο περίφημος Δίσκος της Φαιστού, που χρονολογείται πιθανόν στον 17ο αιώνα π. Χ., αποκαλύπτει σταδιακά τα μυστικά του.
Ο γλωσσολόγος Γκάρεθ Οουενς, ο οποίος εδώ και 30 χρόνια ζει στην Κρήτη (τα 25 εργάζεται στο ΤΕΙ Κρήτης και τα 10 τελευταία ως συντονιστής του προγράμματος Erasmus+), έχει αφιερώσει τον ερευνητικό χρόνο του στην ερμηνεία του δίσκου. Μάλιστα, όπως δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και στην Ελένη Μάρκου, σε συνεργασία με τον καθηγητή Φωνητικής στην Οξφόρδη, Τζον Κόουλμαν, έχει προχωρήσει στην «ανάγνωση» του δίσκου σε ποσοστό 99%.
«Διαβάζουμε τον Δίσκο της Φαιστού με τις φωνητικές αξίες της Γραμμικής Β και με τη βοήθεια της συγκριτικής γλωσσολογίας, δηλαδή συγκρίνοντας με άλλες συγγενικές γλώσσες από την ινδοευρωπαϊκή οικογένεια γλωσσών. Το να διαβάζουμε κάτι, όμως, δεν σημαίνει κατανόηση», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δρ. Οουενς με αφορμή την ομιλία που θα δώσει στο Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών την Τετάρτη 7 Φεβρουαρίου, ώρα 17:30, με τίτλο «Η φωνή του Δίσκου της Φαιστού». Και συμπληρώνει: «Ο Δίσκος της Φαιστού είναι γραμμένος στη μινωική γραφή που καταγράφει τη μινωική γλώσσα. Πρόκειται για το καλύτερο δείγμα “κρητικών ιερογλυφικών”, σε εισαγωγικά πάντα, γιατί δεν πρόκειται για το σύστημα γραφής της αρχαίας Αιγύπτου. Είναι λάθος η ονομασία. Ο Δίσκος της Φαιστού είναι και συλλαβική γραφή, όπως είναι η μινωική Γραμμική Α». Παράλληλα, ενημερώνει ότι οι ηχητικές συλλαβές από τον δίσκο έχουν ηχογραφηθεί «γιατί θέλω ο κόσμος να τις ακούσει. Η μινωική δεν είναι μια νεκρή γλώσσα. Κνωσός, Φαιστός, Κρήτη είναι μινωικές λέξεις, όπως και πάρα πολλές ακόμα που χρησιμοποιούνται σήμερα», τονίζει.
Σε ποιο σημείο, όμως, βρίσκεται η ερμηνεία του δίσκου, η επεξήγηση του οποίου παραμένει ένα άλυτο μυστήριο; Ή μήπως όχι και τόσο άλυτο;
«Μετά από 10 χρόνια ερευνών, πιστεύω ότι η ερμηνεία του Δίσκου της Φαιστού έχει ξεπεράσει το 50%, ποσοστό που είχα βάλει ως πήχη. Δηλαδή, είχα πει στον εαυτό μου ότι θα παρουσίαζα τη δουλειά μου μόνο όταν θα μπορούσα να προσφέρω δοκιμαστική ερμηνεία για τις περισσότερες από τις μισές λέξεις του δίσκου. Και αυτό είναι ένα νέο στοιχείο της έρευνας», επισημαίνει ο δρ. Οουενς, ο οποίος δεν φοβάται τις αναθεωρήσεις.
«Οταν κάνω ομιλίες προσπαθώ να κάνω βελτιώσεις. Παλιότερα νόμιζα ότι ο δίσκος αναφερόταν στην έγκυο μητέρα. Τώρα πιστεύω ότι μιλάει για την έγκυο θεότητα, αλλαγή που μοιάζει μικρή, αλλά είναι μεγάλη ως βελτίωση», λέει. Και εξηγεί: «Στην αρχή είχα κολλήσει στην α’ πλευρά του δίσκου, όπου η λέξη I-QE-KU-RJA επαναλαμβάνεται τρεις φορές και θεώρησα ότι αυτή είναι η λέξη – κλειδί για την ερμηνεία του. Είναι η λέξη για την έγκυο θεότητα, όπως πιστεύω. Τώρα στη β’ πλευρά υπάρχει μια πρόταση που αναφέρεται στη θεότητα αυτή, η οποία είναι γνωστή από τη μινωική Κρήτη».
«Υπάρχουν αρκετές λέξεις στον δίσκο που έχουν σχέση με τη θρησκεία και πιστεύω ότι μας δείχνουν για ποια θεότητα μιλάμε», συμπληρώνει με νόημα, παραπέμποντας στην ομιλία του.
Ο «Δίσκος της Φαιστού» είναι η πιο γνωστή μινωική επιγραφή. Εχει γίνει αποδεκτό ότι ο Δίσκος διαβάζεται σπειροειδώς, δηλαδή από την περιφέρεια προς το κέντρο. Εχει διάμετρο περίπου 16 εκ. με σημεία γραφής και στις δυο όψεις, τα οποία ανέρχονται σε 242 και διαιρούνται σε 61 ομάδες.Υπάρχουν 45 διαφορετικού χαρακτήρα σημεία στο Δίσκο, περισσότερα για να απαρτίσουν ένα αλφάβητο και λιγότερα για να αποτελέσουν μια πραγματική ιδεογραφική γραφή, όπως συμβαίνει με τα κινέζικα. Αυτή η διαπίστωση μας επιτρέπει να υποθέσουμε ότι πρόκειται επίσης για μια συλλαβική γραφή, όπως είναι άλλωστε η Γραμμική Β και η Γραμμική Α.
Η φωνή του δίσκου της Φαιστού.
Αυτονόητο είναι ότι η γλώσσα του Δίσκου είναι άγνωστη και έτσι, προς το παρόν, και το κείμενο μας είναι εντελώς απροσπέλαστο. Αυτό δεν έχει σταματήσει πολλούς επίδοξους αποκρυπτογράφους να προσφέρουν τη δική τους ερμηνεία. Πολλά έχουν γραφτεί γι’αυτήν την κρητική επιγραφή, περισσότερα μάλιστα από οποιαδήποτε άλλη (τα περισσότερα, όμως, προϊόντα μάλλον της φαντασίας).
Πώς όμως ξεκίνησαν όλα στην έρευνα του δρος Οουενς;
«Πριν 10 χρόνια με τον συνεργάτη μου Τζον Κόουλμαν στο Λονδίνο συμφωνήσαμε ότι μπορούμε να διαβάσουμε τον Δίσκο της Φαιστού. Μάλιστα, συμφωνήσαμε να χρησιμοποιήσουμε τη δημοσιότητα που είχε προκληθεί με τον ισχυρισμό ενός Αμερικανού περί πλαστότητάς του, ώστε να ξεκινήσει ένας επιστημονικός διάλογος», επισημαίνει. Και προσθέτει: «Με τη δουλειά που έκανε ο Μάικλ Βέντρις, ο οποίος αποκρυπτογράφησε τη Γραμμική Β και βρήκε ότι πρόκειται για ελληνική (μυκηναϊκή) γλώσσα πέντε αιώνες πριν από τον Όμηρο, μπορούμε να διαβάζουμε τη μινωική Γραμμική Α, τα λεγόμενα μινωικά “κρητικά ιερογλυφικά”, αλλά και τον Δίσκο της Φαιστού. Διότι όλα αυτά είναι για μένα μινωική γραφή που καταγράφει τη μινωική γλώσσα».
O δρ. Γκάρεθ Οουενς με ένα σύμβολο του Δίσκου της Φαιστού στην Κρήτη. Υποστηρίζει ότι τον έχει ερμηνεύσει κατά 50% και για αυτό θα δώσει την ομιλία την Τετάρτη στην Αθήνα
Και πώς σχετίζονται μεταξύ τους;
«Η Γραμμική Α, που χρησιμοποιούσαν τα παλάτια για διοικητικούς λόγους, τα λεγόμενα “κρητικά ιερογλυφικά” και ο Δίσκος της Φαιστού είναι τρεις εκδοχές της ίδιας μινωικής γραφής. Το μόνο που αλλάζει είναι η γραμματοσειρά, αν μπορώ να το πω έτσι. Ο Δίσκος της Φαιστού δεν είναι κάτι εντελώς διαφορετικό, από άλλον πλανήτη. Και αυτό νομίζω ότι είναι και το λάθος που γινόταν επί έναν αιώνα. Ο κόσμος έβλεπε κάτι που δεν καταλάβαινε. Έτσι μια μέρα μετά τη διατριβή μου, που μου πήρε 10 χρόνια και μετά το βιβλίο μου, που μου πήρε τέσσερ χρόνια, αναρωτήθηκα: Γιατί έχουμε μια μεθοδολογία για τη μυκηναϊκή Γραμμική Β, τη μινωική Γραμμική Α, τα “κρητικά ιερογλυφικά” και όταν μιλάμε για τον Δίσκο της Φαιστού κάνουμε… τρέλες; Δεν είναι σωστό αυτό. Πρέπει να έχουμε μια μεθοδολογία για τη μινωική γραφή. Και αυτό έχω εφαρμόσει».
Και ο δρ. Οουενς καταλήγει: «Ο Δίσκος της Φαιστού είναι μινωική γραφή ως κείμενο αλλά συγχρόνως είναι και αντικείμενο τέχνης. Κι αυτό είναι το γοητευτικό. Για μένα ο Δίσκος της Φαιστού είναι το ευαγγέλιο της μινωικής Κρήτης».
3 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2018