Τα "μηνύματα" από την αναβάθμιση της Moody's.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:
(1) Γιατί η Μoody's άλλαξε στάση για την Ελλάδα.
(2) Citi: "Πακέτο" η μείωση των συντάξεων
(1) Γιατί η Μoody's άλλαξε στάση για την Ελλάδα.
(2) Citi: "Πακέτο" η μείωση των συντάξεων
και του αφορολόγητου το 2019.
(3) ΟΑΕΔ: Στατιστικά στοιχεία εγγεγραμμένης ανεργίας
για τον Ιανουάριο του 2018.
(4) Delphi Economic Forum: Η Ελλάδα ως ναυτιλιακή υπερδύναμη και η γεωπολιτική στρατηγική.
(5) LE MONDE:Μπορεί η Ελλάδα να επιβιώσει μόνη της στις αγορές;
(4) Delphi Economic Forum: Η Ελλάδα ως ναυτιλιακή υπερδύναμη και η γεωπολιτική στρατηγική.
(5) LE MONDE:Μπορεί η Ελλάδα να επιβιώσει μόνη της στις αγορές;
Αναμφίβολα η απόφαση της Moody's να ανακοινώσει αργά χθες την αναβάθμιση του ελληνικού χρέους κατά δύο βαθμίδες (ένα περίπου μήνα πριν από την προγραμματισμένη ανακοίνωση) και να του αποδώσει ένα επίπεδο αξιοπιστίας υψηλότερο από εκείνο του 2014, ξάφνιασε τις αγορές. Το επίπεδο πιστοληπτικής ικανότητας από το Caa2 πέρασε κατ' ευθείαν στο Β3, που αντιστοιχεί στην πιστοληπτική διαβάθμιση του χρέους πριν από το 2011.
Το εξ ίσου αναπάντεχο όμως έχει να κάνει με το περιεχόμενο του κειμένου που συνοδεύει την αναβάθμιση και το οποίο –σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη– "θα μπορούσε να συνοδεύει μία αναβάθμιση 3 ή και 4 βαθμίδων...”, λόγω του εξαιρετικά θετικού χαρακτήρα των παρατηρήσεων που κάνει για την πορεία της οικονομίας και ιδιαίτερα για την εξέλιξή της στο άμεσο μέλλον.
Η Έκθεση θεωρεί ως δεδομένη πλέον την "καθαρή έξοδο” στις αγορές, την ολοκλήρωση του προγράμματος και τη διατήρηση της μεταρρυθμιστικής πολιτικής την οποία συναρτά με την περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους (γαλλική πρόταση).
Ιδιαίτερα αξιοσημείωτη είναι η παρατήρηση που αφορά στο πλέον ευάλωτο σημείο της αξιολόγησης, ήτοι τις αντοχές του τραπεζικού συστήματος για το οποίο υποστηρίζεται ότι "η ταχύτερη από την προσδοκώμενη βελτίωση της υγείας του τραπεζικού τομέα θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει έναυσμα για μια θετική αξιολόγηση...".
Ο Οίκος εξηγεί την επιλογή του για την πρόωρη παρουσίαση της αξιολόγησης ως αποτέλεσμα της τελευταίας συνεδρίασης του Eurogroup, αλλά η "εξήγηση” αυτή δεν θεωρείται ιδιαίτερα επαρκής για να δικαιολογήσει τη χρονική επιλογή επίσπευσης της ανακοίνωσης, δεδομένου ότι ακόμα και η απόφαση για την εκταμίευση της δόσης – παρ' ό,τι δεν αμφισβητείται από κανένα – εκκρεμεί.
Παρ' όλα αυτά η Έκθεση εμφανίζει την συνήθως πολύ επιφυλακτική Moody's να θέλει να καλύψει χαμένο έδαφος όσον αφορά την αξιολόγηση των μεταβολών που έχουν συμβεί στην οικονομία έναντι και των άλλων οίκων αξιολόγησης.
Η χθεσινή αναβάθμιση φέρνει την Moody's να δίνει συγκριτικά υψηλότερη αξιολόγηση κατά μία βαθμίδα έναντι των άλλων δύο Οίκων, γεγονός που διαμορφώνει ένα περιβάλλον ισχυρών θετικών προσδοκιών για τις αξιολογήσεις που θα ακολουθήσουν.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις αναλυτών της αγοράς ομολόγων στο περιβάλλον αυτό ευνοείται ο σχεδιασμός του ΟΔΔΗΧ για νέες εκδόσεις χρέους βραχυμεσοπρόθεσμης διάρκειας και ειδικά εντόκων γραμματίων 12μηνης διάρκειας πριν επανέλθει στις αγορές με ομολογιακές εκδόσεις.
Οι σχετικές εκτιμήσεις τοποθετούν τον χρονικό ορίζοντα των επόμενων κινήσεων στο χρονικό περιβάλλον της εκταμίευσης της επόμενης δόσης σε μερικές εβδομάδες.
Η έκθεση πάντως συμπυκνώνει σε τρία σημεία την "νέα” πρωτοφανώς θετική αξιολόγηση της Moody's για την κατάσταση της οικονομίας:
* Στην ελληνική οικονομία έχουν επιτευχθεί σημαντικές δημοσιονομικές και θεσμικές βελτιώσεις στο τρίτο πρόγραμμα προσαρμογής, οι οποίες εκτιμάται ότι θα διατηρηθούν. Οι βελτιώσεις αυτές, με τη σειρά τους, θα συμβάλλουν στη στήριξη της ανάκαμψης της οικονομίας καθώς και του τραπεζικού τομέα.
* Εκτιμά ότι το τρίτο πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί χωρίς νέα ατυχήματα και θα επιστρέψει στις αγορές με "καθαρή" έξοδο την οποία θα εγγυηθούν αφενός το ταμειακό απόθεμα των 18 – 20 δισ. ευρώ και αφετέρου η δέσμευση της Ευρωζώνης για περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους.
* Έχει μειωθεί σημαντικά το ενδεχόμενο ενός νέου χρεοστασίου ή αναδιάρθρωσης χρέους με αποτέλεσμα την συρρίκνωση της αβεβαιότητας. Ο Οίκος εκτιμά ότι συγκριτικά με το 2014 για την Ελλάδα ο κίνδυνος εκτροχιασμού της δημοσιονομικής και οικονομικής προόδου που έχει επιτευχθεί είναι πολύ χαμηλότερος...
Του Γ. Αγγέλη
22/2/2018
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
1.
Γιατί η Μoody's άλλαξε στάση για την Ελλάδα.
«Τι άλλαξε μέσα σε έξι μήνες τόσο πολύ στην Ελλάδα από την προηγούμενη αξιολόγηση της Moody's; Βελτιώθηκε τόσο πολύ η κατάσταση;», διερωτάται ο Παναγιώτης Πετράκης, καθηγητής Οικονομικών Επιστημών στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστημίου Αθηνών, επιχειρώντας να αιτιολογήσει την θεαματική αλλαγή στάσης του ξένου οίκου.
Και απαντά ότι το πιο λογικό να υποθέσει κανείς, είναι πως τότε η Moody's ήταν πολύ πιο αυστηρή απ' όσο έπρεπε, όταν σήμερα είναι μάλλον πιο... αισιόδοξη απ' όσο δικαιολογούν οι συνθήκες.
Στο κρίσιμο ερώτημα κατά πόσο είναι δυνατή η «καθαρή έξοδος της Ελλάδας χωρίς επιπλέον στήριξη», όπως υποστηρίζει ο ξένος οίκος, αναδεικνύει το θέμα του “κόστους”. Και επισημαίνει ότι σύμφωνα με μια στοιχειώδη ανάλυση κινδύνου, εφόσον συμπέσει μια άνοδος των επιτοκίων με ένα νέο πολιτικό κύκλο, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια κατάσταση, όπου παρ' ότι θα έχουμε κάνει «καθαρή έξοδο», τελικά να αναγκαστούμε ξανά να ζητήσουμε στήριξη, όπως μια προληπτική γραμμή.
Αν και εκτιμά ότι οι απόψεις της Moody's για την πορεία της ελληνικής οικονομίας είναι σε γενικές γραμμές σωστές, ωστόσο παρατηρεί ότι δεν λαμβάνουν υπόψιν ή υποεκτιμούν το ενδεχόμενο μιας εσωτερικής πολιτικής αναταραχής ή μιας εξωτερικής αρνητικής επίδρασης.
Συνέντευξη στο Γιώργο Φιντικάκη
Θεωρείτε υπεραισιόδοξες τις εκτιμήσεις της Moody's για την ελληνική οικονομία, όπως και την αναβάθμιση όχι κατά μία, αλλά κατά δύο βαθμίδες της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας;
Αρκετοί αιφνιδιάστηκαν από την αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας άρα και των ομολόγων της από την Moody’s κατά δύο βαθμίδες. Παρόλο που θέλουμε ακόμα έξι βαθμίδες για να ξεφύγουμε από την κατηγορία junk και να εισαχθούν τα ομόλογά μας σε μία επενδυτική βαθμίδα, είναι μία καλή κίνηση για το μέλλον.
Πιστεύω ότι οι εκτιμήσεις της Moody’s για την πορεία της ελληνικής οικονομίας είναι περίπου ορθές. Συνήθως όμως οι εκτιμήσεις αυτές δε λαμβάνουν υπόψη τους ή υποεκτιμούν το ενδεχόμενο μίας εσωτερικής πολιτικής αναταραχής ή μίας εξωτερικής αρνητικής επίδρασης.
Όπως για παράδειγμα, τις επανειλημμένες εκλογικές αναμετρήσεις του 2019 ή τις "απειλές" της Τουρκίας. Επίσης δε λαμβάνουν υπόψη τους την απίστευτη ικανότητα των πολιτών και των επιχειρήσεων να προσαρμόζονται στις εκάστοτε φορολογικές συνθήκες (μετά από ένα ή δύο χρόνια) και να μειώνουν τις προοπτικές δημιουργίας πρωτογενών δημοσιονομικών πλεονασμάτων.
Είναι πάντως χαρακτηριστικό ότι η Moody’s επισημαίνει ότι κάτι παρόμοιο έχει συμβεί ξανά το 2014 αλλά "ο κίνδυνος να εκτροχιαστεί ξανά η δημοσιονομική και οικονομική πρόοδος είναι πολύ χαμηλός". Είμαι λίγο σκεπτικός εάν αυτό είναι πλέον ακριβές.
Ανέκαθεν ωστόσο η Moody’s ήταν εξαιρετικά μετρημένη απέναντι στην Ελλάδα, τουλάχιστον στη διάρκεια της κρίσης. Τώρα, εμφανίζεται πολύ πιο "φιλικά διακείμενη" απέναντί μας. Είδε ξαφνικά στην Ελλάδα ένα "οικονομικό θαύμα", παρά τις πανθομολογούμενες παθογένειες της οικονομίας μας;
Θεωρώ ότι έχουμε εξέλθει από την κρίση και δικαιολογείται λίγο περισσότερη αισιοδοξία. Εξάλλου όταν κάποιος θέλει να είναι αισιόδοξος βρίσκει λόγους να αγνοήσει ορισμένες παραμέτρους. Μην ξεχνάτε την εμπειρία του 2008 όπου οι οίκοι συζούσαν με τον ελέφαντα στο ίδιο δωμάτιο και δεν είχαν αντιληφθεί το παραμικρό!
Πιο ενδιαφέρουσες όμως είναι η αιτιολόγηση της απόφασης της Moody's. Ιδίως δε εάν την συγκρίνουμε με το αμέσως προηγούμενο rating action (11 Ιουλίου 2017 μετά το κλείσιμο της 2ης αξιολόγησης) από τον ίδιο οίκο. Ενώ τότε θεωρούσε το "credit profile περιορισμένο (constrained) από το υψηλό επίπεδο χρέους, ένα αδύνατο τραπεζικό τομέα και αβεβαιότητες από την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταβολών", σήμερα ο οίκος θεωρεί ότι η Ελλάδα έχει κατακτήσει μία δημοσιονομική και θεσμική βελτίωση υπό το βάρος της εφαρμογής του 3ου Μνημονίου. Μάλιστα πιστεύει ότι αυτή η βελτίωση θα έχει διάρκεια στα επόμενα χρόνια, έτσι ώστε να υποστηριχθεί και η οικονομική ανάκαμψη και το τραπεζικό σύστημα.
Άραγε μέσα σε έξι μήνες βελτιώθηκε τόσο πολύ η κατάσταση στην Ελλάδα; Δεν είναι πολύ λογικό. Πιο λογικό είναι να υποθέσουμε ότι τότε ήταν πολύ πιο αυστηρή απ' ότι έπρεπε, όταν σήμερα είναι ίσως πιο αισιόδοξη απ’ όσο θα περίμενε φυσιολογικά κάποιος.
Θα ήταν λάθος να εικάσουμε ότι η έκθεση της Moodys, ενός σοβαρού οίκου, αποτελεί στην ουσία ένα "πολιτικό δώρο" στην ελληνική κυβέρνηση; Είναι στην πρακτική των σοβαρών οίκων τέτοιες κινήσεις, ανάλογα με τη συγκυρία;
Οι οίκοι αξιολόγησης είναι ιδιόμορφοι παίκτες στις αγορές χρήματος και κεφαλαίου. Μετά το 2007 – 2009 αντιμετωπίστηκαν με πολύ μεγάλη επιφύλαξη δεδομένου ότι ήταν κοινό μυστικό πως είχαν αναπτύξει δραστηριότητες που τους δημιουργούσαν αντιτιθέμενα συμφέροντα, μεγαλώνοντας τον ηθικό κίνδυνο να προστατέψουν το δημόσιο συμφέρον. Παρόλα αυτά διατήρησαν την παρουσία τους και έχουν σήμερα ένα πολύ σοβαρό ρόλο σε κρίσιμα θέματα όπως π.χ. η οργάνωση των μεγάλων χαρτοφυλακίων.
Έπαιξαν και παίζουν ένα σύνθετο ρόλο δεδομένου ότι στο χώρο των ενδιαφερόντων τους βρίσκονται μια μεγάλη σειρά επενδυτικών δραστηριοτήτων. Μεταξύ των άλλων είναι εξαιρετικά ευαίσθητοι στο άνοιγμα νέων αγορών που θα μπορούσαν να κάνουν χρήσιμες τις υπηρεσίες τους. Η περιοχή του κόσμου όπου βρισκόμαστε προσφέρει πολλές παρόμοιες δυνατότητες. Οι αξιολογήσεις τους λοιπόν έχουν συνήθως μια συνολική αντίληψη, όχι πάντοτε εύκολα κατανοητή με μια πρώτη ματιά.
Στην έκθεση γίνεται αναφορά για "καθαρή έξοδο της Ελλάδας χωρίς επιπλέον υποστήριξη και προϋποθέσεις, παρά μόνο με το μαξιλάρι ρευστού που μαζεύει η κυβέρνηση". Πως το σχολιάζετε;
Η Moody’s αναφέρεται στο γεγονός ότι θα μπορούσαμε να χρηματοδοτήσουμε τις ανάγκες μας, μέχρι το τέλος του 2019, εάν χρειαστεί από το cash buffer. Πότε θα χρειαστεί; Εάν τα επιτόκια είναι υψηλά (το τι είναι υψηλό θέλει συζήτηση) ή εάν οι προοπτικές της Ελληνικής οικονομίας χειροτερεύσουν ξανά (π.χ. πολιτικός κύκλος, εξωτερικές ή εσωτερικές εντάσεις κ.τ.λ.).
Έτσι και αλλιώς θα βρισκόμαστε σε μία εντονότερη εποπτεία από αυτή που προβλέπει το European Semester λόγω του ότι η ΕΚΤ διακρατεί ελληνικά ομόλογα (δεν είναι σίγουρο ότι θα έχουμε αναβαθμιστεί μέχρι τον Αύγουστο του 2018 πέντε ή έξι βαθμίδες που είναι απαραίτητο). Επίσης το χρέος μας είναι αρκετά υψηλό έτσι ώστε το πρωτογενές δημόσιο πλεόνασμα θα παρακολουθείται από τους ετέρους αρκετά στενά, ενεργοποιώντας διάφορες ρήτρες εάν χρειαστεί, στις οποίες και έχουμε ήδη συμφωνήσει.
Παρ' όλα αυτά, οικονομολόγοι όπως ο Daniel Gros, αλλά και αναλυτές, think tanks, και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Ι. Στουρνάρας, θεωρούν ότι η Ελλάδα χρειάζεται οπωσδήποτε προληπτική γραμμή στήριξης, και ότι δεν πρέπει να οδηγηθεί σε καθαρή έξοδο. Συμφωνείτε;
Οι έγκριτοι οικονομολόγοι στους οποίους αναφέρεστε ουσιαστικά θέτουν το θέμα του "κόστους" της καθαρής εξόδου. Είναι εμφανές ότι μπορούμε να έχουμε μία καθαρή έξοδο: Και με επιτόκιο 5% μπορούμε να μαζέψουμε αρκετά δισεκατομμύρια. Είναι όμως λογικό; Υποστηρίζουν ότι είναι πιο απλό να κάνουμε ένα επόμενο πιο σίγουρο απλό βήμα για τον επόμενο χρόνο.
Σύμφωνα πάντως με μια στοιχειώδη ανάλυση κινδύνου, εφόσον συμπέσει μια άνοδος των επιτοκίων με ένα νέο πολιτικό κύκλο, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια κατάσταση, όπου παρ' ότι θα έχουμε κάνει "καθαρή έξοδο", να αναγκαστούμε ξανά να ζητήσουμε στήριξη, όπως μια προληπτική γραμμή στήριξης.
Πώς ερμηνεύετε ότι η έκθεση αποκλίνει τόσο πολύ από τις απόψεις του Μ. Draghi, και άλλων όμως οίκων αξιολόγησης, στο θέμα της καθαρής εξόδου; Μήπως επιχειρείται με τέτοιες εκθέσεις να "αποδυναμωθεί" τρόπον τινά, η επιχειρηματολογία Draghi;
Ο τραπεζικός χώρος είναι και πρέπει να είναι πολύ λιγότερο ριψοκίνδυνος από ότι οι άλλοι χώροι. Πολλές τράπεζες κατέρρευσαν το 2007 – 2009, αλλά όχι και η Moody’s παρόλο και conflicts of interests είχαν εμφανιστεί, και αστοχίες αξιολόγησης περίπλοκων επενδυτικών προϊόντων είχαν γίνει.
Σε κάθε περίπτωση είναι δυνατόν η Moody's να υποστηρίζει ότι θα βγούμε στις αγορές, αυτοχρηματοδοτώντας τις ανάγκες μας με βιώσιμα επιτόκια, όταν απέχουμε ακόμη πέντε και έξι βαθμίδες για να ξεφύγουμε από το junk;
Η τελευταία αυτή ερώτησή σας αναδεικνύει και το ζήτημα γύρω από το οποίο περιστρέφεται η συγκεκριμένη αξιολόγηση (21/2/2018) εάν ιδιαίτερα την συγκρίνει κανείς με τις προηγούμενες αξιολογήσεις της Moody’s, στις 11/7/2017 ή στις 23/6/2017.
Αναδεικνύει δηλαδή πόσο δύσκολο είναι το εγχείρημα της «καθαρής εξόδου». Φυσιολογικά θα προχωρήσουν οι συγκεκριμένες αναβαθμίσεις το 2018 και 2019 και εάν όλα πάνε καλά στα επόμενα δύο χρόνια θα επιτύχουμε τη ζητούμενη αναβάθμιση. Αλλά μόνο αν όλα πάνε καλά!
http://www.liberal.gr/arthro/191833/apopsi/sunenteuxeis/panagiotis-petrakis-giati-i-moodys-allaxe-stasi-gia-tin-ellada.html
23 Φεβρουαρίου 2018
Γιατί η Μoody's άλλαξε στάση για την Ελλάδα.
«Τι άλλαξε μέσα σε έξι μήνες τόσο πολύ στην Ελλάδα από την προηγούμενη αξιολόγηση της Moody's; Βελτιώθηκε τόσο πολύ η κατάσταση;», διερωτάται ο Παναγιώτης Πετράκης, καθηγητής Οικονομικών Επιστημών στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστημίου Αθηνών, επιχειρώντας να αιτιολογήσει την θεαματική αλλαγή στάσης του ξένου οίκου.
Και απαντά ότι το πιο λογικό να υποθέσει κανείς, είναι πως τότε η Moody's ήταν πολύ πιο αυστηρή απ' όσο έπρεπε, όταν σήμερα είναι μάλλον πιο... αισιόδοξη απ' όσο δικαιολογούν οι συνθήκες.
Στο κρίσιμο ερώτημα κατά πόσο είναι δυνατή η «καθαρή έξοδος της Ελλάδας χωρίς επιπλέον στήριξη», όπως υποστηρίζει ο ξένος οίκος, αναδεικνύει το θέμα του “κόστους”. Και επισημαίνει ότι σύμφωνα με μια στοιχειώδη ανάλυση κινδύνου, εφόσον συμπέσει μια άνοδος των επιτοκίων με ένα νέο πολιτικό κύκλο, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια κατάσταση, όπου παρ' ότι θα έχουμε κάνει «καθαρή έξοδο», τελικά να αναγκαστούμε ξανά να ζητήσουμε στήριξη, όπως μια προληπτική γραμμή.
Αν και εκτιμά ότι οι απόψεις της Moody's για την πορεία της ελληνικής οικονομίας είναι σε γενικές γραμμές σωστές, ωστόσο παρατηρεί ότι δεν λαμβάνουν υπόψιν ή υποεκτιμούν το ενδεχόμενο μιας εσωτερικής πολιτικής αναταραχής ή μιας εξωτερικής αρνητικής επίδρασης.
Συνέντευξη στο Γιώργο Φιντικάκη
Θεωρείτε υπεραισιόδοξες τις εκτιμήσεις της Moody's για την ελληνική οικονομία, όπως και την αναβάθμιση όχι κατά μία, αλλά κατά δύο βαθμίδες της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας;
Αρκετοί αιφνιδιάστηκαν από την αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας άρα και των ομολόγων της από την Moody’s κατά δύο βαθμίδες. Παρόλο που θέλουμε ακόμα έξι βαθμίδες για να ξεφύγουμε από την κατηγορία junk και να εισαχθούν τα ομόλογά μας σε μία επενδυτική βαθμίδα, είναι μία καλή κίνηση για το μέλλον.
Πιστεύω ότι οι εκτιμήσεις της Moody’s για την πορεία της ελληνικής οικονομίας είναι περίπου ορθές. Συνήθως όμως οι εκτιμήσεις αυτές δε λαμβάνουν υπόψη τους ή υποεκτιμούν το ενδεχόμενο μίας εσωτερικής πολιτικής αναταραχής ή μίας εξωτερικής αρνητικής επίδρασης.
Όπως για παράδειγμα, τις επανειλημμένες εκλογικές αναμετρήσεις του 2019 ή τις "απειλές" της Τουρκίας. Επίσης δε λαμβάνουν υπόψη τους την απίστευτη ικανότητα των πολιτών και των επιχειρήσεων να προσαρμόζονται στις εκάστοτε φορολογικές συνθήκες (μετά από ένα ή δύο χρόνια) και να μειώνουν τις προοπτικές δημιουργίας πρωτογενών δημοσιονομικών πλεονασμάτων.
Είναι πάντως χαρακτηριστικό ότι η Moody’s επισημαίνει ότι κάτι παρόμοιο έχει συμβεί ξανά το 2014 αλλά "ο κίνδυνος να εκτροχιαστεί ξανά η δημοσιονομική και οικονομική πρόοδος είναι πολύ χαμηλός". Είμαι λίγο σκεπτικός εάν αυτό είναι πλέον ακριβές.
Ανέκαθεν ωστόσο η Moody’s ήταν εξαιρετικά μετρημένη απέναντι στην Ελλάδα, τουλάχιστον στη διάρκεια της κρίσης. Τώρα, εμφανίζεται πολύ πιο "φιλικά διακείμενη" απέναντί μας. Είδε ξαφνικά στην Ελλάδα ένα "οικονομικό θαύμα", παρά τις πανθομολογούμενες παθογένειες της οικονομίας μας;
Θεωρώ ότι έχουμε εξέλθει από την κρίση και δικαιολογείται λίγο περισσότερη αισιοδοξία. Εξάλλου όταν κάποιος θέλει να είναι αισιόδοξος βρίσκει λόγους να αγνοήσει ορισμένες παραμέτρους. Μην ξεχνάτε την εμπειρία του 2008 όπου οι οίκοι συζούσαν με τον ελέφαντα στο ίδιο δωμάτιο και δεν είχαν αντιληφθεί το παραμικρό!
Πιο ενδιαφέρουσες όμως είναι η αιτιολόγηση της απόφασης της Moody's. Ιδίως δε εάν την συγκρίνουμε με το αμέσως προηγούμενο rating action (11 Ιουλίου 2017 μετά το κλείσιμο της 2ης αξιολόγησης) από τον ίδιο οίκο. Ενώ τότε θεωρούσε το "credit profile περιορισμένο (constrained) από το υψηλό επίπεδο χρέους, ένα αδύνατο τραπεζικό τομέα και αβεβαιότητες από την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταβολών", σήμερα ο οίκος θεωρεί ότι η Ελλάδα έχει κατακτήσει μία δημοσιονομική και θεσμική βελτίωση υπό το βάρος της εφαρμογής του 3ου Μνημονίου. Μάλιστα πιστεύει ότι αυτή η βελτίωση θα έχει διάρκεια στα επόμενα χρόνια, έτσι ώστε να υποστηριχθεί και η οικονομική ανάκαμψη και το τραπεζικό σύστημα.
Άραγε μέσα σε έξι μήνες βελτιώθηκε τόσο πολύ η κατάσταση στην Ελλάδα; Δεν είναι πολύ λογικό. Πιο λογικό είναι να υποθέσουμε ότι τότε ήταν πολύ πιο αυστηρή απ' ότι έπρεπε, όταν σήμερα είναι ίσως πιο αισιόδοξη απ’ όσο θα περίμενε φυσιολογικά κάποιος.
Θα ήταν λάθος να εικάσουμε ότι η έκθεση της Moodys, ενός σοβαρού οίκου, αποτελεί στην ουσία ένα "πολιτικό δώρο" στην ελληνική κυβέρνηση; Είναι στην πρακτική των σοβαρών οίκων τέτοιες κινήσεις, ανάλογα με τη συγκυρία;
Οι οίκοι αξιολόγησης είναι ιδιόμορφοι παίκτες στις αγορές χρήματος και κεφαλαίου. Μετά το 2007 – 2009 αντιμετωπίστηκαν με πολύ μεγάλη επιφύλαξη δεδομένου ότι ήταν κοινό μυστικό πως είχαν αναπτύξει δραστηριότητες που τους δημιουργούσαν αντιτιθέμενα συμφέροντα, μεγαλώνοντας τον ηθικό κίνδυνο να προστατέψουν το δημόσιο συμφέρον. Παρόλα αυτά διατήρησαν την παρουσία τους και έχουν σήμερα ένα πολύ σοβαρό ρόλο σε κρίσιμα θέματα όπως π.χ. η οργάνωση των μεγάλων χαρτοφυλακίων.
Έπαιξαν και παίζουν ένα σύνθετο ρόλο δεδομένου ότι στο χώρο των ενδιαφερόντων τους βρίσκονται μια μεγάλη σειρά επενδυτικών δραστηριοτήτων. Μεταξύ των άλλων είναι εξαιρετικά ευαίσθητοι στο άνοιγμα νέων αγορών που θα μπορούσαν να κάνουν χρήσιμες τις υπηρεσίες τους. Η περιοχή του κόσμου όπου βρισκόμαστε προσφέρει πολλές παρόμοιες δυνατότητες. Οι αξιολογήσεις τους λοιπόν έχουν συνήθως μια συνολική αντίληψη, όχι πάντοτε εύκολα κατανοητή με μια πρώτη ματιά.
Στην έκθεση γίνεται αναφορά για "καθαρή έξοδο της Ελλάδας χωρίς επιπλέον υποστήριξη και προϋποθέσεις, παρά μόνο με το μαξιλάρι ρευστού που μαζεύει η κυβέρνηση". Πως το σχολιάζετε;
Η Moody’s αναφέρεται στο γεγονός ότι θα μπορούσαμε να χρηματοδοτήσουμε τις ανάγκες μας, μέχρι το τέλος του 2019, εάν χρειαστεί από το cash buffer. Πότε θα χρειαστεί; Εάν τα επιτόκια είναι υψηλά (το τι είναι υψηλό θέλει συζήτηση) ή εάν οι προοπτικές της Ελληνικής οικονομίας χειροτερεύσουν ξανά (π.χ. πολιτικός κύκλος, εξωτερικές ή εσωτερικές εντάσεις κ.τ.λ.).
Έτσι και αλλιώς θα βρισκόμαστε σε μία εντονότερη εποπτεία από αυτή που προβλέπει το European Semester λόγω του ότι η ΕΚΤ διακρατεί ελληνικά ομόλογα (δεν είναι σίγουρο ότι θα έχουμε αναβαθμιστεί μέχρι τον Αύγουστο του 2018 πέντε ή έξι βαθμίδες που είναι απαραίτητο). Επίσης το χρέος μας είναι αρκετά υψηλό έτσι ώστε το πρωτογενές δημόσιο πλεόνασμα θα παρακολουθείται από τους ετέρους αρκετά στενά, ενεργοποιώντας διάφορες ρήτρες εάν χρειαστεί, στις οποίες και έχουμε ήδη συμφωνήσει.
Παρ' όλα αυτά, οικονομολόγοι όπως ο Daniel Gros, αλλά και αναλυτές, think tanks, και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Ι. Στουρνάρας, θεωρούν ότι η Ελλάδα χρειάζεται οπωσδήποτε προληπτική γραμμή στήριξης, και ότι δεν πρέπει να οδηγηθεί σε καθαρή έξοδο. Συμφωνείτε;
Οι έγκριτοι οικονομολόγοι στους οποίους αναφέρεστε ουσιαστικά θέτουν το θέμα του "κόστους" της καθαρής εξόδου. Είναι εμφανές ότι μπορούμε να έχουμε μία καθαρή έξοδο: Και με επιτόκιο 5% μπορούμε να μαζέψουμε αρκετά δισεκατομμύρια. Είναι όμως λογικό; Υποστηρίζουν ότι είναι πιο απλό να κάνουμε ένα επόμενο πιο σίγουρο απλό βήμα για τον επόμενο χρόνο.
Σύμφωνα πάντως με μια στοιχειώδη ανάλυση κινδύνου, εφόσον συμπέσει μια άνοδος των επιτοκίων με ένα νέο πολιτικό κύκλο, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια κατάσταση, όπου παρ' ότι θα έχουμε κάνει "καθαρή έξοδο", να αναγκαστούμε ξανά να ζητήσουμε στήριξη, όπως μια προληπτική γραμμή στήριξης.
Πώς ερμηνεύετε ότι η έκθεση αποκλίνει τόσο πολύ από τις απόψεις του Μ. Draghi, και άλλων όμως οίκων αξιολόγησης, στο θέμα της καθαρής εξόδου; Μήπως επιχειρείται με τέτοιες εκθέσεις να "αποδυναμωθεί" τρόπον τινά, η επιχειρηματολογία Draghi;
Ο τραπεζικός χώρος είναι και πρέπει να είναι πολύ λιγότερο ριψοκίνδυνος από ότι οι άλλοι χώροι. Πολλές τράπεζες κατέρρευσαν το 2007 – 2009, αλλά όχι και η Moody’s παρόλο και conflicts of interests είχαν εμφανιστεί, και αστοχίες αξιολόγησης περίπλοκων επενδυτικών προϊόντων είχαν γίνει.
Σε κάθε περίπτωση είναι δυνατόν η Moody's να υποστηρίζει ότι θα βγούμε στις αγορές, αυτοχρηματοδοτώντας τις ανάγκες μας με βιώσιμα επιτόκια, όταν απέχουμε ακόμη πέντε και έξι βαθμίδες για να ξεφύγουμε από το junk;
Η τελευταία αυτή ερώτησή σας αναδεικνύει και το ζήτημα γύρω από το οποίο περιστρέφεται η συγκεκριμένη αξιολόγηση (21/2/2018) εάν ιδιαίτερα την συγκρίνει κανείς με τις προηγούμενες αξιολογήσεις της Moody’s, στις 11/7/2017 ή στις 23/6/2017.
Αναδεικνύει δηλαδή πόσο δύσκολο είναι το εγχείρημα της «καθαρής εξόδου». Φυσιολογικά θα προχωρήσουν οι συγκεκριμένες αναβαθμίσεις το 2018 και 2019 και εάν όλα πάνε καλά στα επόμενα δύο χρόνια θα επιτύχουμε τη ζητούμενη αναβάθμιση. Αλλά μόνο αν όλα πάνε καλά!
http://www.liberal.gr/arthro/191833/apopsi/sunenteuxeis/panagiotis-petrakis-giati-i-moodys-allaxe-stasi-gia-tin-ellada.html
23 Φεβρουαρίου 2018
2.
Citi: "Πακέτο" η μείωση των συντάξεων
Citi: "Πακέτο" η μείωση των συντάξεων
και του αφορολόγητου το 2019.
Μειώνει τις εκτιμήσεις της για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας η Citigroup, τόσο για το 2017 όσο και για το 2018, στα πλαίσια του νέου της report για τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές. Παράλληλα, σημειώνει πως δεν βλέπει σημαντικές υποχωρήσεις από τους δανειστές στο σκέλος του χρέους και εκτιμά ότι τα πρωτογενή πλεονάσματα θα κινηθούν πολύ κάτω του στόχου του 3,5% τόσο φέτος όσο και το 2019, υποδηλώνοντας έτσι πως η "ενεργοποίηση" της μείωσης του αφορολόγητου θα έλθει "πακέτο" με τη μείωση των συντάξεων το 2019.
Όπως επισημαίνει η αμερικάνικη τράπεζα, ο ρυθμός αύξησης του ελληνικού ΑΕΠ πιθανότατα επιβραδύνθηκε το τέταρτο τρίμηνο του 2017 λόγω της εξασθένησης των καταναλωτικών δαπανών και κινήθηκε κατά μέσο όρο στο 0,6% σε τριμηνιαία βάση, τα τρία πρώτα τρίμηνα του περασμένου έτους.
Σύμφωνα με τη Citi, οι πωλήσεις λιανικής και η βιομηχανική παραγωγή υποχώρησαν, αν και η εμπιστοσύνη διατηρήθηκε σε καλά επίπεδα.
Έτσι, η ανάπτυξη του 2017 διαμορφώθηκε πιθανώς λίγο πάνω από το 1%, όπως εκτιμά, τονίζοντας πως αναμένεται να συνεχιστεί με τον ίδιο ρυθμό το 2018, καθώς τόσο η εγχώρια ρευστότητα όσο και τα δημοσιονομικά μέτρα παραμένουν "σφιχτά" και τα capital controls εξακολουθούν να "πνίγουν" την οικονομία.
Πιο αναλυτικά, η Citi εκτιμά πως το 2017 η ανάπτυξη θα κυμανθεί στο 1,2% και στο ίδιο επίπεδο θα παραμείνει και το 2018, μειώνοντας τις εκτιμήσεις της κατά 0,1% και κατά 0,3% αντίστοιχα (δηλαδή πριν εκτιμούσε ότι η ανάπτυξη του ΑΕΠ το 2017 θα διαμορφωθεί στο 1,3% και το 2018 στο 1,5%). Αξίζει να σημειώσουμε πως οι προβλέψεις της αμερικάνικης τράπεζας κινούνται σημαντικά χαμηλότερα από αυτές της ελληνικής κυβέρνησης αλλά και των δανειστών.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει, η εμπιστοσύνη επιστρέφει, και θα βοηθηθεί ίσως από μια πιθανή "καθαρή έξοδο" από το πρόγραμμα διάσωσης τον Αύγουστο. Αν και η αμερικάνικη τράπεζα δεν εκτιμά ότι θα υπάρξουν σημαντικές παραχωρήσεις για την ελάφρυνση του χρέους από τους επίσημους πιστωτές, αυτό, όπως επισημαίνει, δεν αναμένεται να θέσει σε κίνδυνο την έξοδο από το πρόγραμμα. Αξίζει να σημειώσουμε πως σε πρόσφατο report της η Citi είχε αναφέρει πως κάποια συμφωνία για την ελάφρυνση του χρέους θα μπορούσε να επιτευχθεί πριν από τον Αύγουστο, αν και θα είναι περιορισμένη και θα έλθει με προϋποθέσεις.
Η Citi εκτιμά ότι η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας δεν αναμένεται να εκτιναχθεί ούτε τα επόμενα χρόνια, αφού για το 2019 προβλέπει ότι το ΑΕΠ θα αυξηθεί 1,5%, το 2020 θα βρεθεί στο 1,6%, το 2021 στο 1,5% και το 2022 στο 1,6%.
Παράλληλα, προβλέπει πως η Ελλάδα δεν θα μπορέσει ούτε και φέτος αλλά ούτε και το 2019 να επιτύχει τον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος της τάξης του 3,5%. Συγκεκριμένα εκτιμά πως φέτος το πρωτογενές πλεόνασμα θα βρεθεί στο 3,1%, γεγονός που δείχνει ότι σύμφωνα με τις προβλέψεις της η μείωση του αφορολόγητου που έχει προγραμματιστεί για το 2020 θα έλθει έναν χρόνο νωρίτερα και μαζί με την μείωση των συντάξεων, όπως έχουν επισημάνει και οι δανειστές ότι θα συμβεί σε περίπτωση "αστοχίας".
Επίσης, αυτό το επίπεδο του πλεονάσματος δεν επιτρέπει στην ελληνική κυβέρνηση να προχωρήσει στις παροχές, τα μερίσματα και τα "δώρα" στα οποία προχώρησε στα τέλη του 2017, αλλά και το 2016.
Επιπλέον ούτε και το 2019 θα είναι θετικά τα πράγματα σχετικά με τους στόχους για το πλεόνασμα αφού η αμερικάνικη τράπεζα εκτιμά ότι θα βρεθεί στο 2,8% και σημαντικά κάτω από τον στόχο, για ό,τι σημαίνει αυτό σχετικά με την ανάγκη λήψης νέων μέτρων, ειδικά τη στιγμή που το καθεστώς στο οποίο θα βρίσκεται η Ελλάδα μετά τον Αύγουστο δεν έχει ακόμη αποφασιστεί, και με την ελληνική κυβέρνηση να θέλει καθαρή έξοδο από το πρόγραμμα.
Της Ελευθερίας Κούρταλη
22/2/2018
3.
ΟΑΕΔ: Στατιστικά στοιχεία εγγεγραμμένης ανεργίας
για τον Ιανουάριο του 2018.
Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση του ΟΑΕΔ:
1. Το σύνολο των εγγεγραμμένων ανέργων (1), με κριτήριο την αναζήτηση εργασίας (αναζητούντων εργασία), για τον μήνα Ιανουάριο 2018, ανήλθε σε 903.303 άτομα. Από αυτά 498.861 (ποσοστό 55,23%) είναι εγγεγραμμένα στο μητρώο του ΟΑΕΔ για χρονικό διάστημα ίσο ή και περισσότερο των 12 μηνών και 404.442 (ποσοστό 44,77%) είναι εγγεγραμμένα στο μητρώο του ΟΑΕΔ για χρονικό διάστημα μικρότερο των 12 μηνών. Οι άνδρες ανέρχονται σε 343.014 (ποσοστό 37,97%) και οι γυναίκες ανέρχονται σε 560.289 (ποσοστό 62,03%).
2. Το σύνολο των εγγεγραμμένων λοιπών (μη αναζητούντων εργασία), για τον μήνα Ιανουάριο 2018, ανήλθε σε 189.022 άτομα. Από αυτά 41.894 (ποσοστό 22,16%) είναι εγγεγραμμένα στο μητρώο του ΟΑΕΔ για χρονικό διάστημα ίσο ή και περισσότερο των 12 μηνών και 147.128 (ποσοστό 77,84%) είναι εγγεγραμμένα στο μητρώο του ΟΑΕΔ για χρονικό διάστημα μικρότερο των 12 μηνών. Οι άνδρες ανέρχονται σε 74.369 (ποσοστό 39,34%) και οι γυναίκες σε 114.653 (ποσοστό 60,66%).
(1) Στον ορισμό του «εγγεγραμμένου ανέργου» συμπεριλαμβάνονται το σύνολο των επιδοτούμενων ανέργων καθώς και όσοι από τους εγγεγραμμένους μη επιδοτούμενους δηλώνουν ότι αναζητούν εργασία.
3. Το σύνολο των επιδοτούμενων ανέργων (2), για τον μήνα Ιανουάριο 2018 (αφορά τον αριθμό των δικαιούχων που πληρώθηκαν εντός του αντίστοιχου μήνα) ανέρχεται σε 171.131 άτομα, από τα οποία οι 86.773 (ποσοστό 50,71%) είναι κοινοί και λοιπές κατηγορίες επιδοτουμένων και οι 84.358 (ποσοστό 49,29%) είναι εποχικοί τουριστικών επαγγελμάτων. Οι άνδρες ανέρχονται σε 76.700 (ποσοστό 44,82%) και οι γυναίκες σε 94.431 (ποσοστό 55,18%).
Από το σύνολο των επιδοτουμένων ανέργων 67.016 (ποσοστό 39,16%) είναι κοινοί, 2.794 (ποσοστό 1,63%) είναι οικοδόμοι, 84.358 (ποσοστό 49,29%) είναι εποχικοί τουριστικών επαγγελμάτων, 16.529 (ποσοστό 9,66%) είναι εποχικοί λοιποί (αγροτικά), 351 (ποσοστό 0,21%) είναι εκπαιδευτικοί, και 83 (ποσοστό 0,05%) είναι λοιποί.
22/2/2018
4.
Delphi Economic Forum:
Η Ελλάδα ως ναυτιλιακή υπερδύναμη και η γεωπολιτική στρατηγική.
Με την Ελλάδα να παραμένει η κυρίαρχη δύναμη στην παγκόσμια ναυτιλία και την αξία του εμπορικού στόλου να ανέρχεται περίπου στα 100 δισεκατομμύρια δολάρια στις αρχές του 2018, το φετινό Οικονομικό Φόρουμ Δελφών ανοίγει την συζήτηση γύρω από τη σημαντικότερη "βιομηχανία" της χώρας, ως κόμβο διπλωματικού και γεωπολιτικού στρατηγικού σχεδιασμού για το μέλλον.
Πώς μπορεί η Ελλάδα να εκμεταλλευτεί τη θέση της ως υπερδύναμη, προκειμένου να αυξήσει την επιρροή της στη διεθνή πολιτική, δεδομένου του ηγετικού της ρόλου στη μεταφορά εμπορίου και ενέργειας; Καταξιωμένοι ομιλητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, θα έχουν την ευκαιρία να αναλύσουν τις ναυτιλιακές, εμπορικές και νομοθετικές εξελίξεις τόσο σε ευρωπαϊκό, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, τις διαπραγματεύσεις για τη σύναψη Συμφωνιών Ελεύθερων Συναλλαγών, το Brexit, αλλά και τις προκλήσεις της διεθνούς ανταγωνιστικότητας.
Ανάμεσά τους, ο εφοπλιστής και Διευθύνων Σύμβουλος της East Med Maritime Θανάσης Μαρτίνος, ο Ιδρυτής, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Tsakos Energy Navigation Limited και πρόεδρος της Intertanko ΝίκοςΤσάκος, o πρόεδρος της Dynagas LNG Partners LP Γιώργος Προκοπίου, η Senior Partner και Διευθύνουσα Σύμβουλος της Boston Consulting Group στην Ελλάδα και επικεφαλής του κλάδου Ναυτιλίας για την BCG παγκοσμίως Camille Egloff, αλλά και ο πρόεδρος του Ιδρύματος "Ωνάση", Δρ. Αντώνης Παπαδημητρίου.
Σημειώνεται ότι την συζήτηση συντονίζει και επιμελείται ο καθηγητής Ναυτιλίας και Χρηματοοικονομικών Επιστημών Κώστας Γραμμένος ενώ το Cass Business School του Λονδίνου συμμετέχει ως σύμβουλος προγράμματος του Φόρουμ.
Την ίδια ημέρα, σε ειδική εκδήλωση θα παρουσιαστούν τα αποτελέσματα παγκόσμιας έρευνας της Εταιρίας Παροχής Συμβουλευτικών Υπηρεσιών BCG για τις επιπτώσεις της ψηφιακής επανάστασης και των νέων τεχνολογιών στη ναυτιλία των εμπορευματοκιβωτίων.
Υπενθυμίζεται ότι το 3ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών αναμένεται να παρακολουθήσουν περισσότεροι από 1.500 σύνεδροι μεταξύ των οποίων στελέχη επιχειρήσεων, επιχειρηματίες, ακαδημαϊκοί, εκπρόσωποι διπλωματικών αποστολών και εκπρόσωποι ΜΜΕ από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε www.delphiforum.gr.
22/2/2018
Σκίτσο του Μ.ΚΟΥΝΤΟΥΡΗ
5.
LE MONDE:Μπορεί η Ελλάδα να επιβιώσει μόνη της στις αγορές;
Είναι η Ελλάδα έτοιμη να πετάξει με τα δικά της φτερά; Επειτα από οκτώ χρόνια λιτότητας, που μεταφράστηκαν σε εκατοντάδες μεταρρυθμίσεις, αλλά και σε προσπάθειες και θυσίες που δεν έχουν προηγούμενο για ευρωπαϊκή χώρα σε εποχή ειρήνης, η Αθήνα φτάνει στο τελευταίο στάδιο του προγράμματος βοήθειας, που αποφασίστηκε υπό τις επώδυνες συνθήκες του καλοκαιριού του 2015. Ηταν το τρίτο πρόγραμμα βοήθειας, έπειτα από εκείνα του 2010 και του 2011. Η Ελλάδα μετατράπηκε σε πίθο των Δαναΐδων της Ευρώπης, απορροφώντας συνολικά δάνεια ύψους 346 δισ. ευρώ, που επέτρεψαν στην οικονομία να επιπλεύσει και στη χώρα να μείνει στην Ευρωζώνη. Στις Βρυξέλλες και στην Αθήνα ουδείς επιθυμεί να ανοίξει συζήτηση περί τέταρτου προγράμματος βοήθειας. Υστερα, όμως, από οκτώ χρόνια στον «ορό» του ESM, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ θα μπορέσει η Ελλάδα να ξαναγίνει ένα μέλος της Ε.Ε. σαν όλα τα άλλα, ικανή να εξασφαλίζει χρηματοδότηση από τις αγορές; Το στοίχημα δεν έχει κερδηθεί ακόμη. Σε ό,τι αφορά τη συγκυρία, αν και η Ελλάδα εξακολουθεί να βρίσκεται σε φάση ανάρρωσης, υπάρχουν σημάδια βελτίωσης.
Επειτα από εννέα συναπτά έτη συρρίκνωσης του ΑΕΠ, που μεταφράζονται σε συνολική μείωση της τάξεως του 25%, η Ελλάδα μπήκε ξανά σε τροχιά ανάπτυξης το 2017, με αύξηση 1,6%. Ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να βελτιωθεί το 2018 και το 2019, φτάνοντας το 2,5%. Αλλά είναι πολύ νωρίς να μιλήσουμε για ανάκαμψη. Στην πραγματικότητα, αυτοί οι αριθμοί κρύβουν σοβαρές αδυναμίες. Η βελτίωση οφείλεται κυρίως στη γενικότερη ανάκαμψη της Ευρωζώνης, που έλκει και την ελληνική οικονομία, όπως και στη δυναμική του τουρισμού. Ωστόσο, οι ιδιωτικές επενδύσεις εξακολουθούν να υποχωρούν. Ο τραπεζικός τομέας, που βυθίστηκε λόγω επισφαλών δανείων, δεν είναι ακόμη σε θέση να χρηματοδοτεί την οικονομία. Το κυριότερο, το δημόσιο χρέος, που αντιπροσωπεύει το 177% του ΑΕΠ, παραμένει σε επίπεδα που το καθιστούν μη εξυπηρετήσιμο. Βεβαίως, οι οίκοι αξιολόγησης αναβάθμισαν την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας, κάτι που παραμένει ωστόσο στη σφαίρα της εικασίας, καθώς η χώρα δεν έχει βγει ακόμη στις αγορές. Σήμερα φαίνεται να διαμορφώνονται όροι συναίνεσης στους κόλπους του Eurogroup για την ελάφρυνση του χρέους που βαρύνει την Ελλάδα. Αν και δεν τίθεται ζήτημα διαγραφής μέρους των οφειλών, οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης σκέφτονται να επιμηκύνουν τους χρόνους ωρίμανσης του χρέους.
Οι πιο «σκληροί» επιθυμούν να θέσουν όρους για την επιμήκυνση. Είτε πρόκειται για νέες προσπάθειες της Αθήνας είτε για σαφείς δεσμεύσεις ότι δεν θα αμφισβητηθούν οι μεταρρυθμίσεις των προηγούμενων χρόνων, οι χώρες της Ευρωζώνης οφείλουν να είναι προσεκτικές στις απαιτήσεις τους. Μέχρι σήμερα, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, όχι χωρίς θάρρος, έχει δεχθεί να υποστεί η χώρα του άλλα τρία χρόνια λιτότητας, σε πλήρη αντίθεση με τις προεκλογικές υποσχέσεις του. Το κόμμα του, ο ΣΥΡΙΖΑ, χάνει έδαφος. Η περαιτέρω αποδυνάμωση του ηγέτη της ριζοσπαστικής Αριστεράς, μόλις ένα χρόνο πριν από τις επόμενες βουλευτικές εκλογές, δεν θα ήταν κατ’ ανάγκην καλός υπολογισμός για την πολιτική σταθερότητα της χώρας. Η Γερμανία, ως υπ’ αριθμόν ένα πιστωτής της Ελλάδας, οφείλει να σκεφτεί δύο φορές προτού επιβάλει νέους όρους. Η αποχώρηση του πολύ αυστηρού Βόλφγκανγκ Σόιμπλε από το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών το φθινόπωρο του 2017 και ο σχηματισμός νέου κυβερνητικού συνασπισμού με τους Σοσιαλδημοκράτες θα πρέπει να προσφέρουν μια νέα, καλή ευκαιρία στην Ελλάδα για να βγει επιτέλους από το τούνελ.
22/2/2018