Δημήτρης Νανόπουλος: Το 2030 θα υπάρχουν «φεγγαρόπαιδα».
Την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου 2013, ο Πίτερ Χιγκς παρέλαβε μαζί με τον Φρανσουά Ενγκλέρ το Νομπέλ Φυσικής. Στην ομιλία του περιέγραψε τη θεωρία του (τον μηχανισμό μέσω του οποίου η ύλη αποκτά τη μάζα της) και φυσικά μίλησε για το πασίγνωστο σε όλο τον κόσμο μποζόνιό του, κλείνοντας με την εξής φράση: «...το 1976 οι Ελις, Γκάιλαρντ και Νανόπουλος παρότρυναν τους πειραματικούς φυσικούς του CERN να αναζητήσουν το μποζόνιο Higgs όπως το προέβλεπε η θεωρία. Ηταν η αρχή μιας μεγάλης πειραματικής έρευνας, η οποία κορυφώθηκε με την ανακοίνωση του CERN τον Ιούλιο του 2012».
Ο Νανόπουλος στον οποίο αναφέρθηκε ο περίφημος Χιγκς είναι, φυσικά, ο Δημήτρης Νανόπουλος – ο σημαντικότερος εν ζωή θεωρητικός φυσικός. Ενα φτωχό παιδί που μετρούσε τ’ άστρα στο Χαρβάτι Αττικής (την Παλλήνη του 1950), όπου πέρασε τα παιδικά του χρόνια, για να φτάσει δύο δεκαετίες αργότερα να μιλάει για τ’ άστρα στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ.
Ενας μεγαλοφυής άνθρωπος, πάντα χαμογελαστός και αισιόδοξος, που μπορεί τη μία στιγμή να περιγράφει τη θεωρία των υπερχορδών και τα πολλαπλά σύμπαντα και την άλλη να παροτρύνει νέους επιστήμονες να τολμούν να χτυπήσουν την πόρτα μεγάλων ξένων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Τη μία στιγμή να αποδεικνύει μαθηματικά την τυχαιότητα της ζωής και την άλλη να συγκινείται με μια κλασική μελωδία ή να απαγγέλλει ένα ποίημα που υμνεί τον έρωτα. Και κάθε ώρα και στιγμή να θυμίζει σ’ όλους όσοι είναι ευλογημένοι με το δώρο της ζωής ότι πρέπει να ρουφούν το κάθε λεπτό που περνάει σαν να μην υπάρχει αύριο.
Διδακτική ιστορία
Γι’ αυτό και το τελευταίο βιβλίο του «Στον τρίτο βράχο από τον Ηλιο» (που έγραψε σε συνεργασία με τον Μάκη Προβατά και έχει πουλήσει ήδη 20.000 αντίτυπα από τις εκδόσεις Πατάκη) θα πρέπει να διαβαστεί από κάθε Ελληνόπουλο που ψάχνει να βρει τον δρόμο του στις δύσκολες αυτές μέρες που περνάει η χώρα. Οχι μόνο γιατί εξιστορεί την πορεία ενός νέου που με την προσωπική του σκληρή προσπάθεια πετυχαίνει αυτό που αγαπάει. Αλλά κυρίως γιατί μέσα από τις εξιστορήσεις μπορεί κανείς να διακρίνει την καθαρότητα του μυαλού ενός μεγάλου επιστήμονα που ασχολείται με το σύμπαν αλλά πατάει γερά τα πόδια του στο έδαφος. Και νοιάζεται για την πρόοδο και την προκοπή της Ελλάδας.
– Πηγαινοέρχεστε χρόνια μεταξύ Ελλάδας και Αμερικής, τι είναι αυτό που σας κάνει μεγαλύτερη εντύπωση από το πηγαινέλα μεταξύ δύο τελείως διαφορετικών κρατών;
– Αυτό που με τρομάζει είναι η απόσταση που χωρίζει τις δύο χώρες. Μια απόσταση που συνεχώς μεγαλώνει. Στη δεκαετία του ’50 αυτοί έκαναν δέκα βήματα και εμείς μισό. Τώρα αυτοί τρέχουν με την ταχύτητα του φωτός και εμείς πάμε με τον αραμπά. Και αν δεν βιαστούμε να καλύψουμε την απόσταση, κι αν δεν κάνουμε το παν για να ανεβούμε στο τρένο της προόδου με όλες μας τις δυνάμεις, κινδυνεύουμε να βρεθούμε ουραγοί. Σαν τους κατοίκους σε κάτι νησιά της Αυστραλίας, πολύ κοντά στην ηπειρωτική χώρα, όπου ζουν άνθρωποι όπως ζούσαν πριν από αρκετούς αιώνες, ενώ μερικά χιλιόμετρα πιο δίπλα απογειώνονται πύραυλοι.
– Εχουμε τόσο μεγάλες διαφορές με τις ΗΠΑ;
– Ασφαλώς. Στην Ελλάδα γίνονται μεγάλο θέμα οι απεργίες και το άσυλο στα πανεπιστήμια, όταν πλέον είναι σαφές διεθνώς ότι στον κόσμο της εργασίας και της παιδείας έχουν έρθει τα πάνω κάτω. Και με αυτές τις αλλαγές καταρρίπτονται πλέον οι κομισάριοι και οι εργατοπατέρες, γιατί ο κόσμος είτε το θέλει είτε όχι, για να βγάλει το ψωμί του θα πρέπει να έχει γνώσεις. Οι νέοι που ξεκινούν σήμερα πρέπει να καταλάβουν ότι θα πρέπει να έχουν μεγάλη ειδίκευση και απόλυτη σχέση με τα επαγγέλματα του μέλλοντος –κομπιούτερ, βιολογία, τεχνητή νοημοσύνη, ρομπότικς– εάν θέλουν να προχωρήσουν. Είναι σαν να προσλάβεις μια γραμματέα 25 χρονών και να φέρει μαζί της γραφομηχανή και να μην ξέρει αγγλικά. Δεν έχει κανένα μέλλον.
Οι αλλαγές γύρω μας θυμίζουν την ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν «Μοντέρνοι καιροί» – με την είσοδο των μηχανών τη δεκαετία του ’30 στην αγορά εργασίας. Κάποτε τα σπίτια χτίζονταν με το χέρι, με εργάτες που κουβαλούσαν τον τενεκέ με τη λάσπη κι ανέβαιναν με τα πόδια τη σκαλωσιά. Περάσαμε γρήγορα στις μπετονιέρες και πλέον χτίζουμε σε λίγους μήνες ολόκληρο ουρανοξύστη. Σε λίγο δεν θα χρειαζόμαστε καν αυτά – θα τα αναλάβουν όλα τα ρομπότ ή οι τρισδιάστατοι εκτυπωτές.
– Πόσο γρήγορα θα πάμε εκεί;
– Αφάνταστα γρήγορα. Σε μία πενταετία οι μεγάλες πόλεις θα έχουν ηλεκτρικά αυτοκίνητα χωρίς οδηγούς. Ηδη η Amazon εγκαινίασε το πρώτο της κατάστημα χωρίς υπαλλήλους, ενώ προχωράμε με άλματα στο Διάστημα. Το 2024 θα κάνουμε επανδρωμένη αποστολή στον Αρη και το 2027, όπως λέει ο Ελον Μασκ της Tesla, θα ’χουμε 1.000 ανθρώπους στο φεγγάρι και στη συνέχεια θα εποικίσουμε και τον Αρη. Δηλαδή 200 χρόνια από τη ναυμαχία του Ναυαρίνου με την οποία απελευθερωθήκαμε από τους Τούρκους, θα υπάρχει η πρώτη αποικία στο φεγγάρι.
Μέχρι το 2030 θα ’χουμε τα λεγόμενα «φεγγαρόπαιδα». Θα κοιτάς την ταυτότητά τους και θα λέει ότι έχουν γεννηθεί στη Σελήνη. Και δεν μιλάω για 100 χρόνια μπροστά, μιλάω για αύριο. Το επόμενο αυτό βήμα θα γίνει πολύ γρήγορα, γιατί δεν θα γίνει από κράτη. Θα γίνει από ιδιωτικές εταιρείες που ξοδεύουν δισεκατομμύρια δολάρια και περιμένουν γρήγορα κέρδη.
Επιστημονικά άλματα
– Τι ήταν αυτό που έσπρωξε την ανθρωπότητα μπροστά;
– Οι θετικές επιστήμες. Η Φυσική και το ξαδελφάκι της η Τεχνολογία. Οι βασικοί νόμοι της Φυσικής είναι παντού ίδιοι. Μελετώντας το φως της κοσμικής ακτινοβολίας που έρχεται από 13,8 δισ. χρόνια μακριά ξέρουμε ότι λειτουργούν οι νόμοι του Μάξγουελ. Αντίθετα οι νόμοι, π.χ., της Βιολογίας μπορεί να είναι διαφορετικοί σε άλλους πλανήτες. Μπορεί εκεί να μην είναι ο άνθρακας το βασικό συστατικό της ζωής, αλλά το πυρίτιο. Να μην είναι το DNA το κληρονομικό μόριο. Οι «άνθρωποι» να ζουν με το θειάφι. Αρα, αντίθετα από τη Φυσική, η Βιολογία είναι τοπική επιστήμη. Και πρόσεξε: αν αφαιρέσεις την επιστήμη, ο κόσμος θα ζούσε σήμερα όπως την εποχή του Πλάτωνα. Καμία γενιά στην Ιστορία δεν έχει ζήσει τα άλματα που είδαμε εμείς στην επιστήμη. Από το αβάκιο φτάσαμε μέσα σε 50-60 χρόνια στην τεχνητή νοημοσύνη.
Στην Ελλάδα οι κλασικές σπουδές είναι το CERN του κόσμου
– Αν σας καλούσαν να αναλάβετε το υπουργείο Παιδείας, τι θα κάνατε για το ελληνικό πανεπιστήμιο;
– Κατ’ αρχάς με έναν νόμο και ένα άρθρο, που λένε, θα γύριζα στον νόμο Διαμαντοπούλου, ως μια πρώτη αρχή. Δεν μπορούμε να μην έχουμε ιδιωτικά πανεπιστήμια – θα προτιμούσα μάλιστα να έρχονταν στην Ελλάδα παραρτήματα αμερικανικών ή δυτικοευρωπαϊκών γνωστών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων για να είναι πέραν πάσης υποψίας.
– Να είναι κερδοσκοπικά ιδρύματα;
– Ας ξεκινήσουν ως μη κερδοσκοπικά, νομίζω ότι το Χάρβαρντ και τα άλλα μεγάλα ξένα πανεπιστήμια έχουν αρκετά λεφτά. Ομως στην Ελλάδα οι κλασικές σπουδές είναι το CERN του κόσμου. Ο μεγάλος επιταχυντής νετρονίων όσον αφορά τις κλασικές σπουδές είναι κάτω από την ελληνική γη, και αυτό θα ’πρεπε να το είχαμε εκμεταλλευτεί χρόνια τώρα. Σε κάθε δρόμο της Αθήνας θα έπρεπε να υπάρχει ένα παράρτημα μεγάλων πανεπιστημίων απ’ όλο τον κόσμο. Οχι μόνο από την Αμερική και τη Δυτική Ευρώπη. Και οι Κινέζοι έχουν μεγάλο ενδιαφέρον για τις κλασικές σπουδές και την αρχαία Ελλάδα, και οι Ινδοί.
Εδώ θα έπρεπε να υπάρχει waiting list φοιτητών για να έρθουν και να διδαχθούν, π.χ. αρχαιολογία. Θα μπορούσαμε να ’μαστε το πνευματικό Μονακό του κόσμου. Κι ας αφήσουμε τις μεγάλες παραγωγές, να φτιάχνουμε αυτοκίνητα και τέτοια. Βέβαια, πρέπει να εκμεταλλευθούμε σωστά τον ορυκτό μας πλούτο και τις πλουτοπαραγωγικές μας πηγές.Αλλά εγώ θα σου μιλήσω γι’ αυτά που ξέρω. Είναι δυνατόν να μην επιτρέπεται η διδασκαλία κλασικών σπουδών στα αγγλικά – να το κάνουν τα πανεπιστήμια σχεδόν κρυφά; Ημαρτον, Θεέ μου. Πού ζούμε; Κι αυτό θα έβγαζε τεράστια κεφάλαια για να μπορούσε να κάνει άλλα πράγματα η χώρα.Γιατί να μην πηγαίνουν στα ελληνικά πανεπιστήμια χιλιάδες Ελληνες φοιτητές που φεύγουν στο εξωτερικό και να μην προσελκύουμε και δεκάδες χιλιάδες φοιτητές που θα ήθελαν να ’ρθουν στην Ελλάδα να σπουδάσουν αυτό που μόνο η Ελλάδα μπορεί να τους προσφέρει σε τέτοιο επίπεδο;
Αλλά για να γίνει αυτό θα πρέπει κάποιοι καθηγητές των ελληνικών πανεπιστημίων που έχουν φέουδα και δεν θέλουν κανέναν να τους τα αγγίξει να προσγειωθούν στη νέα πραγματικότητα. Εδώ δεν δέχονται την αξιολόγηση. Αν είναι δυνατόν. Μιλάμε σοβαρά;
Κάθε χρόνο, τα 50 χρόνια που είμαι στο εξωτερικό, στα πανεπιστήμια, στο CERN κλπ., έχουμε αξιολόγηση. Γράφω εκθέσεις, αναλυτικά τι έχω παραγάγει, τι ομιλίες έδωσα, πώς πήγαν τα εργαστήρια και τα πειράματα. Κάθε χρόνο. Μέχρι 31 Ιανουαρίου θα πρέπει να γράψω τι έγινε τον προηγούμενο χρόνο. Και να το υποβάλω στο πανεπιστήμιο ή στα αντίστοιχα ερευνητικά κέντρα με τα οποία συνεργάζομαι. Δεν νοείται αλλιώς να προχωρήσουμε μπροστά.
«Εδώ θα έπρεπε να υπάρχει waiting list φοιτητών για να ’ρθουν και να διδαχθούν, π.χ. αρχαιολογία. Θα μπορούσαμε να ’μαστε το πνευματικό Μονακό του κόσμου», λέει ο Δημήτρης Νανόπουλος.
Η συνάντηση
Συναντηθήκαμε μεσημέρι στο «17», στο Κολωνάκι. Ο Φώτης, ιδιοκτήτης του πιο γνωστού πολιτικο-δημοσιογραφικού εστιατορίου της Αθήνας, έσπευσε να τον προϋπαντήσει με ένα «Τι ωραία που περάσαμε...», οπότε κατάλαβα ότι οι δυο τους είχαν προϊστορία. Κατά τη διάρκεια του γεύματος ήρθαν πολλοί (κυρίως πολιτικοί) στο τραπέζι μας να χαιρετήσουν με ενθουσιασμό τον κ. Νανόπουλο – κάτι που έδειχνε να τον ευχαριστεί.
«Γι’ αυτό, όπου και να πάω, ξαναγυρίζω στην Ελλάδα», μου πέταξε με φανερή νοσταλγία. «Ξέρουμε να ζούμε, να γράφουμε ποιήματα και να τραγουδάμε από χαρά κι από λύπη. “Βρέχει φωτιά στη στράτα μου”, τι τραγούδι είναι αυτό. Το λέω κι ανατριχιάζω. Λίγο περισσότερο μυαλό να είχαμε, λίγο πιο σοβαροί να ήμαστε κι αγαπημένοι, θα κάναμε θαύματα. Και θα ζούσαμε πλουσιοπάροχα στην ευλογημένη αυτή χώρα». Ψέματα;
Φάγαμε σούπα τραχανά με φέτα και δύο πιάτα σπανακόρυζο που τα συνοδεύσαμε με δροσερή Μαλαγουζιά. Δεν πήραμε γλυκό, αλλά δύο εσπρέσο μαζί με τα σοκολατάκια-υπογλώσσια του μαγαζιού. Λογαριασμός 59 ευρώ.
Oι σταθμοί του
1948
Γεννιέται στην Αθήνα και περνάει τα παιδικά του χρόνια στο Χαρβάτι.
1964
Στο 3ο Γυμνάσιο Αμπελοκήπων γνωρίζει τον καθηγητή Φυσικής Βαγγέλη Τσιγκούνη, ο οποίος εντοπίζει το ταλέντο του.
1966
Ως φοιτητής διαβάζει το βιβλίο του Φάινμαν «Lectures in Physics» και αποφασίζει να ασχοληθεί με τη θεωρητική φυσική.
1971
Φεύγει για διδακτορικό στην Αγγλία (University of Sussex). Αργότερα τον ακολουθεί και η σύζυγός του Μυρτώ.
1973
Γίνεται δεκτός για να συνεχίσει το ερευνητικό του έργο στο CERN.
1975
Αποφασίζει ότι θα πρέπει να αναζητήσουν στον επιταχυντή το «ξεχασμένο» από τους φυσικούς μποζόνιο Higgs
1977
Ξεκινάει να εργάζεται ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Harvard.
1995
Tα πρώτα ίχνη του υποατομικού σωματιδίου top quark με μάζα 173 GeV ανοίγουν τον δρόμο για την εύρεση του μποζονίου Higgs.
2011
Η δικαίωση. To CERN εντοπίζει πειραματικά το μποζόνιο Higgs, αποδεικνύοντας τη θεωρία της ομάδας Νανόπουλου.
ΝΟΤΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Εικονογράφηση:
Τιτίνα Χαλματζή
12.03.2018
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
'' Μια ζωή σε ένα βιβλίο; Δεν είναι δυνατό… Τι να πρωτοπείς, τι να αφήσεις έξω, πώς να δώσεις στον άλλο να καταλάβει την απερίγραπτη χαρά και στιγμιαία ευτυχία μιας μεγάλης επιτυχίας, αλλά και τη βαθιά στεναχώρια και θλίψη μιας αποτυχίας, ιδιωτικής ή επαγγελματικής; Και στο κάτω κάτω, γιατί να το κάνεις;
Όλα αυτά σκεφτόμουν όσο δουλεύαμε σ’ αυτό το βιβλίο με τον Μάκη Προβατά, που η συνεργασία του ήταν sinequanon. Σιγά σιγά έπεισα τον εαυτό μου για τη χρησιμότητα ενός τέτοιου εγχειρήματος. Είχα την τύχη να ζήσω σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περίοδο για την ιστορία της Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων και της Κοσμολογίας και με σκληρή δουλειά κατόρθωσα να συνεισφέρω στην πρόοδο της επιστήμης και να βάλω ένα λιθαράκι για την καλύτερη κατανόηση του Σύμπαντος. Η τροχιά μου ήταν «επιστημονικά κοσμοπολίτικη» ? «πολλών δ' ανθρώπων ίδεν άστεα και νόον έγνω» – και ίσως η εμπειρία αυτή να έχει κάποιο ενδιαφέρον και κάποια χρησιμότητα για τον αναγνώστη. Για να δει κανείς την πραγματική στόφα της επιστήμης, ακαλλώπιστη και αδρή…
Έγιναν 43 δίωρες, πολλές φορές και τρίωρες, συναντήσεις του Δ. Ν. με τον Μ. Π., στις οποίες περιγράφηκαν τα πάντα γύρω από τη ζωή του, την επιστήμη του, τη σκέψη του, τις τέχνες, τους δικούς του φόρους τιμής… Όλα από την αρχή: «Το όνομά μου δεν είναι Νανόπουλος…» ''
«Στον τρίτο βράχο από τον Ήλιο»
Μετά από 43 δίωρες -τρίωρες συναντήσεις του Δημήτρη Νανόπουλου και του δημοσιογράφου Μάκη Προβατά, προέκυψε το βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα και φέρει τον τίτλο «Στον τρίτο βράχο από τον Ήλιο».
Το βιβλίο ξεκινώντας κυριολεκτικά από την αρχή … «Το επώνυμό μου δεν είναι Νανόπουλος…», περιγράφει (σχεδόν) τα πάντα γύρω από τη ζωή του θεωρητικού φυσικού, την επιστήμη του, τη σκέψη του, τις τέχνες, τους δικούς του φόρους τιμής …
Στη συνέχεια ακολουθούν μερικά αποσπάσματα από το κεφάλαιο δεκαεφτά του βιβλίου, το οποίο μεταξύ άλλων αναφέρεται στην όχι και τόσο γνωστή εργασία του Δημήτρη Νανόπουλου για τη σχέση εγκέφαλου και κβαντικής φυσικής, την ενασχόλησή του με βιολογία και ψυχανάλυση, αλλά και την θέση του ανθρώπου σε ένα αδιανόητα απέραντο και αχανές Σύμπαν:
«To ανθρώπινο μυαλό είναι ένα κβαντικό κομπιούτερ το οποίο κάποια στιγμή προέκυψε μέσα σε ένα αχανές σύμπαν. Όταν δουλεύει για να αντιληφθεί και να κατακτήσει καινούργια μονοπάτια, έχει τη δυνατότητα τόσο να ανακαλεί δεδομένα αποθηκευμένα στη δική του μνήμη όσο και να επηρεάζεται από τη σκέψη όσων προηγήθηκαν στον ίδιο δρόμο.
Την περίοδο 1994 – 95, τότε που έγινε η ανακοίνωση για το top quark, είχε κορυφωθεί τόσο ή ένταση μέσα μου, στον εγκέφαλό μου, σχετικά με τη φυσική, ώστε αποφάσισα να ξεφύγω με κάποιον τρόπο και να ασχοληθώ με κάτι άλλο. Για πρώτη φορά αποφάσισα να επιτρέψω τον εαυτό μου να έχει μια κάπως χαλαρή επαφή με τη φυσική. Εκείνο το καλοκαίρι βρισκόμασταν για διακοπές στη Σαντορίνη και διάβαζα το Emperor’s New Mind του Roger Penrose, με το οποίο είχα ενθουσιαστεί. (…)
Μάλιστα, ήδη μου είχε γεννήσει μια ιδέα για έρευνα. Όταν επέστρεψα στις ΗΠΑ, την πρώτη κιόλας μέρα, το συζήτησα με έναν εξαιρετικό Έλληνα επιστήμονα που είχα ως φοιτητή, τον Ανδρέα Μέρσιν, ο οποίος ενθουσιάστηκε. Συμφωνήσαμε ότι έπρεπε να αποδείξουμε πειραματικά τη σχέση κβαντικής φυσικής και εγκεφάλου και δώσαμε ραντεβού για την επόμενη μέρα.
Ο τρόπος με τον οποίο βρέθηκε ο άνθρωπος που θα μας βοηθούσε στην πειραματική επιβεβαίωση, ήταν υπέροχος. Εκείνο το βράδυ ο Ανδρέας πήγε για μπιλιάρδο και μπίρες με έναν φίλο του τον οποίο εγώ δεν γνώριζα, το Μάκη Σκουλάκη από το τμήμα βιολογίας του TEXAS Α&Μ, όπου και έκανε πειράματα πάνω σε δροσόφιλες. Στην αρχή ο Μάκης δεν ήταν θετικός να συμμετέχει, αλλά μετά από μερικές παρτίδες μπιλιάρδο πάνω σε δροσόφιλες. Στην αρχή ο Μάκης δεν ήταν θετικός να συμμετέχει, αλλά μετά από μερικές παρτίδες μπιλιάρδο, πολλές μπίρας και πολλή ανάλυση από την πλευρά του Ανδρέα, πείστηκα. Οι τρεις μας, αφού κάναμε πειράματα πάνω στις δροσόφιλες, γράψαμε ένα πρωτοποριακό paper, το οποίο ακόμη θεωρείται σημείο αναφοράς. Έτσι, το πρώτο paper για τη σχέση κβαντικής φυσικής και εγκεφάλου δημιουργήθηκε από τρεις Έλληνες [D. V. Nanopoulos, A. Mershin & Ε. Μ. C. Skoulakis, «Quantum Brain?», 1999].
(…) Όσον αφορά την έρευνα που θα κάναμε, λοιπόν, για τη σχέση της κβαντικής φυσικής με τον εγκέφαλο, πολύ γρήγορα το δωμάτιο μελέτης του σπιτιού μου στο Τέξας κατέληξε να είναι στρωμένο με βιβλία και δεκάδες papers βιολογίας, τα οποία δεν χωρούσαν πια πάνω στο γραφείο. Καθώς ήταν ανάγκη να μάθω τα βασικά της βιολογίας, αποφάσισα να μιμηθώ τον Όρσον Ουέλς, όταν του πρότειναν να γυρίσει το τον Πολίτη Κέιν. Καθώς, μέχρι τότε ήταν άνθρωπος του ραδιοφώνου και του θεάτρου, άρχισε να διαβάζει τα καλύτερα βιβλία για τον κινηματογράφο και να ξενυχτά βλέποντας ταινίες.
Παράλληλα, επειδή ήθελα να δω πως συνδέονται αυτά που ερευνούσα με τον Φρόυντ, βρήκα σε ένα βιβλιοπωλείο ένα καταπληκτικό βιβλίο του, το οποίο το έμαθα απέξω και το χρησιμοποιήσαμε στην έρευνά μας. Κάπως έτσι έγινα και εγώ ένας φροϋδικός.
Εκείνα τα διαβάσματα, και η ενασχόλησή μου με τη βιολογία, επηρέασαν τη σκέψη και την κοσμοθεωρία μου. Εδραιώθηκε στη συνείδησή μου ότι όλοι εμείς, τα ανθρώπινα όντα που γεννιόμαστε και υπάρχουμε στον κόσμο, είμαστε απλώς συμπτωματικές υπάρξεις σε ένα τυχαίο σύμπαν. Ακόμα και τον εγκέφαλό μας τον αποκτήσαμε συμπτωματικά, αφού η δομή του σώματός μας θα μπορούσε να μην είχε ενεργοποιηθεί ποτέ. Παρ’ όλα αυτά, χάρη σε αυτό τον εγκέφαλο, αξιωθήκαμε να φτάσουμε στο σημείο όπου βρισκόμαστε σήμερα, δηλαδή αρκετά κοντά στη λύση του υπέρτατου γρίφου για το Σύμπαν και την κατανόηση της δημιουργίας των Πάντων.
Οι επιστημονικές «υποθήκες» έχουν στόχο αντίθετο από εκείνο των σκοταδιστών. Θέλουν να βοηθήσουν τη ζωή να πάει μπροστά και όχι να την καθυστερήσουν. Έτσι κι αλλιώς το βασικό κίνητρο σε ότι κάνει ένας επιστήμονας πρέπει να είναι η ωδή και η τιμή προς τη ζωή, και όχι η αγωνία για τον θάνατο.
Η δημιουργία είναι ένα «χάπι» που βοηθάει πολύ για να αποκτήσουμε ανοσία απέναντι στη διαρκή σκέψη του θανάτου. Την ώρα που δημιουργείς, δεν έχεις χρόνο να σκέφτεσαι τον θάνατο, αφού βρίσκεσαι σ’ ένα πνευματικό καταφύγιο όπου παρούσα είναι μόνο η ζωή.
Η βασική αρχή του γήινου κόσμου στον οποίο ζούμε είναι επιταγή “eat, survive, reproduce” – Φάε, Επιβίωσε, Κάνε απογόνους. Το υπέρτατο αξίωμα της βιολογίας είναι το «survival of the fittest», δηλαδή η επιβίωση του οργανισμού που είναι σε θέση να προσαρμοστεί καλύτερα στο περιβάλλον του. Η επιστήμη της βιολογίας μας λέει ότι κάθε ζωντανός οργανισμός είναι ουσιαστικά δέσμιος του περιβάλλοντος και του σώματός του.(…..)
(…) Ο άνθρωπος υπήρξε το πρώτο, και μέχρι στιγμής το μοναδικό, ζώο που κατάφερε να υπερβεί τον παράγοντα περιβάλλον και να δημιουργήσει σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης.
Αυτή απατηλή νίκη του ανθρώπου πάνω στη φύση πιθανώς να έδωσε ώθηση στα φιλοσοφικά ρεύματα που βασίζονται στην αντίληψη του ανθρωποκεντρισμού. Φαίνεται όμως ότι οι στοχαστές που υποστήριξαν τέτοιου είδους απόψεις έκαναν λάθος. Το «πάντων χρημάτων μέτρον ο άνθρωπος» του Πρωταγόρα ναι μεν μας χαϊδεύει τα αυτιά, αλλά είναι αστείο να πιστεύουμε ότι το κέντρο του Σύμπαντος είναι ο άνθρωπος. Εμείς οι άνθρωποι δεν είμαστε παρά κάτι λιλιπούτεια όντα τα οποία ζουν σε ένα αδιανόητα απέραντο και αχανές Σύμπαν. Δεν μπορούμε να να είμαστε εμείς το κέντρο αυτής της απεραντοσύνης. Με κοσμικούς όρους, αποτελούμε απλώς ένα ακόμα συστατικό στοιχείο του κόσμου μας.
Οι άνθρωποι θέλουμε, κάποτε, να γίνουμε Αθάνατοι, για να μπορούμε να ερωτευόμαστε ή να βλέπουμε το ηλιοβασίλεμα αιωνίως. Όμως οι περισσότεροι περιφρονούν ή αποφεύγουν να διαβάσουν τις αλήθειες της φυσικής, παρόλο που σε αυτές ίσως κρύβεται η ουσία της ύπαρξής μας.
Ο θεωρητικός φυσικός, ωστόσο, έχει στο αίμα του μόνο μια ανάγκη: να ανακαλύψει την αλήθεια, να δει αποδεδειγμένες τις βασικές αρχές της Δημιουργίας. Αυτό το θέλει, ακόμη και αν το τίμημα θα ήταν να πεθάνει την αμέσως επόμενη στιγμή. Θεωρεί μια τέτοια «συναλλαγή» δίκαιη και αποδεκτή.
Τα πάντα πρέπει να τα βλέπουμε Aeterno Modo – από τη σκοπιά της Αιωνιότητας – όπως έγραφε ο Σπινόζα …
Αυτές είναι οι στιγμές για τις οποίες αξίζει όλη η ύπαρξη ενός ανθρώπου σε αυτό τον πλανήτη.»
Διαβάστε ένα απόσπασμα του βιβλίου: