'Εσβησε το λαμπρό αστέρι της Κοσμολογίας.



Με εξαίρεση τον Αλμπερτ Αϊνστάιν, οι φυσικοί δεν ανταγωνίζονται σε φήμη τους σταρ της ροκ. Υπήρξε, ωστόσο, ένας σύγχρονός μας επιστήμονας που μπήκε στα χωράφια του Αϊνστάιν, χαρακτηρίστηκε ο σπουδαιότερος φυσικός μετά εκείνον, είδε ένα βιβλίο του να πουλάει περισσότερα από 10 εκατομμύρια αντίτυπα και ήταν αναγνωρίσιμος από τους πάντες ή σχεδόν τους πάντες.

Ο Στίβεν Χόκινγκ άφησε χθες ήσυχα την τελευταία του πνοή, στο Κέμπριτζ της Αγγλίας, σε ηλικία 76 ετών. Είναι δύσκολο να πει κανείς αν η ανθρωπότητα θα τον θυμάται περισσότερο για τις επαναστατικές ανακαλύψεις του στην Κοσμολογία ή για τη μάχη που έδινε επί 55 χρόνια με την άδικη μοίρα του, τη σοβαρή νόσο που τον άφησε παράλυτο και του στέρησε τη φωνή. Μάλλον θα τον θυμόμαστε και για τα δύο, σαν το συγκλονιστικό παράδοξο ενός ανθρώπου με ηττημένο σώμα και αλύγιστη βούληση, που αναγκάζεται να ζει σε εξαιρετικά περιορισμένο χώρο, αλλά καταφέρνει να διεισδύει στην απεραντοσύνη του σύμπαντος.

Ο μεταπτυχιακός φοιτητής που θα έγραφε αργότερα το «Χρονικό του Χρόνου», ένα παγκόσμιο μπεστ σέλερ, άκουσε ότι ο δικός του χρόνος ήταν πολύ περιορισμένος μόλις στα 21 του χρόνια. Οι γιατροί είχαν διαγνώσει μια φονική νευροπαραλυτική ασθένεια και του έδιναν μόλις λίγους μήνες ζωής. Ο Χόκινγκ θα τους διέψευδε πανηγυρικά για περισσότερο από μισόν αιώνα, στη διάρκεια του οποίου έκανε σπουδαίες επιστημονικές ανακαλύψεις, δύο γάμους και τρία παιδιά. Μάλιστα, προκάλεσε σκάνδαλο το 1995, όταν επέλεξε για δεύτερη γυναίκα του μία από τις νοσοκόμες του, ο σύζυγος της οποίας είχε φτιάξει τη συσκευή που του επέτρεπε να επικοινωνεί, μετατρέποντας κείμενα, που με δυσκολία έγραφε στον υπολογιστή, σε συνθετική φωνή. Φυσικά, η νόσος είχε το κόστος της όχι μόνο για τον ίδιο, αλλά και για τους γύρω του, κάτι που μαρτυρούν δύο διαζύγια και ανεπιβεβαίωτες φήμες. Γεγονός παραμένει ότι ο Χόκινγκ κατάφερε να ζήσει μια ζωή όχι μόνο μακρύτερη, αλλά και πολύ πλουσιότερη απ’ ό,τι θα μπορούσε να φανταστεί.

Μαύρες τρύπες

Η πρώτη του σπουδαία επιστημονική ανακάλυψη αφορούσε τις μαύρες τρύπες, αυτά τα εξωτικά ουράνια σώματα την ύπαρξη των οποίων πρόβλεψε ο Αϊνστάιν το 1916. Πρόκειται για αστρικά σώματα τόσο πυκνά, που αιχμαλωτίζουν οτιδήποτε τα προσεγγίζει, ακόμη και το φως, καθιστώντας αδύνατο να τις «δούμε». Οι έρευνες του Χόκινγκ απέδειξαν ότι οι μαύρες τρύπες δεν είναι και τόσο μαύρες, αφού μπορούν να απελευθερώσουν ανιχνεύσιμη ακτινοβολία, η οποία πήρε το όνομά του. Δυστυχώς, η ακτινοβολία Χόκινγκ δεν έχει ανιχνευθεί εμπειρικά μέχρι σήμερα και αυτός είναι ο μόνος λόγος που ο Βρετανός φυσικός δεν τιμήθηκε με το βραβείο Νομπέλ – μόνο εργασίες που έχουν επαληθευτεί στο εργαστήριο διεκδικούν το βραβείο.

Στο επιστημονικό έργο του ξεχωριστή θέση έχουν επίσης οι μελέτες του για τη Μεγάλη Εκρηξη που (υποτίθεται ότι) δημιούργησε το σύμπαν και η συμβολή του σε μια νέα Κοσμολογία, που παντρεύει τη Γενική Σχετικότητα με την Κβαντική Φυσική. Συνδυάζει, δηλαδή, τη θεωρία που μελετά τις πολύ μεγάλες οντότητες του ουρανού με εκείνη που ερευνά τα μικροσκοπικά δομικά συστατικά της ύλης – ένας πολύ δύσκολος γάμος, που δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.

Απέναντι από το γραφείο του, στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, ο Χόκινγκ είχε κρεμάσει ένα μεγάλο πόστερ με ένα χειρόγραφο του Αϊνστάιν που πολύ του άρεσε και μας το άφησε σαν κληρονομιά, πριν από το τελευταίο του ταξίδι προς την απεραντοσύνη. Από εκεί το απόσπασμα: «Κάθε ανθρώπινο ον είναι μέρος του όλου. Βιώνει τον εαυτό του, τις σκέψεις και τα συναισθήματά του ως κάτι ξεχωριστό από τα υπόλοιπα – ένα είδος οφθαλμαπάτης στη συνείδηση. Η πλάνη αυτή μοιάζει με φυλακή, αφού μας περιορίζει σε προσωπικές επιθυμίες, σε μια στοργή μόνο για τα κοντινά μας πρόσωπα. Καθήκον μας είναι να ελευθερώσουμε τον εαυτό μας από αυτή τη φυλακή, διευρύνοντας τη συμπόνια μας ώστε να αγκαλιάσει όλα τα ζωντανά όντα και ολόκληρη τη φύση με την ομορφιά της. Κανένας δεν μπορεί να το καταφέρει εντελώς, αλλά ο αγώνας για ένα τέτοιο επίτευγμα είναι από μόνος του στοιχείο απελευθέρωσης και εσωτερικής γαλήνης».

ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ


 15/3/2018