Εθνικιστικός παροξυσμός στην Τουρκία μετά το Αφρίν.
Τα νέα για την πτώση του Αφρίν ανακοίνωσε ο Ταγίπ Ερντογάν στην Καλλίπολη, στις 18 Μαρτίου, στην 103η επέτειο μιας σημαντικής μάχης στα Δαρδανέλλια.
Κάθε χρόνο γύρω στις 20 Μαρτίου, με αφορμή την εαρινή ισημερία, οι Κούρδοι γιορτάζουν το Νεβρόζ, τη δική τους Πρωτοχρονιά. Η ζωροαστρικής προέλευσης γιορτή έχει ως τιμώμενο πρόσωπο τον Κάβα, τον επαναστάτη σιδηρουργό, ο οποίος, σύμφωνα με τον μύθο, εκθρόνισε τον τύραννο Ζαχάκ από τα όρη Ζάγκρος του σημερινού Ιράν.
Το φετινό Νεβρόζ δεν ήταν για τους Κούρδους όλου του κόσμου γιορτή, αλλά μέρα θρήνου. Δύο μέρες νωρίτερα, η κουρδική πόλη του Αφρίν, στη βόρεια Συρία, έπεσε ύστερα από δύο μήνες πολιορκίας από τον στρατό και την αεροπορία της Τουρκίας. Γενειοφόροι μαχητές του «Ελεύθερου Συριακού Στρατού» –ανάμεσά τους, σύμφωνα με μαρτυρίες και τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους που απλώς άλλαξαν στολή– μπήκαν στο Αφρίν, ύψωσαν τη σημαία του εργοδότη τους, δηλαδή της Τουρκίας, και κατέστρεψαν κάθε κουρδικό σύμβολο που έβρισκαν μπροστά τους. Το άγαλμα του θρυλικού Κάβα, στην κεντρική πλατεία, έγινε σωρός ερειπίων.
Γιατί οι μαχητές της κουρδικής πολιτοφυλακής YPG, που απέδειξαν το αξιόμαχο των δυνάμεών τους στις νικηφόρες αναμετρήσεις με το Ισλαμικό Κράτος, από το Κομπάνι μέχρι τη Ράκα, δεν έδωσαν τη μάχη που όλοι περίμεναν στους δρόμους και τα κτίρια του Αφρίν; Το εύλογο ερώτημα έδωσε τροφή σε σενάρια περί σιωπηλής συμφωνίας – αλλά με τι αντάλλαγμα και με ποιο σχέδιο;
Πλήγμα για τους Κούρδους
Το πιθανότερο είναι ότι η YPG, έχοντας υποστεί βαριές απώλειες από τους δύο μήνες των βομβαρδισμών, αποφάσισε να αναδιπλωθεί ώστε να διασώσει, τουλάχιστον, το μεγαλύτερο μέρος των εδαφών που ελέγχει, στα ανατολικά του Ευφράτη. Σε κάθε περίπτωση, η κατάρρευση του Αφρίν αποτέλεσε μεγάλο ηθικό και στρατηγικό πλήγμα για τους Κούρδους. Η ελπίδα για τη δημιουργία αυτόνομης, ημικρατικής οντότητας στη βόρεια Συρία, κατά τα πρότυπα του Ιράκ, απομακρύνεται. Αντίθετα, η απειλή της εθνοκάθαρσης εις βάρος των Κούρδων ώστε να αλλοιωθεί η εθνολογική σύνθεση της βόρειας Συρίας, βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη.
Τα νέα για την πτώση του Αφρίν ανακοίνωσε ο ίδιος ο Ερντογάν στη διάρκεια ομιλίας του στην Καλλίπολη, όπου διεμήνυσε ότι θα συνεχίσει την καταδίωξη των Κούρδων μέχρι τα σύνορα με το Ιράκ ή και πέρα από αυτά. Η όλη παράσταση ήταν επιμελώς σκηνοθετημένη. Το Αφρίν έπεσε στις 18 Μαρτίου, ακριβώς πάνω στην 103η επέτειο μιας σημαντικής μάχης στα Δαρδανέλλια, ανάμεσα στους Δυτικούς Συμμάχους του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και τον οθωμανικό στρατό. Η μάχη αυτή έπαιξε σημαντικό ρόλο στην καταστροφική για τους συμμάχους εκστρατεία της Καλλίπολης. Η σατανική «σύμπτωση» επέτρεψε στον Ερντογάν να καλλιεργήσει ατμόσφαιρα εθνικιστικού οίστρου.
Σαν έτοιμος από καιρό, ο ελεγχόμενος τουρκικός Τύπος βγήκε στα κεραμίδια. «Ιδιο πνεύμα, ίδια πίστη», κραύγαζε η Sabah, το υπ’ αριθμόν ένα δημοσιογραφικό ηχείο του κυβερνώντος κόμματος. «Το μήνυμα προς τη Δύση είναι καθαρό», έγραφε το κύριο άρθρο. «Σας τσακίσαμε στα Δαρδανέλλια πριν από 103 χρόνια, αλλά δεν πήρατε το μάθημά σας. Τώρα συσπειρωθήκατε εναντίον μας στο Αφρίν, υποστηρίζοντας το (κουρδικό) ΡΚΚ και τα παρακλάδια του (...). Ερχόμαστε λοιπόν, τη μέρα της νίκης των Δαρδανελλίων, να σας δώσουμε άλλο ένα μάθημα».
Δεν πρόκειται για παροδική υστερία, αλλά για μια πολύ βαθύτερη και μονιμότερη μετάλλαξη της Τουρκίας, που δεν έχει συνειδητοποιηθεί όσο θα έπρεπε από τους γείτονες και τους συμμάχους της. Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016, για το οποίο το επιτελείο Ερντογάν ενοχοποιεί τις ΗΠΑ, έχει εγκατασταθεί στην Τουρκία ατμόσφαιρα εθνικιστικής ψύχωσης. Το αφήγημα του Ερντογάν είναι ότι, όπως τότε, στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, έτσι και σήμερα η Δύση μηχανορραφεί για τον εδαφικό ακρωτηριασμό της Τουρκίας, η οποία είναι υποχρεωμένη να δώσει ένα δεύτερο «πόλεμο της Ανεξαρτησίας». Τότε ήταν η Αντάντ, τώρα είναι οι ΗΠΑ και η Ε.Ε.
Τότε ήταν ο Μουσταφά Κεμάλ, τώρα είναι ο Ταγίπ Ερντογάν. Και στις δύο περιπτώσεις, οι Ελληνες λειτουργούν ως συνεργοί της Δύσης στα επεκτατικά της σχέδια.
Ανησυχητικά δείγματα αυτής της νοοτροπίας έδωσε αυτή τη βδομάδα η αγγλόφωνη έκδοση της Sabah, τακτικός αρθρογράφος της οποίας είναι ο Ιμπραήμ Καλίν, εκπρόσωπος Τύπου του Ερντογάν. Ενας άλλος αρθρογράφος, ο πανεπιστημιακός Χακί Οτσάλ, έγραψε, αναφορικά με την υπόθεση των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών που ζήτησαν άσυλο στην Ελλάδα, ότι η Γερμανία εμπόδισε τη χώρα μας να τους εκδώσει. Βεβαίως, δεν προσκόμισε κανένα στοιχείο, αλλά τα όσα ακολουθούν κάνουν σαφές το μήνυμα που θέλει να στείλει:
«Ηταν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Αγγλία εκείνες που επέβαλαν στον ρακένδυτο, κακά εκπαιδευμένο ελληνικό στρατό να εισβάλει στην Ανατολία, τον Μάιο του 1919. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο χαρισματικός Ελληνας ηγέτης της εποχής εκείνης, κυριολεκτικά φίλησε τα χέρια των νικητών Τούρκων διοικητών μετά την ήττα της ατυχούς εισβολής, όταν Αμερικανοί ναύτες ψάρευαν Ελληνες στρατιώτες από το Αιγαίο και στη συνέχεια τους έστελναν πίσω στην Αθήνα, όπου τους περίμενε η πείνα».
Αντέχετε ακόμη; Ιδού η συνέχεια: «Οι Ελληνες είναι και σήμερα πεινασμένοι στην Αθήνα. Δεν μπορούν ακόμη να καταλάβουν ότι οφείλουν να κατευνάσουν την Τουρκία, όχι τους Γερμανούς και τους Βρετανούς. Η Τουρκία είναι επτά φορές μεγαλύτερη και έξι φορές πλουσιότερη από την Ελλάδα. (...) Εκείνο που δεν μπορώ να καταλάβω είναι γιατί στην ευχή δεν εκμεταλλευόμαστε το Αιγαίο, σπιθαμή προς σπιθαμή, για πετρέλαιο και φυσικό αέριο».
Βεβαίως, από τους φραστικούς λεονταρισμούς μέχρι του να γίνουν πραγματικότητα, η απόσταση είναι τεράστια κι αυτό το γνωρίζει καλά ο μεγαλομανής, αλλά όχι τυχοδιώκτης Ερντογάν. Το γεγονός ότι ο τουρκικός στρατός και η αεροπορία του χρειάστηκαν δύο ολόκληρους μήνες για να υπερισχύσουν μιας αντάρτικης δύναμης στο Αφρίν, μάλλον δεν διαφημίζει την ισχύ τους. Τυχόν εμπλοκή σε πολεμική σύγκρουση με οργανωμένο στρατό θα ήταν εξαιρετικό ρίσκο για τον Ερντογάν, πέραν των άλλων γιατί, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, είναι υποχρεωμένος να κοιτάζει διαρκώς πίσω από την πλάτη του. Ας θυμηθούμε ότι το διαβόητο σχέδιο
«Βαριοπούλα» προέβλεπε πραξικόπημα εναντίον του Ερντογάν στη διάρκεια τεχνητής κρίσης με την Ελλάδα.
Επόμενος στόχος
Για την ώρα, τα επείγοντα διλήμματα του Ερντογάν αφορούν τη συνέχιση της εκστρατείας του στη Συρία. Ο ίδιος δήλωσε στην Καλλίπολη ότι επόμενος στόχος του είναι το υπό κουρδικό έλεγχο Μανμπίτζ, περί τα 100 χιλιόμετρα ανατολικά του Αφρίν, όπου όμως βρίσκονται περί τους 2.000 Αμερικανοί κομάντος. Η Τουρκία πιέζει την Ουάσιγκτον να διώξει την YPG από το Αφρίν, κάτι που θα απέτρεπε μια ολέθρια για το ΝΑΤΟ σύγκρουση, αλλά επί του παρόντος κάτι τέτοιο δεν διαγράφεται στον ορίζοντα.
Αντίθετα, η ισραηλινή ιστοσελίδα DEBKA ανέφερε ότι την παραμονή της άλωσης του Αφρίν οι Αμερικανοί μετέφεραν στρατεύματα από άλλες περιοχές της βόρειας Συρίας για να ενισχύσουν την παρουσία τους στο Μανμπίτζ. Στο ίδιο ρεπορτάζ αναφέρεται ότι ο Αμερικανός υποστράτηγος Κένεθ Μακένζι διέταξε πεζοναύτες και άλλες δυνάμεις που στρατοπεδεύουν στο Ιράκ να περάσουν τα σύνορα και να διαταχθούν σε κουρδικές περιοχές της βόρειας Συρίας. Οι επόμενες μέρες μπορεί να είναι κρίσιμες.
ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
25/3/2018
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
1.
Αφρίν: Νίκη στον πόλεμο, δεν σημαίνει και επίλυση του προβλήματος που οδήγησε σ’ αυτόν.
Η Τουρκία με την επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας» που ξεκίνησε στις 20 Ιανουαρίου, εισέβαλε στο συριακό έδαφος, για την δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας πλάτους 30 χλμ στα σύνορα της με την Συρία. Διακηρυγμένος επίσημος αντικειμενικός σκοπός, η απώθηση των κουρδικών δυνάμεων της στρατιωτικής πτέρυγας (Peoples Protection Units - YPG) του Κόμματος της Δημοκρατικής Ενώσεως (PYD) από τα σύνορα με την Τουρκία. Όμως, πραγματικός στόχος της τουρκικής πολιτικής, υπό την έννοια της Στρατηγικής Ασφαλείας, είναι η απαγόρευση δημιουργίας ανεξαρτήτου κουρδικού κράτους στην περιοχή, γεγονός που θα μπορούσε στο απώτερο μέλλον να ακρωτηριάσει και την Τουρκία.
Εισαγωγή
Η επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας» των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΤΕΔ) εντός του συριακού εδάφους, ήταν συνέχεια της επιχειρήσεως «Ασπίδα του Ευφράτη». Με την Ασπίδα του Ευφράτη, η Τουρκία υπό το πρόσχημα της καταπολεμήσεως των τρομοκρατών του λεγομένου Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ), στην ουσία δημιούργησε μια σφήνα μεταξύ των τριών κουρδικών καντονιών στα σύνορα της με την Συρία, ώστε να απαγορεύσει συνένωση τους. Από τότε οι τουρκικές δυνάμεις δεν εγκατέλειψαν το έδαφος της Συρίας, αλλά παραμένουν στην ανατολική πλευρά του κανονιού του Αφρίν. (Βλέπε Χάρτη 1 - Κουρδικά Καντόνια)
Ο «Κλάδος Ελαίας» κράτησε 58 ημέρες και τελείωσε στις 18 Μαρτίου, αφού η Τουρκία με επιτυχημένη χρήση στρατιωτικής ισχύος, εκπλήρωσε τον στρατιωτικό σκοπό του πολέμου που ήταν η κατάληψη του Αφρίν και η δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας κατά μήκος των τουρκο-συριακών συνόρων στην συγκεκριμένη περιοχή. Γεννάται όμως το ερώτημα, ο πόλεμος έλυσε το γενικότερο πρόβλημα ασφαλείας της Τουρκίας και που είναι η πιθανότητα δημιουργίας αυτόνομου κουρδικού κράτους εντός της Συρίας; Δηλαδή η χρήση στρατιωτικής ισχύος θα μπορούσε να δώσει οριστική λύση σ’ ένα τέτοιο πρόβλημα πολιτικής στην ουσία, ή μήπως στην συγκεκριμένη περίπτωση απλώς έσωσε τα προσχήματα;
Η θέση του άρθρου είναι ότι ακόμη και η επιτυχημένη χρήση στρατιωτικής ισχύος όπως στην περίπτωση του Αφρίν, δεν μπορεί να δώσει λύση σε προβλήματα πολιτικής που απαιτούν συνδυασμό μέσων για να επιλυθούν. Η Τουρκία με την επιχείρηση αυτή, εισήλθε σ’ έναν κύκλο πολεμικής αντιπαραθέσεως με τους Κούρδους της Συρίας, ο οποίος δεν μπορεί να αποτρέψει την οριστική δημιουργία ανεξαρτήτου κουρδικού κράτους εντός της Συρίας.
Στην αρχή του άρθρου θα αναφερθούν λίγα στοιχεία περί πολιτικής και περί στρατιωτικής ισχύος, στη συνέχεια θα αναλυθεί ο πολιτικός σκοπός της επιχειρήσεως, θα καταγραφούν οι τρεις κυριότεροι παράγοντες που επηρεάζουν την συνέχιση τουρκικών επιχειρήσεων εντός συριακού εδάφους, θα εξηγηθεί το γιατί η Τουρκία ανέλαβε αυτήν την επιχείρηση και το άρθρο θα κλείσει με επίλογο.
Περί πολιτικής και περί στρατιωτικής ισχύος
Για κάθε σοβαρό πρόβλημα ασφαλείας, όπως αυτό που αντιμετωπίζει η Τουρκία με την πιθανότητα δημιουργίας αυτόνομου κουρδικού κράτους, τον λόγο έχει η πολιτική. Η πολιτική καθορίζει το τι πρέπει να γίνει στην μεγάλη εικόνα που είναι η Στρατηγική Ασφαλείας. Αυτή οδηγεί την συμπεριφορά των κρατών, έναντι απειλών κατά συμφερόντων τους και ευκαιριών για την προώθηση τους. Αυτή καθορίζει του σκοπούς της εξωτερικής πολιτικής για τους οποίους ένα κράτος διαθέτει τους συντελεστές ισχύος του προκειμένου να τους επιτύχει.
Η στρατιωτική ισχύς είναι ένας από τους συντελεστές ισχύος ενός κράτους, ο οποίος χρησιμοποιείται στο πλαίσιο της Στρατιωτικής Στρατηγικής, για την επίτευξη του πολιτικού σκοπού του πολέμου. Ο σκοπός ενός πολέμου είναι πάντοτε πολιτικός. Η στρατιωτική ισχύς δεν είναι αυθύπαρκτη. Γι’ αυτό άλλωστε και ο Κλαούζεβιτς έγραψε ότι «Ο πόλεμος είναι απλώς η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα».
Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις είναι λοιπόν το μέσον, είναι ένα απλό κομματάκι με το οποίο συμπληρώνεται το ψηφιδωτό της πολιτικής. Οι επιχειρήσεις, ακόμα και νικηφόρες, δεν μπορούν να αναπληρώσουν τις ελλείψεις στη χάραξη της πολιτικής, ή ακόμα χειρότερα, να υποκαταστήσουν την πολιτική.
Πολιτικός σκοπός της επιχειρήσεως «Κλάδος Ελαίας»
Ο εκπεφρασμένος πολιτικός σκοπός της επιχειρήσεως «Κλάδος Ελαίας» δια στόματος του Προέδρου της Τουρκίας Ερντογάν, ήταν «Η βήμα-βήμα εκκαθάριση των συνόρων μέχρι το Ιράκ, από τρομοκρατικά στοιχεία που έχουν κατακλύσει την χώρα. Μετά το Αφρίν, ακολουθεί η Μανμπίζ», είπε σε συγκέντρωση στην Κιουτάχεια, στις 20 Ιανουαρίου, ημέρα που ξεκινούσε η επιχείρηση. Όμως, όπως φαίνεται και στον Χάρτη 1, η επιχείρηση στο καντόνι του Αφρίν, δεν επηρεάζει τις κουρδικές δυνάμεις που υπάρχουν στα άλλα δυο καντόνια του Κομπάνι και του Τζίζρε. Πλέον αυτού, οι ΗΠΑ έχουν εγκαταστήσει βάσεις/στρατόπεδα σ’ αυτά τα δυο καντόνια, μέσω των οποίων αμερικανικό προσωπικό εξόπλισε και εκπαίδευσε τις Κουρδο-αραβικές μονάδες πολιτοφυλάκων (Syrian Democratic Forces –SDF), στις οποίες συμμετέχει και το YPG και οι οποίες απελευθέρωσαν την Ράκκα με την υποστήριξη των ΗΠΑ. (Βλέπε Χάρτη 2 - Αμερικανικές βάσεις στην Συρία)
Συνεπώς η κατάληψη του Αφρίν, δεν εκπλήρωσε τον πολιτικό σκοπό του πολέμου. Πλέον αυτού, για τη συνέχιση επιχειρήσεων ανατολικά του Ευφράτη, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που η Τουρκία δεν μπορεί να αγνοήσει δρώντας μονομερώς. Παράγοντες που επιδιώκουν την εκπλήρωση δικών τους συμφερόντων όπως θα δούμε στην επομένη παράγραφο.
Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την συνέχιση επιχειρήσεων
προς Ανατολάς
Για την οικονομία του χώρου θα αναφερθούν οι τρεις κυριότεροι κατά την άποψη του άρθρου:
- Η παρουσία αμερικανικών στρατευμάτων σε 20 βάσεις/στρατόπεδα, κυρίως ανατολικώς του Ευφράτη ποταμού. (Βλέπε Χάρτη 2 - Αμερικανικές βάσεις στην Συρία) Επισήμως η αποστολή τους είναι να εξασφαλίσουν ότι δεν θα επανεμφανιστεί το ΙΚ στις περιοχές δράσεως των, στην ουσία όμως οι ΗΠΑ επέστρεψαν σε μια περιοχή που είχαν εγκαταλείψει πριν το 2015, για να περιορίσουν την εξάπλωση της ιρανικής επιρροής στην Συρία.
- Η ανοχή της Ρωσίας στην μέχρι τώρα δραστηριότητα της Τουρκίας, η οποία αποσκοπεί στην δημιουργία προβλημάτων στην, εντός του ΝΑΤΟ, συμμαχία ΗΠΑ-Τουρκίας, αλλά ταυτόχρονα και την πρόσδεση της Τουρκίας στην σφαίρα επιρροής της Ρωσίας. Χωρίς αυτήν την ανοχή, η οποία και εξασφάλισε αεροπορική κυριαρχία στην πολεμική αεροπορία της Τουρκίας κατά την διάρκεια της επιχειρήσεως «Κλάδος Ελαίας», όλα θα ήταν δυσκολότερα για την Τουρκία.
- Η σιωπηλή συμφωνία του Ιράν για την παρουσία της Τουρκίας στην Συρία καίτοι Τουρκία και Ιράν ανήκουν σε αντίπαλες θρησκευτικές παρατάξεις. Η συναίνεση του Ιράν έχει ημερομηνία λήξεως καθόσον τον περασμένο Σεπτέμβριο, υπέγραψε συμφωνία με τον Ασαντ για την κατασκευή διυλιστηρίου πετρελαίου κοντά στην πόλη Homs, την κατασκευή εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενεργείας στην Λατάκεια και συμφωνία για την ανάπτυξη του δικτύου τηλεπικοινωνιών της Συρίας. (Βλέπε Χάρτη 2, Γαλάζια Βέλη) Μέσω αυτών των συμφωνιών, το Ιράν θα συνεχίσει την παρουσία του στην Συρία για την υλοποίηση του Σιϊτικού άξονα που ονειρεύεται από την Βαγδάτη μέχρι και την Μεσόγειο. Και προφανώς δεν θα ήθελε στα πόδια του τουρκική παρουσία.
Μετά από αυτούς στους συλλογισμούς γεννάται το ερώτημα γιατί η Τουρκία ανέλαβε την επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας», ερώτημα που θα επιχειρηθεί να απαντηθεί στην επομένη παράγραφο.
Γιατί η Τουρκία ανέλαβε την επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας»
Με την κατάληψη του Αφρίν η Τουρκία επέτυχε, μεταξύ άλλων:
- Να δείξει στα κράτη της περιφέρειας της ότι αποτελεί πλέον Περιφερειακή Δύναμη. Ότι χρησιμοποιεί την στρατιωτική της ισχύ χωρίς φόβο, προκειμένου να επηρεάζει την αρχιτεκτονική ασφαλείας της περιφέρειας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Τουρκία διατηρεί στρατεύματα σε Συρία, Ιράκ, Κατάρ και Σομαλία.
- Να δείξει στους Σουνίτες της Μέσης Ανατολής, ανεξαρτήτως του σε ποιο κράτος ανήκουν, ότι μπορεί να αποτελέσει τον προστάτη τους και ότι δεν διστάζει να έρθει σε αντιπαράθεση ακόμα και με τις ΗΠΑ.
- Να θέσει τον εαυτόν της ως ισότιμο συνομιλητή με ΗΠΑ και Ρωσία στις όποιες διαβουλεύσεις ακολουθήσουν για την διευθέτηση του ζητήματος της Συρίας, όταν λήξουν οι εχθροπραξίες.
- Να αποκόψει πιθανή έξοδο ανεξαρτήτου κουρδικού κράτους στη θάλασσα.
Πλέον αυτών, ο Πρόεδρος Ερντογάν, μέσω της ανακινήσεως του κουρδικού ζητήματος, συσπειρώνει το εσωτερικό του ακροατήριο και αφαιρεί επιχειρήματα από τους πολιτικούς του αντιπάλους. Και αυτό το έχει ανάγκη προ των επερχόμενων προεδρικών εκλογών το επόμενο έτος.
Επίλογος
Η κατάληψη του Αφρίν μπορεί να δικαιολογεί πανηγυρισμούς εκ μέρους της Τουρκίας, ο πόλεμος όμως είναι μέσον για την επίτευξη των στόχων της πολιτικής. Και η πολιτική της Τουρκίας για εκκαθάριση των τουρκο-συριακών συνόρων από τους Κούρδους μαχητές του YPG τους οποίους η ίδια χαρακτηρίζει ως τρομοκράτες και που νοηματοδοτεί τον πόλεμο, δεν μπορεί να υλοποιηθεί με την χρήση στρατιωτικής ισχύος και χωρίς συνεννόηση με άλλους δρώντες στην Συρία. Γενικώς η Στρατιωτική Στρατηγική, δηλαδή το σχέδιο για την χρήση στρατιωτικών μέσων προς επίτευξη των εθνικών συμφερόντων, είναι πάντοτε υποκατηγορία της Εθνικής Στρατηγικής μιας χώρας. Συνεπώς η κατάληψη του Αφρίν, καίτοι αποτελεί αναμφισβήτητη νίκη στον πόλεμο κατά του YPG, δεν εξασφαλίζει την επίτευξη των σκοπών της ευρύτερης Στρατηγικής Ασφαλείας της Τουρκίας για την περιοχή.
Μέσω αυτής της νίκης, η Τουρκία διατρέχει τον κίνδυνο διατηρήσεως στρατευμάτων στην Συρία για άγνωστο χρονικό διάστημα, υφιστάμενη ανταρτοπόλεμο εκ μέρους του YPG, κάτι που μπορεί να της προκαλέσει απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό, στρατιωτικό υλικό και οικονομική αιμορραγία.
Φωτογραφία: Shutterstock
Ανδρέας Ματζάκος,
Απόστρατος Αξκος του ΣΞ και κατέχει MSc στις Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές. Είναι δόκιμος ερευνητής στον Τομέα Αμυντικών Θεμάτων του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου και μέλος του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών.
http://www.liberal.gr/arthro/196671/amyna--diplomatia/2018/afrin-niki-ston-polemo-den-simainei-kai-epilusi-tou-problimatos-pou-odigise-s-auton.html
26/3/2018
2.
Ανασκόπηση της δράσης των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων
στο μέτωπο του Αφρίν.
Μέσα από μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη, ο διεθνολόγος Νικόλαος Παούνης σχολιάζει και εκτιμά τη δράση των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων στο μέτωπο του Αφρίν. Η παρακάτω συνέντευξη φωτίζει τη δράση των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων σε τακτικό και επιχειρησιακό επίπεδο με σαφείς προεκτάσεις και στο στρατηγικό.
Γιάννης Νικήτας:
Ποια η εκτίμηση σας για τη δράση των ΤΕΔ στο Αφριν;
Νικόλαος Παούνης:
Θα απαντήσω σύμφωνα με το πρόσφατο άρθρο που συνέταξα από κοινού με το συνάδελφο μου Ζήνωνα Τζιάρρα.
Τα συμπεράσματα από το στρατιωτικό πεδίο των επιχειρήσεων έχουν ως εξής:
1. Μαζική χρήση συντριπτικής στρατιωτικής ισχύος (ήτοι μεγάλος όγκος πυρός) έναντι ενός πολυπληθέστερου, πλην όμως ανεπαρκώς εξοπλισμένου αντιπάλου (ωστόσο το YPG διέθετε MPADS & ATGM’S).
2. Εφαρμογή νέων μορφών πολέμου, πέραν των 3 κλασσικών «χώρων» (domains).
3. Χρήση τεχνασμάτων παραπλάνησης.
4. Εμπλοκή οπλικών συστημάτων αμιγώς τουρκικής σχεδίασης και κατασκευής. Ακόμη και τα αεροσκάφη F-16 αποτελούν συμπαραγωγή και κατασκευάστηκαν στην Τουρκία.
5. Λήψη και ανανέωση πληροφοριών από αέρος, σε 24ωρη βάση.
Η συμμετοχή των Τ.Ε.Δ. αφορά την εμπλοκή τακτικών συγκροτημάτων επιπέδου Τάγματος (ή Επιλαρχίας) και κάτω (Λόχων, Ιλών κτλ), και όχι το δυναμικό της εκάστοτε Ταξιαρχίας συλλήβδην. Καθ’ αυτόν τον τρόπο διαπιστώσαμε ότι προς το Gaziantep και το Hatay πέραν των δυνάμεων της 2ης Στρατιάς (Ikinci Ordusu), ενεπλάκησαν πολεμικά μέσα από την 1η Στρατιά (4η, 55η, 65η & 66η Μ/Κ Ταξ. ΠΖ), από την 3η Στρατιά (4η, 51η Ταξ. και 4η, 10η, 49η ΤΑΞ. Κ/Δ), και επιπλέον ειδικές δυνάμεις από τη Στρατιά Αιγαίου. Η απόκτηση πολεμικής εμπειρίας από το σύνολο των Σχηματισμών και η μεταλαμπάδευση των στα υπόλοιπα στελέχη, θα συμβάλει καταλυτικά στην επαύξηση του αξιόμαχου του τουρκικού στρατεύματος.
Το Πολεμικό Ναυτικό της Τουρκίας απέστειλε δυνάμεις Πεζοναυτών και SAS από τη Foça.
Η Πολεμική Αεροπορία συμμετείχε εκ περιτροπής με 72 αεροσκάφη (64 F-16 & 6-8 Terminator) επιχειρώντας από το Diyarbakır και το Erhaç. Τα αεροσκάφη πραγματοποίησαν προσβολές από μεγάλα ύψη για να αποφύγουν τα εχθρικά φορητά αντιαεροπορικά συστήματα, αλλά οι κρούσεις ήταν εξαιρετικά επιτυχείς καθώς χρησιμοποιήθηκαν νέας γενιάς ατρακτίδια σκόπευσης Sniper και πυρομαχικά υψηλής ακρίβειας όπως τα GBU-31 JDAM και οι αντίστοιχες εγχώριες HGK-1. Παράλληλα καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ωρου, λαμβάνονταν πληροφορίες από αέρος μέσω συστημάτων SIHA (αλλά και μίνι-UAV), τα οποία μπορούσαν να προσβάλουν απευθείας στόχους με πυρομαχικά MAM-L, ενώ αναγνωρίσεις εκτέλεσαν και αεροσκάφη F-16CCIPμε ατρακτίδια DB-110.
H επιχείρηση υλοποιήθηκε ως εξής: Πρώτιστος στόχος η εκκαθάριση της οροσειράς Kurd–Dagh και στη συνέχεια κατάληψη του πεδινού τμήματος του καντονιού. Από τις 20 Ιανουαρίου, άρχισε η διείσδυση στο καντόνι από τα βόρεια και τα δυτικά (6 μικρά προγεφυρώματα τα οποία εν συνεχεία συνενώθηκαν σε 3 μεγαλύτερα), ενώ σημειώθηκε έναρξη επέκτασης του προγεφυρώματος της προηγούμενης επιχείρησης από τα ανατολικά στις 26 Ιανουαρίου. Στις 28 Ιανουαρίου καταλήφθηκε το στρατηγικής σημασίας όρος Bursaya ενώ μέχρι τις 22 Φεβρουαρίου εκκαθαρίσθηκαν τα υψώματα στις περιοχές Rajo και Bulbul, για να κατέλθουν τελικά τα τουρκικά στρατεύματα στην κωμόπολη Jinderesφτάνοντας σε απόσταση 20 χλμ. από την πόλη του Αφρίν.
Πως αξιολογείτε την επίτευξη του αντικειμενικού σκοπού σε τακτικό, επιχειρησιακό και στρατηγικό επίπεδο;
Αναμφίβολα η Τουρκία μέσα από τις 2 επιχειρήσεις την«Fırat Kalkanı» το 2016, και την πρόσφατη «ZeytinDalı» μετέθεσε χρονικά ή ανέβαλε επ’ αορίστου μια ανεπιθύμητη κρατογένεση στην περιοχή. Παράλληλα έχει εξαρθρώσει μεγάλο τμήμα των επιθετικών δυνατοτήτων του PKK με 2 αξιόλογες στρατιωτικές επιχειρήσεις το 2012 στο Şemdinli, και το 2015 στο Cizre. Επομένως αφενός εξουδετερώνει συστηματικά μια απειλή κατά της εδαφικής της κυριαρχίας λειτουργώντας ως ορθολογικός δρών, αφετέρου καθίσταται ο 3ος κυριότερος ρυθμιστικός παράγοντας στη συριακή σκακιέρα (μετά τη Ρωσία και τις ΗΠΑ), διαμορφώνοντας τη μεταπολεμική Συρία, σύμφωνα και με τα οικεία συμφέροντα.
Τι ξεχωρίσατε περισσότερο στον τρόπο ενέργειας των ΤΕΔ; Πως αξιολογείτε το αξιόμαχο των ΤΕΔ στο Αφριν; Διαπιστώσατε κάποια
νέα επιχειρησιακή ικανότητα;
Αξιοπρόσεκτη είναι και η ευπροσαρμοστικότητα την οποία επέδειξαν οι Τούρκοι επιτελείς στα νέα δεδομένα που προέκυψαν επί του πεδίου συγκρούσεων. Επί παραδείγματι, μετά τις πρώτες απώλειες αρμάτων στην Al Bab, εγκατέστησαν με το χαρακτήρα του κατεπείγοντος, συστήματα APS (Pulat αντίγραφα του Zaslon-L) σε 200 άρματα μάχης, και στις αρχές Φεβρουαρίου μετακίνησαν προς το Αφρίνεκσυγχρονισμένα άρματα Fırat, με αποτέλεσμα να εκμηδενιστούν οι απώλειες MBT. Η χρήση των ΤΘ ήταν η ενδεδειγμένη βάσει της ανυπαρξίας αντίπαλου τακτικού στρατεύματος, και χρησιμοποιήθηκαν περισσότερο σε ρόλο υποστήριξης του ΠΖ.
Επίσης εφάρμοσαν νέες μορφές πολέμου σε όλο το εύρος του θεάτρου επιχειρήσεων, χρησιμοποίησαν οπλικά συστήματα τουρκικής κατασκευής (π.χ. τυφέκια MPT-76, οχήματα Kobra, Kirpi (με αντίγραφα θωράκισης γρίλιας κατά αντιαρματικών βλημάτων), Ejder, τεθωρακισμένα ACV-15, ΠΕΠ Τ-122 Sakaryaκ.α.), και τέλος προχώρησαν έτι μια φορά στην εφαρμογή της Multi–Domain Battle πολεμώντας πέρα από τις 3 γνωστές διαστάσεις.
Αξιοπρόσεχτα τα ασπίδια των Α/Α πυροβόλων για τα οχήματα των Özgür Suriye Ordusu (ÖSO), τα οποία διασφάλισαν την επιβίωση του χειριστή των πυροβόλων.
Ποιες οι επόμενες κινήσεις της Τουρκίας στη περιοχή;
Η Τουρκία σκοπεύει να κινηθεί προς την Manbij όπου σταθμεύουν αμερικανικές δυνάμεις, για να εκδιώξει και από την Ιεράπολη το κουρδικό στοιχείο. Δια τούτο διαβουλεύονται με τους Αμερικανούς διμερείς επιτροπές που συστάθηκαν σε επίπεδο υψηλόβαθμων αξιωματούχων, ώστε να εξομαλυνθούν οι διακρατικές σχέσεις. Παράλληλα έγιναν «κρούσεις» προς την Ιρακινή κυβέρνηση για μια κοινή επιχείρηση στο βόρειο τομέα της χώρας, ώστε να εξαλειφθεί και από την περιοχή του Sinjar η κουρδική απειλή. Εν τέλει, η Τουρκία υλοποιεί πλήρως το βραχυπρόθεσμο στρατιωτικό της σχεδιασμό, όπως ήταν ήδη γνωστός από το 2012.
Η πτώση του Αφριν σηματοδοτεί νέες εξελίξεις σε Αιγαίο
κ Ανατολική Μεσόγειο;
Οι σχεδιασμοί της Τουρκίας είναι αλληλένδετοι. Έχω αναφέρει από τον Ιανουάριο ότι θα κινηθεί το τρέχων δίμηνο προς την κυπριακή ΑΟΖ, διότι τούτο δήλωσε ο Υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας Berat Albayrak, λίγο μετά την απόκτηση του γεωτρύπανου Deepsea Metro II. Στο Αιγαίο η Τουρκία θα συνεχίζει να ασκεί πίεση προς την Ελλάδα, αλλά μετά την πτώση της Αφρίν, οιπροκλήσεις θα εκδηλωθούν με αυξημένη δριμύτητα, εξαιτίας του κλίματος θριαμβολογίας, της υπερεκτίμησης των ικανοτήτων και της αύξησης του στρατιωτικού γοήτρου. Τώρα ελλοχεύει ο κίνδυνος να προκληθεί το απευκταίο, εξαιτίας εσφαλμένων υπολογισμών οι οποίοι προκύπτουν από την υπερτίμηση της στρατιωτικής δεινότητας των.
Δεδομένου ότι υπήρχε τουρκική υπέροχη στη μάχη του Αφρίν, η πόλη καταλήφθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα εντός των προβλεπόμενων Ορίων ή υπήρξε πύρρειος νίκη;
Οι ΤΕΔ και οι FSA ενεπλάκησαν σε μάχες «εκκαθάρισης» κατοικημένων περιοχών (ουσιαστικά σώμα με σώμα), οικία προς οικία, οπότε δεν είμαι σε θέση να διατυπώσω αξιολογική κρίση περί της ταχείας η μη έκβασης των επιχειρήσεων.
Καθυστερήσεις παρατηρήθηκαν την πρώτη εβδομάδα των επιχειρήσεων εξαιτίας σφοδρής βροχόπτωσης η οποία δυσχέρανε την κίνηση των τεθωρακισμένων και μηχανοκίνητων εξαιτίας της ακαταλληλότητας του εδάφους (δια τούτο μεταφέρθηκαν στην περιοχή ακτόδρομοι), και στο διάστημα 4-9 Φεβρουαρίου καθώς η Ρωσία «έκλεισε» τον εναέριο χώρο της Αφρίν μετά την κατάρριψη ρωσικού Su-25 από τζιχαντιστές. To ζήτημα επιλύθηκε κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνίας μεταξύ των κυρίων Putin– Erdoğan, ωστόσο οι χερσαίες δυνάμεις στερήθηκαν επί ένα πενθήμερο πολύτιμες πληροφορίες και φυσικά αεροπορική υποστήριξη.Γενικότερα όμως η εκτίμηση περί «αργής» προόδου ενόσω εξελισσόταν οι μάχες στο Raco και στο Bulbulισχύει, αλλά η πόλη της Αφρίν κατελήφθη εν μέσω μιας νυκτός.
Τι απαντάτε σε όλους όσους πίστευαν οτι το Αφριν θα είναι ένας πόλεμος φθοράς για τη Τουρκία ή ένα νέο Βιετνάμ;
Οπωσδήποτε ο ισχυρισμός είναι υπερβολικός, προέρχεται από γνωστούς ιδεολογικούς χώρους «ευσεβοποθιστών», και δείχνει την εσωστρέφεια και την αποτυχία της εγχώριας ανάλυσης. Προσωπικά είχα διατυπώσει αντίθετες απόψεις σε τηλεοπτικές συνεντεύξεις (ανηρτημένες δημοσίως στο διαδίκτυο), και υπήρξε πλήρης επιβεβαίωση των εκτιμήσεων αυτών, διότι βασίστηκαν στους αριθμούς, στην προσεκτική εξέλιξη της επιχείρησης πάνω στο χάρτη, αλλά και στο πεδίο της σύγκρουσης.
Όσον αφορά τις απώλειες προσωπικού αυτές κυμάνθηκαν σε 0,79 θανάτους ανά ημέρα επιχειρήσεων, ποσοστό το οποίο προφανώς καταδεικνύει ότι οι αναφορές περί «τουρκικού Βιετνάμ στη Συρία» απέχουν παρασάγγας από την πραγματικότητα. Εκτιμώ ότι η κουρδική πολιτοφυλακή κατέρρευσε κάτω από το βάρος της ισχύος μιας ανώτερης πολεμικής μηχανής, και το έδαφος της Συρίας δεν ευνοεί την πραγματοποίηση ανορθόδοξων επιχειρήσεων μεγάλης κλίμακας. Περιμένουμε να δούμε τις εξελίξεις σε Manbij και Sinjarγια να τοποθετηθούμε εκ νέου.
https://defencereview.gr/anaskopisi-tis-drasis-ton-toyrkikon-enoplon-dynameon-sto-metopo-toy-afrin/
24/3/2018
1.
Αφρίν: Νίκη στον πόλεμο, δεν σημαίνει και επίλυση του προβλήματος που οδήγησε σ’ αυτόν.
Η Τουρκία με την επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας» που ξεκίνησε στις 20 Ιανουαρίου, εισέβαλε στο συριακό έδαφος, για την δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας πλάτους 30 χλμ στα σύνορα της με την Συρία. Διακηρυγμένος επίσημος αντικειμενικός σκοπός, η απώθηση των κουρδικών δυνάμεων της στρατιωτικής πτέρυγας (Peoples Protection Units - YPG) του Κόμματος της Δημοκρατικής Ενώσεως (PYD) από τα σύνορα με την Τουρκία. Όμως, πραγματικός στόχος της τουρκικής πολιτικής, υπό την έννοια της Στρατηγικής Ασφαλείας, είναι η απαγόρευση δημιουργίας ανεξαρτήτου κουρδικού κράτους στην περιοχή, γεγονός που θα μπορούσε στο απώτερο μέλλον να ακρωτηριάσει και την Τουρκία.
Εισαγωγή
Η επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας» των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΤΕΔ) εντός του συριακού εδάφους, ήταν συνέχεια της επιχειρήσεως «Ασπίδα του Ευφράτη». Με την Ασπίδα του Ευφράτη, η Τουρκία υπό το πρόσχημα της καταπολεμήσεως των τρομοκρατών του λεγομένου Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ), στην ουσία δημιούργησε μια σφήνα μεταξύ των τριών κουρδικών καντονιών στα σύνορα της με την Συρία, ώστε να απαγορεύσει συνένωση τους. Από τότε οι τουρκικές δυνάμεις δεν εγκατέλειψαν το έδαφος της Συρίας, αλλά παραμένουν στην ανατολική πλευρά του κανονιού του Αφρίν. (Βλέπε Χάρτη 1 - Κουρδικά Καντόνια)
Ο «Κλάδος Ελαίας» κράτησε 58 ημέρες και τελείωσε στις 18 Μαρτίου, αφού η Τουρκία με επιτυχημένη χρήση στρατιωτικής ισχύος, εκπλήρωσε τον στρατιωτικό σκοπό του πολέμου που ήταν η κατάληψη του Αφρίν και η δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας κατά μήκος των τουρκο-συριακών συνόρων στην συγκεκριμένη περιοχή. Γεννάται όμως το ερώτημα, ο πόλεμος έλυσε το γενικότερο πρόβλημα ασφαλείας της Τουρκίας και που είναι η πιθανότητα δημιουργίας αυτόνομου κουρδικού κράτους εντός της Συρίας; Δηλαδή η χρήση στρατιωτικής ισχύος θα μπορούσε να δώσει οριστική λύση σ’ ένα τέτοιο πρόβλημα πολιτικής στην ουσία, ή μήπως στην συγκεκριμένη περίπτωση απλώς έσωσε τα προσχήματα;
Η θέση του άρθρου είναι ότι ακόμη και η επιτυχημένη χρήση στρατιωτικής ισχύος όπως στην περίπτωση του Αφρίν, δεν μπορεί να δώσει λύση σε προβλήματα πολιτικής που απαιτούν συνδυασμό μέσων για να επιλυθούν. Η Τουρκία με την επιχείρηση αυτή, εισήλθε σ’ έναν κύκλο πολεμικής αντιπαραθέσεως με τους Κούρδους της Συρίας, ο οποίος δεν μπορεί να αποτρέψει την οριστική δημιουργία ανεξαρτήτου κουρδικού κράτους εντός της Συρίας.
Στην αρχή του άρθρου θα αναφερθούν λίγα στοιχεία περί πολιτικής και περί στρατιωτικής ισχύος, στη συνέχεια θα αναλυθεί ο πολιτικός σκοπός της επιχειρήσεως, θα καταγραφούν οι τρεις κυριότεροι παράγοντες που επηρεάζουν την συνέχιση τουρκικών επιχειρήσεων εντός συριακού εδάφους, θα εξηγηθεί το γιατί η Τουρκία ανέλαβε αυτήν την επιχείρηση και το άρθρο θα κλείσει με επίλογο.
Περί πολιτικής και περί στρατιωτικής ισχύος
Για κάθε σοβαρό πρόβλημα ασφαλείας, όπως αυτό που αντιμετωπίζει η Τουρκία με την πιθανότητα δημιουργίας αυτόνομου κουρδικού κράτους, τον λόγο έχει η πολιτική. Η πολιτική καθορίζει το τι πρέπει να γίνει στην μεγάλη εικόνα που είναι η Στρατηγική Ασφαλείας. Αυτή οδηγεί την συμπεριφορά των κρατών, έναντι απειλών κατά συμφερόντων τους και ευκαιριών για την προώθηση τους. Αυτή καθορίζει του σκοπούς της εξωτερικής πολιτικής για τους οποίους ένα κράτος διαθέτει τους συντελεστές ισχύος του προκειμένου να τους επιτύχει.
Η στρατιωτική ισχύς είναι ένας από τους συντελεστές ισχύος ενός κράτους, ο οποίος χρησιμοποιείται στο πλαίσιο της Στρατιωτικής Στρατηγικής, για την επίτευξη του πολιτικού σκοπού του πολέμου. Ο σκοπός ενός πολέμου είναι πάντοτε πολιτικός. Η στρατιωτική ισχύς δεν είναι αυθύπαρκτη. Γι’ αυτό άλλωστε και ο Κλαούζεβιτς έγραψε ότι «Ο πόλεμος είναι απλώς η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα».
Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις είναι λοιπόν το μέσον, είναι ένα απλό κομματάκι με το οποίο συμπληρώνεται το ψηφιδωτό της πολιτικής. Οι επιχειρήσεις, ακόμα και νικηφόρες, δεν μπορούν να αναπληρώσουν τις ελλείψεις στη χάραξη της πολιτικής, ή ακόμα χειρότερα, να υποκαταστήσουν την πολιτική.
Πολιτικός σκοπός της επιχειρήσεως «Κλάδος Ελαίας»
Ο εκπεφρασμένος πολιτικός σκοπός της επιχειρήσεως «Κλάδος Ελαίας» δια στόματος του Προέδρου της Τουρκίας Ερντογάν, ήταν «Η βήμα-βήμα εκκαθάριση των συνόρων μέχρι το Ιράκ, από τρομοκρατικά στοιχεία που έχουν κατακλύσει την χώρα. Μετά το Αφρίν, ακολουθεί η Μανμπίζ», είπε σε συγκέντρωση στην Κιουτάχεια, στις 20 Ιανουαρίου, ημέρα που ξεκινούσε η επιχείρηση. Όμως, όπως φαίνεται και στον Χάρτη 1, η επιχείρηση στο καντόνι του Αφρίν, δεν επηρεάζει τις κουρδικές δυνάμεις που υπάρχουν στα άλλα δυο καντόνια του Κομπάνι και του Τζίζρε. Πλέον αυτού, οι ΗΠΑ έχουν εγκαταστήσει βάσεις/στρατόπεδα σ’ αυτά τα δυο καντόνια, μέσω των οποίων αμερικανικό προσωπικό εξόπλισε και εκπαίδευσε τις Κουρδο-αραβικές μονάδες πολιτοφυλάκων (Syrian Democratic Forces –SDF), στις οποίες συμμετέχει και το YPG και οι οποίες απελευθέρωσαν την Ράκκα με την υποστήριξη των ΗΠΑ. (Βλέπε Χάρτη 2 - Αμερικανικές βάσεις στην Συρία)
Συνεπώς η κατάληψη του Αφρίν, δεν εκπλήρωσε τον πολιτικό σκοπό του πολέμου. Πλέον αυτού, για τη συνέχιση επιχειρήσεων ανατολικά του Ευφράτη, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που η Τουρκία δεν μπορεί να αγνοήσει δρώντας μονομερώς. Παράγοντες που επιδιώκουν την εκπλήρωση δικών τους συμφερόντων όπως θα δούμε στην επομένη παράγραφο.
Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την συνέχιση επιχειρήσεων
προς Ανατολάς
Για την οικονομία του χώρου θα αναφερθούν οι τρεις κυριότεροι κατά την άποψη του άρθρου:
- Η παρουσία αμερικανικών στρατευμάτων σε 20 βάσεις/στρατόπεδα, κυρίως ανατολικώς του Ευφράτη ποταμού. (Βλέπε Χάρτη 2 - Αμερικανικές βάσεις στην Συρία) Επισήμως η αποστολή τους είναι να εξασφαλίσουν ότι δεν θα επανεμφανιστεί το ΙΚ στις περιοχές δράσεως των, στην ουσία όμως οι ΗΠΑ επέστρεψαν σε μια περιοχή που είχαν εγκαταλείψει πριν το 2015, για να περιορίσουν την εξάπλωση της ιρανικής επιρροής στην Συρία.
- Η ανοχή της Ρωσίας στην μέχρι τώρα δραστηριότητα της Τουρκίας, η οποία αποσκοπεί στην δημιουργία προβλημάτων στην, εντός του ΝΑΤΟ, συμμαχία ΗΠΑ-Τουρκίας, αλλά ταυτόχρονα και την πρόσδεση της Τουρκίας στην σφαίρα επιρροής της Ρωσίας. Χωρίς αυτήν την ανοχή, η οποία και εξασφάλισε αεροπορική κυριαρχία στην πολεμική αεροπορία της Τουρκίας κατά την διάρκεια της επιχειρήσεως «Κλάδος Ελαίας», όλα θα ήταν δυσκολότερα για την Τουρκία.
- Η σιωπηλή συμφωνία του Ιράν για την παρουσία της Τουρκίας στην Συρία καίτοι Τουρκία και Ιράν ανήκουν σε αντίπαλες θρησκευτικές παρατάξεις. Η συναίνεση του Ιράν έχει ημερομηνία λήξεως καθόσον τον περασμένο Σεπτέμβριο, υπέγραψε συμφωνία με τον Ασαντ για την κατασκευή διυλιστηρίου πετρελαίου κοντά στην πόλη Homs, την κατασκευή εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενεργείας στην Λατάκεια και συμφωνία για την ανάπτυξη του δικτύου τηλεπικοινωνιών της Συρίας. (Βλέπε Χάρτη 2, Γαλάζια Βέλη) Μέσω αυτών των συμφωνιών, το Ιράν θα συνεχίσει την παρουσία του στην Συρία για την υλοποίηση του Σιϊτικού άξονα που ονειρεύεται από την Βαγδάτη μέχρι και την Μεσόγειο. Και προφανώς δεν θα ήθελε στα πόδια του τουρκική παρουσία.
Μετά από αυτούς στους συλλογισμούς γεννάται το ερώτημα γιατί η Τουρκία ανέλαβε την επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας», ερώτημα που θα επιχειρηθεί να απαντηθεί στην επομένη παράγραφο.
Γιατί η Τουρκία ανέλαβε την επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας»
Με την κατάληψη του Αφρίν η Τουρκία επέτυχε, μεταξύ άλλων:
- Να δείξει στα κράτη της περιφέρειας της ότι αποτελεί πλέον Περιφερειακή Δύναμη. Ότι χρησιμοποιεί την στρατιωτική της ισχύ χωρίς φόβο, προκειμένου να επηρεάζει την αρχιτεκτονική ασφαλείας της περιφέρειας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Τουρκία διατηρεί στρατεύματα σε Συρία, Ιράκ, Κατάρ και Σομαλία.
- Να δείξει στους Σουνίτες της Μέσης Ανατολής, ανεξαρτήτως του σε ποιο κράτος ανήκουν, ότι μπορεί να αποτελέσει τον προστάτη τους και ότι δεν διστάζει να έρθει σε αντιπαράθεση ακόμα και με τις ΗΠΑ.
- Να θέσει τον εαυτόν της ως ισότιμο συνομιλητή με ΗΠΑ και Ρωσία στις όποιες διαβουλεύσεις ακολουθήσουν για την διευθέτηση του ζητήματος της Συρίας, όταν λήξουν οι εχθροπραξίες.
- Να αποκόψει πιθανή έξοδο ανεξαρτήτου κουρδικού κράτους στη θάλασσα.
Πλέον αυτών, ο Πρόεδρος Ερντογάν, μέσω της ανακινήσεως του κουρδικού ζητήματος, συσπειρώνει το εσωτερικό του ακροατήριο και αφαιρεί επιχειρήματα από τους πολιτικούς του αντιπάλους. Και αυτό το έχει ανάγκη προ των επερχόμενων προεδρικών εκλογών το επόμενο έτος.
Επίλογος
Η κατάληψη του Αφρίν μπορεί να δικαιολογεί πανηγυρισμούς εκ μέρους της Τουρκίας, ο πόλεμος όμως είναι μέσον για την επίτευξη των στόχων της πολιτικής. Και η πολιτική της Τουρκίας για εκκαθάριση των τουρκο-συριακών συνόρων από τους Κούρδους μαχητές του YPG τους οποίους η ίδια χαρακτηρίζει ως τρομοκράτες και που νοηματοδοτεί τον πόλεμο, δεν μπορεί να υλοποιηθεί με την χρήση στρατιωτικής ισχύος και χωρίς συνεννόηση με άλλους δρώντες στην Συρία. Γενικώς η Στρατιωτική Στρατηγική, δηλαδή το σχέδιο για την χρήση στρατιωτικών μέσων προς επίτευξη των εθνικών συμφερόντων, είναι πάντοτε υποκατηγορία της Εθνικής Στρατηγικής μιας χώρας. Συνεπώς η κατάληψη του Αφρίν, καίτοι αποτελεί αναμφισβήτητη νίκη στον πόλεμο κατά του YPG, δεν εξασφαλίζει την επίτευξη των σκοπών της ευρύτερης Στρατηγικής Ασφαλείας της Τουρκίας για την περιοχή.
Μέσω αυτής της νίκης, η Τουρκία διατρέχει τον κίνδυνο διατηρήσεως στρατευμάτων στην Συρία για άγνωστο χρονικό διάστημα, υφιστάμενη ανταρτοπόλεμο εκ μέρους του YPG, κάτι που μπορεί να της προκαλέσει απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό, στρατιωτικό υλικό και οικονομική αιμορραγία.
Φωτογραφία: Shutterstock
Ανδρέας Ματζάκος,
Απόστρατος Αξκος του ΣΞ και κατέχει MSc στις Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές. Είναι δόκιμος ερευνητής στον Τομέα Αμυντικών Θεμάτων του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου και μέλος του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών.
http://www.liberal.gr/arthro/196671/amyna--diplomatia/2018/afrin-niki-ston-polemo-den-simainei-kai-epilusi-tou-problimatos-pou-odigise-s-auton.html
26/3/2018
2.
Ανασκόπηση της δράσης των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων
στο μέτωπο του Αφρίν.
Μέσα από μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη, ο διεθνολόγος Νικόλαος Παούνης σχολιάζει και εκτιμά τη δράση των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων στο μέτωπο του Αφρίν. Η παρακάτω συνέντευξη φωτίζει τη δράση των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων σε τακτικό και επιχειρησιακό επίπεδο με σαφείς προεκτάσεις και στο στρατηγικό.
Γιάννης Νικήτας:
Ποια η εκτίμηση σας για τη δράση των ΤΕΔ στο Αφριν;
Νικόλαος Παούνης:
Θα απαντήσω σύμφωνα με το πρόσφατο άρθρο που συνέταξα από κοινού με το συνάδελφο μου Ζήνωνα Τζιάρρα.
Τα συμπεράσματα από το στρατιωτικό πεδίο των επιχειρήσεων έχουν ως εξής:
1. Μαζική χρήση συντριπτικής στρατιωτικής ισχύος (ήτοι μεγάλος όγκος πυρός) έναντι ενός πολυπληθέστερου, πλην όμως ανεπαρκώς εξοπλισμένου αντιπάλου (ωστόσο το YPG διέθετε MPADS & ATGM’S).
2. Εφαρμογή νέων μορφών πολέμου, πέραν των 3 κλασσικών «χώρων» (domains).
3. Χρήση τεχνασμάτων παραπλάνησης.
4. Εμπλοκή οπλικών συστημάτων αμιγώς τουρκικής σχεδίασης και κατασκευής. Ακόμη και τα αεροσκάφη F-16 αποτελούν συμπαραγωγή και κατασκευάστηκαν στην Τουρκία.
5. Λήψη και ανανέωση πληροφοριών από αέρος, σε 24ωρη βάση.
Η συμμετοχή των Τ.Ε.Δ. αφορά την εμπλοκή τακτικών συγκροτημάτων επιπέδου Τάγματος (ή Επιλαρχίας) και κάτω (Λόχων, Ιλών κτλ), και όχι το δυναμικό της εκάστοτε Ταξιαρχίας συλλήβδην. Καθ’ αυτόν τον τρόπο διαπιστώσαμε ότι προς το Gaziantep και το Hatay πέραν των δυνάμεων της 2ης Στρατιάς (Ikinci Ordusu), ενεπλάκησαν πολεμικά μέσα από την 1η Στρατιά (4η, 55η, 65η & 66η Μ/Κ Ταξ. ΠΖ), από την 3η Στρατιά (4η, 51η Ταξ. και 4η, 10η, 49η ΤΑΞ. Κ/Δ), και επιπλέον ειδικές δυνάμεις από τη Στρατιά Αιγαίου. Η απόκτηση πολεμικής εμπειρίας από το σύνολο των Σχηματισμών και η μεταλαμπάδευση των στα υπόλοιπα στελέχη, θα συμβάλει καταλυτικά στην επαύξηση του αξιόμαχου του τουρκικού στρατεύματος.
Το Πολεμικό Ναυτικό της Τουρκίας απέστειλε δυνάμεις Πεζοναυτών και SAS από τη Foça.
Η Πολεμική Αεροπορία συμμετείχε εκ περιτροπής με 72 αεροσκάφη (64 F-16 & 6-8 Terminator) επιχειρώντας από το Diyarbakır και το Erhaç. Τα αεροσκάφη πραγματοποίησαν προσβολές από μεγάλα ύψη για να αποφύγουν τα εχθρικά φορητά αντιαεροπορικά συστήματα, αλλά οι κρούσεις ήταν εξαιρετικά επιτυχείς καθώς χρησιμοποιήθηκαν νέας γενιάς ατρακτίδια σκόπευσης Sniper και πυρομαχικά υψηλής ακρίβειας όπως τα GBU-31 JDAM και οι αντίστοιχες εγχώριες HGK-1. Παράλληλα καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ωρου, λαμβάνονταν πληροφορίες από αέρος μέσω συστημάτων SIHA (αλλά και μίνι-UAV), τα οποία μπορούσαν να προσβάλουν απευθείας στόχους με πυρομαχικά MAM-L, ενώ αναγνωρίσεις εκτέλεσαν και αεροσκάφη F-16CCIPμε ατρακτίδια DB-110.
H επιχείρηση υλοποιήθηκε ως εξής: Πρώτιστος στόχος η εκκαθάριση της οροσειράς Kurd–Dagh και στη συνέχεια κατάληψη του πεδινού τμήματος του καντονιού. Από τις 20 Ιανουαρίου, άρχισε η διείσδυση στο καντόνι από τα βόρεια και τα δυτικά (6 μικρά προγεφυρώματα τα οποία εν συνεχεία συνενώθηκαν σε 3 μεγαλύτερα), ενώ σημειώθηκε έναρξη επέκτασης του προγεφυρώματος της προηγούμενης επιχείρησης από τα ανατολικά στις 26 Ιανουαρίου. Στις 28 Ιανουαρίου καταλήφθηκε το στρατηγικής σημασίας όρος Bursaya ενώ μέχρι τις 22 Φεβρουαρίου εκκαθαρίσθηκαν τα υψώματα στις περιοχές Rajo και Bulbul, για να κατέλθουν τελικά τα τουρκικά στρατεύματα στην κωμόπολη Jinderesφτάνοντας σε απόσταση 20 χλμ. από την πόλη του Αφρίν.
Πως αξιολογείτε την επίτευξη του αντικειμενικού σκοπού σε τακτικό, επιχειρησιακό και στρατηγικό επίπεδο;
Αναμφίβολα η Τουρκία μέσα από τις 2 επιχειρήσεις την«Fırat Kalkanı» το 2016, και την πρόσφατη «ZeytinDalı» μετέθεσε χρονικά ή ανέβαλε επ’ αορίστου μια ανεπιθύμητη κρατογένεση στην περιοχή. Παράλληλα έχει εξαρθρώσει μεγάλο τμήμα των επιθετικών δυνατοτήτων του PKK με 2 αξιόλογες στρατιωτικές επιχειρήσεις το 2012 στο Şemdinli, και το 2015 στο Cizre. Επομένως αφενός εξουδετερώνει συστηματικά μια απειλή κατά της εδαφικής της κυριαρχίας λειτουργώντας ως ορθολογικός δρών, αφετέρου καθίσταται ο 3ος κυριότερος ρυθμιστικός παράγοντας στη συριακή σκακιέρα (μετά τη Ρωσία και τις ΗΠΑ), διαμορφώνοντας τη μεταπολεμική Συρία, σύμφωνα και με τα οικεία συμφέροντα.
Τι ξεχωρίσατε περισσότερο στον τρόπο ενέργειας των ΤΕΔ; Πως αξιολογείτε το αξιόμαχο των ΤΕΔ στο Αφριν; Διαπιστώσατε κάποια
νέα επιχειρησιακή ικανότητα;
Αξιοπρόσεκτη είναι και η ευπροσαρμοστικότητα την οποία επέδειξαν οι Τούρκοι επιτελείς στα νέα δεδομένα που προέκυψαν επί του πεδίου συγκρούσεων. Επί παραδείγματι, μετά τις πρώτες απώλειες αρμάτων στην Al Bab, εγκατέστησαν με το χαρακτήρα του κατεπείγοντος, συστήματα APS (Pulat αντίγραφα του Zaslon-L) σε 200 άρματα μάχης, και στις αρχές Φεβρουαρίου μετακίνησαν προς το Αφρίνεκσυγχρονισμένα άρματα Fırat, με αποτέλεσμα να εκμηδενιστούν οι απώλειες MBT. Η χρήση των ΤΘ ήταν η ενδεδειγμένη βάσει της ανυπαρξίας αντίπαλου τακτικού στρατεύματος, και χρησιμοποιήθηκαν περισσότερο σε ρόλο υποστήριξης του ΠΖ.
Επίσης εφάρμοσαν νέες μορφές πολέμου σε όλο το εύρος του θεάτρου επιχειρήσεων, χρησιμοποίησαν οπλικά συστήματα τουρκικής κατασκευής (π.χ. τυφέκια MPT-76, οχήματα Kobra, Kirpi (με αντίγραφα θωράκισης γρίλιας κατά αντιαρματικών βλημάτων), Ejder, τεθωρακισμένα ACV-15, ΠΕΠ Τ-122 Sakaryaκ.α.), και τέλος προχώρησαν έτι μια φορά στην εφαρμογή της Multi–Domain Battle πολεμώντας πέρα από τις 3 γνωστές διαστάσεις.
Αξιοπρόσεχτα τα ασπίδια των Α/Α πυροβόλων για τα οχήματα των Özgür Suriye Ordusu (ÖSO), τα οποία διασφάλισαν την επιβίωση του χειριστή των πυροβόλων.
Ποιες οι επόμενες κινήσεις της Τουρκίας στη περιοχή;
Η Τουρκία σκοπεύει να κινηθεί προς την Manbij όπου σταθμεύουν αμερικανικές δυνάμεις, για να εκδιώξει και από την Ιεράπολη το κουρδικό στοιχείο. Δια τούτο διαβουλεύονται με τους Αμερικανούς διμερείς επιτροπές που συστάθηκαν σε επίπεδο υψηλόβαθμων αξιωματούχων, ώστε να εξομαλυνθούν οι διακρατικές σχέσεις. Παράλληλα έγιναν «κρούσεις» προς την Ιρακινή κυβέρνηση για μια κοινή επιχείρηση στο βόρειο τομέα της χώρας, ώστε να εξαλειφθεί και από την περιοχή του Sinjar η κουρδική απειλή. Εν τέλει, η Τουρκία υλοποιεί πλήρως το βραχυπρόθεσμο στρατιωτικό της σχεδιασμό, όπως ήταν ήδη γνωστός από το 2012.
Η πτώση του Αφριν σηματοδοτεί νέες εξελίξεις σε Αιγαίο
κ Ανατολική Μεσόγειο;
Οι σχεδιασμοί της Τουρκίας είναι αλληλένδετοι. Έχω αναφέρει από τον Ιανουάριο ότι θα κινηθεί το τρέχων δίμηνο προς την κυπριακή ΑΟΖ, διότι τούτο δήλωσε ο Υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας Berat Albayrak, λίγο μετά την απόκτηση του γεωτρύπανου Deepsea Metro II. Στο Αιγαίο η Τουρκία θα συνεχίζει να ασκεί πίεση προς την Ελλάδα, αλλά μετά την πτώση της Αφρίν, οιπροκλήσεις θα εκδηλωθούν με αυξημένη δριμύτητα, εξαιτίας του κλίματος θριαμβολογίας, της υπερεκτίμησης των ικανοτήτων και της αύξησης του στρατιωτικού γοήτρου. Τώρα ελλοχεύει ο κίνδυνος να προκληθεί το απευκταίο, εξαιτίας εσφαλμένων υπολογισμών οι οποίοι προκύπτουν από την υπερτίμηση της στρατιωτικής δεινότητας των.
Δεδομένου ότι υπήρχε τουρκική υπέροχη στη μάχη του Αφρίν, η πόλη καταλήφθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα εντός των προβλεπόμενων Ορίων ή υπήρξε πύρρειος νίκη;
Οι ΤΕΔ και οι FSA ενεπλάκησαν σε μάχες «εκκαθάρισης» κατοικημένων περιοχών (ουσιαστικά σώμα με σώμα), οικία προς οικία, οπότε δεν είμαι σε θέση να διατυπώσω αξιολογική κρίση περί της ταχείας η μη έκβασης των επιχειρήσεων.
Καθυστερήσεις παρατηρήθηκαν την πρώτη εβδομάδα των επιχειρήσεων εξαιτίας σφοδρής βροχόπτωσης η οποία δυσχέρανε την κίνηση των τεθωρακισμένων και μηχανοκίνητων εξαιτίας της ακαταλληλότητας του εδάφους (δια τούτο μεταφέρθηκαν στην περιοχή ακτόδρομοι), και στο διάστημα 4-9 Φεβρουαρίου καθώς η Ρωσία «έκλεισε» τον εναέριο χώρο της Αφρίν μετά την κατάρριψη ρωσικού Su-25 από τζιχαντιστές. To ζήτημα επιλύθηκε κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνίας μεταξύ των κυρίων Putin– Erdoğan, ωστόσο οι χερσαίες δυνάμεις στερήθηκαν επί ένα πενθήμερο πολύτιμες πληροφορίες και φυσικά αεροπορική υποστήριξη.Γενικότερα όμως η εκτίμηση περί «αργής» προόδου ενόσω εξελισσόταν οι μάχες στο Raco και στο Bulbulισχύει, αλλά η πόλη της Αφρίν κατελήφθη εν μέσω μιας νυκτός.
Τι απαντάτε σε όλους όσους πίστευαν οτι το Αφριν θα είναι ένας πόλεμος φθοράς για τη Τουρκία ή ένα νέο Βιετνάμ;
Οπωσδήποτε ο ισχυρισμός είναι υπερβολικός, προέρχεται από γνωστούς ιδεολογικούς χώρους «ευσεβοποθιστών», και δείχνει την εσωστρέφεια και την αποτυχία της εγχώριας ανάλυσης. Προσωπικά είχα διατυπώσει αντίθετες απόψεις σε τηλεοπτικές συνεντεύξεις (ανηρτημένες δημοσίως στο διαδίκτυο), και υπήρξε πλήρης επιβεβαίωση των εκτιμήσεων αυτών, διότι βασίστηκαν στους αριθμούς, στην προσεκτική εξέλιξη της επιχείρησης πάνω στο χάρτη, αλλά και στο πεδίο της σύγκρουσης.
Όσον αφορά τις απώλειες προσωπικού αυτές κυμάνθηκαν σε 0,79 θανάτους ανά ημέρα επιχειρήσεων, ποσοστό το οποίο προφανώς καταδεικνύει ότι οι αναφορές περί «τουρκικού Βιετνάμ στη Συρία» απέχουν παρασάγγας από την πραγματικότητα. Εκτιμώ ότι η κουρδική πολιτοφυλακή κατέρρευσε κάτω από το βάρος της ισχύος μιας ανώτερης πολεμικής μηχανής, και το έδαφος της Συρίας δεν ευνοεί την πραγματοποίηση ανορθόδοξων επιχειρήσεων μεγάλης κλίμακας. Περιμένουμε να δούμε τις εξελίξεις σε Manbij και Sinjarγια να τοποθετηθούμε εκ νέου.
https://defencereview.gr/anaskopisi-tis-drasis-ton-toyrkikon-enoplon-dynameon-sto-metopo-toy-afrin/
24/3/2018