Η ομηρεία των στρατιωτικών από τον Ερντογάν: Όχι τρελλός αλλά σαλαφιστής μουσουλμάνος.


ΣΚΙΤΣΟ ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΓΚΟΥΜΑ  

Σαλαφιστής μουσουλμάνος είναι και όχι τρελλός ο Ταγίπ Ερντογάν και το συνάφι του. Μόνο μέσα από το πρίσμα της μουσουλμανικής του πίστης και δη της σαλαφιστικής ερμηνείας του Ισλάμ, μπορούμε  να έχουμε ένα μπούσουλα κατανόησης των κατ’ εμάς ακαταλαβίστικων συμπεριφορών του και της π.χ., συνεχιζόμενης ομηρίας των δυο Ελλήνων στρατιωτικών και όχι μόνο.  

Τί είναι ο Σαλαφισμός; Και πως μπορούμε μέσω του να αποδικωποιήσουμε τους ισλαμιστές της Τουρκίας με πρώτο τον Ταγίπ; “Σαλάφ” σημαίνει κυριολεκτικά “πρόγονοι” ή αυτοί που “προηγήθηκαν”. Με αναφορά στο Ισλάμ, σημαίνει οι ενάρετοι (αλ Ρασιντούν- είναι οι Ενάρετοι πρώτοι τέσσερεις Χαλίφηδες οι οποίοι παρεμπιπτόντως, εκτός από τον πρώτο δολοφονήθηκαν στη διαμάχη για τη διαδοχή τού Μωάμεθ) “πρόγονοι” συμπεριλαμβανομένων των πρώτων Συντρόφων (Σαχαμπά) του Μωάμεθ, δηλ. των πρώτων που τον ακολούθησαν, αυτών που επακολούθησαν και αυτών που ακολούθησαν αυτούς. 

Μιλάμε δηλαδή για τις πρώτες τρείς γενιές των “ενάρετων” μουσουλμάνων. (Παρενθετικά εδώ αναφέρω πως ο γιος του Ερντογάν ονομάζεται Bilal. O Bilal ήταν μαύρος δούλος στη Μέκκα και ο πρώτος Αφρικανός μουσουλμάνος και Σύντροφος του Μωάμεθ. Βασανίστηκε από τους εχθρούς του Μωάμεθ αλλά δεν πρόδωσε την πίστη του. Ο Μωάμεθ πλήρωσε, τον απελευθέρωσε και τον έκανε τον πρώτο μουεζίνη της Μέκκας. Bilal, λοιπόν, και ο συμβολισμός για τον Ταγίπ είναι άμεσος- με τη μαρτυρία για την πίστη και με τους πρώτους Συντρόφους του Μωάμεθ).  

Οι σαλαφιστές χρησιμοποιούν μια ρήση (χαντίθ) του Μωάμεθ πως οι καλύτεροι μουσουλμάνοι είναι της γενιάς του, αυτοί που τους ακολούθησαν και αυτοί που ακολούθησαν αυτούς, ως τον λόγο και παράδειγμα που πρέπει να ακολουθούν όλοι οι μουσουλμάνοι. Αυτοί είναι οι Σουννίτες μουσουλμάνοι, αυτοί που ακολουθούν την Σούννα- την παράδοση (του Μωάμεθ). Είναι  οι “ορθόδοξοι” μουσουλμάνοι. Οι σαλαφιστές, δηλαδή, είναι σουννίτες μουσουλμάνοι όπως είναι και ο Ταγίπ Ερντογάν. 
  •  Και κάτι ακόμη που μας βοηθά να ερμηνεύσουμε τον σαλαφιστή μουσουλμάνο Ερντογάν. Τα χαντίθ είναι οι παραδοσιακές δοξασίες αναφορικά με τη ζωή του Μωάμεθ. Αναφέρονται σε δικές του, τάχατες, ρήσεις και συμπεριφορές που έζησαν οι σύντροφοί του ή που άκουσαν από κάποιους και οι οποίοι άκουσαν από κάποιος άλλους και πάει λέγοντας… Μαζί με το Κοράνι, τα χαντίθ και η ζωή του Μωάμεθ αποτελούν τις πηγές της Σούννας. Αυτοί οι “ορθόδοξοι” σουννίτες αποτελούν την μεγάλη πλειοψηφία των μουσουλμάνων του κόσμου. 
 Όμως τα χαντίθ των σουννιτών δεν αποτελούν το “ευαγγέλιο” όλων των μουσουλμάνων. Οι Σιίτες, για παράδειγμα, έχουν τα δικά τους χαντίθ που συγκρούονται με αυτά των σουννιτών. Οι Σιίτες εχθρεύονται τους  σουννίτες διότι τους θεωρούν σφετεριστές στο μείζον ζήτημα της διαδοχής του Μωάμεθ. Σιίτης (Shi’a) σημαίνει οπαδός του Άλι. Ο Άλι υπήρξε ανηψιός του Μωάμεθ και παντρεύτηκε την κόρη του. Υπήρξε μικρό παιδί και ζούσε με τον θείο του όταν ο τελευταίος άρχισε να κηρύττει το Ισλάμ. Υπήρξε  ο πρώτος (μουσουλμάνος)- παιδί ακόμη- που τον υποστήριξε  όταν τον καταδίωκαν. 

 Κατά τους Σιίτες ο νόμιμος διάδοχος του Μωάμεθ έπρεπε να προέρχεται από τον οίκο του Μωάμεθ και όχι από τους συντρόφους του. Όταν πέθανε ο Μωάμεθ και ο Άλι ασχολείτο με τα της ταφής του, έγινε η διαδοχή χωρίς τη παρουσία του. Και από τότε  άρχισε το μεγάλο σχίσμα στο Ισλάμ που δεν είναι βέβαια το μόνο. Όμως κατά τους σαλαφιστές όλοι οι μή σουννίτες είναι “άπιστοι”, αρχίζοντας από του Σίιτες. (Αλεβίτες, Αλαουίτες, Γιαζίτηδες, Ισμαιλίτες, Δρούζους, Σουφιστές κλπ). Και ως άπιστοι -διπλά άπιστοι κατά την ακρίβεια αφού είχαν την ευκαιρία αλλά δεν ακολούθησαν την Σούννα- πρέπει να σφαγιάζονται. 

 Είναι ακριβώς για τον λόγο αυτό- και προτού ο ίδιος άρχισε να σφάζει μουσουλμάνους στη Συρία- που ο Ερντογάν, μαζί με τον Νταβούτογλου (ας θυμηθούμε) έβρισκαν κάθε δικαιολογία για να στηρίξουν, λεκτικά και υλικά, τους σαλαφιστές-αποκεφαλιστές του Ισλαμικού Κράτους. Τους χρηματοδοτούσαν, τους προμήθευαν με στρατιωτικό υλικό, τους θεράπευαν στα νοσοκομεία τους, και έκαναν την Τουρκία γέφυρα για τους απανταχού τζιχαντιστές να μεταβούν στη Συρία για να ανατρέψουν τον Αλαουίτη άπιστο Άσαντ, ώστε το δίδυμο Ερντογάν -Νταβούτογλου να πάνε και να προσευχηθούν, δήλωναν, ως σουννίτες κατακτητές, πλέον, στο Μεγάλο Τζαμί-Umayyad-της Δαμασκού.  
  • Πως όμως δικαιολογείται και η διώξη των μέχρι πρόσφατα δικών του συμμάχων και υποστηρικτών, ακόμη και οι δολοφονίες τους,  μέσα στην Τουρκία; Διώκονται λόγω της “απειθαρχίας” τους να αποδεχτούν την “νομιμότητά” του ως “ηγέτη” και η οποία πήρε και την ακραία μορφή απόπειρας πραξικοπηματικής ανατροπής του. Όπως υπογράμμισα και πρόσφατα (“Η πολιτική γλώσσα του Ερντογάν και του Ισλάμ”, HellasJournal.com  9/4/2018) αφετηριακό σημείο των περισσότερων ισλαμικών διδαχών περί πολιτικής, είναι το εδάφιο 59 (Σούρα 4), “Υπάκουε στον Θεό, υπάκουε στον Προφήτη Του και υπάκουε σε εκείνους που σε εξουσιάζουν”.
  Ο Ερντογάν αντιλαμβάνεται ως ευλογία και αμοιβή από τον Αλλάχ την μέχρι τώρα πορεία του και τη σημερινή ηγετική του θέση στην Τουρκία. Συνεπώς, κατά την προαναφερθείσα επιταγή του Κορανίου, ωφείλεται και στον  ίδιο υποταγή ακριβώς  όπως και παλαιότερα ωφειλόνταν στους Χαλίφηδες. (Αν και ο ίδιος δεν αποτόλμησε ακόμη να αυτοχακτηρισθεί “Χαλίφης”, εντούτοις “χαριεντίζεται” όταν έτσι τον αποκαλούν οι οπαδοί του, που ενθαρρύνονται συνεχώς από τον άμεσο περίγυρό του). Συνεπώς εκείνοι οι Τούρκοι πολίτες που τον αψήφησαν θα πρέπει να τιμωρηθούν. Και τιμωρούνται, κατά χιλιάδες… 

Αν τώρα δεχτούμε πως οι δυο έλληνες στρατιωτικοί κρατούνται πλέον ως όμηροι – διότι αλλιώς  έπρεπε να είχαν ήδη αφεθεί ελεύθεροι- τότε η διασύνδεση με τους οκτώ τούρκους στρατιωτικούς που βρίσκονται στην Ελλάδα είναι άμεση στο μυαλό του Ερντογάν. Και είναι με δικές του εντολές που κρατούνται. Για αυτό δεν υπάρχει αμφιβολία. Δεσπότης είναι. 

 Για τον Ερντογάν οι οκτώ του αρνήθηκαν υπακοή και τους κατηγορεί ως πραξικοπηματίες. Και πρέπει να τιμωρηθούν. Και ακριβώς όπως και στη περίπτωση του αμερικανού χριστιανού πάστορα Andrew Brunson που συνελήφθη αυθαίρετα ως “τρομοκράτης-συνεργάτης” του Γκιουλέν και κρατείται ως όμηρος (απειλείται με πολυετή φυλάκιση) στην Τουρκία, με τον Ερντογάν να δηλώνει δημόσια πως τον ανταλλάσει με τον Χότζια Γκουλέν- που βρίσκεται στις ΗΠΑ και τον οποίο επίσης κατηγορεί ως πραξικοπηματία- έτσι και με τους δυο Έλληνες στρατιωτικούς. “Πάστορα για πάστορα” διεμήνυσε ευθέως στον Τράμπ ο Ερντογάν”. “Στρατιωτικούς με στρατιωτικούς” διαμηνύει, μέσω των ενεργούμενών του ο Ερντογάν στον Αλέξη Τσίπρα.  

Ο Έλληνας ΥΠΑΜ Καμένος έχει δίκιο πως η υπόθεση των Ελλήνων στρατιωτικών θα πάρει χρόνο. Λανθασμένα όμως αποκαλεί τον Ερντογάν τρελλό. Σαλαφιστής είναι. Χρειάζεται διαφορετική ανάγνωση. Που θα είναι και το πρώτο βήμα για την αποτελεσματική αντιμετώπισή του. 
  •  Υ.Γ. Η ομηρία των δυο Ελλήνων αποτελεί εξαιρετικά ευαίσθητο ζήτημα στην ελληνική κοινωνία, κάτι που οι Τούρκοι γνωρίζουν και εκμεταλλεύονται, ειδικά τον χρόνο που περνά. Και με τους οκτώ είναι προφανές πως δεν μπορεί να γίνει ανταλλαγή. Αν τώρα σε ένα “εύλογο” χρονικό διάστημα οι δυο αφεθούν ελεύθεροι, θα πρέπει η κυβέρνηση Τσίπρα να δώσει διαφανείς εξηγήσεις ως προς το παρασκήνιο, διότι ανταλλάγματα θα δοθούν- ποια και πού, όμως. Πάντως “κίνηση καλής θέλησης” δεν πρόκειται να κάνει ο Ερντογάν, όπως του ζήτησε ο Τσίπρας. Δεν υπάρχει στο λεξιλόγιο των σαλαφιστών η (δυτική) αντίληψη περί “καλής θέλησης”. Μόνο αλισβερίσι. 

 Του ΜΑΡΙΟΥ ΕΥΡΥΒΙΑΔΗ 

15/4/2018



What is Salafism?

Σαλαφισμός

Salafism:Books




 Τι είναι ο Σαλαφισμός;
Πώς μια μη πολιτική ιδεολογία έγινε πολιτική δύναμη.

   Για να αντιμετωπίσει την απειλή του ISIS, ο κόσμος πρέπει να καταλάβει ότι το ISIS, όπως και διάφοροι άλλοι υπερασπιστές του Σαλαφισμού, είναι μέρος ενός νέου κεφαλαίου στο βιβλίο του Ισλαμισμού. Έχουν δεσμευτεί στις βασικές έννοιες και τα κείμενα που εκφράστηκαν εδώ και πολύ καιρό και, για πρώτη φορά στην ιστορία της θρησκείας, έχουν αποδείξει την ικανότητα να τα εφαρμόσουν.

Στον απόηχο του βομβαρδισμού του ρωσικού [πολιτικού] αεροπλάνου στο Σινά [1] και των επιθέσεων στο Παρίσι [2], το αυτοαποκαλούμενο Ισλαμικό Κράτος (επίσης γνωστό ως ISIS [3]) φαίνεται αποφασισμένο για αντιπαράθεση με την Δύση. Οι λεπτό-προς-λεπτό δηλώσεις της οργάνωσης, οι αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα βίντεο φαίνεται να προσφέρουν μια πλημμύρα συγκλινουσών πληροφοριών.

Χαμένη στο πλήθος των πληροφοριών, όμως, υπήρξε η εξέταση της ακριβούς θρησκευτικής ιδεολογίας του ISIS και πώς αυτό συμπληρώνει την στρατηγική του. Μερικοί έχουν εκφράσει ακόμη και αμφιβολίες για την αξία των εν λόγω ερευνών. «Δεν χρειάζεται να υπάρξει μια ‘βαθύτερη κατανόηση’ [4] των τρομοκρατών του ISIS», έγραψε ο Σλοβένος μαρξιστικός φιλόσοφος της Slavoj Zizek στις 16 Νοεμβρίου, αντιδρώντας στις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι, τις οποίες περιέγραψε ως «αντιδράσεις στις βάναυσες ευρωπαϊκές παρεμβάσεις». Γράφοντας στην Wall Street Journal, στον απόηχο των επιθέσεων στην Charlie Hebdo στην Γαλλία νωρίτερα φέτος, η ακτιβίστρια και συγγραφέας Ayaan Hirsi Ali επίσης έγραψε ότι «οι σημερινοί Ισλαμιστές οδηγούνται από μια πολιτική ιδεολογία» [5].

Αλλά η σχέση μεταξύ της στρατηγικής, της πολιτικής και της θρησκευτικής ιδεολογίας της οργάνωσης είναι πολύπλοκη, και η κατανόηση είναι το πρώτο βήμα για την αντιμετώπισή της. Μέρος αυτής της σύγχυσης είναι ότι ο Σαλαφισμός -η ιδεολογία την οποία προσυπογράφει το ISIS- είναι εγγενώς μη πολιτική. Στην πραγματικότητα, για ένα μεγάλο μέρος της ιστορίας του [Σαλαφισμού] κατά τον 20ο αιώνα, οι ηγέτες Σαλαφίτες επέκριναν τις πολιτικές ομάδες, ιδιαίτερα την Μουσουλμανική Αδελφότητα, ότι η προσοχή τους είχε αποσπαστεί λόγω των σύγχρονων ανησυχιών και δεν εστιαζόταν αρκετά σε αυτό που οι Σαλαφίτες θεωρούν ως την «κάθαρση» της πίστεως. Ήταν μόνο μετά την Αραβική Άνοιξη που ορισμένοι Σαλαφίτες άρχισαν να κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Γιατί λοιπόν μερικοί Σαλαφίτες επέλεξαν να μείνουν συνολικά εκτός της πολιτικής αρένας, ενώ άλλοι όρμησαν σε αυτήν; Κατ’ αρχάς, χρειάζεται ο ορισμός του Σαλαφισμού. Συχνά στοιβάζεται μαζί με τον Ισλαμισμό, την ιδεολογία της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, για παράδειγμα. Αλλά δεν είναι το ίδιο πράγμα.

Ένας Βέλγος στρατιώτης περιπολεί σε έναν εμπορικό δρόμο στο κέντρο των Βρυξελλών, καθώς η αστυνομία ερευνά την περιοχή στην διάρκεια του συνεχιζόμενου υψηλού επιπέδου επαγρύπνησης μετά τις πρόσφατες αιματηρές επιθέσεις στο Παρίσι. 24 Νοεμβρίου 2015. YVES HERMAN / REUTERS

Ο Ισλαμισμός όπως εφαρμόζεται από την Μουσουλμανική Αδελφότητα [6] είναι μια σύγχρονη ιδεολογία που επιδιώκει να εισαγάγει το Ισλάμ στην πολιτική σφαίρα, με τον τρόπο που θα το έκανε μια ομάδα λόμπι, για παράδειγμα. Οι Ισλαμιστές είναι διάσημοι για την διαμόρφωση πολιτικών κομμάτων, για την συμμετοχή τους σε εκλογές, και για την πίεσή τους προς συνταγματικές μεταρρυθμίσεις. Οι στόχοι τους είναι κυβερνήσεις, πανεπιστήμια και οποιοσδήποτε άλλος θεσμός στο οποίο να μπορούν να ενσωματώσουν το Ισλάμ.

Ο Σαλαφισμός, από την άλλη πλευρά, προσπαθούσε να «εξαγνίσει» το Ισλάμ από την Δυτική επιρροή και τις επί αιώνες «αποκλίνουσες» παρεκβάσεις από το αληθινό Ισλάμ (το οποίο, σύμφωνα με αυτούς που το ασκούν, περιλαμβάνει τον σιιτισμό, τον σουφισμό, ακόμη και τους μη-σαλαφιστές Σουνίτες). Ο Σαλαφισμός είναι αυστηρά σουνιτικός, και όταν κάποιος ανοίγει ένα σαλαφίτικο κείμενο, είναι πιο πιθανό να βρει μια συζήτηση για μια σκοτεινή θεολογική έννοια παρά οποιαδήποτε αναφορά σε στρατηγική ή στόχους.

Οι Σαλαφίτες ορίζουν το Ισλάμ ως οτιδήποτε επιτράπηκε ρητά από τον Μωάμεθ και έγινε δεκτό από τις τρεις πρώτες γενιές Σουνιτών οπαδών (μέχρι τον ένατο αιώνα). Η άποψη αυτή στηρίζεται σε ένα χαντίθ, μια δήλωση του Μωάμεθ, στην οποία φέρεται να είπε ότι «το καλύτερο της κοινότητάς μου είναι η γενιά μου, στην συνέχεια, όσοι τους ακολουθούν, μετά αυτοί που τους ακολουθούν». Κατ’ επέκταση, οτιδήποτε εμφανίστηκε μετά από αυτούς -και οτιδήποτε δεν ανεχόταν ρητά ο Μωάμεθ- θεωρείται αντι-ισλαμικό, μια εξαιρετικά ευρεία κατηγορία. Φυσικά, οι κοσμικές πολιτικές ιδεολογίες, τα έθνη-κράτη, τα πολιτικά κόμματα, και ούτω καθεξής είναι όλα, υπό τον ορισμό αυτό, μη-ισλαμικά. Με λίγα λόγια, ενώ ο Ισλαμισμός της Μουσουλμανικής Αδελφότητας διευθετεί τα «στολίδια» της σύγχρονης πολιτικής ζωής, οι Σαλαφίτες δεν το κάνουν.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΩΣ ΣΥΝΗΘΩΣ

Παραδόξως για μια απολιτική ιδεολογία, ο Σαλαφισμός έχει γίνει μια σημαντική δύναμη στην πολιτική της περιοχής. Αυτή η ιστορία αρχίζει με την Αραβική Άνοιξη, η οποία ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2011 και σηματοδότησε μια σημαντική στροφή στην πορεία του Ισλαμισμού στον εικοστό αιώνα. Η Αραβική Άνοιξη είδε την ραγδαία άνοδο και την πτώση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας [7], του παλαιότερου ισλαμιστικού κινήματος της περιοχής, στα πάτρια εδάφη του στην Αίγυπτο [8]. Είδε επίσης τον σχηματισμό των σαλαφιστικών κομμάτων στην Αίγυπτο και αλλού, τα οποία, προδίδοντας τις σαλαφιστικές αρχές περί απόρριψης των σύγχρονων θεσμών, συμμετείχαν στις μετα-επαναστατικές πολιτικές μεταβάσεις.

Ένας άνδρας περπατάει μπροστά από προεκλογικές αφίσες των υποψήφιων βουλευτών Hossam Abdo και Mohammed Osama του κόμματος Nour στην περιοχή Imbaba της Γκίζας, στην Αίγυπτο, στις 13 Οκτωβρίου 2015. MOHAMED ABD EL GHANY / REUTERS 

Στην Αίγυπτο, για παράδειγμα, το σαλαφίτικο κόμμα αλ-Νουρ [9] δημιουργήθηκε το 2011. Ίσως λόγω της παντελούς έλλειψης οποιασδήποτε προηγούμενης πολιτικής εμπειρίας, είχε λίγες ουσιαστικές πολιτικές θέσεις (μια παράλειψη που αποδείχθηκε τελικά πλεονέκτημα, δεδομένου ότι επέτρεψε στα μέλη του Nour να αποσυνδεθούν αργότερα από την Μουσουλμανική Αδελφότητα του έκπτωτου προέδρου Μοχάμεντ Μόρσι και να ξεπεράσουν τις μετέπειτα προσπάθειες της κυβέρνησης του προέδρου της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι να περιορίσει την ισλαμική επιρροή στην πολιτική). Αντίθετα, εκτός από το να επιμένουν στην πρωτοκαθεδρία του ισλαμικού νόμου, όπως είχαν κάνει νωρίτερα όλοι οι ισλαμιστές, αυτο-αναγορεύθηκαν ως οι εκπρόσωποι της αιγυπτιακής κοινωνίας, ακόμη και συνεργαζόμενοι με Κόπτες. Κατά το έτος που προηγήθηκε των εκλογών που βρίσκονται σε εξέλιξη, το Nour αφαίρεσε σχεδόν όλα τα θρησκευτικά συνθήματα από την πλατφόρμα του.

Το Nour κατέληξε να είναι πιο εξελιγμένο πολιτικά από όσο τα άλλα θρησκευτικά κόμματα στην Αίγυπτο, τα οποία επέλεξαν να επιτεθούν στην κυβέρνηση Σίσι για την καταστολή της αντιπολίτευσης και είχαν ένα τέλος με διάφορους μη ευτυχείς τρόπους. Η οξυδέρκεια του Nour ήταν εμφανής στο ιδρυτικό του συνέδριο τον Ιούνιο του 2011, στο οποίο ο επικεφαλής του κόμματος, Emad Abdul Ghafour, ανακοίνωσε ότι θα επιδιώξει «νομικές μεθόδους … Όχι εκείνες που χρησιμοποιούνται από πολιτικές δυνάμεις που εξαπατούν τον αιγυπτιακό λαό. … Οι Αιγύπτιοι πρέπει να ζήσουν με δικαιοσύνη και ειρήνη». Από τότε, οι ηγέτες του Nour έχουν συνήθως καταδικάσει την βία (τόσο εκείνην με θρησκευτικό υπόβαθρο, συμπεριλαμβανομένου του ISIS, όσο και των λαϊκών διαδηλώσεων). Και αντί να επιμείνει στην εφαρμογή του ισλαμικού νόμου, το Nour έχει προωθήσει αόριστα το κράτος δικαίου.

Οι προσπάθειες του Nour μπορεί να είναι εντυπωσιακές, αλλά επειδή η ιδεολογία των Σαλαφιστών απαγορεύει παραδοσιακά την συμμετοχή στην σύγχρονη πολιτική, το κόμμα δεν υπήρξε πραγματικά ένα κομβικό σημείο για τους Αιγύπτιους Σαλαφίτες, έστω και αν αντιπροσώπευε την ιδεολογία τους. Αντιθέτως, οι ομάδες που κυμαίνονται από το Σαλαφίτικο Μέτωπο μέχρι τον δορυφόρο του ISIS στην χερσόνησο του Σινά, έχουν είτε σιωπήσει γι’ αυτό, είτε το επέκριναν είτε (στην περίπτωση του τελευταίου) αντιτέθηκαν έντονα στην συμμετοχή του Nour στις εκλογές. Έχουν επικεντρώσει την ρητορική τους στις θεολογικές διαστάσεις της επικαιρότητας, για τις οποίες μπορούν να προσφέρουν σχόλια που δεν προδίδουν ούτε τον σεχταρισμό τους, ούτε την σωματική τους ασφάλεια. Ένα τέτοιο θέμα, για παράδειγμα, ήταν η πρόσφατη εμπλοκή της Ρωσίας στην Συρία. Η μητρική οργάνωση του Nour, η Σαλαφίτικη Έκκληση, καταδίκασε τις ενέργειες εξαιτίας της υποστήριξης της Ρωσίας σε ένα σιιτικό καθεστώς που καταπιέζει Σουνίτες.

Στην Ιορδανία [10], οι κορυφαίοι Σαλαφίτες παραμένουν εκτός της κοινοβουλευτικής σφαίρας. Από το 1980, οι μη βίαιες φατρίες έχουν υποστηρίξει την πολιτική της αδράνειας και όχι της λαϊκής και βίαιης αναταραχής. Έχουν προχωρήσει τόσο πολύ ώστε να καταδικάζουν το κύμα των Takfir (αφορισμών) στα χέρια του ISIS και μάλιστα επικρίνουν την φυσική συμμετοχή στην παλαιστινιακή υπόθεση. Ως αποτέλεσμα, έχουν προσελκύσει κριτική, όχι μόνο από τζιχαντιστές, αλλά και από διάφορα κοσμικά τμήματα της κοινωνίας.

Για ορισμένες ομάδες Σαλαφιστών, η συμμετοχή στις πολιτικές διαδικασίες -ή τουλάχιστον η μη παρεμβολή στον δρόμο τους- ήταν μια σοφή στρατηγική επιλογή,που τις κράτησε έξω από την στόχευση των τοπικών κυβερνήσεών τους. Παρ’ όλα αυτά, αυτή η επιλογή τους έχει ανοιχτούς στην κριτική των άλλων πολιτικών κομμάτων, αφενός, και άλλων ομάδων Σαλαφιστών αφετέρου. Αυτό, με την σειρά του, τους έχει στοιχίσει σε βασικούς υποστηρικτές, που θεώρησαν ότι προδίδουν αρχές υπέρ κάποιων πολιτικών κρίσιμης ανάγκης. 


Παλαιστίνιοι Σαλαφίτες ανεμίζουν σημαίες κατά την διάρκεια διαμαρτυρίας 
στην πόλη της Γάζας, στις 19 Ιανουαρίου 2015. SUHAIB SALEM / REUTERS

Η ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ISIS

Αυτό μας φέρνει στην περίπτωση του ISIS, το οποίο εξελίχθηκε από το θεολογικό όρμαμα του Αμπού Μουσάμπ αλ Ζαρκάουι, ο οποίος, σε αντίθεση με την αλ Κάιντα του Οσάμα μπιν Λάντεν, έδωσε προτεραιότητα στην κάθαρση της Μέσης Ανατολής από Σιίτες και άλλους αποκλίνοντες. Αποκρούει ανοιχτά την πολιτική ορολογία των συνταγμάτων και της σύγχρονης πολιτικής. Κείμενα του ISIS, όπως και αυτά άλλων Σαλαφιστών, είναι γεμάτα με συζητήσεις για χαντίθ, πρώιμες ισλαμικές θεολογικές έννοιες, καθώς και δηλώσεις από ειδικές προ-μοντέρνες προσωπικότητες που θεωρούνται ως τηρούντες το σαλαφικό δόγμα.

Ωστόσο, το ISIS ήταν σε θέση να κάνει την θεολογία του σχετική με τα πολιτικού χαρακτήρα παράπονα του πραγματικού κόσμου. Γεννημένο σε ένα Ιράκ μαστιζόμενο από την άνοδο των σιιτικών παραστρατιωτικών ομάδων και ενθαρρυμένο από έναν εμφύλιο πόλεμο στην Συρία που σταδιακά πήρε θρησκευτικές αποχρώσεις, το ISIS -σε αντίθεση με την αλ Κάιντα- στρατολόγησε με την υπόσχεση του αληθινού Ισλάμ. Σήμερα, ακόμη και καθώς το ISIS κυνηγά Δυτικούς στόχους, αφιερώνει ίση ενέργεια σε μαθησιακά ζητήματα εξηγώντας τις θεολογικές του απόψεις. Και σε τελική ανάλυση, η επιτυχία του θα εξαρτηθεί από το πρόγραμμα αυτό -την αταλάντευτη δέσμευσή του στην ίδρυση ενός θεολογικά αυθεντικού κράτους και όχι ενός σύγχρονου πολιτικού κράτους.

Παρά το γεγονός ότι η εδαφική επέκταση του ISIS και οι επιθέσεις του κατά της Δύσης θα συνεχίσουν να σαγηνεύουν τους παρατηρητές, τους τοπικούς πληθυσμούς και τους οπαδούς, αυτοί δεν είναι λόγοι για τις επιτυχίες του. Αντί γι’ αυτό, είναι η δογματικά συνεπής παράκαμψη της Δυτικής πολιτικής κουλτούρας από την οργάνωση που της έχει επιτρέψει να κάνει τόσες πολλές στρατολογήσεις. Κανένα μέτρο ρητορικής «αντιμετώπισης» της αφήγησης του ISIS δεν μπορεί να είναι επιτυχές χωρίς φυσική παρέμβαση.

Για να αντιμετωπίσει την απειλή του ISIS, ο κόσμος πρέπει να καταλάβει ότι το ISIS, όπως και διάφοροι άλλοι υπερασπιστές του Σαλαφισμού, είναι μέρος ενός νέου κεφαλαίου στο βιβλίο του Ισλαμισμού. Έχουν δεσμευτεί στις βασικές έννοιες και τα κείμενα που εκφράστηκαν εδώ και πολύ καιρό και, για πρώτη φορά στην ιστορία της θρησκείας, έχουν αποδείξει την ικανότητα να τα εφαρμόσουν. Αν και ο μη βίαιος Σαλαφισμός θα συνεχίσει να απευθύνει έκκληση σε όσους ενδιαφέρονται περισσότερο να επιβιώνουν στις τοπικές τους κοινότητες -και θα πρέπει να τονιστεί, τέτοιες μη βίαιες φωνές αποτελούν την πλειοψηφία του κόσμου των Σαλαφιτών- το σχέδιο του ISIS θα συνεχίσει να προσελκύει και να επεκτείνεται όσο έχει τα μέσα να επιβάλλει τον τρόπο σκέψης του.


Στα αγγλικά: 

https://www.foreignaffairs.com/articles/syria/2015-11-24/what-salafism

Σύνδεσμοι:

[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/egypt/2015-11-08/sinais-stubborn...
[2] https://www.foreignaffairs.com/tags/paris-attack
[3] https://www.foreignaffairs.com/tags/isis
[4] http://www.newsweek.com/slavjo-zizek-paris-attacks-396085
[5] http://www.wsj.com/articles/ayaan-hirsi-ali-how-to-answer-the-paris-terr...
[6] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-africa/2011-09-01/unbreaka...
[7] https://www.foreignaffairs.com/articles/egypt/2011-02-03/muslim-brotherh...
[8] https://www.foreignaffairs.com/regions/egypt
[9] https://www.foreignaffairs.com/articles/egypt/2013-07-07/salafis-after-coup
[10] https://www.foreignaffairs.com/regions/jordan


Jacob Olidort


Ο JACOB OLIDORT είναι υπότροφος Soref στο Washington Institute for Near East Policy και έκτακτος καθηγητής στην Σχολή Διεθνών Υποθέσεων Elliott στο Πανεπιστήμιο George Washington. Οι απόψεις που παρατίθενται εδώ είναι προσωπικές.

27/11/2015

 http://foreignaffairs.gr/articles/70599/jacob-olidort/
ti-einai-o-salafismos?page=show